iste Jaargang
DONDERDAG 9 JANUARI 1930
No. 6378
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
UIT DE RIJNSTREEK
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruit/betaling. Afzonderlijkè nummers 5 oent^ met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen I
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
heb dubbele van heb tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, kpop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Een nieuwe actie.
Het Partijbureau van de R. K. Staats
partij moet er komen.
En daarom moet de dr. Schaepman-
fonds-actie krachtig ter hand worden door
gezet.
De eerste ronde heeft ons al wel 'n eind
ge.braoht tot het doel; maar wij zijn er nog
lang niet.
Met medeweten en goedvinden van het
Bestuur der R. K. Staatspartij heeft het
Centraal Comité van Actie gemeend, voor
de dr. Schaepmanfonds-actie te moeten
benutten het feit, dat in het voorjaar 1930
het 25-jarig bestaan der algemeen lande
lijke R. Partij-organisatie zal worden
herdacht.
De actie tot heden heeft voornamelijk
gestaan in het teeken van persoonlijke be
werking, gevolgd meestal door individu-
eele bijdragen. Bij deze gelegenheid viel
de aandacht op de Katholieke vereenigin
gen, in den ruimsten zin van het woord,
die allen over een eigen vereenigingskas
beschikken.
Al deze vereenigingen maar dan ook
alle waarbij gedacht wordt aan instel
lingen, stichtingen en gestichten, vereeni
gingen, bonden, federaties flandelijk, ge
westelijk, diocesaan en plaatselijk), clubs,
congregaties, leesgezelschappen, R. K.
fracties in alle openbare en semi-open-
bare lichamen, spaarkassen, stands- en
vakorganisaties en hare afdeelingen, patro
naten, etc. etc. zullen worden uitgenoodigd
een eenheidsbedrag van 10.minimaal
aan het dr. Schaepmanfonds bij te dragen
als een huldeblijk aan de Kathol eke Par
tij-organisatie bij haar zilveren bestaans-
jubileum.
Indien dit denkbeeld consequent wordt
uitgevoerd, zoodat geen enkele associatie
in ons veTeenigingsleven wordt overgesla
gen, mogen daarvan inderdaad voor onze
actie verrassende resultaten worden ver
wacht.
Het Kringcomïté in den Kieskring
Leiden heeft reeds aan de aangesloten
plaatselijke Kies vereenigingen opgaven en
adressen gevraagd van bedoelde plaat-
s e 1 ij k e Katholieke organisaties, tot wie
het Kringcomité zich dan om een bijdrage
zal wenden.
Wij willen hier het vertrouwen uitspre
ken, dat alle besturen van plaatselijke
kiesvereenigingen de gevraagde opgave
tijdig d.w.z. voor 23 Jan. a.s. zullen
toezenden aan den' secretaris van het
Kringcomité, den heer A. C. v. Berkel,
Gouda (Karnemelksloot 58).
Het is een groot Katholiek en óók Na
tionaal belang, dat er bestaat een in een
heid krachtige R. K. Staatspartij wij
hebben dit al herhaalde malen betoogd.
En ook, dat voor die R. K. Staatspartij
noodig is een Partijbureau, is reeds vele
keeren door ons aangetoond.
Welnu, het dr. Schaepmanfonds is er,
om tot zulk een Partijbureau te geraken.
En daarom: steun, daadwerkelijke sym
pathie voor het dr. Schaepmanfonds
DE HAAGSCHE CONFERENTIE
EEN CONFLICT.
Tusschen Tardieu en de Duitschers.
Het onvermijdelijke incident, dat iedere
conferentie pleegt „op te luisteren" is gis
terochtend ontstaan.
Tardieu had in een bijeenkomst den
Duitschers toegevoegd, dat zij niet konden
verlangen, dat de Fransohen vertrouwen
in de Duitsche delegatie zouden hebben,
terwijl de Duitsche delegatie zelf blijkbaar
geen vertrouwen in zichzelf had.
Deze passage was door Havas in een
telegram nog eens wat aangedikt, en zoo
zou Tardieu de Duitsche delegatie „inca
pable" genoemd hebben.
