21ste Jaargang ZATERDAG 4 JANUARI 1930 No. 6374 VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN BUITENLAND De tweede Haagsche Conferentie BINNENLAND S)e£eidielie6oti^omt DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal Bi] onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal Franco per postf 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeel ingen wordt het dubbele van het tarief berekend Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit vijf bladen, waaronder geïllustreerd Zondags blad. Het cadeaustelseL In 1928 is, naar aanleiding van een vraag van den heer Van Wijnbergen aan den Minister van Arbeid in de Tweede Kamer, een commissie ingesteld tot onder zoek naar het z.g. cadeau-stelsel. Deze commissie, welker voorzitter, de heer Van Wijnbergen was, heeft onlangs haar ver slag aan den minister uitgebracht. Zij heeft een enquête gehouden onder fabri kanten, tusschen-handelaren en verbrui kers (wie zijn als vertegenwoordigers van deze laatste categorie uitverkoren?) en op grond van dit onderzoek een wettelijke re geling ontworpen. Meer bevat het verslag feitelijk niet. Met het bovenstaande vangt het „Han delsblad" een artikel aan, waarin het een beschouwing geeft over het cadeaustelsel en het daarover uitgebracht rapport. De samenvatting van dat artikel zouden wij aldus kunnen geven: Het rapport lijkt op niets en het cadeaustelsel is nog zoo kwaad niet. Nu zouden wij niet elk woord van be doeld rapport willen onderschrijven. Maar dat er zeer vele gezonde gedachten en goede wenken in gegeven worden, kan o.i. niet worden ontkend. Het „Handelsblad" schijnt echter het eenmaal bestaande cadeaustelsel, omdat het een feit is, ook als onafwend baar en onvernietigbaar te be schouwen; zelfs schijnt het blad niet een verbetering in het stelsel mogelijk te ach ten. Het is het oude liberale systeem: Laat maar gaan, zooals het gaat! Want het cadeaustelsel op zich be schouwd heeft de sympathie van het „Handelsblad" niet. Wij zijn geenszins bewonderaars van het cadeaustelsel, in den vorm, waarin dit meer en meer is ingebur gerd. Ja, wij gelooven, dat vele fabri kanten, die het zelf toepassen, in hun hart wenschen, dat het nooit ware uitgedacht. Juist! En daarom moet er met kracht worden gestreefd, niet naar een radicale opheffing waarschijnlijk, maar in ieder ge val naar een wezenlijke wijziging in dat stelsel. Ter wille van die „vele fabrikan ten", die het ingevoerd hebben, niet al leen, maar vooral ter wille van die duizen den nijvere grootere en meer nog kleinere middenstanders, die dat stelsel niet kunnen invoeren op dien schaal, waarop de groote kapitaal-sterke maatschappijen dat kunnen. Het cadeaustelsel moge daarom de volle aandacht hebben van middenstands- voormannen en regeering. VOLKENBOND DE CONFERENTIE VOOR DEN TOLVREDE. 25 staten zeggen hun deelneming toe. Het volkenbondssecretariaat maakt be kend, dat 32 staten thans de uitnoodiging tot deelneming aan een conferentie voor het stuiten van een wapenstilstand op het gebied der tarieven hebben beantwoord. Van deze 32 staten hebben er 25 hun deelneming toegezegd n.1.: Duitschlaud, Oostenrijk, België, Engeland, Bulgarije, Cuba, Denemarken, Spanje, Estland, Fin land, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, Italië, Letland, Luxemburg, Noor wegen, Nederland, Polen, Roemenië, Zweden, Zwitserland, Tsjecho-Slowakije en Joego-Slavië. Zooals men wee ligt bet in de bedoe ling, de uitvoering der desbetreffende re solutie der tiende volkenbondsvergadering door dezen tanevenwapenstilstand en door onderhandelingen over verlaging der la rie ven, te vergemakkelijken. ITALIË HET HUWELIJK VAN DEN KROONPRINS. Amestie in Italië verleend. In verband met het a.s. huwelijk van den Italiaanschen