Zlste Jaargang V VRIJDAG 24 JANUARI 1930 No. 6391 VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN H. W. Spendel f BUITENLAND BINNENLAND DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt by vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal Franco per postf2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelmgcn wordt het dubbele van het tarief berekend Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, wrrarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hour en verhuur, koop en verkoop f 0.5Ó. Dit nummer bestaat uit drie bladen Plotseling overleden tijdens een Raadszitting Hst lid der Katholieke Raadsfractie, te Leiden, de heer H. W. Spendel, is gisterenavond plotseling overleden tij dens de Raadszitting. Dit overlijden, dat op zichzelf reeds diepen indruk maakt, is om de bijzun- dere omstandigheden, waaronder het plaats had. nog indrukwekkender. De heer Spendel, die bij de alge- meene beschouwingen over de ge meente-begrooting in eerste instantie had gesproken over de taak der ge meentelijke overheid inzake de bestrij ding der openbare onzedelijkheid, behandelde ook bij de replieken dit onderwerp. Hij wees er op, dat de mensch be staat uit ziel en lichaam en dat niet alleen mag worden gezorgd voor de cultuur van het lichaam, maar ook en allereerst voor ds cultuur van de ziel. Wij, zoo zeide hij, wij weten, dat als het lichaam begraven wordt, niet alles is afgeloopen, maar dat dan begint het eeuwige leven En eenige oogenblikken, nadat hij dit had gezegd, liet hij het hoofd op de tafel neerzakken. Onmiddellijk snelden het Raadslid, de geneesheer dr. v. Es en anderen toe en droegen den heer Spendel op zijn stoel naar een zaal, die grenst aan de tijdelijke Raadszaal in het Nuts- gebouw aan de Steenschuur. De heer Spendel gaf nog eenige tee kenen van leven. Per auto van het Raadslid den heer Bosman, werd on middellijk naar de naastbiizijnde pas- forie gereden en Pastoor Beukers ge haald. Pastoor Beukers, die binnen en kele minuten ter plaatse was, diefde „onder voorwaarde" het Heilig Oliesel toe. Inmiddels was de heer Spendel overleden.... En rondom hem ston den geschaard de Raadsleden, biddend of in diep nadenken. Toevallig waren op de publieke tri bune twee zoons van den heer Spendel aanwezig. Een van hen is bij het ster ven aanwezig geweest; de ander, die onmiddellijk toen hij zijn vader onwel zag worden naar huis was gesneld, kwam even na diens dood aan het Nutsgebouw terug met zijn moeder en een zijner zusters. Zij vreesden reeds het ergste; de droeve en ontstellende zekerheid kregen zij, toen zij bij het gebouw aankwamen Zooals vanzelf spreekt, was de Raadszitting onmiddellijk geschorst. Wij verwijzen naar het verslag in het tweede blad. Het stoffelijk overschot van den overledene werd naar diens woning aan de Mare vervoerd. De heer Spendel was lijdende aan een vrnstige hartkwaal. Verleden jaar, cok bij de behandeling van de begroo ting, was hij, toen hij zich bij de derde zitting naar den Raad begaf, onderweg neergevallen Toen en na dien tijd is hij lang ongesteld geweest, doch buiten verwachting was hij weer hersteld. De dood heeft dezen man getroffen onverwacht, maar niet onvoorbereid. Gisterenmorgen nog was hij, zooals hij gewoonlijk deed, naar de kerk gegaan en tot de H. Tafel genaderd. En wij herinneren ons levendig, hoe hij, toen ij hem voor het eerst ontmoetend na zijn ernstige ziekte van verleden jaar, ons met een kalmte, d:e ons diep trof, verklaarde: Ik ben nu weer beter, maar ik was voorbereid om de eeuwigheid in le gaan De heer Spendel was een man van groote wilskracht; vandaar dat hij zich op velerlei tererin van het maatschap pelijk leven heeft bewogen. Hij is geboren te Delft 22 Dec. 1866. Na het verlaten van de lagere school aldaar, is hij zich gaan toeleggen op de studie der muziek. Verscheidene jaren is hij aan het College te Katwijk werk zaam geweest als muziek-leeraar. Bij de oprichting van de Hanzebank is hij te Leiden correspondent, later directeur en daarna propagandist van de Bank geworden. De functie van collecteur der Staats loterij, die hij toen reeds waarnam, heeft hij tot zijn dood vervuld. De muziek heeft de