21ste Jaargang VRIJDAG 17 JANUARI 1930 No. 6385 VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN BUITENLAND UIT DE OMGEVING 3)e £cicbelve (BouAcmt DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 oent per week f 2.60 per kwartaal Franco per postf2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per rege Voor Ingezonden Mededeelingen wordt heb dubbele van het tarief berekend Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit drie bladen Onze Volksbond. In een Nieuwjaarsrede, gehouden voor de Amsterdamsche afdeeling van den R. K. Volksbond, heeft rector J. Bots gewezen op de veelzijdige apos tolische taak van den R.K. Volksbond. Hij onderscheidde die taak in tweeën. Op He eerste plaats: de verbetering der individuen. In het kort schetste de spreker deze taak aldus: Het omhoog heffen van de katholieke arbeiders, die leden van den bond zijn, het cultiveeren van hun zieleleven, waardoor duizenden en duizenden voor het Geloof behouden blijven. In deze korte formuleering ligt inder daad uitgedrukt de grootsche taak van onzen Volksbond in onzen tijd: de leden geestelijk cultiveeren, d.w.z. hun ziele leven beschaven, in christelijken zin. Op dit terrein heeft de Volksbond in het verleden heel goed werk gedaan en op dit terrein zal hij voor het heden en de toekomst zegenrijk kunnen arbeiden Op de tweede plaats is het de taak van den Volksbond om de maatschappij te verbeteren. Maar ook aldus rector Bots vol gens een verslag in de „Msbd." moet van den R.K. Volksbond uitgaan een sterke actie om geheel de maatschappij om te vormen tot een groote eenheid, gebaseerd op een hechte geestelijke saamhoorigheid. Wanneer de arbeiders zich met hart en ziel op deze taak .ver pen, dan lijkt het toch wel waarschijn lijk, dat de maatschappij nog wel eens de ware christelijke practijk zal her winnen. Aldus de geestel. adviseur van den Amsterdamschen Volksbond. De soreker stelde in zijn rede ook deze allergewichtigste vraag: ,,Wat is de reden, dat wij zooveel arbeiders ver loren hebben? En hij beantwoordde deze vraa<* aldus: De schuld daarvan is de hebzucht, die om winstbejag men- schenwaarde, zielenadel en zedelijke schoonheid met voeten trad en de bree- de arbeidersmassa tot slaven verlaagde. Genotzucht en heidendom, haat en twist, zijn er het gevolg van geweest. Christus is uit de maatschappij wegge stuurd door Judas, de gepersonifieer de hebzucht. De spreker heeft ongetwijfeld niet bedoeld de volledige oorzaak van den bedroevenden geloofsafval aan te geven, doch één der oorzaken. En dan is, ongetwijfeld, één der voornaam ste oorzaken: de hebzucht, die veler leven ook van meerdere Katholie ken als tot een doorloonende erger nis voor velen maakt! De hebzucht, d'e men, helaas, even tfauw bij anderen afkeurt als aan z;chzelf vergeeft. Door de katholieke solidariteits- gedachte in werkeliikheid om te zetten kan en moet die hebzucht worden be streden. En de Volksbond is één der groote prooaganda-organisaties voor onze ka tholieke solidariteit! DE HAAGSCHE CONFERENTIE NAAR HET EINDE? Naar algemeen verwacht wordt zal morgen (Zaterdag) de tweede Haag- che Conferentie een einde nemen. Joch hoewel Zaterdagmiddag de slot* :itting zal plaats hebben, beteekent dit log niet het eind der werkzaamheden. Slechts zal het nieuwe plan-Young ^eteekend worden voor zoover het de zes uitnoodigende mogendheden betreft, wajit de Oost-Europeesche herstelkwes tie Is dan zeker nog niet klaar. De mogelijkheid bestaat, dat de hee- ren nog een beetje in Den Haag blijven, maar er wordt ook over gesproken om binnenkort die onderhandelingen te Pa rijs voort te zetten. De kleine landen zullen echter, naar wij vernemen, het nieuwe plan, vcor zoover Duitschland betreft, ook telke nen. Zij rijn daartoe wel gedwongen, omdat zij anders geen geld krijgen van de Bank. De ministers hebben het gisteren rus tig gehad, tenminste van de groote lan den, want, behalve kleine besprekingen, hebben er geen vergaderingen plaats gehad. Intusschen werken de juristen dag en nacht om Zaterdag met alles klaar te zijn, als in de ochtendzitting ook de kleine landen zullen worden toegelaten en den tekst dan voor zich moeten