Kroonprins heeft de Koning 400.000 personen amnestie ver leend welke heden in werking treedt. Ex-Kroonprins Rupprecht komt ook. Ex-kroonprins Rupprecht van Beieren, die door de verloofde van den Italiaan schen kroonprins tot bijwoning van de hu welijksplechtigheid was uitgenoodigd, had deze uitnoodiging aanvankelijk afgewezen, daar hij sinds het begin van den oorlog de betrekkingen met zijn zwager, den koning van België, had afgebroken. Naar de „Deutsche Allgemeine Zeitung" uit Mün- chen verneemt, is hij echter, op bepaalde voorwaarden en toezeggingen van de zijde van het Quirinaal, inmiddels op zijn be sluit teruggekomen. De ex-kroonprins en zijn gemalin zullen de huwelijksplechtig heid thans bijwonen. SPANJE. Treedt Primo toch in Juli af? De „Nacion" zegt in haar commentaar op Primo dc Rivera's verklaringen: „Wij meenen te begrijpen, dat de leider der re geering binnen zes maanden wenscht heen te gaan, nadat het overwogen program zal zijn afgewerkt. Hij zou echter aan het bewind blijven, als een of ander probleem van binnonlandschen of buitenlandschen aard zou blijven bestaan". Anderzijds wordt gemeld, dat. bet pers bureau der regeering het blad „Infornja- ciones" zou toestaan een enquête te openen waardoor de openbare meening do namen zou kunnen aangeven van oude en nieuwe staatslieden, aan wie de leiding der regee ring zou kunnen worden toevertrouwd, als de dictatuur is afgeloopen. RUSLAND DE ANTI-GODSDIENSTCAMPAGNE IN RUSLAND. Zooals men weet, kan men 't politiek program van de unie der sovjetrepublie ken in twee punten samenvatten: le al het mogelijke moet worden gedaan, om een gunstige handelsbalans te verkrijgen door den uitvoer van allerlei handelsartikelen te verhoogen terwijl er hongersnood en ellende heerscht in eigen land, verkoopt men tarwe aan het buitenland en 2e de meest drastische bestrijding van den gods dienst, want als de Russen godsdienstig blijven, zal het communisme nooit zegevie ren. Eerst wanneer de godsdienst uit de harten der menschen verdwenen is, acht men de overwinning van hot bolsjewisme een feit. Tot dat doel heeft men, zooals reeds in talrijke berichten gemeld, kerken gesloten en onteigend, en sinds eenigen tijd is ook oen actie tegende kerk klokken aangekondigd. Men schijnt ook hiervan een export-handel te willen maken. Althans, naar thans gemeld wordt, is dezer dagen het eerste transport kerkklokken van Moskou per trein naa-r Hamburg ge zonden, om vandaar uit verder per boot naar Frankrijk te worden vervoerd. Naar verder uit Moskou gemeld wordt, hebben de anti-godsdienstige communisti sche organisaties er bij de sovjetregeering op aangedrongen, dat tegen 1 Januari 1931 alle kerken, synagogen en moskeeën in de sovjet-unie gesloten worden. De communistische organisaties verkla ren, dat na uitvoering van het vijfja-rig economisch herstelplan in de sovjet-unie geen godsdienstige instellingen meer mo gen bestaan. Het voorstel der commuir'stische organi saties tob sluiting van alle kerken, syna gogen «*n moskee. v3; binnenkort door de sovjetregeering overwogen worden. Jaspar opent met een rede Ontvangavond bij minister Beelaerts Vergadering vooraf. Gisteren is de tweede Haagsche confe rentie begonnen. Reeds vóór twee uur was het geheete Binnenhof verboden terrein geworden voor het Haagsche publiek. Bij alle poorten stonden weder de politic-agenten te paara. Om twee uur was er reeds een vergade ring van de zes groote mogenheden: Frankrijk. Engeland, Duitschland, Italië, Japan en België ter bespreking van het geen er op de openbare plenaire zitting te vijf uur zou geschieden en wat daarna *a de geheime vergadering, die er dadelijk op zou volgen, om goed drie uur was men daarmede klaar. De plenaire openingszitting. Tegen vijf uur