21ste Jaargang
DINSDAG 11 MAART 1930
No. 6430
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De wet op de Winkelsluiting
BUITENLAND
3)e ÊekióeJie 6ou^a/nT
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 oent per week f 2.50 per kwartaal
Bi] onze Agenten 20 oent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS EEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor lngozcndeu Mededeel ingen wordt
het dubbele van bet tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogsto 30 woorden, waariu
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verbuur, koop en verkoop f 0.50
Niet bepaald een overijld wetsontwerp Dwang
leidt hier tot vrijheid en vrijheid tot dwang Door
Zondagsrust tot Zondagsheiliging
Verleden week Donderdag is de Tweede
Kamer begonnen met de openbare behan
deling van het ontwerp van wet op de win
kelsluiting, welke behandeling ook deze
week wordt voortgezet.
De Katholieke afgevaardigde mr. v. Hel-
lenberg Hubar had ongetwijfeld gelijk,
toen hij droogjes opmerkte, dat men kwa
lijk kan spreken van een te overhaaste en
praemature, voorbarige, indiening van dit
weisontwerp. Reeds bijna dertig jaar gele
den drong men op een dergelijke we, aan.
In 1903 sprak de georganiseerde Midden
stand zich op een congres uit vóór een wet
telijke regeling van de Winkelsluiling. En
thans heeft de tijd de cijfers van dit jaar
tal reeds verwisseld en van 03 heeft hij 30
gemaakt, en nog is men bezig mei praten,
nog is zoo'n wettelijke regeling niet ge
maakt.
Gedeeltelijk is deze trage gang van za
ken te wijten aan de vele instanties, welke
dit wetsontwerp heeft doorloopen, waar
door alle middenstandsorganisaties en be
langhebbenden de gelegenheid hebben ge
had om het ontwerp van alle kant ente be
kijken. .,Het ontwerp is" uit-gebalanceerd",
verklaarde minister Verschuur. En nog is
gezegd, dat het geen rekening houdt met
de werkelijkheid
Maar de voornaamste reden der vertra
ging zal wel te zoeken zijn in het feit, dat
verscheidene gemeenien in ons land zich de
regeling der winkelsluiting hebben aange
trokken en verordeningen op dit punt heb
ben gemaakt. Volgens een mededeeling in
de Tweede Kamer zijn er momenteel 293
van zulke verordeningen.
De kwestie was dus plaatselijk geregeld
en geen brandende kwestie meer.
Maar langzamerhand kwam men tot het
inzicht dat op die manier de winkelslui
ting toch zeer onvoldoende was geregeld.
De eene plaats dwong de winkelier tot
vroegtijdige sluiting, de andere plaats vlak
daarnaast liet ze vrij. Gevolg was, dat de
„gesloten" winkeliers steen en been klaag
den over klanten, die wegliepen. Derhalve
bleek toch een rijksregeling gewenscht.
De zaak werd urgent, toen het Werktij
denbesluit voor winkels op 1 Januari van
dit jaar werd ingevoerd, want nu waren de
winkeliers aan den eenen kant gedwongen
hun personeel naar buis te sturen en aan
den anderen kant gedwongen om zelf ach
ter de toonbank te gaan staan omwille
van de concurrentie.
Hieruit blijkt al direct wie het meest ge
baat zijn met een Winkelsluitingswet. Niet
groote zaken, zooals de Bijenkorf, want
zij kunnen een rou'eeringssysleem invoe
ren. Ook niet op de eerste plaats de win-
ke'iers, die zonder personeel werken, maar
vooral die winkeliers, die een klein perso
neel houden.
Wat wil de wet eigenlijk?
Maar voordat wij gaan praten over het
nut van de wet, dienen wij eoret weien,
wat de wet wil.
Het zwaarte punt. van het wetsontwerp
ie ge'egen in artikel 2, dat kort en bondig
zegt: geen winkel open tusschen 8 uur
's avonds en 5 uur 's morgens (behalve
's Zateraagsj en 's Zondags dicht!
Natuurlijk worden er op deze algemeene
regel do noodige uitzonderingen toege
staan, doch hierover zullen wij later nog wel
gelegnheid vinden te schrijven, wanneer de
amendementen, die bij eenige dozijnen te
gelijk zijn ingediend, goed en wel achter
den rug zijn.
De wet regelt dns:
L de avondsluiting,
2. de Zondagsluiting.
Van deze twee onderwerpen is de Zon
dagsluiting een voorname spil, waArom zich
de warreling der meeningen een 6troomin-
gen wentelt, of zooals minister Verschuur
het uitdrukte: „de smaak en pit van hei
wetsontwerp".