heb ben van het protocol. De Intern. Herstelbank. De juristen-commissie betreffende de Bank en de organisatiecommissie heb ben gisteren met de 5 Zwitsersche gede legeerden besprekingen gehouden over de vestiging der Bank in Bazel. In deze besprekingen is de vraag ge rezen, of de aan Zwitserland op te leg gen verplichtingen als land, waar de Bank gevestigd is, moeten worden neer gelegd in een staatsverdrag, dan wel in een bijzondere Zwitsersche wet. Men is het hierover nog niet eens ge worden. Heden worden hierover de be raadslagingen voortgezet. VOLKENBOND DE SLOTZITTING VAN DEN VOLKENBONDSRAAD. Na Zaleski heeft in den raad van den Volkenbond nog Quinones de Leon ge sproken, de eenige der tegenwoordige leden, die aan de eerste raadszitting te Parijs heeft deelgenomen. Hij herdacht de leidende staatslieden, welke overle den zijn. Nadat nog enkele zaken geregeld waren, werd de 58ste raadszitting ge sloten. DUITSCHLAND DE POLITIEKE ONRUST IN PRUISEN. De officieele Pruisische persdienst deelt mede: De Pruisische minister van binnenlandsche zaken heeft, per circu laire aan alle politie-autoriteiten, het houden van optochten of vergaderingen in de open lucht tot nader order in ge- neel Pruisen verboden. In de toelichtmg wordt, naar het W B. meldt, gezegd, dat de grondwettelijk gewaarborgde vrijheid van vergaderen de laatste weken door de radicale or ganisaties voor ernstige verstoringen der openbare veiligheid is misbruikt. Daar deze dus door bijeenkomsten in de ooen lucht in gevaar wordt gebracht, wordt genoemd verbod uitgevaardigd. OOSTENRIJK. WEENENS FINANCIEELE TOESTAND. De Weensche correspondent van de „N. R. Crt." schrijft: De socialistisch bestuurder gemeente Weenen heeft in de jaren van 1923 tot '23 bouwgrond ter waaide van bijna 45 millioen shilling aangekocht en in den zelfden tijd haar bezit aan huizen voor een waarde van ongeveer 560 millioen schilling vermeerderd. Voorts heeft 2ij voor 70 millioen haar waterkrachtcen trales uitgebrend, haar effectenbezit vermeerderd met 15 millioen en onge veer 260 millioen besteed aan kapitaals uitgaven voor de gemeentebedrijven. Tenslotte heeft zij nog een bankreserve \an ongeveer 150 millioen, zoodot zij in zes jaar tijds meer dan een milliard rijker is geworden (ruim 350 millioen gulden). Uit de statistieken, waaraan deze cijfers ontleend zijn, blijkt echter tevens, dat deze verrijking van de ge meente het part'culiere bedrijfsleven vernield heeft. In 1923 telde men te Weenen 56.000 gerechtelijke executies, in 1929 reeds 240.000. Tusschen 1923 en '28 zijn er in Oostenrijk vèr over de 3000 faillissementen en bijna 14 000 surcéances van.betaling geweest, waar van het meerendeel te Weenen. Voorts zijn er de laatste maanden bijna 8000 bezwaarschriften tegen de Weensche belastingaanslagen en meer dan 13 000 verzoeken om uitstel van achterstallige belastingen ingediend. TJ.ROLERS IN ONS LAND. Te 's-Gravenhage zijn gearriveerd een aantal Tirool- scTne studenten, welke hier te lande in woord en muziek en dans propaganda voor hun land willen maken. Zij zijn de gasten van de Nederl. Reisvereeniging Complot van Russische officieren? Volgens een bericht is te Leningrad een complot van officieren van het \roegere Russische dragonders-regi ment ontdekt, dat ten doel had, het staatsgezag te ondermijnen door valsch geld in omloop L- -..engen. Beweerd wordt, dat de officieren ge tracht hebben, groote hoeveelheden valsch geld in omloop te brengen, dat door medeplichtigen in Duitschland zou zijn vervaardigd. CHINA Rusland laat de gevangenen vrij. Het telegraafagentschap der sovjet unie meldt: Zooals uit Chabarowsk be richt wordt, zijn de 8000 man Chinee- sche troepen, die door het roode leger gevangen genomen werden en waaren der zich ook een Chineesche genera?. 