21ste -Jaargang
DINSDAG 4 FEBRUARI 1930
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
INo. b4UU
S)e
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 oent per week f2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
•vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mcdedcelingen wordt
hot dubbelo van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogsto 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
De katholieke arbeidersorgani
satie.
Z. D. H. de Bisschop van Haarlem heeft
ter gelegenheid van het veertigjarig jubi
leum van de afd. Den Haag van den R. K.
Volksbond een belangwekkende rede ge
houden. Wij nemen daarvan in dit nummer
een verslag op. Oók buiten Den Haag moe
ten de katholieke arbeiders weten, hoe
hun Bisschop denkt over het organisatie
leven, over het nut en de noodzakelijkheid,
over de taak van de katholieke organisa
tie. Allen kunnen dat al lang weten, maar
in bedoelde rede wordt het door den Bis
schop nog eens heel klaar .gezegd.
Ik ben er van overtuigd, aldus de Bis
schop, dat de B. Iv. Volksbond hier in Den
Haag het katholieke geloofsleven zeer
heeft opgevoerd.
Deze uitspraak van den Bisschop be
hoeven wij niet to beschouwen als alleen
geldend voor Den Haag. Wij mogen haar
zeker ook toepassen op alle plaatsen, waar
een katholieke arbeidersorganisatie be
staat en werkt.
Dat moet het geloofsleven, niet allèon
van de aangesloten leden zelf, maar ook
van anderen, in die plaats ten zegen strek
ken. Het kan niet anders!
Maar, aldus de Bisschop, de katholieke
arbeidersorganisatie heeft ook in een an
der opzicht heel veel goeds gedaan. Zij
heeft aldus mgr. Aengenent er veel
toe bijgedragen, God zij lof, om den stof-
felijken welvaart van de arbeiders te ver-
hoogen.
Ook deze eer, aan de katholieke arbei
dersorganisatie gebracht, geldt, zooals
vanzelf spreekt, niet alleen voor Den Haag.
Dat de katholieke arbeidersorganisatie
ook het materieelc welvaartspeil van de
arbeiders wil omhoog voeren, maakt haar
in de oogen van meer heidensch-zelfzuchtig
dan christelijk denkende lieden ook
wel Christenen! niet heel erg bemind.
Maar de Bisschop prijst haai; daarvoor. De
Bisschop brengt God lof, dat de arbeiders,
dank zij mede 't werken van de katholie
ke organisatie, het in stoffelijk opzicht be
ter hebben gekregen.
Bij ons, Katholieken, staan de geestelij
ke goederen van een blijvende waarde
voorop
Het streven naar meer stoffelijke wel
vaart moet in alles ondergeschikt zijn
aan dat streven, hetwelk allèèn gericht is
op het doel van 's menschen bestaan, het
streven nl. naar 't> bezit van bovengenoem
de geestelijke goederen
Maar, bewarend zijn onderge
schikte functie in het menschelijk le
ven, is ook het streven naar de verganke
lijke stoffelijke goederen niet alleen geoor
loofd, maar kan het ook zeer dikwijls ge-
wenscht en zelfs geboden zijn.
Op dit standpunt staat onze, het volle
leven omvattende en den hèèlen mensch
bevredigende katholieke arbeidersorgani
satie.
INTERNAT. CONFERENTIE
DE VLOOTCONFERENTIE.
Heden komt op het paleis van St. Ja
mes de eerste commissie van de vlootcon-
ferentie bijeen, die bestaat uit alle afge
vaardigden. Het voornaamste doel der bij
eenkomst is de bespreking van de voor
stellen tot een vergelijk inzake de tweo
middelen van vlootbeperking, n.l. volgens
categorieën van schepen, of volgens de al-
gemeene tonnemaat. De Engelscho afvaar
diging heeft een voorstel ingediend, dat
beschouwd kan worden als een tegenvoor
stel op het Fransche bemiddelingsvoorstel,
waarvan het afwijkt, doordat het de groot-c
schepen en de duikbooten uitzondert van
alle overdracht van tonnage, terwijl liet
Fransche voorstel een beperkte overdracht
mogelijk wilde maken. De kruisers worden
verdeeld in twee klassen, kruisers met ka
nonnen van 15 c.M. en kleiner kaliber. Ver
dere categorieën zijn vliegtuigschepen en
torpedobootjagers. Tusschen de kruisers
met 15 c.M. geschut en de torpedobootjagers
zou een onbeperkte overdracht van tonna
ge worden toegestaan.