bijzondere voor liefde van den overledene behouden. Veel heeft hij o,a. gedaan voor de hui dige R. K. Oratoriumver., het vroegere .,Arti", en in de laatste jaren ook voor de Vereen. „Leidsche Kunstkring voor Allen". Talloos zijn de muziek-verslagen, die de heer Spendel voor onze courant heeft geschreven. Zijn arbeidzame geest beperkte zich echter niet tot deze me dewerking aan ons blad; het dilettan- tentooneel had zijn warme sympathie en met liefde gaf hij daarvan zakelijke en gewaardeerde recensies in onze courant. Ook zeer vele andere artikelen en bijdragen heeft de heer Spendel in den loop der jaren aan ons blad ge schonken. Sedert 4 Sept. 1923 was de heer Spendel lid van den Gemeenteraad. En met grooten ijver heeft hij deze taak vervuld. Hij had zitting in vele com missies, en in de belangrijkste, zoo als Fabricage en lichtfabrieken. Memoreerend zijn werkzaamheden op politiek terrein, herinneren wij er .aan, dat de overledene is geweest Se cretaris van de (niet meer bestaande) Bond van R.K. Kiesver. in Zuid-Hol land, Voorzitter van de plaatselijke R. K. Kiesver., Voorzitter van de vroe gere Propag.club „De Jonge Garde". In het sociale leven is de heer Spen del geweest een volbloed ijveraar voor de principieele middenstandsorganisa tie; hij heeft in de plaatselijke afdee- ling van De Hanze het voorzitterschap bekleed en is altijd geweest een der trouwste en ijverigste leden, zonder ophouden zijn organisatie propagee rend. Verder hebben wij allen den heer Spendel gekend als den Voorzatter van de plaatseliike afdeeling van den R.K. Bond voor Groote Gezinnen, en in nog verschillende andere functies in het soc;ale leven. Ook in het charitatieve leven heeft de overleden een zeer actief deel nomen; hij was vele jaren lid van de St Vincentiusvereen. En was dat van ganscher harte en met groote toewij ding. Deze arbeid behoorde wel tot wat hem het liefste was. Maar boven en voor alles was de over ledene: echtgenoot en huisvader. Met trots kon hij steeds spreken over zijn groot gezin, dat inderdaad was zijn vreugde en zijn kroon! Zoo is dan aan dit arbeidzame, zorg zame leven plotseling een einde geko men. Moge ons allen niet tevergeefs zijn gegeven deze waarschuwing, dat de dood komt als een dief in den nacht; dat wij er op moeten voorbereid zijn, le sterven. INTERNAT. CONFERENTIES DE VL00TC0NFERENTIE. Wordt Spanje groote zeemogendheid? Er is weinig nieuws van de conference te Londen. Men is nog steoui» bezig met po gingen aan te weiiuen om eenige orde te scneppeu in den chaos van wenschen en standpunten. iiarusay MacDonald heeft gisteren de lei Je. s der delegaties uitgenood.gd tot eeu bijeenkomst in Downingsueet cm: zooais hij het formuleerde, een col.ectie en selec tie en groepeering te beginnen van de kwest.es, zooals zij in den loop der con ferentie ter tafel zullen worden gebracht. Hij ging er van uit dat het getal dezer kwesties zeer groot is en dit voorbeiei- dend werk veel tijd en veel bijeenkomsten zou eischen. Gistermiddag heeft men l'/j uur beraadslaagd en daarna de volgende bespreking op Maandag bepaald. Dit alles is nog slechts voorbereiding. Intusschen lanceert de maritieme corres pondent der Telegraph een mededeeling over een groot Spaansch plan tot ontwik keling der Spaansche vloot. Spanje is daar al reeds een geruimen tijd mede bezig, maar nu zou het op het programma van aanbouw geplaatst hebben twee slagsche pen van de gemiddelde tonnenmaat met kanonnen van 15 inch. Zulk een kanon werpt granaten van 1920 Engelsche pon den, terwijl de 12 inch kanonnen slechts granaten van 850 ponden werpen. Verder is het groote kanon oneindig veel beter zoowel wat draagkracht betreft als nauw- keurighe'd. Twee van zulke schepen staan op het programma en andere zullen nog volgen. Het is duidelijk, dat, zoo dit bericht juist is, de gedacht^ van maritieme ont wapening, berustend op het beginsel, dat de verschillende vloten beperkt zullen wor den tot zekere maxima in tonnen en ka nonnen, vernietigd wordt. De groote mo gendheden zullen dan voor zichzelf geen grens van 12 inch voor hun kanonnen meer kunnen aanvaarden. De Spaansche regeering is niet tot deel neming aan de conferentie