Het geheele geval had betrekking op Je
ontbieding van dr. Schacht, die niets geen
aast toont om naar den Haag te komen
daardoor de Duitsche delegatie in een
"'.enden, cc onxekeren toestand laat.
De Duitschers zijn over bovengenoemio
uitdrukking in het Havas-telegram zeer
ontstemd geworden cn vooral onder de
Duitsche journalisten beerschte een abnor
male opwinding. Het was een wilde wed
loop van het hotel Centraal naar het Bin
nenhof om toch maar zoo spoedig moge
lijk een telefonische verbinding te krijgen
en het groote nieuws naar huis te kunnen
melden.
Tardieu heeft zich echter onmiddellijk
gehaast om den Duitschers genoegdoening
te geven, en heeft er op gewezen, dat hij
niet gezegd heeft, da», de Duitschers niet
tot onderhandelen in staat waren, maar
dat hij betwijfelde, of zij het Young-plan
zouden kunnen doorzetten, wat geacht
werd betrekking te hebben op de moeil'jk-
heid, om het in den rijksdag erdoor te
krijgen.
Het incident wordt hiermede als geëin
digd beschouwd.
De sancties.
Gisterennamiddag heeft de Duitsche de
legatie van de Fransche een „papier" ont
vangen betreffende de sancties, hetwelk
beschouwd moet worden als een grondslag
voor de discussies over deze kwestie.
Heden zullen de Fransche ministers Tar
dieu en Briand en de Duitsche ministers
Curtius en Wirth hierover besprekingen
houden.
Tegenover eenige journalisten heeft dr.
Curtius gisteravond om 11 uur nog de vol
gende verklaring afgelegd betreffende de
Fransche voorstellen over de sancties:
Er dient algemeen naar gestreefd te
worden, dat er onder het regime voor het
plan-Young algemeene overeenstemming
heerscht en geen sancties worden toege
past.
De betrekkingen tot de crediteurmoger.d-
heden moeten uitsluitend door de bepalin
gen van dit plan beheereebt worden en van
sanctie hoeft er geen sprake te zijn.
De Franschen hebben de vraag opge
worpen, ,wat er dient te gebeuren als
Duifcschland het plan-Young langer wei
gert uit te voeren. Zij hebben ons hunne
voorstellen daaromtrent toegezonden en
wij hebben deze reeds aan een eerste on
derzoek onderworpen. Mijn indruk is, dat
er nog alle reden is tot ernstige bezorgd
heid over de mogelijkheid een opheldering
en regeling te bereiken, welke ons in staat
zouden stellen de voorstellen te aanvaar
den.
DE INTERNATIONALE HERSTEL-
BANK.
Ook een Nederlandsche directeur.
Naar de diplomatieke medewrker van
de „Daily Tel." verneemt, zijn de centrale
bankinstellingen der groote mogendheden
het eens geworden over de toewijzing van
de in totaal 9 directeurenzetels voor de
Bank voor internationale betalingen.
Behalve de vijf landen, welke door een
directeur vertegenwoordigd moeten zijn, is
thans definitief besloten Nederland, Zwe
den, Spanje en Argentinië door een direc
teur te doen vertegenwoordigen.
De keus is op Nederland en Zweden ge
vallen wegens het gezonde geld van deze
landen, terwijl de keuze van Argentinië
en Spanje eenigszins verrassend is geko
men en ingegeven is door den wensch, ook
Lalijnsch Amerika bij de Bank te betrek
ken.
ITALIË
PRINS UMBERTO'S HUWELIJK.
Een gloriedag te Rome.
Men seint nog uit Rome d.d. gisteren
aan de „Msbd.":
Rome was heden in feeststemming als
nooit te voren. Reeds in de vroege ocn-
tenduren stroomde een onafzienbare me
nigte naar de omgeving van het Quirinaal,
in welks kapel door een prins der Kerk
met grootschen luister het huwelijk zou
worden ingezegend van Italië's beminden
kroonprins met de prinses van België.
