WOENSDAG 11 DECEMBER 1929
No. 6356
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Pater Quirinus van Rooy "f
BINNENLAND
BINNENLAND
e S^idóclveGoii^ant
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen 'betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Voor een goede woning.
Gisteren is in de Tweede' Kamer het
woningvraagstuk besproken.
De Minister, de heet Verschuur, heeft,
zonder beloften te doen, zijn ernstige aan
dacht aan het vraagstuk toegezegd.
Feit is, dat in ons land buitengewoon
veel, onder het voorzitterschap van mr.
Aalberse, en ook daarna, in het belang
der volkshuisvesting is gedaan. Buitenge
woon veel, in absoluten zin cn ook in re
latieven zin, in vergelijking met wat in an
dere landen op dit gebied is verricht.
Maar een feit is ook, dat er nog heel veel
te doen overblijft! En dat plicht roept,
dat ook te doen.
Vooral in het belang der groote gezin-
ten.
Met instemming maken wij melding van
de gisteren gehouden rede-van het katho
lieke Kamerlid Engels, die met den socia-
listischen heer Van 'der Bergh zich ver
heugde over de toezegging dat de Woning
wet weer zal worden uitgevoerd als' voor
den oorlog en eveneens aandrong op een
loyale toepassing, doch daarbij ook reke
ning' wilde gehouden zien met de omstan
digheid, dat de particuliere bouw menig
maal den vereenigingsbouw vervangt; die
in het belang van inderdaad wenschelijke
grooter woningruimte bij bouw met Rijks-
steun aandrong op verhooging van den ma
ximum bouwprijs tot 3000 en die vooral
op practische wijze de belangen der groote
gezinnen behartigde door het aanbevelens
waardige denkbeeld aan de hand te doen
het mogelijk te maken dat het Rijksvoor-
schot voor woningen voor groote gezinnen
wordt vervangen door een hypotheek, wel
ke in bijv. 25 jaar kan worden afgelost,
waarna de woning eigendom is van den be
woner.
Sympathiek is ook het denkbeeld vtfa
den Katholieken afgevaardigde, den heer
Van Voorst tot Voorst om de Woningwet
ook te doen gelden voor woningen voor
kleine boeren, wien het inderdaad zeer dik
wijls uitermate moeilijk valt om een wo
ning te verkrijgen en die door een Land-
arbeiderswet niet zijn te helpen.
doge de Regeering werkzaam zijn langs
de hier aangegeven lijnen!
Hedenmorgen om half tien is in het zie
kenhuis „Calvarieberg" te Maastricht over
leden de weleerwaarde Pater Quirinus van
Rooy, uit het Franciscaner-klooster aan
den Baagweg, alhier.
Ondanks de ziekte van Pater Quirinus
treft deze tijding onverwacht. Gisteren
vóór veertien dagen was hij naar het kloos
ter tb Hoogeruts bij Maastricht gegaan, op
advies van zijn geneesheer, om daar mot
enkele maanden rust zijn toch al niet ster
ke gezondheid te herstellen, die door de
drukke werkzaamheden deze zomer zeer
geleden had. Want Pater Quirinus was een
ijverig priester, die zich zelf gaf aan de
zielzorg, geheel en al, die zich zelf weg
cijferde en altijd arbeidde aan de taak, die
hem door zijn Oversten was opgedragen.
Vanuit Sittard, waar hij een zelfde be
diening als hier had uitgeoefend, kwam
hij in 1925 naar Leiden en weldra was hij
onder de bewoners van het Haagwegkwar-
tier, over wie zijn zielzorg zich uitstrekte,
een bekende en geziene persoonlijkheid.
Door den natuurlijken eenvoud va-n zijn
optreden, altijd en overal, door steeds
klaar te staan voor iedereen met een vrien
delijken lach en een vurig, woord, werd hij
als persoon en als priester bovenmate
En bij de zielzorg, die hij in Leiden uit
oefende, voind hij altijd nog tijd en gele
genheid om andere werkzaamheden op zijn
schouders te nemen.
Zpo ging hij dikwijls uit om te preeken,
leidde retraites en triduüms en was een
ijverig propagandist voor en somtijds ook
medewerker van de katholieke pers. Be
kend zijn o.a. zijn artikelen, die hij vooral
op feestdagen onder den naam Speraus
schreef in „De Nieuwe Eeuw". Tijdens zijn
verblijf in Leiden heeft ook onze courant
enkele artikelen van hem mogen plaatsen.
