BINNENLAND VRIJDAG 14 MAART 193C DE LEIDSCHE COURANT TWEEDE KAMER. DE WIN'KELSLÜITIXG. Voortgezel werden gisteren de beraad slagingen over het ontwerp-winkehlui- tingswet. Aan do orde is art. 0. De heer Van Hellenberg Hubar (R.K.) trekt een door hem ingediend amen dement in. De heer Drop (S.D.) licht een amende ment toe om de gemeenteraden de be voegdheid to geven, te bepalen, dat alle of bepaalde groepen winkels op een werkdag na óén uur gesloten moeten zijn. Spreker wijst ei op, dab na de invoering san het werktijdenbesluit gebleken is, dat men het personeel een vrijen ochtend geeft in plaats van een vrijen middag. Talrijke be drijven geven zelfs een vrijen Maandag ochtend, terwijl dit rechistroeks ingaat te gen de bedoeling van de wet, nl. onderbro king van den wekelijkschen arbeid en de compensatie voor den vrijen Zntcrdngmid- dag. Dc lieer v. Hellenberg Hubar (R.K.) dringt er op aan, dat de minister ad vies zal vragen aan den Middenstandsraad bij gevallen, waarin moot worden beoor deeld, of bepaalde gemeentelijke verorde ningen, .schadelijk zijn voor de winke liers. Wat het amendement-Drop betreft, aelooft spr., dat het doel niet zal worden bereikt. De heer Smecnk (A.R.) sluit zich daarbij aan. Wanneer men de bevoegdheid van den gemeenteraad gaat beperken, zoo- dat, wanneer er iets gedaan wordt, de winkels por sé in den middag zouden moe ten sluiten, vreest spr. dat er heclemaal niets gebeurt. De heer Vos (Vrijheidsbond) zegt, dut dit amendement in het nadeel is van de kleine winkeliers, die zullen moeten slui- ien ter wille van de grooterc zaken met personeel. Do hoer Oud (V.D.) is het eens met den heer Smeonk. Spr. vreest, dat door dit amendement het omgekeerde wordt bereikt van hetgeen beoogd wordt. De vrije middag is geen vraagstuk van de winkelsluiting, maar van de arbeidswet geving. Tot den vrijen middag moet men komen door wijziging der Arbeidswet. Dl- M i 11 i s t e r zegt, dal het amende ment-Drop een uitstapje bel eekent op het «ebied dei Arbeidswet. Gebleken isvdat er behoefte beslaat voor de gemeenten, om iet» te regelen in verband met de gevolgen van de Arbeidswet met betrekking tot de winkelsluiting. Wanneer men nu die be voegdheid gaat beperken, beperkt men de mogelijkheid, dat gemeentelijke regelingen dc bedrijven helpen. Dc heer Drop neme liet amendement terug en beware het lot een betere gelegeuheid. Den lxeor v. Hellenberg Hubar ant woordt spr., dal in 't algemeen geen sprake kan zijn van adres-inwinning bij den Mid denstandsraad, aangezien het hier meest Locale kwesties betreft. De heer D t op (S.D.) trekt het amende ment in, omdat verwerping den indruk zou kunnen wekken, dat de Kamer tegen een verplichte middagsluiting is, terwijl het tegendeel bleek. Art 6 wordt aangenomen met 7012 st.rrnmen. Togen: S. G„ Vrijheidsbond cn dc hoeren Braat en Lingbcok. Op art. 7 licht de heer Vos (Vrijheids bond) een amendement toe om hel moge lijk te maken, dat op Zondag melk wordt bezorgd gedurende sluitingstijd, als dit is toegestaan door gemeentelijke verorde ning. De heer v. d. Berg li (8.D.) verdedigt een amendement om te voorkomen den be kenden „verkoop over het hekje". Dit wil spr. bereiken door redactiewij ziging. Spr. acht het amendement-Vos niet noo- dig, daar art. 9 reeds in de behoefte voor ziet. De heer F1 o r i s Vos (Midd.) zegt, dal hij in 't algemeen graag met deze wet meegaat. Hij vond dit niet belangrijk ge noeg om hoi te zeggen bij dc algemcenc beschouwingou. Ten aanzien van het ani.