\J
21ste Jaargang
WOENSDAG 5 FEBRUARI 1930
No. 6401
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
STADSNIEUWS
9e £eidóüke 6ou/fca/ni'
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen I
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
DE RUPSENPLAAG. Vele plaatsen in ons land, vooral Bra
bant en Limburg, worden bedreigd door een hoogst ernstige
rupsenplaag. Bijna geen boom of struik, die niet met de
onheilspellende nesten is bezaaid. De gemeentebesturen hebben
de burgerij nadrukkelijk gewezen op de verplichting om de
nesten te verdelgen. Een tuinder bezig, door middel van in
petroleum gedrenkte sponzen, de nesten te verdelgen.
itaLie
ROEMENIE
Dit nummer bestaat uit twee bladen
De socialisten en wij.
Niet alles wat de socialisten willen en
doen is verkeerd. Natuurlijk niet; dat be
hoeft niet eens gezegd. Er zijn vele goede
elementen in hun streven en werken.
Verkeerd is om het kort te zeggen
hun beginsel, dat het privaatbezit (van
productie-middelen) moet worden afge>-
schaft.
Verkeerd is hun beginsel, dat klassen
strijd het noodzakelijke middel is, om ver
beteringen in de maatschappij te brengen.
Als men socialisten zou aantreffen, die
beweren, dat dezo twee hier genoemde be
ginselen de hunne niet zijn, dan zijn dat
geen socialisten; dan hebben zij van het
eigenlijk socialisme alleen den naam be
houden.
Maar zelfs, al zouden er zulke „socia
listen" zijn, dan nog kan geen Katholiek
zich bij dezulken aansluiten, om gezamen
lijk als één man naar verbeteringen in de
maatschappij te streven. Want verkeerd
is vóór alles een derde beginsel, dat alle
zich socialist noemenden zeer Beslist aan
hangen.
Verkeerd is hun beginsel, dat de Gods
dienst buiten het maatschappelijk leven
moet worden gehouden; dat Godsdienstige
opvattingen niets hebben te maken met
de inrichting van de maatschappij.
Dat beginsel, dat niet is een specifiek
socialistisch beginsel, maar dat aan eiken
vorm van socialisme noodzakelijkerwijze
vastzit dat beginsel alléén maakt hot
onmogelijk voor den Katholiek, om socia
list te zijn.
Wij moeten elkaar niet „verketteren",
zeide de voorzitter dei' sociaal-democrati
sche Baadsfractie bij de jongste begroo-
tingsdebatten in den Leidsche Gemeente
raad. Wij zijn het volkomen eens met mr.
v. Eek. Wij verstaan dan onder „verkette
ren", wat hij er waarschijnlijk ook mee
bedoelt: het zoeken naar wat
.scheidt, om dat dan tusschen ons en den
tegenstander te werpen als een onover-
koombaar obstakel; om dan tusschen ons
en den tegenstander 'n tegenstelling te f o r
ceeren als tusschen wit en zwart. Neen,
zóó staan wij niet tegenover do sociaal
democraten. „Verketteren" willen w ij
niet
Wij hebben gisteren reeds de bijzondere
aandacht gevraagd van onze lezers voor
een rede door onzen Bisschop, Mgr. Aen-
genent, Zondag gehouden ter gelegenheid
van het veertigjarig jubileum van den
„Haagschen Volksbond".
In verband met het bovenstaande willen
wij hier nog 'ns afdrukken de volgende pas
sage uit die rede. Mgr. zeide ongeveer:
„Het ideaal zou zijn, dat de socia
listen eens ophielden met den strijd
tegen ons, onder voorwendsel, dat de
Kerk niets voor de arbeiders voelt.
Mochten zij ook eens inzien, wat de
Kerk beteekent voor het geluk, het
materïeele, van den arbeider. Zou het
nu niet mogelijk zijn, dat de socialis
ten tot die erkenning kwamen? Wij
van onzen kant erkennen gaarne, dat
wij in hen waardeeren hun streven
naar een betere maatschappelijke or
dening. Maar datzelfde streven is ook
het onze. Wat ons zoo diep van hen
scheidt is de aanwijzing van de mid
delen, waarmede zij meenen een bete
re maatschappij-ordening tot stand te
kunnen brengen."
Dit is toch geen „verketteren" onzer
zijds! Mocht aan de nitnoodiging
van Mgr. Aengenent 'ns worden voldaan en
men ophouden met „verketteren"
aan de andere zijde!