Kleurrijk wapperden door de versierde
stad duizenden en duizenden vlaggen en
prachtig zonneweer verhoogde nog de glo
rie van dit bruilofstfeest.
De kardinaal-aartsbisschop van Pisa,
Z.Em. Maffi, die de plechtige huwelijksin
zegening verrichte, droeg kostbare kerke
lijke gewaden, welke uit het bezit der Me
dici stammen en in het Palazzo Pilti te
Florence worden bewaard.
Zijne Eminentie werd geassisteerd door
de geestelijkheid van het koninklijk hof.
Aan beide kanten van het altaar waren
de vaandels opgesteld van alle regimen
ten van Rome, alsmede van het regiment
van Turijn, waarvan de kroonprins com
mandant is, benevens de vaandels der
Belgische oorlogsinvaliden.
Als getuigen fungeerden voor den brui
degom de hertog van Aosta en de graaf
van Turijn; voor de bruid haar beide
broeders. Zij hielden tijdens de plechtig
heid den traditioneelen bruidsluier boven
het bruidspaar geheven en lieten dezen,
nadat de uitwisseling der ringen had
plaats gehad, op de gehuwden neer.
Na de plechtigheid las kardinaal Maffi
het artikel betreffende de huwelijksvol
trekking uit het concordaat voor.
Gedurende de H. Mis, die door den kar-
dinaaal werd opgedragen, kuste koning
Victor Emanuel het Evangelieboek.
Mgr. Perosi had voor deze gelegenheid
een bijzondere hymne „Oremus pro prin
cipe nostro" gecomponeerd, welke door
het zangkoor, evenals alle overige liturgi
sche hymnen, op volmaakte wijze werd uit
gevoerd.
Gedurende de huwelijksplechtigheLi
kruisten in groote bogen groote scharen
vliegtuigen boven de stad.
Onmiddellijk na de Kerkelijke plechtig
heid reed het bruidspaar met gevolg ns=i
het Vaticaan, ook begeleid door den Ita-
liaanschcn gezant bij den H. Steel en het
gezamenlijk gezantschapspersoneel.
In Vaticaanstad werden de prins en de
prinses door de civiele en kerkelijke auto
riteiten verwelkomd en naar de pause
lijke vertrekken geleid. De deuren van de
troonzaal werden geopend en men bevond
zich in de aanwezigheid van den paus,
die hun kwam begroeten. Hij vroeg den
bruid en de bruidegom elk aan een zijde
van hem plaats te nemen, de deuren van
de troonzaal werden gesloten voor de par
ticuliere audiëntie, die 25 minuten duuröe.
Zij moet van zeer harteüjken aard zijn ge
weest de paus deed blijken van zijn va
derlijke genegenheid, terwijl het bruids
paar zijn kinderlijke devotie toonde. Toen
werden do deuren weer geopend om het
gevolg binnen te laten, dat aan den paus
werd voorgesteld. Met elk van hen wissel
de Z.H. enkele woorden, waarna hij allen
zijn apostolischen zegen gaf. „Uit den
grond van ons hart geven wij echter een
bij zonderen zegen a m het echtpaar en
spreken wij onze beste wenschen uit voor
den toekemstigen koning en koningin van
Italië."
Als souvenir aan hun huwelijksdag gaf
de paus den prins een prachtige gobelin
en aan de bruid een gouden rozenkrans.
De leden van het gevolg kregen medailles
geslagen bij gelegenheid van 's pausen ju
bileum.
Nadat het bruidspaar een oogenblik Iiad
verwijld bij het graf van den H. Petrus
in de St. Pieter keerde het hooge gen
schap terug naar het paleis, overal door de
talrijke menigte hartelijk toegejuicht.
Vervolgens gingen de prinsen en de an
dere getuigen naar de zaal van San Gio
vanni om de huwelijksacte te onderteeke
nen. Deze werd vervolgens overgeschreven,
waarna de copie werd overhandigd aan
Federzoni, den voorzitter van den Senaat,
om in de archieven van dat lichaam veiiig
bewaard te worden.
De geheele kerkelijke plechtigheid duur
de ongeveer anderhalf uur.