Men verwacht, dat het voorstel oen vol
doende basis voor verdere bespreking zal
worden geacht en dat de conferentie spoe
dig tot andere kwesties zal kunnen over
gaan.
DUITSCHLAND
DE MISLUKTE „HONGERMARSCH".
De rust is te Berlijn niet meer gestoord.
Het laatste incident van beteekenis vond
Zaterdag kort na middernacht, nog plaats
te Neukcilln en wel in dezelfde wijken, waar
het verleden jaar zoo onrustig was ge
weest. Het was ditmaal een troep van on
geveer twee honderd communisten, meest
jongelieden, die begonnen, al fluitend en
tierend, met hulp van kisten en halen bar
ricaden op tc richten.. Toen de politie in
auto's naderde, vluchtten zij in enkele lo
kalen van de omgeving. Dezen werden
door de agenten doorzocht. Hierbij werden
twintig mannen en zes vrouwen gearres
teerd. Om 1 uur werd de politie naar Bcr-
lijn-Rosenthal ontboden. Daar hadden twee
nationaal-socialisben in uniform op straat
de voorbijgangers lastig gevallen; toen de
zen zich dit niet langer wilden laten wel
gevallen, vuurde een der nationaal-socia-
listen vier revolverschoten af, gelukkig zon
der iemand te treffen. Toen agenten na
derden gingen beiden er vandoor. Zij wer
den achtervolgd en konden worden gevat.
De 75 communistische voormannen, die
Vrijdagavond in het clublokaal hunner
partij in hechtenis waren genomen, zijn la
ter weder in vrijheid gesteld.
Ook te Hamburg is het rustig gebleven.
De door de communisten aangekondigde
hongerbetooging bleef achterwege, vermoe
delijk, omdat, de politie nog Zaterdagavond
in verschillende wijken der stad tal van
leiders in hechtenis had genomen en de
communistische lokalen had bezet.
FRANKRIJK.
De verdwijning van Koetjepof.
Dc geheimzinnige verdwijning' van den
Russischen generaal Koetjepof houdt do
gemoederen te Parijs nog steeds bezig. Men
beschuldigt de Sovjets er van, dat zij den
generaal onschadelijk hebben willen maken,
waarop de Sovjets weer een tegenbeschul-
diging lanceeren.
Volgens het Tel. Ag. der Sovjet-Unie
heeft de Russische gezant te Parijs, Dofga-
lefski, aan de Fransche regeering officieel
meegedeeld, dat door aanhangers van ge
neraal Koetjepof, onder leiding van gene
raal Miller, een speciale afdeeling is ge
vormd, om een overval op het gezantschaps
gebouw te doen.
Verder wordt meegedeeld, dat Dofga
lef ski bij het Franscho Ministerie van Bui-
tenlandsche Zaken geprotesteerd heeft te
gen de perscampagne, die, naar hij ver
klaarde, door de reactionaire Fransche en
Wit-gardistische Russische pers in Parijs
tegen de Sovjet-regeering en het Sovjet
gezantschap wordt gevoerd.
Dofgalefski verklaarde met klem, dat dc
Fransche regeering buitengewone maat
regelen zal moeten nemen om het gezant
schap tegen de brutale aanvallen en uitda
gingen der Witgardisten te beschermen.
Zoo dat niet gebeurt, zal de Fransche re
geering voor do gevolgen aansprakelijk
zijn.
JOEGO-SL AV IE.
DE MOORDENAAR PRINCIP
HERDACHT.
