HEERENBAAI
BINNENLAND
KERKNIEUWS
ZATERDAG 25 JANUARI 1930
DE LEIDSCHE COURANT
VIERDE BLAD PAG. 15
met Allerheiligen gepredikt. Een bepaling
echter was, dat door een groote aflaat de
kleinere vervielen. Een psychologisch mo
ment nu: Luther wil preeken maar de Do
minicaan is vlak bij en hem voor. Dit wekt
verzet bij hem. Hij maakt nu verschillende
stellingen op die hij aan de slotkerk aan
plakt. Door verschillende historici, aldus
spr., wordt het voorgaande feit als jalou-
zie gedacht, maar het is feitelijk een der
oorzaken van Luthers aflaat-bestrijding.
Deze stellingen werden door hem naar cle
kardinaal van Mainz gestuurd, die ze weer
naar Rome zond. Wc krijgen nu, aldus spr.,
de verhouding van Luther met. den Paus.
Hij komt te Leipzig discussieeren en wordt
daar „verslagen", waardoor hij juist nog
meer in verzet komt. Spr. zegt echter, dat
door de historici te veel gespeeld is met de
haat van Luther tegen den Paus. Bij zijn
beschuldigingen tegen de Kerk, zooals ge
vonden brieven nog kunnen getuigen, scha
kelt hij de Paus uit. Kant hij zich, aldus
spr- tegen het Kerkelijk gezag, dan stelt
hij altijd voorwaarden. Als Luther echter
veroordeeld is, komt een heel andere geest
in zijn brieven en noemt hij de Paus de
anti-christ. Als vierde punt beschouwt spr.
Luther en den Bijbel. Luther heeft het
vrije onderzoek aan zijn volgelingen gege
ven. Spr. noemt dit een ongelukkige erfe
nis. De geboorte van het vrije onderzoek
komt alleen voort uit zijn koppigheid. On
bewust, zonder dat hij het zelf gewild
heeft, is Luther door het geven van het
vrije onderzoek, de vader geworden van
het Liberalisme, Socialisme en Communis
me. Ka de ban des Pau&en heeft Luther
het Kerkelijk gezag losgelaten. Daar moest
iets anders voor in de plaats komen. Het
lag voor de hand: 't vrije onderzoek. Spr.
zegt, dat Luther n'et. consequent is .geble
ven. De menschen gingen den Bijbel zelf
lezen, geinspireerd, volgens Luther, door
den H. Geest, maar kwamen natuurlijk tot
een verschillende uitlegging. Luther stelde
zijn uitlegging daar tegenover als de ware
Toen kwam de botsing. Dat is de ramp
geweest, aldus spr., van het' Protestantis
me. Het verdeelde zich in vele secten. Men
heeft de laatste jaren pog'ngen gedaan im
weer tot eenheid to komen (congres van
Stockholm en Lausanne), zonder resultaat.
Hes eenige struikelblok was de Paus. De
Lutheranen, in de Hochkirche in Duitsch-
laird, aldus spr., willen alles terug behalve
den Paus. Spr, zot duidelijk uiteen, dat
niet iedereen den Bijbel individueel kan
gaan uitleggen, en hoe het gezond verstand
ons zegt, dat er een Paus moet zijn, an
ders kan er ook geen godsdienst, bestaan.
Door de individueeie uitlegging «der Bijbel
teksten, die zeer verschillend was, kwam
Luther in bot-s'ng met zijm volgelingen. Z'n
koppigheid was het weer, die zei: je zult
je aan mij onderwerpen. Toen kwam dus,
aldus spr., de tweede Paus op de wereld
en die heette Maarten Luther.
Er werd door de spr. gelegenheid gege
ven tot vragen stellen, waarvan door
eenige personen gebruik werd gemaakt.
Spr. beantwoordt duidelijk, waar de kop
pigheid van Luther vandaan kwam en de
invloed, in verband hiermede, van zijn op
voeding thuis en het Prügelsysteem op
school in Duitschland. Spr. zegt ook, als
antwoord op een vraag, hoe Luther feite
lijk de vader is van de predestinatieleer.
Een vraag betreffende het huwelijk van
Luther beantwoordt spr. uitvoerig. We bren
gen hieruit even naar voren, dat spr. een
protest uitte tegen hen, die Luther er van
willen beschuldigen, dat. hij als een zinne
lijk, ja zelfs als een dierlijk mensch leefde.