Zijn wankele gezondheid bleek intas-
sehen tegen den apostolischen ijver, dien hij
aan den dag legde, niet bestand, en, toen
hij deze zomer te midden zijner drukke
werkzaamheden nog drie retraites achter
een had gegeven, had zijn gezondheid een
ernstige knak gekregen, zoodat de genees-
heeren hem tenslotte enkele maanden rust
moesten voorschrijven.
Pater Quirinus ging toen naar het kloos
ter Hoogeruts, nabij Maastricht, maar na
een xVeek verergerde zijn toestand zooda
nig, dat hij in het ziekenhuis „Calvarie
berg" te Maastricht moest worden opge
nomen, waar hij hedenmorgen op 45-jari-
gen leeftijd is overleden.
Zijn nagedachtenis zal bij allen, die hem
hebben gekend, in eere blijven als die van
een edel mcnsch, een vroom priester en
verstorven kloosterling, die allen liefhad
maar vóóral de lagere-geplaatsten en de
armen in de maatschappijvoor hun rech
ten en voor hun belangen kon hij pleiten
en strijden met een heilige hartstocht, die
uitspatte in zijn vaak kernachtige preeken
en redevoeringen, waarin hii geeselden het
materialisme en egoïsme van schijn-brave
Katholieken.
Pater Quirinus van Rooy werd geboren
op 14 November 18S4 te Megen (N.-Br.). In
1903 trad hij in het klooster der Paters
Franciscanen en werd in Maart 1911 pries
ter gewijd.
Achtereenvolgens was hij werkzaam in
het klooster te Vorden (bij Zutphen) in
Bleyerheide, Kerkrade en Sittard, waar hij
de zielzorg uitoefende.
Vanaf 1925 was hij kapelaan van de
kloosterkerk aan den Haagweg, alhier.
BELGIE
DE REGEERINGSVERKLARING.
De taalkwestie.
Minister-president Jaspar heeft gisteren,
in de Belgische Kamer de Tegeeringsver-
klaring voorgelezen. Na een opsomming
te hebben gegeven van de groote natio
nale problemen, waarvoor België zich ge
steld ziet, noemde de premier als van bij
zonder belantr op het gebied der buHen-
landsche politiek de Haagschc Conferen
tie, de a.s conferentie -voor een wapenstil
stand op douanegebied en de verhouding
tusschen België en Luxemburg.
De noodzakelijke herziening der verdra
gen van 1839, zoo ging Jaspar voort, blijft
verder ons doe'. Wij wenschen het te be
reiken in een geest van oprechte samen
werking met Nederland. In afwachting
van de vervulling van dien we.nsch zal de
premier alles in het werk stellen om de
Belgische belangen te waarborgen.
De verklaring hield zich vervolgens be
zig met de taalkwestie. Men moet trach
ten, aldus de premier, een volledige oplos
sing te geven aan een vraagsluk, waarvan
de belangrijkheid en de urgentie door
ieder wordt erkend. Sedert zeer lange ja
ren werd het taalvraagstuk bij het parle
ment aanhangig gemaakt. Herhaalde ma
len nam het parlement maatregelen, inzon
derheid sedert den wapenstilstand, om de
moeilijkheden, waartoe het aanleiding gaf
op te lossen. De regeering is van oordeel,
dat het thans zaak is, niet meer te stre
ven naar een voorloopige, gedeeltelijke
oplossing, doch op grond van een beschou
wing van het geheele vraagstuk een stel
sel in tc voeren, dat allen Belgen zonder
onderscheid voldoening schenkt cn het ge
meenschappelijk intellectueel bezit ver
rijkt.
Daartoe dient de bestaande wetgeving
aangevuld, verbeterd of versterkt te wor
den, mits zij blijft binnen het kader van
onze nationale instellingen en mits onver
biddelijk alles wordt afgewezen, wat af
breuk zou kunnen doen aan de eenheid
van het land.
De regeering is van oordeel, dat de op
tc lossen -stricken on Or- -o1r,ende
wijze kunnen worden samengevat: In be
stuurszaken heeft de wet van 31 Juli
1921 de grondslagen van 's lands taalrege-
ling gelegd. Onder voorbehoud van het
geen later door de ervaring aoodig zou
kunnen blijken, komt het de regeering
thans niet noodzakelijk voor dc aangeno
men beginselen te wijzigen. De toepassing
ervan wordt evenwel terecht becritiseerd.