vulde de zaal van de Tweede Kamer zich geheel en vond de be groeting plaats der verschillende delega ties. Rond de in een vierkant opgestelde tafels zagen we vele nieuwe gezichten. In het midden zat. minister Jaspar ais voorzitter der conferentie, met aan zijn linkerhand Tardieu en de andere leden van de Fransche delegatie en aan zijn rechter hand zijn Belgische collega's, daarna volg de direct minister Curtius en de drie an dere Duitsche ministers. Even vijf uur werd de vergadering ge opend en kregen de fotografen gelegenheid tot het doen van opnamen. Do zaal was Jicht beaet. De vergadering werd geopend door mi nister Jaspar en niet, zooals de eerste maal, door minister Beelaerts van Blok land. Spraken in de eerste vergadering op 0 Augustus vier personen, thans was het alleen minister Jaspar. Levendig herinne ren we ons nog de rede, die toen Strese man uitsprak en in het gebouw van de Eerste Earner onder doodsche stilte wem aangehoord. Thans is hij niet meer en op zijn plaats zit minister Curtius, die de ge- heele zitting strak voor zich uit zat te sfca- Minister Jaspar herdacht minister Stre- semann in gevoelvolle woorden, maar het verwonderde ons eenigszins, dat al de aan wezigen zich bij die herdenking niet van hun plaatsen verhieven. Na de woorden, aan de nagedachtenis van minister Stresemann gewijd, werdon woorden van welkom gesproken in het bij zonder tot de ministers Tardieu en Cur tius en de anderen, die voor het eerst aan deze ccnferentietafel zaten. Dc eerste conferentie, aldus Jaspa», heeft moeilijke uren doorgemaakt, maai ondanks die moeilijkheden in den loop onzer discussies hebben wij gevoeld, dar. de verschillende naties onderlinge toena dering verlangen, en dat de wil tot vretu overheerschend was. Wij zijn vastbeslo ten ook thans alle krachten in te span nen, om te komen tot het gemeenschappe lijk doel, den vrede, waarnaar de volken zoo vurig streven. Dit is ongetwijfeld een moeilijke taafe Daarbij roert de Haagsche Conferentie niet alle problemen aan, welke op den vrede betrekking hebben, maar ook die an dere problemen zal men trachten op t« losson. De vrede is een langzaam werk, ma.-- heb is een levend werk, dat zich geleide lijk ontwikkelt. Wij hopen nier een groot en nuttig werk te verrichten» Bij dit wei-u kunnen wij op aller medewerking reke nen» Gij hebt mij, zeide de heer Jaspar, *n Augustus tot president willen benoemen en mij belast met de voorbereiding van deze tweede zitting. Sinds eind. Augustus is de daartoe noodige arbeid voortgezet met ijver en deskundigheid. Verschillende commissies zijn daarvoor bijeengeweest. Dank zij dien voorbereidenden arbeid van deskundigen vangen wij deze tweede zit ting der conferentie aan in een staat van voldoende voorbereiding. Straks zullen wij van hier moeten ver trekken om elders andere zijden van hcu vredesvraaagstuk te bezien. Onze tijd is ons dus krap toegewezen. Het is noodig, dat we in een snel tempo werken. Wij moeten werken zonder tijd te verliezen. Spreker verzekerde, dat hij zelf den grootsten ijver zou betoonen, om het wel slagen der conferentie te verzekeren. Na dank gebracht te hebben aan H. M. de Koningin en aan de ministers Ruys de Beerenbrouck en Beelaerts van Blokland, was de openbare zitting ten einde en ving na tien minuten de geheime zitting aan. De geheime zitting. In deze zitting zijn twee commissies gevormd, en wel één voor de West-Kuro- peesche herstellingen, onder voorzitter schap van minister Jaspar, en één voor cte Oost-Europeeschc herstellingen, onder mi nister Loucheur. Uit de eerste commissie zijn weder twee sub-commissies gevormd, waarbij aan die van de financiën experten zullen worden toegevoegd, teneinde ecu oplossing te vinden voor die zaken, waar voor dit tot