Na het bezoek aan het Vaticaan begaf
het jonge paar zich naar het graf van den
Onbekenden Soldaat.
De koning van Italië heeft de keten
van do Annunziata-orde overhandigd aan
kardinaal Maffi, den eersten kardinaal,
die deze onderscheiding ontvangt.
Z.Em K.ardinaal Maffi.
Zijne Eminentie Pietro Kardinaal Miaf-
fi, aartsbisschop van Pisa, die het huwe
lijk inzegende van kroonprins Uanberso
van Italië met prinses Marie José van Bel
gië, is primaat van Sardinië en Corsica en
sterrenkundige van wereldnaam. Hij onder
houdt reeds sinds vele jaren persoonlijke
vriendschapsbetrekkingen met de konink
lijke familie en is jaarlijks haar gast cp
het in zijn diocees gelegen koninklijke bui
tenverblijf van San Rossore. Zijne Eminen
tie, die den leeftijd bereikt heeft van 71
jaren, was steeds een der vurigste IJve
raars voor een verzoening tusschen <ïen
H. Stoel en het Huis van Savoye.
MEXICO.
DE GODSDIENSTVREDE IN MEXICO.
Verklaringen van president Ortiz en van
mgr. Ruiz.
De nieuwe president der Veroenigde
Staten van Mexico, Pascual Ortiz Rubio,
heeft tijdens zijn officieel bezoek aan de
Vereenigde Staten een aantal interviews
toegestaan en bij een dier gelegenheden
een verklaring over d3 godsdienstige pa
cificatie van Mexico afgelegd, welke zeer
de aandacht getrokken heeft.
Wat den godsdienstvrede betreft, aldus
de president, zijn geen moeilijkheden te
duchten, zoo lang de Kerk gehoorzaamt
aan 's lands wetten en de bepalingen der
Grondwet eerbiedigt, gelijk zij thans doet
Mgr. Leopoldo Ruiz y Flores, de aposto
lische delegaat in Mexico, heeft onmiddel
lijk na het bekend worden dier presider.-
tiee'.e uitlating aan den N. C. W. C.-berion-
tendienst de volgende ■verklaring doen toe
komen:
„De door den gekozen president van
Mexico, Pascual Ortiz Rubio, afgelegde
verklaring, welke op bet godsdienstconflict
in Mexioo doelt, lijkt mij zeer opportuun,
echter onvoldoende.
Zonder twijfel dient de getroffen over
eenkomst als een afgesloten zaak te worden
beschouwd, echter m >et men dit accoord
niet uitsluitend aan tolerantie of 'n toege
ven der Kerk, doch in hoofdzaak aan do
officieele verklaringen van president Por
tos Gil toeschrijven.
In de officieele vei klaringen zag ik do
grondslagen, die noodig zijn, om de uit
oefening van den eere-dienst te hervatten
en wettig en vreedzaam aan de verbeteriag
van de bestaande wetten te arbeiden.
Al wat van den beginne af tot regeling
van het conflict gedaan is, werd op den
grondslag van wederkcerigen goeden wil
gedaan en derhalve dient men het bereikte
resultaat aan beide partijen gelijkelijk, en
niet aan één der beide partijen toe te
schrijven.
De aanvaarding der wetten van de zijde
der Kerk beteekent nog geenszins de goed
keuring dier wetten, doch slechts een to
lerantie, door de omstandigheden geboden
en in overeenstemming met de regelen der
christelijke moraal. Zij beduidt niet, dat
de Kerk een recht prijsgaf, krachtens het
welk zij de oplossing van dit conflict door
de verbetering van 'a lands wetten zoe
ken mag.
Ik geloof, dat deze toelichting noodig
is, ter voorkoming van ergernis en misver
stand, welke onder de Katholieken zou
den kunnen ontstaan, indien wij do ge
troffen re-geling uitsluitend aan de toegeef
lijkheid der Kerk toeschreven en vooral
wanneer men die toegeeflijkheid eenvoudig
en zonder voorbehoud als een aanvaarding
van de wetten voorstelt.
