DERDE BLAD
PAGINA 1
Demonstratieve Architectuur 1
Het Mysterie van
Heath Hover
RECHTZAKEN
MAANDAG 2 DECEMBER 1929
en een aanvullende karakteristiek
van Dudok.
(Ingebonden).
In liet artikel, dat ik dezer dagen
wijdde aan de voordracht van B. en W.
betreffende den Stadhuisbouw, werd als
een van de talrijke bezwaren tegen de
architectuur van Dudok aangevoerd, dat
ze van demonstratief karakter is.
Het komt den lezer toe, dat deze los
weg neengeworpen karakteristiek nader
uitgewerkt wordt. Het zal n.L sommi
gen, die zelf reeds een scherpe onder
scheiding van schoon en onsohoon in do
architectuur veroverd he'bben, voldoende
geweest zijn, er de foto's van Dudok's
bouwwerken voor te bezien. Anderen kun
nen echter deze karakteristiek alsnog be
hoeven, voornamelijk zij, die door het
bezien van deze werken juist tot de keuze
van Dudok zijn gekomen.
Ontegenzeggelijk moet erkend worden
de werken van Dudok uit zijn laatste
periode, ze zijn van een vaak overrom
pelend© gratie. En het laat zich dan ook
verstaan, dat zoo velen, die ernstig de
schoonheid zoeken en beminnen, er door
ontwapend werden. Maar juist het hulp
middel van iedere richting in do Barock
is: channel Deze charme was het, die
ons in het midden der vorige eeuw de
hutsepot-architectuur der Claesicisfcen
bracht; deze zelfde charme is het, die
velen nu blind doet zijn voor de essen-
tieele gebreken, die het werk van Dudok
aankleven; gebreken, het wezen der archi
tectuur betreffende.
Deze gebreken zijn: opzettelijkheid en
daaraan verbonden een te voren vast
staande vormgeving, en opdrimgimg van
persoonlijk schoonheidsgevoel.
Tengevolge van deze twee grondfouten
van den architect, ontstaan onder zijn
handen geen badhuizen, raadhuizen, uri
noirs, slachthuizen of scholen, maar Du-
dokvisie's. Geen enkele zijner gebouwen
drukt in den vorm het oorsprongdoel uit;
elk zijner gebouwen is een manifestatie
van Dudok. Al zijne werken gelijken el
kander op benarrend-steriotiepe wijze;
geen zijner gebouwen drukt positief door
den vorm uit, wat er binnen die „kubieken
met den slanken toren op den hoek",
feitelijk geschiedt.
Men kan Dudok's Raadhuis van Hilver
sum veilig een groot abattoir, zijn abattoir
veilig een klein Raadhuis achten. Zijn
scholen kunnen kathedralen zijn, zijn bad
huis een concertgebouw.
Maar al deze gebouwen zijn in één
opzicht herkenbaar.... het zijn manifes
taties van een zeer geprononceerd archi
tectonisch inzicht.
Zijn deze gebouwen dus demonstratief,
luidruchtig demonstratief zijn ze niet.
Want deze architect is een gevoelig
mensch, met een fijnzinnige fantastiek
beladen. Zijn gebouwen zijn dus geen prot
serige manifestatie's, maar nauwkeurig
gezegd, zijn het mamifestatie's van een
elegant, zwierig, ietwat vrouwelijk gevoel.
Zijn bouwtrant mist juist het pootige,
het robuste, het „aan-den-grond-verbon-
dene", dat zoo kenmerkend is voor de
traditie-architectuur van den eenvoud, die
ous uit de eeuwen toegekomen is. Daarom
vermengt een bouwwerk van Dudok zich
nimmer met de omgeving, want het is
daartoe te manifest, te opzettelijk, te
zeer aesthetische decoratie.
Onze Hollandsche bouwkunst, van welke
periode we ook uitgaan, vertoont altijd
een dienend karakter. De bouwmeester
boog zich over tot de behoeften van op
drachtgever ep milieu. Zelfs in onze aller
individueelste periode, de Renaissance, is
hier een streven waarneembaar tot ver
vloeiing naar bestaande normen en be
paalde .sfeer. Bij Dudok juist bet omge
keerde. Toen Jacob van Campen het Am-
sterdamsche Stadhuis bouwde, richtte hij
zioh met een aandoenlijke zelfinperking,
tot de sfeer der stad. Het gebouw, dat
FEUILLETON.
TTit het Engelsch van
BERTRAM MITFORD..
20)
PoekieDat was een uitdrukking
vader geweest. Ze keek haar oom eens
aan. Bij het licht van de lamp werd de
gelijkenis hoe langer hoe sterker. Het was
bijna beangstigend.
Kom mee naar boven, kind, dan zal
!k je je kamer laten zien. Die is vlak naast
do mijne, zoodat je maar op den muur
toeft te kloppen, als je eensehik
bedoel als je soms zenuwachtig mocht
borden zoo midden in den nacht in een
Treemd huis.
Waar ter wereld zou ik zenuwachtig
Tan kunnen worden? vroeg het meisje met
■togen groot van verbazing.
Dat weet ik nietHet zoogenaamde
zwakke geslacht heeft daar nu eenmaal
■toiging toe, dus ik wilde je maar gerust
tollen, meer niet. Denk je, dat je alleen
den weg naar beneden kunt vinden? Dan
'«Hen we eten als jc klaar bent.