- Vos sluit spr. zich aan bij den heer v. d. Bcrgb. Dc heer Oud (V.D.) gaal mee inot het amendemont. Art. 9 voorziet alleen in „bij- zondert omstandigheden". Dc Minister neemt het amendement v. d. Bcrgh over. Het amendement-Vos heeft niet sprekers instemming. Tot 12 uur kan ieder molk krijgen. Levering aan bak kers en ziekenhuizen gaat niet van winkels uit. Iemand, di» melk levert om een zieke te helpen, zal niet onder het zwaard van dc wet vallen. Het amendement-Vos wordt verworpen met 63 tegen 17 stemmen. Art. 7 wordt goedgekeurd. Dc heer v. Rappard (Vrijheidsbond) wenscht bij amendement naast het venten met eetwaren op Zondag ook toe te staar het venten met drinkwaren. Dc heer Vos (Vrijheidsbond) verdedigt een amendement om bet venten in 't alge meen toe tc staan iederen dag. ook op Zondag, tot 8 uur nam. en 's Zaterdags tot 10 uur nam. De heer v. Dis (S. G.) wil bij amendo- meni een absoluut ventverbod op Zondag. De heer v. d. B e r g h (8. D.) verdedigt een amendement om het venten na mid dernacht te voorkomen, één om het venten toe te staan zoolang de winkels open mo ten zijn op werkdagen, éón om op do in de wet genoemde feestdagen het venten met geringe eetwaren toe te staan en ten slotte één om in plaatselijke verordening te kunnen vaststellen, dat behalve met gr- rige eetwaren op Zondag ook met andere artikelen mag worden gevent. De heer Hellenberg Hubar (R. K.) verdedigt een amendement om bij plaatselijke verordening te kannen bepa- GEMEENTELIJKE OPENBARE WERKEN. Gedurende de Jaarbeurs te Utrecht wordt ook een Internationale tentoonstelling van gemeentelijke openbare werken in de Jaarbeurs gehouden leii, dat dos Zondags gevent mag worden op bepaalde uien tusscben 3 uur v.m. en 8 uur n.m. Hierdoor wordt aan den plaat selijken wetgever dc bevoegdheid gegeven het venten op Zondag geheel te verbieden. Do heer Smeonk (A. R.) gevoelt veel voor oen absoluut ventverbod op den Zon dag. hetgeen echter niet kan omdat in de Zondagswet het ven ton wel wordt toege staan. De heer Oud (V. D.) vindt, «lat de vent vergunning in het voorgestelde artikel te beperkt is; daarom is hij in ieder geval togen het amendement-v. Hellenberg Hu bar. Spr. geeft de \oorkeur aan het am.- v. d. Bergh. In 't algemeen is spr. or te gen, do ventvergunning tc beperken tot eetwaren, maar het is ook gevaarlijk, tc spreken van „eet- en drinkwaren". Het is beter te spreken van „geringe koopwaren". Intusschen gaat het amendement-Vos veel te ver. Er bestaat behoefte aan handha ving van den bestaanden toestand. Dc licor v. d. Bergh (8. D.) sluit zich aan bij den heer Oud. De heer S u o c c k H n k e m a n s (C. H.) voelt niets voor gelijkmaking van con currentievoorwaarden. maar het belaugrijk- btc is, dat het artikel de Zondagsrust raakt. Wanneer men nu spreekt van „koop waar", i6 het hek van den dam. Men zal dan op Zondag niet alles gaan venten, het geen in strijd is mol de Zondagswet. Er kunnen geen twee wetten zijn, die het te genovergestelde bepalen. De Minister acht drie amendemen- ten-v. d. Bergh oen aanvulling van de wet cn noemt zc over. De verhouding tot de Zondagswet kan hier niet worden ont gaan. De winkelsluitingswet houdt zich be zig met de winkels. Je Zondagswet met de openbare straal. Dit ontwerp wil het re gime, dat in de Zondagswet goschupen i*, niet aantasten. De Zondagswet- laat vrij het venten met geringe eetwaren. Daaruit is te concludecren, dut, als dc winkc'slui- tingswet