INTERNAT. CONFERENTIES
TOENADERING OP DE
VLOOTCONFERENTIE.
Er was gisteren merkbaar meer leven in
de conferentie gekomen, schrijft het
„Vad."..Men schiet wat op met de bespre
kingen. Desniettemin zou er nog eens vast
gesteld zijn, dat men nog lang niet ver
genoeg is om de agenda op te stellen voor
de eigenlijke conferentie betreffende be
perking der vlootplannen. In den loop van
de beraadslagingen is duidelijk geworden,
dat men wel vast voor zekere categorieën
en betreffende de methoden der rantsoe
neering tot overeenstemming zou kunnen
komen. Zooals men weet is het verschil
tusschen het Engelsclie en Fransche stand
punt, dat de Engelschen rantsoeneering
wenschen streng naar schecpscategorieen
ingedeeld, terwijl de Franschen het recht
verlangen zekere percentages van iedere
categorie op een andere te kunnen over
brengen. Nu schijnt het reeds mogelijk de
Franschen er voor te winnen dat betref
fende slagschepen en moederschepen voor
vliegtuigen geen overdracht mogelijk is en
ook voor het type der kruisers van tien
duizend ton schijnt men het hierover eens
te kunnen worden. Daarentegen zouden de
Engelschen bereid zijn in dezen meer vrij
heid te laten ten opzichte van de kleine
kruisers en torpedojagers dan eerst hun
plannen waren. Over de duikbooten zou
men het echter heelemaal nog niet eens
kunnen worden. Daarentegen is er wel dui
delijk, dat van afschaffing van de duik
booten niet gesproken wordt.
FRANKRIJK.
DE VERDWIJNING VAN
KOETJEPOF.
De Parijsche correspondent van de
„Msb." meldt:
Er heérscht op het oogenblik zeker op
timisme bij de diensten, die met de op
sporing van den weggevoerden generaal
Koetjepof zijn belast en een groot aantal
nasporingen worden zorgvuldig geheim ge
houden.
Dank zij betrouwbaren gegevens, die
aan de politie een draad in handen heb
ben gegeven, is het mogelijk, een groot
deel van do valsehe getuigenissen, die geen
ander doel hebben, dan de politie op een
dwaalspoor te brengen, te ontmaskeren.
Een man van de Russische tscheka is dan
ook al gevangen genomen, nadat gebleken
was1, dat zijn stellige" gegevens, valsch
waren.
Ook is gebleken, dat, hoewel de reeds
ondervraagde dame, waarschijnlijk niet de
dame met den grijzen mantel is, zij in nau
we relaties met de Gepeoe staat.
Het meest ontstellende nieuws is, dat een
brigadier van politie thans eerst, na negen
dagen, is komen verklaren, dat hij de beide
auto's, die bij de wegvoering dienst hebben
gedaan, heeft gezien. In één, een groote
grijze limousine, zat een agent, die een
mail bij de armen hield, een groote man
hield zijn arm om den hals van den „gear
resteerde", wiens mond ook dicht gehouden
werd. De „gearresteerde", had een grooten
baard, en werd door den brigadier bij be
schouwing van een portrett als Koetjepof
herkend. Uur van passage en ook andere
gegevens kloppen precies.
De brigadier had tegen een agent ge
zegd: „Zeker 'n krankzinnige, dien men
weg brengt".
Men begrijpt, welke consternatie deze
mededeelingen in politiekringen hebben
gemaakt en hoe de actieve brigadier danig
onder handen is genomen door zijn chefs
voor het verzwijgen van zulk een belang
rijke mededeeling, die een volle week voor
het onderzoek had kunnen doen winnen.
De politie is overtuigd, dat Koetjepof is
opgesloten in een sovjet-asyl in de ban-
lieue, of in een van de kleine klinieken, die
daar zoo talrijk zijn en waarvan er gehou
den worden door Russische doktoren.
In Russische kringen is men overtuigd,
dat Koetjepof nog levend is, als het niet
gelukt is, hem met de martelingen te doen
spreken. Het is de bolsjewisten er blijkbaar
om te doen, ingelicht te worden over de
voornemens der wit-Russen. Heeft hij ge
sproken, dan vreest men, dat men hem
daarna omgebracht heeft.