uitgenoodigd, hoewel zij de laatste jaren, ongehinderd door vroegere vloo taf spraken, kru'sers, tor- perdobootjagers cn duikbooten van de for- midabe'ste soort te water heeft doen gaan. Zij heeft daarbij vooral hulp van Britsche deskundigen gehad. Twee kruisers van 10.0C0 ton zijn in aanbouw en vele andere schepen zijn reeds klaar. Het lanceeren van dit bericht op dit oogenbük zal waarschijnlijk wel voorna melijk ten doel hebben de mogendheden te waarschuwen, dat zij vergeten hebben de maritieme waardiehe'd van Spanje te erkennen en dat Spanje in staat is roet in hun eten te gooien. Ts het bericht juist, dan zullen zij nu wel bedwongen zijn met Spanje rekening te houden. en nog 1002 bedre'gingen met tuchtstraffen en dan wordt op het secretariaat van fi nanciën misschien wel gedetacheerd een... flamand de coeur(Vlaming met hart en ziel)". BELGIE BELGISCHE TAALWET EEN D00DE LETTER. Een correspondent van het Vad. meldt: Hoewel, in gevolge een in den Moniteur Beige, ongeveer acht jaar geleden, versche nen koninklijk besluit d.d. 17 Januari 1922, uitdrukkelijk bepaalt, dat in ieder secreta riaat-generaal der verschillende regeerings- departementen, de secretaris-generaal of een ambtenaar met den rang van directeur, in staat moet zijn alle zaken, het departe ment betreffend, mondel'ng en schriftelijk in het Nederlandscb en het Fransch te be handelen, en trots de 1002 ministerieele circulaires, waarin aangedrongen wordt op een stipte naleving der taalwet, is deze, in verscheidene der voornaamste regeerings- d'ensten, een doode letter, in den meest absoluten zin van het woord gebleven. Zoo is door de redactie van het Maand blad van het Verbond van Vlaamsch per soneel der openbare besturen een onder zoek ingesteld naar den toestand op taal gebied in de verschillende departementen en o.m. voor het secretariaat-generaal van het departement van financiën geconsta teerd, dat zoowel de secretaris-generaal als de drie algemeenc inspecteurs, de twee d:recteoren, de twee onder-directeuren, de drie bureauchefs en de zeven redacteuren al'en, zonder één enke'e uitzondering, Ne- derlandsch-onkundiee Walen zijn en geen enkel Vlaamsch ambtenaar er tot heden in is geslaagd in dit secretariatt-genera.il vasten voet te krijgen. Het Maandblad drijft dan 'ook den snot met den Vlaam- schen Lamme-Gredzak, die de-geli'ke toe standen b'ijft dulden, cn schrijft: „Dus nog een beetje geduld! Nog 1002 maal 1002 cir culaires over de toepassing van de taalwet DUITSCHLAND DE ONTRUIMING VAN HET RIJNLAND Op 30 Juni voltooid? Naar in regeeringskringen verluidt, kan verwacht worden, dat het plan-Young einde Februari in werking zal treden. De Rijksraad zal het plan reeds binnen acht dagen en de Rijksdag binnen veertien dagen behandelen. In het Fransche parlement zal volgens een mededeeling van minister-president Tardieu, uiterlijk einde Februari een be slissing genomen worden. Ook de parlemen ten in Engeland, België en Italië zullen voor e'nde Februari het plan-Young heb ben aanvaard. De Bank voor Internationale Betalingen zal tegen 20 Maart zijn opgericht, zoodat hierna nog slechts de overhandiging van de Duitsche schuldcertificaten overblijft om de voorwaarden voor de ontruiming van het Rijnland te vervullen. Van April af zullen dus drie volle maanden voor de techn'sche ontruiming van de derde zone van het Rijnland overblijven. Men hoopt in regeeringskringen, dat het Rijnland in derdaad op 30 Juni, den vastgestelden da tum, ontruimd za 1 zijn. SPANJE. Primo en de studenten. Havas meldt uit Madrid, dat in de uni versiteit en in de in een ander gebouw ge vestigde medische faculteit incidenten ont stonden, doordat studenten aan diegenen hunner studiegenooten, die lid zijn van den Katholieken Studentenbond, het bezoeken der colleges trachtten te beletten. De po- lit'e greep in, en er ontstond een handge meen, waarbij verscheidene manifesteeren- de studenten, evenals eeraige politie-agen- ten, lichte verwondingen opliepen. De studenten aan dc Spaansche univer siteiten te Murcia en Salamanca staken sinds Dinsdag. Het bestuur van het algemeen studen tencorps to Madrid heeft Primo de Rivera een verzoekschrift overhandigd, waarin