Tc Serajewo is Zondagochtend op de
plaats, waar in 1914 de Oostenrijksche troon
opvolger aartshertog Frans Ferdinand en
zijn gemalin prinses Sofie van Hohenbcrg
worden doodgeschoten, een gedenksteen
onthuld, gewijd aan do nagedachtenis van
hun moordenaar, Gravrilo Princip. De ge
denksteen is aangebracht in een woonhuis,
staande vlak tegenover de brug, die thans
ook naar Princip is genoemd. Op den steen
is gebeiteld: Op deze historische plaats
kondigde Gavrilo Princip op 18 Juli 1914
de vrijheid aan. Dc plechtigheid zelf was
van particulieren aard; autoriteiten wa
ren niet verschenen.» Alle betoogingen wa
ren verboden. De onthulling werd voorna
melijk geleid door leden van de afdeeling
Serajewo van de nationalistische organisa
tie Narodna Odbrana, waarvan Princip
deel had uitgemaakt. Voorts waren verte
genwoordiger» van andere nationalistische
PROF. DR. H. B. GREVEN, die heden
den dag herdenkt, waarop hij 50 jaar ge
leden aan de Lcidschc Universiteit het
hocgleeraarsambt in de staathuishoudkun
de en statistiek op 30-jarigen leeftijd aan
vaardde.
verecnigingen en ook familieleden van Prin
cip en diens medeplichtigen verschenen. Na
een requiem in J' «S ervische kathodralon
vond de onthulling op de plaats van den
aanslag plaats.
De voorzitter van de plaatselijke afdee
ling der Narodna Odbrana, Nasil Grdjitsj,
die zelf wegens medeplichtige bij den aan
slag op het aartshertogelijk paar tor dood
was veroordeeld, onthulde de gedenksteen.
„Wij zijn samengekomen", zeide hij, „om
hulde te brengen aan de nagedachtenis van
den grootste van on» allen. In den tegpn-
woordigen tijd brengt men het best hulde
door te zwijgen. Ik verzoek u daarom twee
minuten te zwijgen". Na afloop van dezo
twee minuten werd een zilveren krans aan
den gedenksteen bevestigd, daarna ging de
menigte uiteen.
ARABIE
De Wahabieten-invallen in Trans Jordanië.
De Wahabieten hebben een inval in
Trans Jordanië gedaan, waarbij het tot ern
stige gevechten met de bevolking is geko
men. In het geheel moeten ruim 400 in
boorlingen gedood zijn. Engelsche troepen
zijn met gepantserde auto's en vliegtuigen
naar het bedreigde gebied gezonden.
CHINA
HEVIGE GEVECHTEN IN CHINA?
In Zuid-China verwacht men binnenkort
hevige gevechten tusschen de opstandelin
gen en regeeringstroepen, welke laatste be
langrijk© versterking hebben ontvangen.
Dc strijd zal waarschijnlijk in de buurt van
de havenstad Woetchow worden geleverd.
AMERIKA
EEN FINANCIEELE DICTATOR TE
CHICAGO.
Uit Chicago wordt gemeld, dat een com
missie uit de burgerij een financieelen dic
tator aangesteld wil zien.
Dezo commissie zal trachten, de midde
len bijeen te brengen, om de salarissen en
loonen van het personeel in dienst van de
gemeente, welke thans sedert zes weken
niet zijn uitbetaald, te voldoen en voorts
voldoende middelen, om het crediet van
de stad weer te herstellen.
De commissie heeft zioh tot den gemeen
teraad gewend, om een algemeen© vol
macht, zonder welke zij deze middelen niet
wil verschaffen. Deze algemeene volmacht
is daarop door den gemeenteraad verleend.
DE REGENMAKER HEEFT PECH.
Weer geen wolkje aan de lucht.