deze niuteric regelt, zij niet komt op hot terrein der Zondagswet. Het amen dement-v. Di- i- iiiot strijdig mot de Zon dagswet. maar getuigt niet van verstan dige politiek. De wetgever van 1815 hoeft wel het maximum bereikt, wat bereik baar is. Spr. heeft beswaar tegen het'amende ment-Vos. omdat het buiten de orde is. Een gelijk bezwaar heeft hij tegen dat van den heer v. Hellenberg Hubar. Tegen den heer Rappard voert snr. aan, dat men zich in lunchrooms en café's van drinkwaren kan voorzien. Er ï- overwegend bezwaar tc 6prcken van drinkwaren of van koop- naren. Dit zou indruischen legen de Zon dagswet. Dc heer Oud (V. D.) repliceerl en vraagt of de plaatselijke verordeningen krachtens art. 9 niet in strijd zullen zijn met de Zondagswol. Feitelijk zou hot ven ten op Zondag hcelcmaal opnieuw gere geld moeten worden. Dc heer Vos (Lib.) trekt zijn amende ment in. De heer v. Hellenberg Hubar (R. K.) repliceert cn laat dc woorden „ge ringe koopwaren" uit zijn amendement vervallen. De heer Sc h o k k i u g (C. H.) kan niet inzien, dat men met deze materie niet zou raken aan die, welke de Zondagswet regelt. Er is een toestand gegroeid, waarop de Zondagswet niet meer precic- past. Dit mag niet langer voortduren, omdat de ge legenheid zich voordoet, in dc leemte te voorzien. De heer Kersten (8. G.) zegt, dat zijn bezwaren tegen het ontwerp ernstiger zijn geworden. Het blijkt meer en meer, dat het diep ingrijpt in de Zondagswet. Dc vaderen van 1815 waren niet dc gerefor meerde vaderen, die den zuiveren weg van het Woord God* hebben uitgestippeld. De Zondagswet moet gehandhaafd worden, zoo zij er nu ligt. De overtredingen daar op, die reeds oogluikend werden toegela ten, dreigen nu gesanctioneerd te worden. De M i n i s t er dupliceert. Het amendenirnt-v. Hellenberg Hubar is geheel in strijd met het karakter der wet. Dc heer v. Hellenberg Hubar (R.K.) trekt zijn amendement in. Het amendement-van Dis (algeheel vent verbod op Zondag wordt verworpen met 87 tegen 13 stemmen. Het amendement-van Rappard (drink waren) wordt verworpen met 16 tegen 31 stemmen. Het amcndemcnt-v. d. Bergh (kleine koopwaren) wordt verworpen met 48 tegen 34 ^temmen. Aan de orde is art. 9. Dc heer Vos (Vrijheidsbond) verdedigt een amendement om den gemeenteraad de bevoegdheid te geven van de wet tc doen afwijken ook om redenen van godsdiensti- gen aard. De heer Visscher (AR.) verdedigt een amendement met de strekking om geen afwijking van do wot too te staan voor wat betreft de Zondagssluitingon en sluiting op fecstdagou. Een antler amendement-Vis scher strekt om de 21 uitzondering »dagon, dio de Raad kan vaststellen, geen Zonda gen tc doen zijn. Do heer Van D i licht eca amende ment too van dezelfde strekking. De heer Z ij 1 s t ra (A.R.) verdedigt een amendement volgen-» hetwelk dc gemeen teraad verder strekkende voorschriften met betrekking lot dc sluiting van w inkcls op Zondag iu afwijking van d<- bepalingen der wet, bij plaatselijke verordening kan vaststellen. De heer Oud (Y.D.). zou het verkeerd achten om naast de bijzondere omstandig heden nog andere omstandigheden in do wet te brengen zooala liet amcndemeni- Vos bevat. Voorla bestrijdt spreker dc aincndemonteu om dc Zondagssluiting Ie verscherpen en hij acht het eigenaardig dat deze he eren de autonomie der ge meenten wel voor een voracherping doch niet voor ocnige verslapping in het geding willen zien gebracht, Dc consequentie er van zou zijn, dat men