1 bevindt, naar Chineesch grondgebied getransporteerd. Het meerendeel van hen is reeds op Chineeschen bodem aangekomen. HET WERELDTAAL- VRAAGSTUK LEVENDE TAAL? „Natuurlijk", zei mijn bezoeker, „ik be grijp heel goed, dat Esperanto geen leven de taal kan zijn. Zij is gemaakt, 't is dus een kunstmatige taal. Maar wat hindert dat? We kunnen ze toch gebruiken bij het internationale verkeer. En of we ons dan van 'n doode of van 'n levende taal bedie nen, dat legt geen gewicht in de schaal. Hoofdzaak is, dat de taal te gebruiken is". „Maar m'n waarde", zei ik, „Esperanto is evengoed 'n levende taal als Fransch of Duit&ch of Engelsch. Noemt ge deze 'e- vende talen, dan is Esperanto 't ook. Zijn ze dat niet, accoord, dan is Esperanto ook geen levende taal". Met 'n paar verwonderde oogen keek nij mij aan. „Welja", was het antwoord, „dat zal uwe meening toch ook wel zijn, en dat zal toch wel niemand ontkennen". „Goed, maar zeg me dan eens, waarom het Nederlandsch eene levende taal is". „Wel, dat is nogal eenvoudig, dunkt me. Ligt daar niet de ziel in van geheel ons volk? Leeft zij niet met ons mee door de vele woorden en uitdrukkingen, over ge nomen van ons voorgeslacht, en gaan wij nog niet dagelijks door met haar verder te ontwikkelen, haar woordenschat uit te breiden, en al onze gevoelens daarin te leggen? Leeft onze taal dan niet?" „Goed zoo, goed zoo, ge kent het lesje uitstekend van buiten. Ik heb dat meer ga- noord. Maar laten we nu eens kalm de zaak beschouwen. Men zegt gewoonlijk, dat 'n taal leeft, omdat ze zich ontwikkelt. Hoe gaat dat? Ontwikkelt 'n taal net zoo als 'n plant zich ontwikkelt uit een zaad korrel, of als een dier, dat zelf ademt n voedsel tot z'ch neemt, en daardoor groeit? Maakt de taal zelf haar woordenschat, vormt zij zelf nieuwe uitdrukkingen?" „Neen, natuurlijk niet, de mensch ge bruikt de taal, en haar gebruikende, geeft hij haar nieuwe woorden, nieuwe zinswen dingen. Anderen nemen die over, volgen dat na, en zoo wordt voortdurend iets nieuws in de taal opgenomen. Zoo leeft de taal". „Juist! Dus 't is eigenlijk de taal zelf niet, die leeft, maar de levende mensch, die de taal gebruikt, geeft er aan, wat men het leven der taal noemt. In dien zin dns moeten we de uitdrukking „levende taal" verstaan. Maar in dien zin is dan ook het Esperanto eene lovende taal, niettegen staande het feit, dat de taal gemaakt is. En eigenlijk is ook dit kunstmatige niets bijzonders. Alle talen toch zijn, goed be schouwd, door de menschen gemaakt. Even goed dus als iedere levende taal, kan zich ook het Esperanto ontwikkelen, en ontwik kelt het z'ch ook werkelijk. Hoeveel woor den heeft Esperanto niet, die de maker, Zamenhoff, zelf nooit gebruikt heeft. Door den regel, door Zamenhoff zelf gegeven, dat internationale woorden bijna, onver anderd in het Esperanto kunnen worden opgenomen, alleen de schrijfwijze moet soms aan het Esperanto-alfabet worden aangepast hebben de uitvindingen der laatste jaren, die door het gemak van het huidige verkeer d rect gemeengoed worden van de geheele mensch'neid denk maar aan vliegmachine en radio een ma9sa termen in alle talen gebracht, die ongeveer voor de geheele menschheid bijna eenslui dend zijn, en evengoed in het Esperanto als in andere levende talen worden opge nomen. De massa literatuur, d:e er reeds in Esperanto bestaat, to.ont ons, dat met een betrekkelijk beperkt aantal woord stammen en de weinige voor- en achter voegsels, die onze wereldtaal heeft, er een rijkdom van woorden kan gevormd worden, grooter dan eenige taal bezit. En zou een schrijver niet het juisto woord kunnen vormen voor de uitdrukking van zijn ge dachten, dan doet hij, wat men in iedere taal in dat geval doet: hij maakt het woord. Vindt dat woord meer gebruikers, omdat het door z'n vorm, z'n klank, z'n gemakkelijke uitspraak enz. goed te hai- teeren en te onthouden is, dan wordt dat woord „ingeburgerd". Gebeurt dat niet, dan sterft het van zelf af, en zal een an der schrijver komen, die misschien iets be ters vindt. Geheel het zelfde proces van ontwikkeling speelt z:ch bij iedere levende taal af. En daarom, al is Esperanto wat men neemt „eene kunstmatigen taal", zij is er niet te minder om eene „levende taal". Esperantist. DE SLUIPMOORD TE LEIDSCHENDAM. Een vaag signalement. COproeping van getuigen. Ter bevordering van het onderzoek in den moord op den hulpkcstcr uit Voorburg Vrijdagvend j.l. op den West Vlietweg to Stompwijk gepleegd, heeft de burgemees ter der gemeente Leidschendam, de heer W. Keyzer vertegenwoordigers