De goder zijn den heer Veraart, den inan
die op kunstmatige wijze regen wil ver
wekken, niet gunstig gezind. Geen won
der. Wil hij zich immers niet mengen in
het werk, dat op hun domein ligt'? En wil
hij niet ingrijpen in dc normale werking
van de natuur, die liet. totnogtoe altijd
heeft laten regenen of sneeuwen, wanneer
zij wil. Nukkig als een wispelturige vrouw,
heeft zij naar eigen Willekeur haar regen
en sneeuw over ons uitgestort en even
nukkig bracht zij den regenmaker en alle
andere belangstellenden schier tot razer
nij door hedenmiddag in plaats van dc
langverwachte dikke stapelwolken, naar
welke reikhalzend werd uitgekeken, een
smetteloos blauwen hemel over Schiphol
to doen koepelen. Een nieuw driemotorige
Fokker werd ingevlogen; hij heette o,
ironie „Extra Dry"en zweefde in
de blauwe lucht als oen voorspelling van
alles behalve regen en zei ons. dat het
„extra; droog zou blijven.
Tegen halfvier stegen vier Fokker-toe
stellen van Schiphol op. Twee ervan wa
ren geladen mot eenige duizenden Kg. on
derkoeld ijs. De heer Vervaart en zijn
helper, dc lieer Ouwerkerk, hadden in
deze toestellen de leiding genomen. Twee
andere machines volgden met journalisten
en eenige belangstellenden. Over Aals
meer ging het in de richting van do Haar
lemmermeer, doch aangezien er geen wolk
je aan de horizon kwam opdagen, gaf men
het oorspronkelijk plan,om do proef te no
men tusschen Katwijk on Scheveningen, op
en wijzigde den koers naar het Oosten.
Over de Ankeveensche plassen en het
Gooi kwafnen do vliegtuigen boven do Zui
derzee en waarachtigeen witte wolk
zweefde in do richting van do Geldersche
kust aan don blauwen hemel. Zij zweefde
er tergend, want hoe hoog do vliegtuigen
nok klommen, toen men dichterbij kwam
bleek het wolkje op zoodanige hoogte te
zweven, dat van erboven komen geen
sprake was. In arren moede werd toen
maar rechtsomkeert gemaakt en aangezien
het ijs toch voor verdere proefnemingen
niet meer te gebruiken zou zijn, werd het
ter hoogte van Pampus boven de Zuiderzee
uitgestort van een hoogte van circa 2000
Meter. Als een wit. wolkje verstoof bet ijs
en daarmee ook onze hoop om heden nog
regen te zien. Nog steeds is inmiddels dc
juistheid of onjuistheid van des heeren
Veraarts theorie niet bewezen, aangezien
de omstandigheden hem daartoe niet in
dc gelegenheid hebben gesteld. Het is om
er nloedeloos van te worden. Niettemin
geeft de heer Veraart den moed niet op.
Onmiddellijk begint hij aan do voorberei
dingen voor nieuwe proefnemingen en in
den loop van de maand Maarf zal hij het
experiment herhalen, in onwrikbaar ver
trouwen op de juistheid van zijn theorie.
LANDSSPEL „ALKMAAR 1930".
Voor de maand September van dit jaar
staan er bij de Alkmaarsche Oranjevereeni-
ging grootsche plannen op het, program
ma. En wel niets meer of minder dan de
opvoering van een groot en indrukwek
kend landsspel, zooals dit bekend is bij de
vele Duitschc steden en stadjes, die ieder
jaar weer, met veel succes en met zeer
vele toeristen en vreemdelingen als toe
schouwers, hun „Heimalspiele'' opvoeren.
Het prachtige oude Stadje Nördlingen, op
een 100 K.M. van Miinchen, is er een voor
beeld van.
Reeds zijn te Alkmaar v©le voorberei
dingen getroffen.
ZILVEREN JUBILEUM.
Op hartelijke wijze is heden het zilveren
jubileum gevierd van den heer J. P.
Ouwerkerk, die 25 jaar in betrekking is bij
(Ven heer Fr. Straatsburg, automobielhan
del, Haarlemmerstraat 42.
De jubilaris werd hedenmorgen met zijn
echtgenootc in het kantoor der zaak ont
vangen door zijn patroon, den heer Fr.
Straatsburg, diens echtgenoote, den heer
H. Straatsburg en het kantoorpersoneel.
De heer Straatsburg complimenteerde
den jubilaris op hartelijke wijze cn dankte
hem voor den ijver en de toewijding, gedu
rende al die jaren aan de zaak bewezen.