Bijna iedere wet is ten slotte een oom-
promis tusschen de verschi'ende moenin
gen, welke zich uiten in de schakeeringen
der politieke partijen.
Men beschuldigt een minister wel eens
en dat gebeurt o zoo vaak bij sociale maat
regelen, zooals ook deze wet er een is
dat hij maar raak regelt en geen rekening
houdt met de eischen van het practische
leven.
Van dit wetsontwerp kan men dat al
moeilijk zeggen, zooals boven is aangege
ven. Maar bovendien mag men niet verge
ten, dat niet do minister de wetgever is,
maar dat het Parlement dat is (of juister:
Kroon eD Parlement, om niet met de
Grondwet in botsing te komen). En de de
batten in de Tweede Kamer over deze wei
zijn wel buitengewoon leerzaam om op te
merken, hoe men passen en meten moet on
laveeren, om tusschen de Scilla en Charyb
dis behouden door tc zeilen.
Neem bijv. de Zondagsluiting.
Zondagsrust of Zondagsheili
ging.
De linksche partijen beschouwen den
Zondag louter als een rustdag. Vandaar dat
de V rijbeidsbonders tegen gedwongen Zon
dagsluiting zijn, omdat zij iemand die op
dien dag ruston wil best z'n rust gunnen,
maar iemand, die niet rusten wil, daartoe
niet willen dwingen. Dat er op die manier
van de „vrijheid" om te rusten niets tcrechi
komt, zien zij niet in. De Vrijzinnig-Demo-
era ten en de Socialisten nemen dat stand
punt dan ook niet in en zijn met do Katho
lieken van oordeel, dat een ongebonden
vrijheid practiech geen vrijheid is, omdat de
concurrentie nu eenmaal dwingt tot arbeid
en dat deze wet juist door het wegnemen
van de concurrentie-dwang de vrijheid van
rusten waarborgt. Zoo leidt hier dwang tot
vrijheid en vrijheid tot dwang.
De Protestanten aan de andere zijde «en
den Zondag als den dag des Hcoren, als een
dag van heiliging. Vandaar dat rust op dien
dag geen gunst maar gebod is, voor allen.
Zij willen dan ook geen uitzonderingen
daarop toestaan. Ook wij Katholieken be
schouwen den Zondag als een dag van hei
liging, doch houden aan den eenen kant
rekening met het woord van Christus zelf:
Wie uwer is er, die een schaap, dat op den
Sabbath in een put is geraakt, er niet ter
stond zal uittrekken? En vervolgens mce-
nen wij, dat de Staat door zijn wetgeving
niet tot Zondagsheiliging moet dwingen,
maar door Zondagsrust te waarborgen, ge
legenheid moet geven om dien dag te kun
nen heiligen.
Zoo zijn er twee uitersten. De eene kant
wil absolute vrijheid of wie geen absolute
vrijheid wil, wil tenminste zoo royaal mo
ge'ijk gelegenheid geven tot uitzondcrin
gen op de gedwongen rust en de andere
kant wil absolulen dwang voor allen, zonder
uitzonderingen.
De Katholieken staan in het midden:
zooveel mogelijk Zondagsrust (om daardoor
te komen tot Zondagshei'iging), maar het
leven eischt nu eenmaal uitzonderingen en
wij mceten daaraan tegemoet komen.
De consequentie van al die meeningaver-
■chillcn is: dat de echte liberalen tegen
de wet zijn, omdat zij de z.g. „vrijheid"
wegneemt, a
dat de Anti Revolutionairen (in meerder
heid althans) en de anti papisten (Ling-
beek c.s.) ook tegen de wet zijn, maar dezen
omdat zij de vrijheid niet in voldoende
mate wegneemt,
dat de Christelijk Historischen zich zeer
gereserveerd toonen, om dezc'fde reden
en dat de Katholieken, Vrijz. Democra
ten en Socialisten op dit punt practisch tot
dezelfde conclusie kemen (ofschoon rede-
neerend uit verschillend standpunt) en
voorstanders zijn van de wet.
Rest nog boer Braat, die tegenstander is,
omdat hij een sigaar meet kunnen koopen,
wanneer hij dat wil. Zijn betoog in de
Tweede Kamer kwam ongeveer neer op
variant van een bekend liedje: Wie is daar
de dupe van.1 Dat is de kleine man, die
geen sigaartje koopen kan
Zoo zijn op een enkel onderdeel zy
het dan ook een belangrijk onderdeel
de meeningen verdeel Met de avondslui
ting is het precies eender gesteld, doch
hier loopt de scheidingslijn weer iets an
ders. Zoo zijn hv. de Christ. Historischen
op dit punt weer tegenstanders, omdat zij
de gebruiken, vooral op bet platteland wil
]«n ontzien.