heden nog niet gelukt is. Tal van deskundigen en ook het bankcomite zijn uitgenoodigd. Er is dus reeds dadelijk belangrijk werff te verrichten om den vrede te bevorde ren, waarvan we, zooals Jaspar in zijn ope ningsrede eide, alles hopen. Het werk kan niet ineens tot stand worden gebracht, maar iederen keer, als men een stap doel in do goede richting, kan men zich daar mede, volgens hem, geluk wenschen. Laten wij hopen, dat dit het geval mag zijn op 17 Januari, als de tweede conferen tie, naar de mecning der diplomaten, be ëindigd moet worden, in verband met tie conferentie van Londen. Ontvangavond bij minister Beelaerts. Gisteravond half 10 hebben de minister van Buitenlandsche Zaken en mevr. Bee laerts van Blokland in hun ambtswoning aan het Lange Voorhout te 's-Graven- haae een ontvangavond aangeboden aan de gedelegeerden ter tweede zitting van de Haagsche conferentie en verscheiden an dere genoodigden. Dc avond was zeer druk bezochtonge veer 150 dames en heeren vulden de ont- vangsalons. Onder de gedelegeerden bevond zich de president der conferentie, minister Jas par terwijl ook de secretaris-generaal tier conferentie, Sir Maurice Hankey aanwe zig was. Verder werden o.m. opgemerkt een groot aantal leden van Lei corps diplomatique met hun dames, de oud-president van net permanente hof van internationale justitie, dr. Loder, de president en de griffier zoo wel van de Eerste als van dc Tweede Ka mer, de vice-president van den Raad van State, graaf van Lyndon van Sandenburg, de directeur van het Kabinet der Konin gin, jhr. van Tets, de ministers van Justitie en van Koloniën, de leden der Tweede Kamer Heemskerk, Colijn, Vliegen, Beu- mer en Knottenbelt, de burgemeester uu de secretaris van de gemeente 's-Grave>.- hage, Staatsraad mr. Limburg, do commis saris bij de Duitsche rijksbank prol» Bruins, verscheidene hoofdambtenaren van het departement van buitenlandscno zaken, de voorzitter en de secretaris van het algemeen perscomité, mr. Plemp van Duivcland en dr. van Blankenstein, en en- In één der zijzalen waren buffetten aait- kele andere journalisten, gericht. JUBILEUM VAN J. J. G. BARON VAN VOORST TOT VOORST. Groote belangstelling. Do luitenant-generaal J. J. G. baron van Voorst tot Voorst, adjudant i. b. d. van H. M. de Koningin en lid en oud-voorzit ter van do Eerste Kamer, herdacht, zoo als wij reeds meldden, gisteren den dag waarop hij vóór zestig jaren tot tweede luitenant der infanterie werd benoemd. Hoewel het niet in de bedoeling van ge neraal van Voorst tot Voorst lag om deze dag openlijk te vieren, ontving hij toch van zeer vele zijden blijken van sympathie in den vorm van bloemen, schriftelijk en telegrafische gelukwenschen, ten huize van zijn zoon notaris W. C. J. J. baron van Voorst tot Voorst te 's-Gravenhage, waai de generaal op het oogenblik logeert. Zoo was gisterochtend een bloemstuk toegezonden door de Nationale Landstorm commissie, terwijl telegrammen o. d. war ren ingekomen van generaal Insinger, na mens het leger. Mgr. Nolens, voorzitter van de Tweede Kamerfractie, enz. Minister Deckers bracht te twaalf uur den jubilaris een bezoek om hem te com plimenteeren. In den namiddag was er een niet-offi- cieele receptie. DE NED. SI GAREN INDUSTRIE. Naar het grootbedrijf. Uitvoer en productie. Minder dure sigaren. TJit een beschouwing van mr. Steinküh- ler in „Handelsberichten" over den toe stand der sigarenindustrio blijkt, dat een geleidelijke ontwikkeling in de richting van het grootbedrijf plaats heeft. In 1927 bedroeg het aantal sigarenma- VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De openingszitting van de tweede Haag sche conferentie. 