Spr. overhandigdo hem als blijk van waar
deering ccn enveloppe met inhoud, terwijl
hij hem een tweede enveloppe overhandig
de namens enkele cliënten. Verder ontving
de jubilaris van den heer Straatburg Jr.,
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Zondag is te Serajewo tie moordenaar
Princip herdacht.
Zijn er weer nieuwe gevechten in China
op komst?
BINNENLAND.
Het jubileum var de afd. Den Haag van
den Ned. R. K. Volksbond (3de blad).
De annexatie-wenschen van Boskoop,
met teekening. (2de blad).
van liet kantoor- en guragopTsoneel even
eens stoffelijke blijken' van belangstelling,
terwijl zijn echtgenootc bloemen in oni
vangst had te nemen.
Dc heer Ouwerkerk dankte den lieer
Straatsburg voor zijn sympathieke geluk-
wenschen en wees er op hoe hij gedurende
die 25 jaren al het lief en leed met de fa
milie van zijn patroon heeft meegemaakt,
hoe ltij als liet ware is saamgegroeid met
de familie Straatsburg cn dan ook vreugde
cn smart met haar doelt. Spr. dankte ten
slotio voor de stoffelijke blijken van be
langstelling van allen ondervonden en zeg
de ook voor de toekomst zijn beste krach
ten toe.
Nadat vervolgens ©enigen tijd in gezellig
samenzijn was doorgebracht, werd de jubi
laris met zijn echtgenoote naar zijn woning
v. Lennepstraat, 11, gebracht, waar hij de
dag verder in huiselijkon kring doorbracht.
DE CULTUREELE ZIJDE VAN HET
JAVAANSCHE NATIONALISME.
Voordracht prof. dr. C. Berg.
Op uitnoodiging van de R. K. Studenten»
vereeniging Sanctus Augustinus heeft prof.
dr. C. Berg, hoogleeraar in de Javaanseh®
taal en letterkunde aan do universiteit nl-
hior, gisteravond in het „Eigen Huis" een
voordracht gehouden over bovenstaand
onderwerp.
Het nationalisme, aldus ving spr. aan, ia
sinds eenigen tijd in de Nederlandschc po
litiek een der belangrijkste vraagstukken.
Intelloctueelo Indonesiërs vragen sinds en
kele dccennnia politieke onafhankelijkheid,
terwijl het Nederlandschc gouvernemenI
er toe overgegaan is een deel van haar
macht over te dragen aan colleges, waarin
Indonesiërs ruim vertegenwoordigd zijn.
Hierbij staat Java aan dc spits. De Javaan
seh© cultuur, die men hier in Holland uit
dans- cn wajangvoorstellingen, uit gamelan-
orkesten en uit tentoonstellingen van pro
ducten der kunstnijverheid leert kennen,
geeft den indruk antiek, soms primitief,
cn in elk geval echter ons volkomen vreemd
tc zijn. Hoe staan nu de moderne, intollec-
tucelo Javanen tegenover hun eigen, antie
ke cultuur? In het algemeen zijn zij r
enthousiaste bewonderaars van. Wat dia
gen zij bij tot de voortzetting dier oude
beschaving'! In onzen lijd zoo goed al-
nicts. Ziehier hot probleem, dat spreker
dezen avond nader wil belichten, al wil hij
uitdrukkelijk opmerken, dat het hem niei
mogelijk is oen weg te wijzen, die tot een
bevredigende oplossing van het probleem
zou kunnen leiden.
Spreker geeft, in groote trekken een over
zicht van de cultuurgeschiedenis van Java,
waaruit blijkt, dat. de Hindoe'» hierin een
groote rol hebben gespeeld. Zij vermengden
zich met enkele groepen der bevolking van
Oud-Java, en schonken zoo het aanzijn aan
een heerscherskaste van gemengd bloed,
do Hindoe-Javanen. Wat men zoo vaak
Javaanseh© cultuur noemt, is grootcndccl*
dc cultuur van deze van het volk geïsoleer
de kaste geweest. Het grootste gedeelte
van de Hindoc-Javaanschc letterkunde b.v.