in verschillende ge meenten op Zondag geen koffiehuis meer zou kunnen binnen «aan. geen benzine meer zou kunnen krijgen enz. Minister Verschuur zou art. niet gaarne willen missen noch van karakter zien veranderd. De Regeering zou deu moed niet hebben gehad, diverse artikelen iu deze wet aldus te redigecren als niet art. 9 als veiligheidsklep er waren ge weest. Het amondemeni-Vo» berust op een twceledigen, onderling tegenstrijdigen ge- daclitcngang. Spr. adviseert den heer Vos. dat amendement, dat een soorl pleonasme is, in te trekken. Het amendement-Van Dis zou alle elasticiteit aan dc wet naar ééne zijde ontnemen: het eerste amendement- Visscher eveneens. H«i aiuen«'ement-Zijl «tra zou spreker onaannemelijk moeten verklaren; togen het tweede auiendeiuent- Visselier hcefl spr. geen bezwaar. De heer v. D i trekt zijn ameiidoinenl in; de heer Vos eveneens. Ook het amendemcnt-ZijUtra wordt in getrokken, evenals het eerste amendement- Visscher. Dc stemming over dc rr» Loerende amen dementen zal Vrijdag te één uur plaats hebben. Te «.15 wordt dc vergadering verdaagd tot Vrijdag óéu udr. EERSTE KAMER. Begrooting van Onderwijs. De Minister aan het woord. De Minister van Onderwijs, Kunt-icn en Wetenschappen, mr. Terpstra, zegt, dat meu niet kan verlangen, dat do Mi nister van Onderwijs «een rekening zou houden met 's Lands financiën. Herstel van de Iccrlingcnschaai van 1920 zou minstens 9 milliocn gulden por jaar kosten. Verhooging van dc onderwij zer-. alarmen met 100 gemiddeld pc/ jaar, zou reeds drie milliocn gulde'i pot jaar meer kosteu. Do wenschen viu do onderwijzers-organisatie* tc dien opzich te, zouden 22 milliocn gulden per jaar vor deren; daarbij komen nog de wunschcn ton aanzien van ojileiding (2.5 milliocn). be waarscholen (4 milliocn) en andere, een cn ander tot een totaal van 36 k 37 millioen gulden. Spr. onderschrijft het standpunt van prof. Steger, dat, waar mogelijk, Neder landers voorkeur hebbon bij benoeming tot booglceraar aan een Ncderlandscbe hoo- geschool. Uniwikkeling van hel nijverheidsonder wijs in practischen zin, hoopt spreker te beverdoren. Invoering van het ospcranto op dc mid delbare scholen is tot nu toe niet geschied, le omdat men van do wenschclijkheid daarvan niet wa« overtuigd en 2e. omdat overlading van het programma waarop reeds drie moderne talen voorkomen, word gevreesd. De kwestie heeft de belangstel ling van de Regeering, die een der Rijks inspecteurs dc esperanto-cxamens laat bij wonen. Het spcllingsvraagHtuk is reeds lung aan de orde. 0pr. herinnert aan wat vroe gere staatscommissies hebben aanbevolen. Voor spr. is het dc vraag, of het op den weg der Regeering ligt, ren bepaalde pei ling voor te schrijven, ook al omdat dc spelling De Vries cn tc Winkel in de practijk al niet meer zuiver wordt toege past. Voor dc vereenvoudigde spelling in ons land nog niet rijp. Het beste stand punt schijnt spr. da: afwijking van do spel ling van D«: Vries en Tc Winkel bij exa mens wordt toegelaten. Hierna wordt gerepliceerd, waarna dc bc- gTooting z. h. s. word' aangenomen. JUBILEUM R.K. LANDBOUW- BEDRIJFSRADEN. Toespraak van Z. D. H. Mgr. Acngencnt. Onder groolc belangstelling i- gisteren te 'vGravenliage herdacht hei feit, Jat de Ugemcene R.-K. LaiKlbouw-bedrijf»raa«l eu de Bijzondere It.