Spr. zegt, dat dit niet waar is en licht het
uitvoerig toe.
Tot slot zegt spr., dat het geloof en de
godsdienst een genade is en dat wij daar
om voor onze medebroeders moeten bid
den, opdat God hot licht der waarheid
over hen zal doen uitstralen.
Een daverend applaus beloonde den
sproker voor zijn zeer leerzame en boeien
de rede. De voorzitter sprak een waardig
slotwoord, waarna sluiting met den chv.
groet volgde.
Hinderwet. Bij besluit van B. en W.
van Woerden d.d. 23 Januari 1030 i6 aan
J. Blom alhier vergunning ingevolge do
Hinderwet verleend tot het oprichten van
een inrichting tot vervaardiging van zui
vel werktuigen te drijven door 7 electrom-j-
toren met een gezamenlijk vermogen van
•20.5 P.K. in het perceel kadastraal ge
meente Woerden Sectie A No. 2271, gele
gen aan den Linschoterweg.
Geboren: Theodorus Jacobus z. van
G. Goes en Th. van Dalen. Hendrik
Genit zoon van L. Hakkink en M. Pfaff.
Aart z. van J. van Baarsel en C. Sta-
vleu.
Overleden: Hendrik Stam 68 j.
echtgen. van Hendrika van Scherpenzeeï.
Ondertrouwd: Marinus Paschier en
Trijntje Vijfhuizen. Johannes Theodo
rus van Leeuwen en Antonia Petronella
Christina Borsboom.
KOUDEKERK.
„Kiest eieren voor uw geld". Donder-
dagvond had op de bovenzaal van hotei
De Bruin alhier, voor een stampvolle zaal
de aangekondigde Sluis' Pluimveefilm
plaats, georganiseerd door het bestuur van
cle Eierenveiling „Koudekerk-Rijndijk
De voorz., de heer Mostert, opende dc
vergadering met een welkomstwoord^
waarna een aanvang werd gemaakt met
de vertooning van de film getiteld „Kiest
eieren voor uw geld".
De fi'm begint met een niet-deskundig
jong pluimveehouder dio de dagopbrengst
zijner kippen controleert. Ontstoken in
woede over het droevig resultaat, ver
schijnt juist de vertegenwoordiger van
filuis' Pluimveevoederfabriekcn te Wees-
perkarspel. die hem uitnoodigr eens een
bezoek te brengen aan Sluis' fabrieken en
zich er van te overtuigen dat het niet de
schuld zijner kippen is, doch dat men an
der voeder behoort te verstrekken om goede
resultaten te bereiken.
Zoo zien we hem clan een tocht maken
door Sluis' pluim veevoederfabrieken ie
Weesperskarspel en diens vischmeelfa-
briek te IJmuiden, daarbij welwillend
rondgeleid door een der directeuren. De
machtige aanblik die hij, maar ook wij.
hier te zien kregen, zoowel van het weten
schappelijk als technische, deed ons vanaf
het begin bewonderen.
Wij kregen clan ook dezen avond de
overtuiging, dat goed voeder niet kan ge
leverd worden, wanneer de fabriek niet
volkomen daarvoor is ge^m flleerd, en niet
minder zullen de belangstellenden tot de
overtuiging zijn gekomen, dat zij door het
voederen van Sluis' voederproducten ge
garandeerd zijn van een goed zuiver sa
mengesteld voeder.
Na deze hoofdfilm kregen we nog op
het doek te zien een modern ingerichte
pluim veebedrijf van de heeren Molijn en
Huydecooper te Wiessel, vervolgens de
gevolgen van enkele bekende pluimvee
ziekten op het lichaam van aangetaste
dieren, terwijl als slot een humoristische
teekenfilm werd vertoond die de lachspie
ren in beweging brachten.
Met onverdeelde aandacht werd deze
film gevolgd en alles bij elkaar genomen
is het een leerzame en boeiende Sluis'
avond geweest en de daarvoor in aanmer
king komende besturen kunnen we met
gerustheid adviseeren de vertooning van
INGEZONDEN MEDEDEELING.
ECHTE FRI&frOHfc
20-50cf.perons
(ach in Yi onsen.paden ei panda
1/nzap/ Ttur paAfeO+E
deze film voor de nog komende winter»
avonden.