van ver schillende bladen ontvangen. Men weet, dat men bij dezen moord over VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Morgen heeft de slotzitting der tweede Haagsche Conferentie plaats. De werk zaamheden echter nog niet afgeloopen. Pruisen verbiedt alle optochten en open lucht-vergaderingen. Aardbevingen en overstroomingen in Amerika (Buïtenl. Berichten, 2do blad). BINNENLAND. Er worden bankbiljetten van 50 gld. in omloop gebracht. (2de blad). Een auto-dievenbende gesnapt. (Gem. Berichten, 2de blad). OMGEVING. Hedenmiddag had de plechtige opening plaats van het nieuwe Raadhuis te Sas* senheim Wij geven in dit nummer een uitvoerig verslag van deze plechtigheid. zeer weinig positieve gegevens beschikt, torwijl bovendien het slachtoffer geken- schetst wordt als een man, die geen vijan den had. Toch heeft do bur "emptor, als hij ons mededeelde, met behulp van de Haagsche politie talrijke getuigen kun.. hooren. Uit de verklaringen van deze ge tuigen is men er toe gekomen een vaag signalement op te stellen, dat als volgt luidt en dat per radio zal worden uitge zonden: De burgemeeste- van Leidschen dam gemeente Stompwijk en Veur ver zoekt in verband met den gepleegdon moord op Cornelis Johannes van der Drift op Vrijdag 10 Januari 1930 des na- midags omstreeks 8.50 uur de opsporing, aanhouding en voorgeleide van twee on bekende mannen, die na het plegen van den moord op den Westvliotwog te Stomp wijk op hunne rijwielen verdwenen over de Wijkorbrug in de richting naar Voorburg. Zij verschilden ongoveer 15 Ü20 centimeter in lengte. Signalement: 1. lengte plucmmus 1.80 meter, slappe, donkere hoed met gleur, donkere overjas, smal bleek gezicht, slank postuur, leeftijd 25 h 30 jaar2. langte plusminus 1.65 meter, slappe hoed of pet, korte donkere overjas, bol gezicht, kort gezet postuur, leeftijd plusminus 30 jaar. eBide mannen maakten den indruk werklieden te zijn. De burgemeester voor noemd verzoekt degenen, die inlichtingen kunnen verstrekken, hom deze :en spoe digste te melden (telefoonummer Leid schendam 31) of hun adres kenbaar te ma ken. Uit dit signalement blijkt, dat men iede re geziohtsbcschrijving achtedwege heeft gelaten. De getuigen hebben zich n.l. over de gezichten der vermoedelijke daders wei nig of niet kunnen uitlaten. Immers het was dien avond op den West Vlietweg nog al donker, terwijl er een vrij stevige wind stond, zoodat ieder, die per fiets ging, iets voorovergebogen reed, hetgeen dus ook met de daders het geval moot geweest zijn/ Intusschen heeft de politie op den avond na den moord met eenige, getuigen een onderzoek ter plaatse ingesteld. Over do resultaten daarvan kon de burgemeester zich nog niet uitlaten. Dit was ook het ge val met het resultaat van do sectie, welke dr. Hulst uit Leiden op het lijk heeft ver richt. Natuurlijk worden allerlei mogelijkheden overwogen en onderzocht. Het is b.v niet onmogelijk, dat beide mannen ieder met een eigen revolver geschoten heben op hun slachtoffer. Het is ook niet onmogelijk, dat de daders den verkeerde hebben ge/trof fen. In dit laatste geval zal do politic moeten gaan zoeken naar een niet-ver- moorde. Echter laat do politie zich ook hierover nog niet uit. Zij wees ons er echter wel op, dat zij zeer veel waarde hecht aan allo in lichtingen, die haar reeds verstrekt zijn of alsnog, naar aanleiding van het boven staande signalement, worden verstrekt, ma.w. de politic doet een ernstig beroep op een ieder, die mogelijk een inlichting, ook al schijnt deze nog zoo onbelangrijk, kan geven, deze aan haar te doen toeko- OEGSTGEEST. Hanze. Gisterenavond hield de R.-K. Middenstandsvereeniging een alg. verga dering in St. Willibrord. De opkomst was vrij talrijk, ook de geest, adv. pastoor de Vetten was aanwezig. Dc voorz., de heer W. F. do Booy, open de de vergadering en deelde mede, dat de ze vergadering meer speciaal is belegd op verzoek der ieden, in verband met de a.s. invoering van de Ziektewet. Spreker stelde den spreker, den heer Försthovel, van het Hanzobureau, aan de vergadering voor. Na voorlezing der notulen, die onver-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1930 | | pagina 1