-K. Landbouwbedrijfs raden tien jaar geleden werden opgericht. Se.i-'rt de stichting hebben de beide Ixv drijfraden onafgebroken gewerkt aan den uitbouw van de georganiseerde samen werking tusschen <lo organisatie» van boeren on tuinder» en land- en tuinbouw, arbeider». De ook dooi volen builen het landbouw, bedrijf staande personen bezochte herden kingszitting werd gehouden in hotel „D< Twee Stedenon geleid door don voorzit ter van den Raad, «leu zecreerw. paler mr. dr. Arnold Borrot 8.J., die eon herden kingsrode uitsprak. Door don zecreerw. hoor W. M. J. Koen- raadt, professor iu do moraal, ethiek cn sociologie aan hot groot-seminarie Hoeven van het bisdom Breda, werd ccn rede uit gesproken over „Bedrijfsorganisatie en Bedrijfsradon". De vergadering word vereerd door de lioogc aanwezigheid van Z. D. II. Mgr. J. I). J. Aengcnent, bisschop van Haarlem, dio ongeveer de volgende toespraak hield. Z. I). II. geeft allen «le verzekering, dut deze heidcnkingsdag ook voor hem een feestdag is. Niettegenstaande het sterk afbrokkelen d< i leo -Ier bedrijfsradon, aldus Mgr., hebt. gij dio idee in stond gehouden en «laarom veel goedr voor dc mauUrliappij tot xtand gebracht. Daarom nocnn Mgr. dezen foe»t dag van grootc, ver-»trekkende beloekenis. Volgaarne i» Mgr. hierheen gekomen om •/ijn oprechte buide en warme aannioodi ging aan de leden te betuigen. Dat de/.' dag voor Mgr. een feestdag i-, zullen ve!«; leden begrijpen. Met vele leden heeft Mgr. immers jarenlang mogen samen werken. Vóór het inwerking treden van het instituut der bedrijfsradon, i» Mgr. «Ie propn«nndi»t daarvoor geweest. Mgr. heeft jarenlang in katholieke samenleving onder 't oog gebracht do noodzakelijkheid van het samenbrengen «Ier vakveracnigingen van werkgever» u werknemers tot het in- sti'uut «Ier hcdrijf»radcn. De vakverccniging lierft innncr» niet vóór alles ten deel htrijd le voeren, doch zij vooral een vrodesin»tituut, hetgeen mi het bijzonder in den bedrijfsraad tot uiting kan komen. Als Mgr. in vroeger dagen geijverd heeft voor di: instituut uit redelijk inzicht iu het geen dc toekomst /ou brengen, thuiis pro pageert Mgr. a!s Bisschop deze idee als zijn plicht, vooral in de huidige tijdsotn standi vlieden. Mgr. wil dc woorden van prof. Kocnraadt onderst roepen. Niet alleen onr protest tegen dc mam- monistische gebruiken moet wrecrklinken, wij moeien ons ook tc weer stellen tegen het communisme; doch niei alleen door protcstvcrgudcringen, mam- ook door da den te stellen, als cenig afdoend middel, om dat gevaar te voorkomen. Mar. beschouwt het derfialvo als /ijn plicht liet bedrijfsradenstclscl te propagoo- ren het moet doordringen, ook in andere kringen der maatschappelijke samenle ving. Dit is mogelijk, omdat d«- grondideeën gemeengoed zijn van alle ("hristcnon; zij zijn echter niet specifiek Christelijk. He: normale mcnschelijke verstand is volledig in staat do twee grondgedachten tc be grijpen: n.L «le organische staaUgedach- te en dc solidaristische idee. Wij moeten ons bovendien in onze be strijding van de liberalen laten leiden door de overweging, dat er ve'o liberalen zijn, die reed» lang dc idee van liet „laissez aller" hebben opgegeven. Tegenover dc socialisten moeten wij dc idee van het bcdrijfsradenstclsel met volle overtuiging propagccrcn. Dc socialisten handhaven weliswaar do klassenstrijd-gedachten, maai zc verwer pen deze iu haar oorspronkclijkeu vorm. Als wc iu diepe overtuiging de idee smt- kw«.