De een prijst de wet als een noodzakelijk
geworden sociale maatregel in het be'ang
van den middenstand, de ander uoemt de
wet een „moordaanslag op den midden
stand."
Dat bij zulk een stand van zaken een
compromis noodzakelijk is, zal een ieder
inzien. De tninister heeft evenwel toege
zegd, dat hij in den amendementenstroom
het been stijf zon houden, zoodat belang
rijke veranderingen thans niet meer te ver
wachten zijn.
INTERNAT. CONFERENTIES
DE TARIEVEN-CONFERENTIE.
Nederiandsch en Engelsch verzet
De eerste commissie der tnrief-wnpen-
stilstandconferentie heeft gistermiddag
een vorgadering gehouden voor de alge
meene discussies over de Fransehe ontworp-
conventie inzake de stabilisecring der ta
rieven.
Dc discussies hebben vrijwel geheel ge-
loopen over het verplicht ingon van Nedor-
land en Engeland. Dr. Nederbragt en Sir
Sidney Chapman wezen er op, dat men
van hun landen een 100 pet. toezegging
wenscht om de beschermende rechten niet
te verhoogen, terwijl do landen, die hun
tariefposten in hande'sverdragen geconso
lideerd hebben en dit in een innte hebben
gedaan, we'kc uiteenloopt van 10 pet. tot
72 pcU slechts een verplichting tot oen
zoodanige percentage op zich zoudon ne-
Voor het overige zouden zij vrij blijven,
behoudens het verplicht overleg bij een
voorgenomen verhoogen en het in acht
neiren van een wachttiid van 90 dagen.
Intusschen gaven do Nederlnndsehe en
de Engelsehe vedelcgeerden toch wel te
kennen, dat zij niet ongenegen zonden ge
weest zijn aan hun regeeringen do goed
keuring van het Fransehe voorstel in over
weging te geven, indien niet een antwoord
van Flandin op een vraag van voorzitter
Colijn omtrent dc beteekenis van art. 9
van de ontwerp-conventie, hem pijnlijk ver
rast had.
F'andin had namelijk op een vraag van
Colijn over de betert nis van het hij arti-
ke' 9 den partijen toegestane recht, om
ondanks do conventie een tweezëdig han
delsverdrag met gemeenschappelijk goed
vinden te weigeren geantwoord, dat dit
recht ook overliet de bevoegdheid, om bij
we^erzijdsrh goedvinden ook eenige tarief
posten te verhoeven.
Dr. Nederbragt en de F.nee'sehe gedele
geerde wezen er on, d«t d°ardoor de wer
king van den meest-begunstigingsnlansule
en de befeekems van de ve-ceniring van
de handelsverdragen belangrijk werd ver
nederd.
Het offer, dat then* van Engelmd en
Nederland in vergelijking met het offer
der andere landen gevorderd wordt, wordt
dus nog grooter. dan zij vóór do vergade
rin" ree's meenden.
Dr. Nederbragt verklaarde onder deze
oms'andigheden, dat de Nederlandsriie
delegatie zieh vo'komcn vriiheid van be
slissing inzake het geheele Fransehe voor
stel meest voorbehouden.
De Engelsehe gedelegeerden legde een
dergelijke verklaring af, of artikel 9 moet
zóó gewiïz.igd worden, dat het bij weder-
zijdsch goedvinden geen tariefsverhoogin-
gen mogelijk zijn, of het gevraagde offer
van Engeland en Nederland moet beperkt
worden.
Flandin bleek erg uit zijn humeur, nu
do delegaties niet met beide bandon het
Fransehe voorstel aannamen.
Hij toonde heel weinig verlangen om
maar eenigazina aan de toch zoo gerecht
vaardigde wenschen van Engeland on Ne
derland tegemoet te komen. Zijn opmer
king, dat Engeland cn Nederland zich toch
niet beklagen konden, waar de conventie
hun toch alle vrijheid liet om hun geliefd
vrijhandelstelse) te handhaven, zoodat van
een zwaar offer geen sprake is, maakte
een belachelijkon indruk. „Msb."
DE INTERN. WAPENHANDEL.
Een optimistisch Engelsch voorstel.
Do Engelscho rcgcering heeft aan het
volkenbondssecretariaat medegedeeld, dat
Henderson in do eerstvolgende raadszit
ting in Mei, do bijeenroeping van een nieu-
wo volkenbondsconferentie inzake het toe
zicht op den inlernationalou wapenhandel
zal voorstellen, opdat de onderteekeoaars
dier conventie gemeenschappelijk overleg
plegen over dc beste methode om een
spoedig in werking treden der volkonbonds
conferentie inzake het toezicht op den in
ternationalen wapenhandel van 17 Juni
1926 te verzekeren.