Men moet niet uit het. oog verliezen, dat
in de officieele verklaringen van den apos
tolischen delegaat destijds duidelijk werd
aangekondigd, dat de uitoefening van den
eeredienst in overeenstemming met de wet
en de desbetreffende verklaringen van den
president der republiek werd hervat.
Ik heh het toentertijd ook mijn plicht
geacht, mijn dank te betuigen voor de be
langstelling, welke het Amerikaanscbe
volk ten aanzien van de regeling van het
conflict heeft aan den dag gelegd, al was
het conflict, zeker naar de meening van
het Amerikaansche volk, nog niet defini
tief geregeld. Het Amerikaansche volk, dat
voor een groot deel zijn welvaart aan e.:n
loyale godsdienstvrijheid dankt, is er van
overtuigd, en terecht, dat godsdienstcon-
flictcn, gelijk Mexico heeft doorgemaakt,
een beletsel vormen voor den nationalen
vrede en de nationale orde".
Het is bekend, £at mgr. Ruiz, bij do aan
vaarding van hét accoord met de regce-
ring, art. 133 van de Mexicaansche Grond
wet van 1917 voor oogen had, hetwelk iden
tiek is met art. 127 van de Grondwet van
1857 en als volgt luidt:
„De tegenwoordige grondwet kan wor
den uitgebreid of gewijzigd. Geen veran
dering of toevoeging is echter gewettigd,
tenzij met goedkeuring van twee derden
der aanwezige leden van het congres der
Mexicaansche unie en der meerderheid
van de wetgevende vergaderingen der sta
ten.
Het congres zal de desbetreffende beslis
singen der wetgevende vergaderingen heb
ben te sorteeren en eventueel dienovereen
komstig af te kondigen, dat een wijziging
der grondwet is aangenomen".
BODEGRAVEN.
Wit-Gele Kruis. De jaarlijksche leden
vergadering, gehouden in het Patronaat op
Maandagavond 6 Januari, was zeer goed
bezocht.
Nadat de voorzitter, de heer M. Bo
gaard, de vergadering had geopend en
allen welkom geheeten, werden door de
secretarese, mevr. D. Aengenent, de uit
gebreide notulen der vorige vergadering
voorgelezen en zonder op- "of aanmerkin
gen goedgekeurd. Vervolgens bracht do
secretaris het jaarverslag uit, waaraan wij
ontleenen, dat gehouden zijn 5 bestuurs-
en één ledenvergadering. Het aantal le
den bedraagt 391. Door zuster Columbia
werden 2072 bezoeken afgelegd bij 88
personen (vorig jaar 41 personen).
De vereeniging heeft in het afgeloopen
jaar aangeschaft 2 ligstoelen en 'n 3-declige
kapok matras. Dit jaar werd de Koninklij
ke goedkeuring verkregen. Getracht is te-
vons een consultatiebureau te verkrijgen,
doch de ver. is niet geslaagd, daar zich
geen arts wilde beschikbaar stellen. De
secr. brengt vervolgens dank aan den
Geest. Adviseur voor het vele, wat hij
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Een conflict ter Haagsche conferentie
tusschen de Franschen en Duitschers.
Nadere bijzonderheden over het huwe
lijk van kroonprins Umberto.
Verklaringen van president Ortiz en van
rrgr. Ruiz over den godsdienstvrede in
Mexico.
BINNENLAND.
Resultaten van den tuinbouw. (L. en T.,
2de blad).
Nationale Pluimveetentoonstelling t®
Zoetermeer. (2de blad).
voor de vereen, heeft gedaan, alsook aan
den zeereerw. heer pastoor Kampenhout,
aan den voorzitter en het bestuur.
Hot verslag van den penningmeester,
dat daarop volgde, werd door den voorzit
ter voorgelezen. Namens de kasnazieners,
bestaande uit de heeren M. H. v. d. Poll,
Bekkcr en A. de Vos, verzocht laatstge
noemde den'penningmeester décharge te
verleenen, wat gaarne werd verleend met
dank voor zijn accuraat beheer. De kas
sloot met een voordeelig saldo van 356.40
plus een tegoed van 462.00 voor verkoch
te schapen, eenige toezeggingen plus con
tributie samen S40.40. Ontvangen aan
contributie was 639.50. Ontvangen
verpleeggelden 131.Giften 70.40. Op
brengst schapen 1529.25 (inkoop 707.