De ee re-voor zit: er dezer voreeniging de
burgemeester, de heer Kwint, alsmede de
gemoenlc-secretaris van Hazerswoude,
vertegenwoordigende de resp. gemeente
besturen, spraken woorden van waardee
ring voor het energieke bestuur dezer ver-
ceniging, alsmede de vertegenwoordigers
van de firma Sluis.
De voorz. dankte aan het slot de verte
genwoordigers van Sluis, alsmede allen die
tot het welslagen van deze succesvolle
avond hadden medegewerkt.
Het bestuur kan dan ook met voldoe
ning op deze schitterende vergadering te
rug zien.
Z0ETERW0UDE.
Geers zin in de zee. Bij den gemeente
veldwachter op het Dorp vervoegde zich
de zwerver de R. onder mededeeling, dat
hij te Vlaardingen aangemonsterd was
voor een schip, doch dat hij niet voorne
mens was zee te kiezen. Hij had het hem
verstrekte oliepak verpand en was gaan
zwerven. Bij een onderzoek, dat de ge
meentepolitie instelde bleek, dat de me-
dedeelingen waarheid bevatten en het
schip inmiddels zee gekozen had. Tegen den
man is proces-verbaal opgemaakt.
Roodvonk. Alhier is wederom een ge
val van roodvonk geconsiaeerd bij een kind
van 8 jaar. Dit is nu reeds het derde geval,
Loop der bevolking. De bevolking de
zer gemeente bedroeg per 31 December
1928 in totaal 3820 personen, to weten
1808 mannen en 2012 vrouwen. Ingeschre
ven werden wegens vestiging in den loop
van het jaar 419 personen, n.l. 174 man
nen en 245 vrouwen; afgeschreven wegens
vertrek 374 personen, n.l. 162 mannen en
212 vrouwen. Vermeerdering wegens ge
boorte 98, nd. 54 mannen en 44 vrouwen.
Vermindering wegens overlijden 33 perso
nen, nd- IS mannen en 16 vrouwen. Totale
vermeerdering 48 mannen en 65 vrouwen
of 133 personen, zoodat de bevolking dezer
gemeente per 31 Dec. 1929 bedroeg 3933
personen, te weten 1956 mannen en 2077
vrouwen.
HET KUNSTMATIG
VERWEKKEN VAN REGEN
DE PROEVEN VAN DEN HEER
VERAART.
Mislukt door de weersomstandigheden.
Nadat het gedurende twee dagen tc
mistig was geweest om van den gemeente
lijken havenmeester van hot vliegveld
Schiphol verlof te kunnen krijgen, om met
een vliegtuig op te stiigen, was het zicht
Vrijdagochtend eindelijk weer vrij en
«scheen de zon weer uit een helderen, blau
wen hemel. De proeven, om door liet uit
strooien van sterk onderkoelde ijsdccltjes
de wolken tot condensatie te brengen en
daardoor regen te verwekken, welke de
heer A. Veraart uit Rijswijk, tengevolge
van het ongunstig weer reeds twee dagen
had moeten uitstellen, zouden eindelijk
voortgang vinden. Schiphol leverde het
bekende schouwspel van vertier en drukte.
1 Vliegtuigen vertrokken en vlogen aan en
vele militaire vliegers lvadden van het
mooie weer gebruik gemaakt, om met hun
kist van Soesterberg even naar de Amster-
damsche luchthaven een kopje koffie te
komen drinken. En tusschen het beweeg
van menschen en toestellen waren op het
platvorm nabij de drie toestellen, die de
heer Veraart gecharterd had, eenige ar
beiden. bezig het onderkoelde ijs fijn te
stampen en in zakken in twee van de drie
vliegtuigen te laden. Het was ruim twee
uur. toon men hiermede gereed was. In
middels was de lucht, die gedurende de
ochtenduren eenige bewolking had ge
toond, geheel opgeklaard, en daarmede
ontstond een nieuwe mogelijkheid. Dc heor
Veraart verklaarde nl., dat zijn proef al
leen kan slagen, indien het op zeer lage
temperatuur gebrachte ijs gestrooid wordt,
op een vrij dichte wolk, dtfc reeds in ver
gevorderden staat van condensatie ver
keert. Nu het ijs eenmaal was ingeladen
zou het, indien do proef nu niet door ging,
zeker bedorven zijn, om het bij een vol
gende gelegenheid te kunnen gebruiken,
en toen dan ook werd medegedeeld, dat
EM. PASTOOR P. J. SCHRAVEMADE t-
Zooals gemeld, is op 70-jarig<en leeftijd
te Rijswijk overleden de zeereerw. heer P.