Deze toepassing hangt af van de uitvoe-
.rende macht. Krachtens art. G7 van de
grondwet is het dc iaak dezer macht, er
de hand aan te houd on, dat de tenuitvoer
legging van do wetlcu in overeenstemming
is met den wil van den wetgever.
In haar streven, een betere toepassing
dezer wet te verzekeren, heeft de regee
ring onlangs een interdepartementale
commissie ingesteld bestaande uit ambte
naren van de verschillende dcpartemei.
ten, met opdracht, zoo spoedig niogef>
een uitvoerig rapport uit tc brengen over
do wijze, waarop de wet van 31 Juli 1921
zoowel in de hoofdbesturen als in de
staatsdiensten ten uitvoer wordt gelegd,
evenals over de maatregelen, op admini
stratief gebied cn eventueel op wetgevend
gebied te nemen, opdat de voorschriften
der wet nauwkeurig in acht zullen worden
genomen. Deze commissie zal de regee
ring eveneens voorstellen moeten doen in
zake de waarborging van de leekten en
de loopbaan van de uit de verschillende
dccien des lands afkomstige ambtenaren
<en beambten, zonder daarbij afbreuk te
doen aan de eenheid van het bestuur, wel
ke de regeering wil handhaven.
Op het gebied der rechtspraak is
het gebruik der talen, wat strafzaken be
treft, tot aller voldoening geregeld door
de wet van 17 Augustus 1873, xvclke is
aangevuld in 1SS9, 1891 en 1908. In zake
de burgerlijke rechtspleging echter wer
den de taalmoeilijkheden tot op het hui
dige oogenblik nog niet bij dc wet gere
geld. Een aan het parlementair initiatief
te danken wc;svooj,V werd aan de Ka
mer voorgelegd. Harerzijds heeft de regee
ring eenige weken geleden een commissie
ingesteld,'met opdracht, de kwestie te be-
studeeren. Deze commisie zal haar taak
weldra voltooid hebben. Daarna zullen on
verwijld bij het parlement zoodanige voor
stellen worden ingediend, dat voortaan
alle Belgen in burgerlijke en handelszaken
in hun eigen taal gevonnist zullen kunnen
worden.
Het gebruik der talen in het leger
werd geregeld door de wet van 7 Novem
ber 1928. De regeering is van mecning, dat
het noodig is, dat het nieuwe régime ge
durende eenigen Hijd wordt toegepast om
over de resultaten er van te kunnen oor-
deelen.
Wat het hooger onderwijs be
treft zal de regeering bij dc Katnc:- een
wetsontwerp indienen, waardoor het taal
gebruik aan de Gentsche universircij, zoo
als dat reregeld is bij de wet van 31 Juli
1923 vervangen wordt door een nieuwe re
geling, waarbij dc leergangen worden ver-
vlaamscht, terwijl het behoud van Fran-
sche leergangen, welke facultatief zullen
worden gesteld, gewaarborgd zal zijn. Op
dc modaliteiten van dit ontwerp zullen
amendementen kunnen worden ingediend,
waarbij de regeering zoowel als elk harer
leden zich het recht voorbehoudt, zich
hierover uit te spreken.
Met betrekking tot het lager en mid
delbaar onderwijs is de regeering
voornemens, zoo spoedig mogelijk een of
meer wetsontwerpen in te dienen tot rege
ling van het gebruik der moedertaal of ge-
bruikstaal der kinderen als onderwijstaal,
waarbij rekening zal worden gehouden met
de rechten der ouders en met de bohoeften
van het onderwijs. Er zal naar gestreefd
worden, den kinderen meer dan tot dusver
de mogelijkheid te verzekeren, de tweede
nationale taal te leeren. Dc regeerjgg zal
voor het uitwerken dezer plannen onver
wijld een commissie instellen, welke haar
taak met den grootsten spoed ten uitvoer
zal brengen. Naar het oordeel van do re
geering vormen ale taalkwesties te zamen
een program, dat in den loop van de hui
dige zittingsperiode verwezenlijkt moet
worden.
SPANJE.
De censuur gedeeltelijk opgeheven.
Aan een banket ter eere van de buiten-
landsche pers tc Madrid gegeven, heeft de
chef van het diplomatieke kabinet van den
voorzitter van den ministerraad de af
schaffing van de censuur voor pers-tele
grammen naar het buitenland aangekon
digd. Hij heeft voorlezing gedaan van een
tot den directeur der posterijen gerichten
dienstorder, waarin wordt verzocht last te
geven, dat telegrammen ontvangen of 'er-
zonden door buitenlandsche journalisten
niet aan vertraging tengevolge van de cen
suur worden b! ^e^e'-l.