Op verzoek van Henderson is dit punt
op do agenda der raadszitting van Mei ge
plaatst.
Op het Volkenbondssecretariaat begrijpt
men niets van dit verzoek. De conventie
is slechts door 7 staten geratificeerd, nl.
door China, Egypte, Frankrijk, Liberia,
Nederland, Polen en Venezuela,
Men weet op het volkenbondsseereta-
riaat volstrekt niet, wnlke lichten de En
gelsehe regeering in Mei hoopt te kunnen
ontsteken om deze geheele zaak voor-
waai ts te brengen.
BELGIE
EEN ERNSTIG INCIDENT.
Ds begrafenis der mijnramp
slachtoffers te Marcinelle.
Gisteren vond te Marcinelle bij Charle
roi de begrafenis plaats van do slachtof
fers van de mijngusontploffing, die zich
daar deze degen heeft voorgedaan.
Behalve twee Hollanders, was onder de
dooden een Italiaan, waarom de Italiaan-
sche consul aanwezig was bij den I"
Voor de kerk, waar deze gehouden
werd, had zich een groote menigte opge
steld om den dooden do laatste eer te be
wijzen.
Plotseling snelde oen Italiaan toe op do
griep, waaronder do Italiaanscho consul
zich bevond, en maakte zich moestor van
de vlag, die de afdceling Chatlcroi van de
veteeniging van Italiaansche oud-strijders
met zich voerde.
Hoewel dadelijk oen twintigtal aanwe
zigen probeerde den man te grijpen, slaag-
do deze er in te ontkomen, waarop de con
sul eenige gendarmes in zijn auto nam om
den vluchte ing te achterhalen.
Deze achtervolging leverde echter geen
resultaat op. Een in alle richtingen ingfr-
Dit nummer bestaat uit twee bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Nederlandsch en Engelsch verzet tegen
het Fransehe voorstel op de Geneefsche
tarieven-conferentie.
Bij een spoorwegongeluk in Brazilië rijn
30 dooden te betreuren. (BttitenL BtHtt
ten, 9de blad).
Groote bioscoopbrand in Korea. Circa
honderd kinderen on.Qekon.cn. (Buiten).
Berichten, 2do blad).
BINNENLAND.
De 22ste Nederlandsche Jaarbeurt is
heden geopend. (2de blad).
Benoemd is tot lid van den Raad van
Indië prof. mr. A. H. M. J. Kan, hoog-
lecraar te Weltevreden (2de blad).
Het reeds In uitzicht gestelde wetsont
werp tot wijziging van art. 66 der Drank
wet (2de blad).
De verdachte van den moord op den
Oostzeedijk te Rotterdam is door de Rot-
terdamsche Rechtbank veroordeeld tot 15
jaar gevangenisstraf. (Rechtzaken, 2de
blad).
steld onderzoek bracht tenslotte, in de
Italiaansche oantine, een stuk van de vlag
aan het licht, dat gewikkeld was in een
aanplakbiljet.
Do Bclgiscbo rc,veering heeft, nic'te
genstaande het incident zich uitsluitend
tusschen Italianen afsj eelde, toch een nae-
dodeo mg van leedwezen aan de Italiaan
sche ambassade doen toekomen.
Een twee.Ie incident s| eelde zich af op
het kerkhof zelf.
Het communistischo kamerlid Jacqun-
motte probeerde, in strijd mot de verorde
ning van den burgemeester aan hot graf
het woord te vreren, waarop hij door oen
commissaris van politin van liet kerkhof
verwijderd werd.
FRANKRIJK.
Monaco wordt militaristisch.
Duar in verband met don huidigen
verontriistendcn politicken toestand in het
prinsdom Monaco de nationale garde van
98 man niet langer toereikend wordt ge
acht heeft prins I'ierrn op verzoek van
de directie van het Casino te Monte
Carlo nog AO gardesoldaten uit Cotaica
laten komen, die het Caaino zuilen bewa
ken. Zij zijn gewapriid met revolver en
gummistokken doch hebben instructie,
slechts in geval van uiteiaten nood van
de wapona gebruik te maken.
HET ACADEMISCH ZIEKENHUIS TE LEIDEN Op Maandag 14 Maart a.s. zal een nieuwe
Kliniek voor Huid- en Geslachtsziekten officieel geopend worden als onderdeel van het
Academisch Ziekenhuis