J. Schravemade, oud-pastoor der St. Bar
tholomeusparocliie te Voorhout.
Petrus Jcaephus Schravemade werd 31
December 1859 te 's-Gravenhage geboren
en op 16 Augustus 1885 priester gewijd. Hij
werd achtereenvolgens benoemd op 18
Augustus 1885 tot assistent tc Oudorp, op
11 Mei 1886 tot. kapelaan te Voorburg, op
24 Maart 1893 tot Kapelaan te Pijnacker,
op 15 September 1894 tot kapelaan to
Hoorn, op 21 October 1899 tot kapelaan te
Gouda (O. L. Vrouw Hcnv'.vaart), op 24
Februari 1904 tot pastoor te Haarlemmer-
meer (O. L. Vrouw Onbevlekt Ontvangen)
en op 3 September 1915 tot pastoor te
Voorhout, (St. Bartholomeus), uii welke
functie hij in 1927 eervol ontslag kreeg.
De Metten zullen gezongen worden Zon
dagavond 7 uur in de kerk van den H. Ge-
rardus Majella te 's-Gravenhage. Maandag
morgen in dezelfde kerk de Lauden, ge
er in do richting van dc Noordzeekust eeni
ge bewolking viel waar te nemen, gaf de
heer Veraart bevel om te starten. De heer
Veraart zelf had met eenige helpors plaats
genomen in het cloor don piloot Wiersma
bestuurde twee molorige Fokker-vliegtuig
PJT.-A.E.H., waarin dc grootste hoeveel
heid ijs was geladen, terwijl het overige
ijs werd geladen in de door Parnienticr
bestuurde P.H.-A.D.N.
Een derde, door Veenendaal bestuurd
toestel, ste' te do pers en eenige belang
stellenden in de gelegenheid, het. experi
ment uit de lucht te volgen. Eenige op
Schiphol aanwezige personen, onder wie
prof. Kcesom uit Leiden, had zich naar
Zandvoort begeven teneinde van den be-
ganen grond het resultaat dor proefne
ming gade te slaan.
Hoogcr en hooger s. iigend vlogen de
drie vliegtuigen in de richting van IJmui
den, en toen dc kuat bereikt werd, bevon
den zij vieh op eep hoogte van ongeveer
3000 Meter. Niettemin was er van bewol
king nog geen sprake. Wel leek hol, alsof
in het Zuiden eenige wolkenbanken lagen,
doch spoedig bleek, dat dit gezichtsbedrog
was. Voorzoover men in Noordelijke rich
ting vrij ver uit dc kusl wolken zag. lagen
deze te hoog dan dat do machines erboven
uit zouden kunnen komen. En omdat ten
slotte de voorraad ijs na terugkeer op
Schiphol toch niet meer voor oen volgende
proefneming te gebruiken zou zijn, besloot
de heer Veraart, om van een hoogte van
drie duizend meter de ijskorrels dan maar
boven Zandvoort uit te strooien. Als wit
uitlaatgas stoof het ijspoedcr weg, en spoe
dig waren de twee toestellen van hun
koele last bevrijd. Nog werd do hoop ge
koesterd, dat liet uil gestrooide ijs eonigeu
invloed zou hebben op de zeer dichte ne
vel, die boven het landschap hing. Wel
kreeg men kort na hel uitwerpen den in
druk, dat <le hevel ter hoogte van IJmui
den iets minder werd en geheel optrok,
terwijl het schoen, alsof zij zich benoorden
het Noordzoekanaal verdichtte, maar ze
kerheid daaromtrent, en of, indien deze
waarneming juist was, deze het gevolg was
van de proefneming, kon niet worden vast
gesteld. De heer Veraart is echter vastbe
sloten om in de komende week onder ge
schikte omstandigheden de proef tc her
halen, aangezien de proef niet berekend is
op dc omstandigheden, waaronder zij he
den plaats vond.
volgd door dc uit vaan en begrafenis, waar
na bijzetting van hei stoffelijk overschot in
het priestergraf op het. R. K. kerkhof aan
de Kerkhoflaan te 's-Gravenhage.
De Rosalia-kerk te Rotterdam.
Het aanbad tot verkoop
t e r u g g e ii o ui e n.