FRANKRIJK
DE OORLOGSBEGROOTING.
De Fransche Kamer heeft gisternacht
de oorlogsbegrooting behandeld. De rap-
pofteur zette uiteen, dat de geheele dc-
grooting een bedrag van 6394 milioen frs.
beloopt of 5 millioen lager dan de begroo-
ling over 192S en die van 1913. Frankrijk
heeft het bewijs geleverd van zijn vredes
wil, door den militairen diensttijd t^ ver
minderen, hetgeen een hoogere uitgaaf
van 600 millioen voor de reorganisatie van
hot leger met zich medebracht. Frankrijk
heeft zijn uitgaven met tien proeent ver
laagd, terwijl Engeland voor zijn territo
riaal leger zijn uitgaven sedert 1913 met
16 procent verhoogde, de VeV. Staten met
72 procent, Italië met 15 procent. Duitsch-
land geeft voor 130.000 man meer dan vier
milliard francs uit.
GRIEKENLAND
PRES. KONDOERIOTIS AFGETREDEN.
Admiraal Paul Kondoeriotis, de presi
dent der Grieksche republiek, is afgetre
den.
Het aftreden van admiraal Kondoerio
tis had plaats om gezondheidsredenen. Hij
is 75 jaar oud. Venizelos heeft de leiders
der verschillende partijen bijeengeroepen.
Het parlement, zal tot Zaterdag uiteen
gaan, op welken dag het bijeen zal wor
den geroepen voor do verkiezing van een
nieuwen president. Hoogstwaarschijnlijk
zal Zaimis Kondoeriotis opvolger worden.
AFGHANISTAN.
OPSTAND AAN DE GRENS VAN
AFGHANISTAN?
Uit Rawalpindi (Poenjab) wordt aan de
„Daily Mail" gemeld, dat de Britsche troe
pen in een hevig gevecht gewikkeld zijn
nabij Wana in Zuid-Waziristan, in de na
bijheid van de Afghaansche grens.
Wana is een vallei van ongeveer 20 K.M.
lengte en 12 K.M. breedte, waarin zich een
grenspost bevindt. Door dezen post kan
controle worden uitgeoefend op geheel
Daziristan. Bij de vorming van de noord
westelijke grensprovincie in 1901 werden
de Britsche soldaten door militietroepen
vervangen. In 1919, na den derden Af-
gnaanschen oorlog, werd besloteu wegens
de voortdurende onrust onder de stammen
den post te ontruimen,, zoodat Jandola de
verst vooruitgeschoven post werd. Verle
den maand is Wan weer door Britsche
troepen bezet.
CHINA
DE OPSTAND TEGEN NANKING.
Tor verdediging van Nanking en Sjang
hai trekt Tsjang Kai-Sjek al zijn beschik
bare troepen uit hel Westen en Zuiden
terug. In eerstgenoemde stad arriveeren
voortdurend vluchtelingen.
Do regeering verklaart, dat Nanking
terdege beschermd wordt en geen gevaar
loopt.
De militaire leiders in het Noorden loo-
nen neigingen ten gunste van Nanking en
schijnen Tsjang Kai-Sjek's stoutmoedig
front bieden aan den opstand te willen on
dersteunen. De Mandsjoerijsche strijd
krachten zullen ovenwei neutraal blijven.
In het Noorden wordt vrij algemeen ge
vreesd, dat de opstand van Tang Tsjeng-
Sji zou kunnen leiden tot een ongewenscht
snello opkomst van dezen militair naar dc
facht. Consulaire rapporten uit Hankau
Nanking en Canton wijzen op een toene
mend vertrouwen bij de regeering dat zij
den opstand baas zal worden. De aan
komst van regeeringstrouwe troepen te
Nanking heeft tot het herstel van vertrou
wen bijgedragen en verscheidene Europee-
sche families bewogeu, van haar voorge
nomen vertrek af te zien.
Weer een presentiegeld-vergadering :lcr
Eerste Kamer.
Gisteravond heeft de Eerste Kamer we
derom een korte vergadering gehouden.