De houding van Dowgalewski prikkelt
hier de gemoederen zeer. Zijn stap bij de
Quai d'Orsay om de verantwoordelijkheid
van eventueeel gebeurtenissen bij het ge
zantschap op de Fransche regeering te
schuiven, vindt men een staaltje van
driestheid, dat wat al te ver gaat.
DE FASCISTISCHE JEUGD-
OPVOEDING.
De fascistische partij heeft een jeugdor
ganisatie voor meisjes tusschen 18 en 22
jaar in het leven geroepen, de z.g. „Giovani
Fasciste".
In de laatste „Foglio d'Ordine" der partij
wordt nog eens uitdrukkelijk op de betee-
kenis gewezen van deze organisatie. Woor
delijk luidt het aldus: „Wij willen door
deze nieuwe stichting voorbeeldige vrou
wen en moeders, die deugdzaam en ernstig
zijn en bereid, om het vaderland flinke
mannen te schenken voorliet behoud van
den vrede en sterke helden voor den oor-
log".
De leiding van deze nieuwe organisatie
werd toevertrouwd aan signorina Moretti,
secretaresse der vrouwelijke fascios.
De leden van deze groepen zullen worden
genomen uit iedere klasse dor maatschap
pij; de opvoeding zal alleen verschillen
naar gelangs ieders beroep. Landbouw- en
nijverheidscursussen zullen worden georga
niseerd, cursussen in talen, rekenen, typen,
stenografie enz. Zelfs voor den dienst in de
koloniën zullen cursussen worden gegeven.
Ook de huishoudelijke opvoeding der
vrouw wordt niet vergeten.
Bizonder wordt ook de nadruk gelegd
op de lichamelijke vorming der nieuwe
vrouwelijke generatie van Italië door sport,
vooral zwemmen, roeien en gymnastiek. De
groep, heeft ook een bizonder uniform
lichtbruin van kleur met blauwe muts, al
les in den vorm van een sport-costuum.
Zooals van zelf spreekt, is ook do bedoe
ling van deze organisatie de opvoeding der
geheele jeugd aan de kerk te onttrekken
en in handen te geven van den fascistischen
staat.
rusland
DE SOVJET-TERREUR.
Wederom honderden executies?
Reuter meldt uit Riga: Uit Sovjet-Rus
land wordt gemeld, dat de Gepeoe allo
voormalige marine-officieren, die in het
land waren gebleven, maar niet in dienst
van de sovjet zijn overgegaan, heeft doen
terechtstellen.
Er zijn aangaande dezen massamoord
nog geen uitvoerige bijzonderheden bekend,
maar honderden namen worden al genoemd
van officieren, die zouden zijn geëxecuteerd.
Hun families in Rusland hebben zich tot
hun geloofsgenooten te Riga gericht met
het verzoek, daar herdenkingsdiensten te
doen houden voor de dooden, daar dit in
het sovjetland verboden is.
De orthodoxe Russen te Riga hebben
besloten, een Requiemdienst te doen hou
den.
BLOEDIGE VERKIEZINGS
STRIJD IN ROEMENIE.
Naar uit Boekarest gemeld wordt, draagt
de verkiezingscampagne voor do a.ff. go-
meenteraads- en districtsverkiezingen in
Roemenië een buitengewoon heftig en ver
bitterd karakter. In verschillende provin
cieplaatsen kwam het tot bloedigo botsin
gen, waarbij in totaal vijf personen gedood
werden. Tot de slachtoffers behooren de
nationaal-tsaranistische burgemeester van
Moldowitza (Boekowina), een voormanige
liberale burgemeester en een liberale ver
kiezingsagent, Ramnicu Sarat gcheeten.
MEXICO.
De nieuwe president van Mexico.
Ortiz Rubio, die heden als president van
Mexico wordt geïnstalleerd, zal den voor-
loopigen president Portes Gil, die als zoo
danig aftreedt, als minister van Binnen-
landsche Zaken in zijn kabinet opnemen.
Portes Gil heeft een decreet uitgevaar
digd betreffende de oprichting van een Na
tionale Arbeidsbank met een kapitaal van
vijf millioen pesos, welke zal moeten mede
werken tot de ontwikkeling der nijverheid.
De Mcxicaansche regeering zal inschrijven
voor de helft van het kapitaal.
INTREEREDE VAN
PROF. DR. G. HOLST.
Industrielaboratoria.