de invrijheidstelling van den bij de studenten onlusten in Februari 1929 gearresteerden student wordt gevraagd, evenals het weder aanstellen van vijf hoogleeraren. Primo de Rivera verklaarde, dat de 5 hoogleeraren indertijd op eigen verzcek ontslagen wa ren. Ook do invrijheidstelling van den stu dent meest hij weigeren. Verder wees hij op de schade, veroorzaakt door do studen tenonlusten in 1929. AUSTRALIË SPANNING IN DE AUSTRALISCHE MIJNSTREEK. In het Australische stakmgsgebied is do toestand op gevaarlijke wijze verscherpt. De vorming van een verdedigingsleger der stakende arbeiders maakt vorder ngen. Da gelijks ontdekt de politie verborgen wa pen- en munitievoorraden. In het district Weston-Abermain hebben geheimzinnige ontploffingen plaats gevon den, waarvan de oorzaak door de polit e niet kon worden ontdekt. Alle hotels en zaken, die aan politie-ambtenaren levens middelen verkoopen, worden geboycott. BELASTINGVERLAGING. De Eerste Kamer beeft het desbetreffende wetsontwerp aangenomen. Dc Eerste Kamer heeft gistermiddag met 26 tegen 8 stemmen aangenomen het wetsontwerp tot afschaffing vnn de Ver- dedicingsbelasting II en van de opcenten op den suikeraccijns; heffing van opcenten op de inkomstcnbe'asting ten behoeve van het Lecningfonds-1914 en wijziging van het tarief dier belasting en van het tarief van invoerrechten. Van de Katholieken stemden alleen te ven de heeren Blomjous en Van Sasse van Ysse't, terwijl alle chiistelijk-historischen tegen het wetsontwerp waren, behalve de voorzitter, van de anri-rev. stemde alleen de heer Briët tegen het ontwerp. VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Wil Spanje ook groote zeemogendheid worden? 30 Juni einde van de Rijnlandbezetting, In Perzië heeft een roodvonk-epLiemie in twee weken tijds 3000 slachtoffers ge- erscht. (Buitoni. Berichten, 3e blad). De Byrd-expeditie in nood. (Telegram men). BINNENLAND. De Eerste Kamer heeft met 26—8 stem men aangenomen het wetsontwerp tot af schaffing van de Verdedigingsbelasting II en van da opcenten op den suikeraccijns. (lste blad). Bij nota van wijziging zijn belangrijke veranderingen gebracht in het wetsont werp tot regeling van den kleinhandel in alcoholische dranken. O.m. wordt het ver koopverbod voor zwak-alcoholische dran ken in winkels er uitgelicht (lste blad). Overleden is de zeereerw. heer P. J. Schravemade, oud-pastoor van Voorhout, (lste blad). LEIDEN. In de vergadering van den Leidschen gemeenteraad is het raadslid Spendel plot seling overleden. DE EERE-PROMOTIE VAN .ICES JULIANA. PROF. DR. J. HUIZINGA, die bij de eoro-promtie van H. K. H. Prin ses Juliana op Vrijdag 31 Januari als pro motor zal fungceren. De plechtigheid zal door de A. V. R. O. (op 1875 M.) draadloos worden uitgezon den. PLAATSENGELD EN GROOTE GEZINNEN. Weer een nieuwe regeling. Onlangs hebben wij melding gemaakt van het feit, dat in enkele parochies bij do bepal ng van den prijs voor vaste plaatsen in de kerk rekening werd gehou den met de grootte van het gcrin. In het orgaan van den R. K. bond voor Groote Gezinnen „Het Gezin" wordt thans de aandacht gevestigd op het feit, dat een dergelijke regeling ook is tot stand geko men in de St. Wilebrordu6kerk te Rotter dam. Een vader d'e drie of vier kinderen te verzoTgen heeft en een plaats huurt, kan desverlangd op die plaats 30 (zegge dertig) procent korting verkrijgen; bij vijf kindo- ren stijgt deze korting tot veertig procent- op den oorspronkelijken huurprijs. Huurt do vader van zulk een gezin twee plaatsen, dan betaalt hij voor de tweede plaats nog eens twintig proeent minder dan hij voor de eerste plaats heeft te be talen; veor een derde plaats wordt dertig en voor een vierde en volgende plaatsen veertig procent m'nder betaald. Een vader die vijf kinderen te verzorgen heeft en vier vaste plaatsen huurt, die fei- te'rjk eik 20 per jaar zouden moeten opbrengen, betaalt desverlangd niet 20 per jaar, maar: voor de eerste plaats 12; voor de tweede plaats 9.60; voor de der- do plaats 8.40; voor de vierde plaats 7.20; aldus in totaal 37.20, ofwel nog minder dan de helft van 80.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1930 | | pagina 1