Naar de „Msbd.verneemt, is oen sclirij
ven gericht tot het gemeentebestuur, waar
in wordt verzocht liet aanbod tot verkoop
van dc Rosalia-kerk als niet gedaan te
willen beschouwen.
Wordt op dit verzoek ingegaan, wat re
delijkerwijs mag worden verwacht, dan zul
de St. Rosalia als parochiekerk, bediend
door de eerw. Paters Franciscanen, blij
ven voortbestaan.
Geen audiëntie.
Z. D. H. «Ie Bisschop van Haarlem zal
a.s. Woensdag geen audiëntie verlecnen.
BEWONERS VAN SLOOT
EN PLAS
L
Onze Hollandsche wateren herbergen nog
zoovele natuurgeheimen, die voor zeer ve
len nog geheel onbekend zijn. Dat is jam
mer en ook ondankbaar jegens den Schep
per, Die de natuur tot het genoegen der
menschen gaf.
Ja, de natuur schenkt ons de mooiste, de
schoonste dingen, die in hun wezen zoo
prachtig en genotvol .zijn» dat geen enkel
wereldsch genoegen het er bij halen kan.
Men gaat op reis, niet alleen om schoo-
ne gebouwen en bezienswaardigheden te
bezichtigen, niet alleen om restaurants,
bals, bioscopen en theaters te bezoeken,
maar voornamelijk de natuur te bewonde
ren, bosschen, bergen, meren, waterval
len, druipsteengrotten en alles, wat zij ons
bioden kan, dat alles, dat toch zoo onein
dig veel mooier en schooner is, dan al die
wufte wereldsche genoegens. Maar de na
tuur, hier afgeschilderd is grootsch, is ont
zagwekkend en daar heeft zoo goed als
iedereen oog voor, doch het kleine, het fijne
wordt maar al te veel over het hoofd ge
zien, omdat het niet zoo direct is waar te
nemen.
Juist het leven van de kleinste diertjes
biedt zoo geweldig veel moois, daar juist
komt het grootsche van de schepping het
meest tot uiting.
Wij zullen in dit artikel eens gaan bin
nendringen in de geheimen der visschen-
wereld onzer Hollandsche slooten en plas
sen. Reeds zeer velen zijn daarmee ver
trouwd geraakt, door het bezitten van een
aquarium, dat een gedeelte is van de groote
natuur. Een sloot in het klein, waarin men
zeer vele geheimen van het visschenleven
kan ontsluieren.
Het is niet de bedoeling, dit artikel te
maken tot een handleiding voor eerstbe
ginnende aquariumhouders; het kan or
echter wel too leiden, dat degenen, die dit
artikel lezen, aangetrokken worden een
aquarium aan te schaffen, om dat alles zelf
te zien gebeuren.
Een der mooiste en interessanteste leef
wijzen bij de visschen is wel die van het
bitter voorntje.
De bittervoornmannetjes zijn kenbaar
aan hun hooggewelfde rug en blauwe tot
groenachtige flankstreep, die vanaf de
staart loopt en naar het kieuwdeksel toe
verdwijnt. De wijfjes hebben een minder
gewelfde rug en missen ook de flankstreep.
Deze visschen houden er een eigenaardi
ge voortplanting op na. Voordat we dit
eens gaan bekijken, dienen we eerst eens
met het „slachtoffer" hunner paarlust ken
nis te maken. Ik bedoel dc zoetwatermes-
sel. Dit weekdier baant zich door middel
van een „voet" een weg door het bodem-
zand. Deze dieren zijn echte infussoriën-
eters. Deze, voor liet bloot oog onzichtbare
diertjes worden telkens met een versche
stroom water, door de met franje omzette
ademspleet naar binnen gezogen, waar ze
met andere voedingsstoffen cloor middel
van de „trilhaartjes", die zich op de kieu
wen bevinden, in de spijsverteringsorganen
worden opgenomen. In de kieuwen wordt
door de vele bloedvaten de zuurstof in hot
lichaam opgenomen en koolzuur er voor in
do plaats afgegeven. Het koolzuur en ont-
lastinghoudende water wordt nu door de
schelpkleppen uit de mantelholte wegge-
perst en met zooveel kracht uit dc afvoer-
opening gespoten, dat het ver genoeg weg
is opdat het weer niet opnieuw door do
ademspleet naar binnen kan gezogen wor
den. De bittervoorn „weten nu uit deze
handelingen profijt te trekken", voor zoo
ver er bij dieren over „profijt trekken" ge
sproken kan worden.