Dr. G. Holst, directeur van de Philips'
laboratoria te Eindhoven, benoemd van
wege het Leidsch Universiteitsfonds tot
bijzonder hoogleeraar in de natuurkunde
aan de Leidsche Universiteit, heeft heden
middag zijn ambt aanvaard met het hou
den van een rede in het groot auditorium
der universiteit over het onderwerp: Indus
trielaboratoria.
Nu er, aldus «pr., in den laatstcn tijd
ook in ons land een belangrijk aantal phy-
sici een werkkring in de industrie gevonden
heeft, in tegenstelling tot de daaraan voor
afgegane periode, lijkt het mij de moeite
waard eens na te gaan, wat de aanleiding
is geweest, dat er toen haast geen enkele
physicus op industrielaboratoria werkzaam
was en wat wij in de toekomst hiervan
mogen verwachten.
Spr. zeide dan in zijn rede te willen na
gaan, onder welke omstandigheden voor
de industrie-laboratoria een gunstige ont
wikkelingskans bestaat.
In groote trekken, aldus spr., kan men
deze laboratoria in twee groepen verdeelen:
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Op de Vlootconferentie is eenigo toena
dering merkbaar tusschen het Britsche en
het Fransche standpunt.
Neg steeds de geheimzinnige verdwijning
van generaal Koetjepof.
Honderden executies in Sovjet-Rusland?
Eén groep van die, welke zich bezig houden
met. heb zoeken naar nieuwe werkwijzen en
nieuwe producten, met het toepassen in de
industrie van nieuw ontdekte verschijnse
len, en een tweedo, misschien niet minder
belangrijke groep van die, welke laak in
hoofdzaak beslaat in het controleeren van
de grondstoffen voor de fabricage en van
het eigen product en dergelijke werkzaam
heden Het spreekt vanzelf dat een scherpe
scheiding tusschen die beide groepen niet
goed mogelijk is. In vele gevallen zal het
noodig zijn voor een keuring nieuwe meet
methoden uit te denken, waarvoor mis
schien een uitvoerig onderzoek voreischt
wordt.
Spr. bepaalde zich in het verdere ge
deelte van zijn rede uitsluitend tot do eer
ste groep, waarin hij uitvoerig de ontwik
kelingskansen der tot deze groep bohooren
de laboratoria schetste en waarin hij aan
toonde, dat vanaf een zeker stadium in de
ontwikkeling van een industrie de kans,
dat het een of ander laboratoriumonder
zoek geen resultaat oplevert, steeds klei
ner wordt, omdat ook dan, wanneer het
onderzoek niet datgene oplevert, waarvoor
het ondernomen werd, men in toenemende
mate van de indirecte resultaten gebruik
kan maken. Hoe uitgebreider dan ook het
veld der fabriek is, die het laboratorium
onderhoudt, des te grooter is do kans op
een redelijk nuttig effect van het onder
zoek.
Hiermede is, althans gedeeltelijk, ook
reeds het antwoord gegeven op de vraag
naar de mogelijkheid van een organisatie
van. wetenschappelijk onderzoekingswerk.
Het wil spr. voorkomen dat men daarbij
in hooge mate rekening moet houden met
het feit, dat het resultaat vaak op een go-
heel ander gebied ligt, dan men aanvan
kelijk gedacht had, en dat als gevolg daar
van het te ver doorvoeren van een tevoren
vastgesteld plan geen voordeelen biedt.
Had spr. zich in hot voorgaande uitslui
tend bepaald tot een bespreking van dc
fabrieken, waar het laboratoriumonderzoek
leidde tot nieuwe producten, in hot slot van
zijn rede deed hij uitkomen, dat in vele be
drijven de werkwijzen, volgens welke het
nieuwe product vervaardigd wordt, van
veel grooter belang zijn. Ook hier ligt een
groot veld van onderzoek braak, zooals
spr. aantoonde en waarbij hij betoogde, dat
juist do analyse en rationalisatie van de
werkwijzen een belangrijk onderwerp van
de toegepaste wetenschap vormen, waarin
physici naast chemici en ingenieurs een
plaats kunnen vinden.
Spr. besloot met dc gebruikelijke toe
spraken.
Prof. dr. J. M. Janse.
Prof. dr. J. M. Janse, hoogleeraar in do
botanie en directeur van het botanisch
laboratorium, die Zondag 9 dezer zijn "Oen
verjaardag viert, heeft als zijn uitdrukke
lijken wensch te kennen gegeven, dat deze
dag onopgemerkt voorbijgaat.