Magazijnartikelen 45.50.
De voornaamste uitgaven zijn: salaris
1200.Kon. goedkeuring 50.scha
pen 707.magazijnartikelen 119.80.
De begrooting 1930 gaf aan: uitgave
1395.ontvangsten contributie 640.
verplceggcld 75.Opbrengst schapen
pro memorie.
De voorzitter doet mededccling dat be
gin 1929 waren 368 leden, op 31 Dec. 391.
Na 1 Jan. nog 2 nieuwe leden. De aanslui
ting bij de Federatie gaf als voordeel gra^
tis het geven van een moedercursus. Aan
sluiting bij ziekenhuisverpleging. Gezin
met kinderen beneden 16 jaar, samen 8
cent per week. De voorzitter stelt voor
van het batig saldo groot 840.40, 700.
te reserveeren en 140.40 over te schrijven
op het nieuwe jaar. Wordt aldus besloten.
Vervolgens bestuursverkiezing. Aftre
dend zijn de heeren E. Bogaard, M. J. v.
d. Werf en Mcj. Kapteijn, welke met resp.
85, 83 en 82 stemmen werden herkozen.
Tot kasnazieners voor het volgend boek
jaar worden door het bestuur aangewezen
de heeren S. de Jong, A. Groep en A. R.
v. d. Heijden, die deze benoeming aanne
men. Zonder hoofdelijke stemming werd
besloten tot aansluiten bij do Federatie.
Bij de rondvraag gekomen, geeft de voor
zitter eerst een uitoenzetting van de be
spreking, die hij met ds. Dam en den lieer
K. Steijn bij de regeering heeft gehouden.
Onder voorwaarde, dat het bestuur van de
T. B. C„ waarvan 7 Jan. verkiezing is, zal
bestaan uit 2 leden van elke ver. van zie
kenverpleging en 1 neutrale, zal de subsi
die van de regeering, groot 1200.ver
deeld worden onder deze drie vereenigin
gen. Dus krijgt dan het Wit-Gele Kruis
ook 400.— en zullen in het vervolg de
Roomsche T. B. C. lijders door onze eigen
zusters worden behandeld.
De Voorzitter spoort alle R. K. leden
van de T. B. C. eendrachtig aan ook de
candidaten van de Chr. Wijk en Groene
Kruis te kiezen. Door de leden wordt aan
gedrongen candidaten voor het bestuur
van de T. B. C.-bestrijding te benoemen.
Na veel besprekingen stemden de heeren
E. Boogaard en C. de Groot toe, als can
didaten te worden gesteld. Ook werd aan
bevolen lid van do T. B. C.-vereeniging te
worden en hiervan aangifte te doen bij
het bestuur. Staande de vergadering gar
ven zich 17 leden op.
De heer C. de Groot brengt hulde aan
het bestuur voor hetgeen het voor het
WitrGele Kruis heeft gedaan en wenscht
hun in 't vervolg dezelfde resultaten. Als
2e penningmeester van het plaatselijk
Ziekenhuisfonds vraagt hij eenige inlich
tingen aangaande het Ziekenhuisfonds van
de Federatie. De voorzitter deelde mede,
dat de Federatie voor gezinnen met kinde
ren beneden 16 jaar, 8 cent per week geeft,
56 verpleegdagcn met tegemoetkoming in
d© kosten van 3.per dag. Voorzitter
der Federatie is dr. Grippeling, arts te
Haarlem, secretaris Burgemeester Lom
men uit Castricum. Op verzoek van pas
toor Kampenhout zal het bestuur pogin
gen in het werk stellen dat zuster Jans,
leidster van den Moedercursus, de oud-cur
sisten die zulks verlangen, nogmaals zal
bezoeken. Hierna sluit de voorzitter de
vergadering met den Chr. trrorf.