Mededeeling werd daarin gedaan van het
besluit der centrale afdeeling om eenige
wetsontwerpen in de afdeelingen to on
derzoeken, waaronder dat in zake belas
ting-betalen op postkantoren. Daarna werd
dc vergadering verdaagd tot morgen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Gisteren heeft de Belgische minister
president de regeeringsverklaring afgelegd
De Grieksche president is afgetreden.
Nog altijd stormberichten en berichten
over hoog water. (Buitenk Berichten 2de
blad).
BINNENLAND.
Vergadering van de Tweede Kamer.
O.m. is gesproken over de Volkshuisves
ting en over de Postbegrooting.
Berichten over den storm. (Gem. Be
richten, 2de blad.).
Overleden is de Weleerw. pater Quirinus
van Rooy, 0. F. M. (1ste blad).
AFKOOP VAN TOLLEN IN
ZUID-HOLLAND.
Voorstel van Ged. Staten.
Alsnog 30.000 op de begrooting
voor 1930?
Onder voorzitterschap van den commis
saris der Koningin in Zuid-Holland, jar.
mi', dr. H. A. van Karnebeek, kwamen .gis
teren de staten dezer provincie in gewone
zitting bijoen.
De voorzitter deelde mode, dat ingeko
men was een voorstel van Gedep. Staten
om alsnog ƒ.30.000 op de bcgrooting uit te
trekken voor 1930 voor den afkoop van tol
len, waartoe in het begin van dat jaar zou
kunnen worden overgegaan, wanneer de
gevraagde medewerking van den minister
van Waterstaat, mocht zijn verkregen. On
derhandelingen met dc plaatselijke bestu
ren zijn nog gaande.
Het voorstel van Godep. Staten werd in
handen eener commissie uit Prov. .Staten
gesteld.
Een voorstel van Ged. Staten om voor de
kerkrestauratie te Abbenbroek 25 pet. sub
sidie uit te trekken werd aangenomen.
Verworpen werd oen amendement-De
Visser om ook voor do restauratie der
Ncd. Herv. Kerk tc Delft; 25 pet. subsidie,
inplaats van 20 pot., als voorgesteld was,
te verleenen.
DE N. Z. H.
Het driemaandelijksch overleg.
Dinsdagmiddag heeft, wederom het ge
bruikelijke driemaandelijksche overleg tus
schen de Directie der N. Z. H. en de drie
Vakorganisaties plaats gehad. In het ge
heel zijn dertien onderwerpen behandeld,
waarvan ditmaal de aard zoodanig was, dfit
de besprekingen niet van langen duur bo-
hoefden te zijn.
Gewenscht is het gebleken, oin naast de
leden van het sinds kort in het leven ge
roepen R. D. V.-instituut, de Commissie
van Advies, plaatsvervangende leden aan
te wijzen; in gemeen overleg werden 3
personen daartoe benoemd.
Gebleken is, dat er misverstand bestaan
heeft omtrent eene in Juni gedane toezeg
ging betreffende het vrijaf-zijn van som
mige ploegen onderhoudspersoneel van de
remise Leidschcvaart op de beide Kerst
dagen en Nieuwjaarsdag; na eene nadere
uiteenzetting door de Directie is dit mis
verstand uit den weg geruimd.
Omtrent, de behandeling van zaken in
dc Dienstcommissies, waarin per organisa
tie zitting hebben twee jndividueele leden
en een vertegenwoordiger van het Afdce-
lingsbestuur der vakorganisatie, is over
eenstemming verkregen.
Nagegaan zal worden, of de regeling
voor de kleeding-inspectie in complex Lei
den gelijk gemaakt kan worden aan die in
complex Haarlem, alsmede in hoeverre
kan worden toegestaan, dat die inspectie,
al of niet in diensttijd geschiedt.
Bij de eerstvolgende herziening van het
R. D. V. zal worden overwogen, of er aan
leiding bestaat aan de wegwerkers, die hol
vak van „stratenmaker" verstaan, eenige
verhooging van bezoldiging toe te ken-
In eene uitvoerige uiteenzetting ver
klaart dc Directie, om welke redenen de
snelremventielen van de daarvoor in aan
merking komende motorwagens zijn ver
wijderd en deze verwijdering in geen enkel
opzicht aan de veiligheid afbreuk doet,
doch integendeel de veiligheid bevordert.
Toegezegd is, dat deze uiteenzetting op
genomen zal worden in het Maandblad
voor het personeel.
De overige onderwerpen zijn van minder
belangrijken aard geweest, zoodat eeno
bijzondere vermelding daarvan achtrrve-