Het mannetje zoekt in den voortplan-
tingstijd, die ongeveer van Mei tot Augus
tus loopt, zoo'n zoetwatermossel op en
waaiert er met zijn vinnen een versche
stroom water overheen, hetgeen door de
mossel zeer op prijs wordt gesteld, die
oogenblikkelijk zijn ademspleet openzet en
het versche water naar binnen zuigt.
Het mannetje, dat blinkt in prachtige
fijne kleuren, laat het weekdier nu even m
den steek om koers te zetten naar een der
in zijn nabijheid zwemmende kuitrijpe wijf
jes, die hij door zijn hofmakerij, naar de
door hem bewerkte mossel ziet te drijven.
Het wijfje gaat nu met haar kop omla :g
boven de mossel staan. Het mannetje
dringt haar nu naar voren en plotseling
steekt ze haar rose legbuis in de a £-
v o e r b u i s van de mossel. Wanneer liet
eitje nu door de legbuis zakt, wordt deze
dik en stijf. De mossel wil van dat vreemde
gekrieuwel af wezen en sluit dadelijk zijn
schelpkleppen. Daardoor wordt echter juist
het eitje uit de legbuis geknepen en komt
aldus ongemerkt in de mantelholte van de
mossel. Daarna wordt de legbuis weer slap
en dun en weer ingetrokken. Direct daar
op schiet nu het mannetje toe, waaiert
een frissche stroom water over de mossol,
die daardoor zijn schelpkleppen weer opent
en schiet dan boven dc ademspleet
zijn homvocht uit, terwijl hij nu schittert
in zijn mooiste kleurenpracht. Dat hom-
vocht schiet nu door de ademspleet met
het water mee naar binnen en nu volgt de
bevruchting. In het homvocht bevin
den zich de sperma-diertjes. Deze laten zich
niet vangen door de trilhaartjes op de
kieuwen, doch banen zich met hun zweep-
staartjes een weg naar het eitje en ver
eenigen zich daarmee en leggen daardoor
de kiem voor een nieuw wezen.
Ziedaar het schitterende stelsel in do
natuur. Het wijfje legt haar eitjes niet in
de ademspleet, doch in de afvoerbuis, door
dat dit laatste door de mossel niet, of al
thans te laat bemerkt wordt. Zou het eitje
door de ademspleet naar binnen gaan, zoo
zou do mossel deze onmiddellijk naar bui
ten gespoten hebben. Nu merkt het dier
het pas als het te laat is. De uit het eitje
ontwikkelde larve klampt zich met twee
kopoitwassen aan de wand van do mantel-
holte vast, zoodat de mossel ze niet naar
buiten kan blazen. Hoe meer zich de larven
ontwikkelen, des te meer verdwijnen ook
de uitwassen en eindelijk laten ze zich ge
heel los. De mossel maakt daarvan spoe
dig een dankbaar gebruik om ze fluks de
wijde wereld in te blazen.
Bij het volgende znlen we gaan zien, hoe
de mossel ook weer van zijn kant gebruik
maakt van de visschen en feitelijk op ^en
nicer barbaarsche manier.
Op zekeren dag spuit dc mossel zijn jon
gen door zijn afvoerbuis naar buiten. Zo
zakken op het bodemzand neer, openen hun
kleine schelpklepjes en laten er een kron
kelende draad uit te voorschijn komen.
Die draden zijn aan het boveneind kleve
rig en raken aan elkaar vast en zoodoende
vormen ze een soort van netwerk. Wanneer
do visschen met dit netwerk in aanraking
komen, hechten de jonge mossels zich ste
vig aan de huid van het slachtoffer vast
en verwonden die, om zich dus op parasi
taire wijze te gaan voedfen. De verwonde
huid begint nu een woekergroei en zoodoen
de groeien de larven als het ware erin. In
dezen toestand ontwikkelen zich voorna
melijk de inwendige organen en na eenigen
tijd werken zij zich uit de huid los en vin
den hun eigen weg.
Na dit minder liefelijk tooneeltjo, gaan
we de nestbouw en voortplanting van ons
stekelbaarsje bekijken.