25 Staten hebben hun deelneming aan de conferentie voor den tolvrede toegezegd. De begrafenis der slachtoffers te Paisley. (Buitenl. Bericht-en, 2de blad). kers aan fabrieken met. 5 tot 10 man per soneel 2574, aan fabrieken met 11 tot 50 man 3187, aan fabrieken met 50 tot 100 man 2074, aan fabrieken met meer dan 100 man 3767. Over 192S waren die cijfers onderscheidelijk 1005,' 2921, 2108 en 4929. Van dc 11.863 sigarenmakers, die jn 1928 iu de sigarenindustrie werkzaam wa ren, werkten er ongeveer 60 procent bij 53 firma's en thans is dit percentage ze ker tot 65 procent gestegen. Ook de eigen werkmakers verdwijnen langzamerhand. De uitvoer van sigaren is toegenomen: in 1927 werd uitgevoerd voor een waarde van 3.605.649, in 1928 voor een van 3.794.063. De totale productie nam toe van een waarde van 82.987.312 in 1927 tot een van 87.539.6] 1 in 1928. Het verbruik van duurdere sigaren neemt de laatste jaren af: ia 1923 bedroeg het gebruik van sigaren van minder dan 5 cent 11 percent, van 5 tot cn met 10 cent 82.20 percent, van 11 cent en hooger 6.80 percent. Over 1928 waren die verhou- dingscijfers resp. 20.46, 73.68 en 5.86 pel. COMMISSIE VAN ADVIES VOOR OE LANDBOUWUITVOERWET. Bij kon. besluit zijn benoemd: tot lid en voorzitter van de commissie van advies, bedoeld in art. 2 der Land- bouwuitvoerwet 1929, dr. L. G. Korten- horst, te 's-Gravenhage, lid van de Twee de Kanier; tot. leden: J. J. C. Anient, te Roermond, J. A. Ge luk, te 's-Gravenhage, en U. Kooislra, te Leeuwarden, respectievelijk ondervoorzit ter, secretaris cn lid van het dagelijkscli bestuur van den Algemeenen Nederland- schen Zuivelbond. J. M. Wagenaar Hummelinck, te 's-Gra venhage, cn G. J. Blink, te Noordwijk, respectievelijk lid en secretaris van het bestuur der Vereeniging voor Zuivelin dustrie en Melkhygiëne, cn A. van Wijnen, te Gouda, voorzitter van den Bond van kaasproducenten. Als advise,crcndc leden zijn aan de commissie toogovoegd dr. A. J. Swavingv inspecteur van het zuivelwezen, en mr. D. G. W. Spitzen, referendaris bij het de partement van binnenlandschc zaken en landbouw. KATHOLIEKE GEZONDHEIDSZORG. De Nationale Federatie van het- Wit Gele Kruis, de Katholieke organisatie voor volksgezondheid en ziekenverpleging, heeft haar orgaan, het Wit Gele Kruis, gereor ganiseerd. Medio Januari zal het eerste nummer verschijnen onder den naam: Ka tholieke Gezondheidszorg. Dit orgaan wil voorlichting geven op alle gebied, dc volksgezondheid rakende; leiding zal hot geven aan de'besturen dei- Wit Gele. Kruis-afdeelingen, terwijl de Ver eeniging, het R. K. Limburgsclio Groene Kruis tevens eenige ruimte beschikbaar krijgt voor haar mededeelingen. Een zestigtal deskundigen zegde mede werking toe, zoodat met grond verwacht mag worden, dat liet nieuwe orgaan op het geheele terrein der gezondheidszorg uitstekend georiënteerd zal zijn. De redactie bestaat uit dr. Ch. Mol, Et- ten (N.-Br.) hoofdredacteur, dr. P. van der Heijden ,'s-Hertogenbosch, en den weleerw. lieer C. J. J. Terwisscha van Schelf inga. Utrecht. Uit dc Toxtiel-industric. Een conferentie over de arbeidsvoorwaarden. Op Donderdag 9 Jan. a.s. zal in hel Concertgebouw te Hengelo een conferen tie plaats hebben tusschcn dc besturen van de Enschedesche, Almeloscho, Twentsch-Gcldersche Fabrikanten verecni- gingen, den Bond van Textielondernpuiiu- gen in en buiten Twente en de Tcxiielar- beidorsbonden „Unilas", „8t. Lambertus" én „De Eendracht". Besprekingen zullen gevoerd worden over het op 18 Mei jl. door de drie Tex- tielarbeidersbondcn aan dc werkgeversor ganisaties gerichte schrijven, houdende verzoek om verbetering te brengen in de arbeidsvoorwaarden. In dat schrijven werd een groot aantal wenschen ter kennis ge bracht van de besturen der werkgeversver- eenigingen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1930 | | pagina 1