-eken, dat het bcdrijfsrademitc'iel de oplossing vat» vele maatscliappclijk»- noo- den «al -zijn, dan zullen we bij vele anderen betere inzichten verwekken. Het ih dus onze plicht, om zoo breed mo gelijk in onze samenleving deze gedachte tc verbreiden. Dc Zaligmaker zeidc een» tot d«- AposU len: „Gij zijl het zout der aarde." Zoo Tim eten wij ook iu dit lijd-g«-wricht van ernstige economische bcrocring«-n zijn, opdat wij de maatschappij zullen bevrijden van de rampen, welke haar ten ondergang dreigen te \o«reu. y Zich tot dc aanwezigen wendend, zeid' Mgr.: Ik moedig u «au om voort te «aan •op den ingeslagen weg <n de bedrijfsra- den-idoc wijd cn zijd uit te dragen in de andere kringen der samenleving 1 (Luid applaus). Na oen woord \an dank van den voor fitter werd de vergadering gesloten. De Utrechtsche Raadskelder. N n al eri tiek. Bot gUMt 11' MM B. cn W. d« «field: 1» hot Burgemeester en Wethouders br kond, dat in do laatste dagen iu den Haadskclder «-vuige mr«»tatio hobbon plaats gehad en verscheidene porsoncn moesten worden vorwijderd 1 Zoo ja, zijn B. on W. bereid daaromtrent nader*' gegevens tc verschaffenf Achten IL cn W. soortgelijke gebeurte nissen hevórdrlyk aan do waardigheid van Raadhui» cn gemeentebestuur en aan het aanzien der gemeente f Ncrierlnnritche Bond van Radio- handelaren. Gisteren i» to Utrecht oen vorgaderiug gehouden van «Ion Wderl. Bond van Radio handelaren, welke word gepresideerd dooi dr. Ruiger». Nadat mr. van Htju ccn uit eenzutting had gegeven van de ouderhati delingon mei Philip» en uu«!nt litj ccnigr vragen uit de vergadering had hcantwoord heeft de vergadering op /iju «dvios de voorgoslcUh* collectieve overeenkomst met de firma Philip» u»et algemeen^ stommelt aangenomen. Tot leden van het het uur werden ge kozen: voor de gro-siers: de heeren Van der Hooven en dr. Ruiger- voor «Ie «Ie tailliston: de heer Jacobscu en voor «Ie fabrikanten dc hoer Jibbe. De vorgadorit l--noemde ten -dotw «li Ruiger» tot voorzitter en mr. van Rijn tol juridisch adviseur van den Bond. DE HEER P. R00RDA. Tc H.lvcr- sum ia op 74-jaiigcn leeftijd overleden dc heer P. R00RDA, oud-directeur van het Instituut voor Doofstommen te Gro ningen en schrijver van de bekende Engelsche leerboeken. Het Roklnvraaostuk te Amsterdam. Donderdagavond had iu <1« n Raad dc stemming plaat» omtrent het ltokin-v/nng- -tuk. AlIercorM komt tuui do orde de mom van den Vrijheidsbond, waarin wordt mt- «esprokeu, «lat iu hot Rokin vraagstuk zon der voorafgaande, behoorlijke voorberei ding, geen beslissing kan worden genomen cn B. en W. worden uitgenoodigd met uil gewerkte plannen tc komen, mot behoud van het water en inot demping van het water. Deze motie wordt verworpen inot «9 t« geu 3 stemmen. Daarna komt iu stemuiii/V Hei voorstol- Tor Haar om over tc gaan tot demping van bot Rokin van Dam tot ISpui. Over dit voor-tel taken di stemmen tegen 22). Dr. L H. J. Vos (V.D t« genstandcr, kwam tc laat. Een nieuw- «temming moet «Iu jrlaat» hebben in ccn vol««.-ndc v'-rgadoring. Het Provinciaal Bestuur van Koord- Hol land hcoft aanbesteed hot vorbrecdou van den Kruisweg in dc «cni<-< nte Haar lemmermeer tusschen den Spiering- weg en Ha«ortocht, benevens «Ion <uinleg van een gedeelte van do fundeering voor dc rijbaan in bovi-ngeuoemden w«g met bijkomende werk'-n. De langste m chrijfster was de firma H. W. Kb.-» nit Baam m« t 174.30O Tc 's-Gravonhage is plotseling ovor- leden de heer H. J. Ramaker, directeur van het Huis van Bewaring aldaar. Tc Deventer is men bezig met plannen voor eèn nieuw Katholiek Zie- kenhuif.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1930 | | pagina 5