Dit pittige vlugge vischje onzer Holland
sche slooten en plassen, levert in zijn
voortplantingstijd werkelijk een zeer moei
schouwspel op. Hefc mannetje pronkt ui
zijn prachtigste kleuren cn is één en al
sierlijkheid cn bewegelijkheid en bcho?ft
niet voor de tropische visschen onder te
doen. Het oog ligt in een prachtige diep-
blauwon krans,-die blinkt als een diamant.
De rug is fijn blauw en over zijn flanken
ligt een prachtige gouden weerschijn. Borst
cn buik zijn vuurrood gekleurd.
Met veel vinnenbewoeg zwemt hij statig
voort, om plotseling weer met de schich
tigheid van een snoek tusschen de planten
door te schieten. In dien tijd is hij echter
niet te genieten voor de andere visschen,
die hij vooral in een klein aquarium gewel
dig toe kan takelen, de vinnen dier arme
wezens rukt hij finaal af, zoodat ze een
ellendigen dood moeten sterven. Het hier
geschilderde dier is het mannetje der
drie-stekelige baarsjes, de wijfjes
van dat soort zijn gewoon groenachtig van
kleur. Het t i e n-f t e k e 1 ige baarsje zul
len we later gaan bekijken.
Wanneer men het mannetje bezig ziet
met worfceleindjes en blaadjes van planten
af te rukken dan gaat de nestbouw een aan
vang nemen.
Op een beschut plekje, dal hem gunstig
voorkomt, begint hij oen kuiltje tc maken
door geregeld bekjes vol zand te happen
en die een eind verder weor uit te spu
wen. Hij begint nu zijn nestmateriaal, lat
uit vezeltjes, algen en blaadjes, vooral van
de hoornbladplant, bestaat, bij elkaar :e
slepen en legt op den bodem van dc kuil
een vloertje. Zoo nu en dan strijkt hij cr
met een zijwaarts gekromd buikje over
heen, waaruit een slijmerige vloeistof re
voorschijn komt, die alle stevig aaneen
hecht. Daarover maakt hij een soort tun
neltje met van voor en achter een ope
ning. Dan bedekt hot ijverige houwertjo
het geheel met zand. alleen dc openingen
vrijlatend.
Nu gaat hij prijkend in zijn schoon -ie
kleuren op de „wijfjesjacht". Hij tracht
haar door zijn hofmakerij en zoo nu en dan
een duwtje naar het nest te drijven. Hel
wijfje gaat na eenige aarzeling naar binnen
en logt er een tien- of twintig-tal eitjes in.
Zoodra het wijfje het nest weer verla
ten hoeft, gaat het mannetje naar binnen
on schiet zijn homvocht over de eitjes uil.
Het mannetje voert dit zelfde mot tng
eenige wijfjes uit cn dan sluit hij alles, bi-
halve cle voorste opening met zand af. Nog
steeds pronkend in zijn gouden weerschijn
houdt het mannetje nu do wacht voor hofc
nestje. Geregeld waaiert bij er nu niet in
staart een frissche stroom water over he.-u.
Wee nu dc arme schepsels, die hom en
zijn nestje te na komen. Verwoed valt hij
ze aan, rukt zo aan de vinnen of sleept
bij de staart- een eind weg. Niets vermoe
dende salamanders, watertorren en antb r»
waterbewoners, al zijn ze ook grooter >i
sterker, hij valt ze aan, niets is in dien
tijd voor hem bestand.
Na eenige dagen zijn uit dé eitjes do
lurfjes geboren. Hel mannetje breekt mi
de overkapping af en dan worden de wrie
melende larfjex in de kleine holte zichtbaar.
Lang zijn zo daar echter niet lo houden,
want spoedig gaan ze nog onder bescher
ming van vader hun eerste intrede in do
waterwereld doen. Lang duurt die bescher
ming ook al niet en worden ze licolcmaal
aan hun lot overgelaten.
Zooals men /iet laat het wijfje nu het
leggen van dc cit.jos zich niets moer aan nc t
nest gelogen liegen. De gehoele zorg is
nu voor het mannetje.
Zelfs moot het mannetje op zijn hoede
zijn, dat dc eitjes niet door de wijfjes op
gegeten wordon. Zoodra echter hot manne
tje zijn jongen in dc steek heeft gelaten,
laat hij ook zijn vaderschap varen en deinst
hij er niet voor terug om bij de eerste do
beste gelogenhoid zijn jongen te „verhap
stukken".
Een natuurvriend.