Alleen achtergelaten begon Melian de
üffler eens rond te kijken. Zij was klein,
J^ar gezellig cn had twee ingebouwde
«asten. In de haard brandde een vroo-
'1* vuurtje en vier kaarsen wierpen een
^uden schijnsel door bet vertrek. Ze zag
pb bet raam tamelijk klein was.
ontstond, hoe privaat van inzicht het
ook was, hefc drukte totaal de fijngrijze
stodsatmosfeer uit, en was mede de al-
geheele getuigenis van het opkomend def
tig patri ciërawezen. Van Campen, de
aller-individueelste bouwkunstenaar, die
gebroken had met een stijl-traditie, bond
zich aan deizo stads-traditie: zijnde de
gegevens rondom de stadsatmosfeer.
Dudok zal dit nimmer kunnen, want
Dudok is op zich zeiven verliefd, Dudok
staart in ziohzelven en bouwt voor Dudok.
Al zijn creatie's zijn zóó overwegend Du
dok's en op zóó minimale wijze overge-
bogen tot de omringende gesteltenis, dat
er een wonder zou moeten gebeuren, zoo
hij plotseling een dienaar van Leiden's
wezen werd, bij den bouw van Leiden's
Stadhuis.
En aam zulk een manifestatie stellen
B. en W. Leiden bloot, door deze voor
dracht. Het is beangstigend.
Emil Stra-szer heeft het in zijn edel
boekje over de Hollandsche bouwkunst
zoo scherp gezegd, sprekend over den nieu
wen Barock na Berlage:
„Bij het zoeken naar een nieuwen stijl
deed zich een groote moeilijkheid voor.
Het evangelie der Waarheid, het achter
stellen van persoonlijke bij het onper
soonlijke, past niet meer in onzen tijd."
En hij betreurt, dat. Want hij weet, dat
architectuur dient op te bloeien, argeloos
als bloemen, zuiver als ware zij een stuk
natuur zelve. Hij heeft op deze wijze de
Amsterdamsche Beurs uit den bodem zien
oprijzen, pretentieloos en waar. Een bouw
werk is toch immers, in allereersto in
stantie, een voorwerp van nut. Hij, die
een woonhuis bouwt, mag niet uitgaan van
het fantastische 'begin: nu ga ik een ho
rizontaal element scheppen, daarna een
verticaal accent ter onderbrekingen
zijn "deze private liefhebberijen opgelost,
dan zet ik me neer, om allo woonver
trekken die noodig zijn, te groepeeren bin
nen m'n „elementen" en „accenten". Lukt
me dat achteraf warempel óók mog, zelfs
zonder dat er hoeken en gaten overblijven
en teloor gaan, zooals bij de do ••gefour
neerde „Amsterdammers", dan pro "1 meer
ik me achteraf óók nog tot een rationeel
bouwmeester.
Neenarchiteotuur der dienende wer
kelijkheid ontstaat Anders, gansch anders.
Uitgaande van de noodwendige ruimten,
die te voren zoo vanzelf-sprekend als mo
gelijk is gegroepeerd worden, rijzen de mu
ren van zelf-sprekend rond deze dienstbare
ruimten. Zonder klakkeloos schablonen-
werk te verrichten, is dus de dienstbare
architect toch gebonden aan de eenvou
dige webten der functionneele architeotuur.
Deze wetten vloeien samen met die der tra
ditie. De vormgeving der traditie is geen
vernuftig toeval, geen charmante vondst
van een Dudok of een ander, maar een op
ordelijke wijze vei-kregen allerbeste oplos
sing, waaraan tientallen van geslachten,
op telkens verbeterende wijze, gewrocht-
hebben.
En nu het wouder van deze architectuur.
Binnen het kader van deze dienstbare
vormgeving, vermag vaak een schoonheid
te ontstaan, die zóó overtuigend, zóó on
aanvechtbaar- is, dat ze als een bloem
lijkt, die natuurlijk gegroeid is. Inder
daaddeze schoonheid der dienstbaar
heid is dan ook natuurlijk gegroeid, ge
lijk bloemen. De bouwmeester van deze
architectuur, dio niet van tel tot tel ver
vuld behoefde te wezen met het uitvinden
van eigen vormen, kon zich verdiepen tot
de diepste wezenlijkheid van den stijl, waar
hij een dienend volgeling van was.
Daarom is deze schoonheid van een in
dringenden soort, die nimmer verveelt. En
daarom vormt het particulier inzicht van
Dudok een fraaiheid, die ons spoedig ver
veelt. Want, als do roes van het oogen-
Ze ging er heen, keek naar buiten en
nam bij liet licht van de maan liet huis
nog eens goed op, voor zoover" ze het van
hier uit zien kon. De ramen in de uitste
kende vleugels die niet bewoond waren,
schenen met levenloozen blik tc staren.
Het huis lag te laag om den rijver te kun
nen zien, maar de contouren van het bosch
toekenden zich reusachtig tegen den hel
deren avondhemel af en het geroep van
de uilen en het hoog in de lucht opklin
kende gekwaak van een vlucht eenden,
verbrak de stilte. Een gevoel van intense
vrede, van innige dankbaarheid kwam
over Melian. Ze was in veiligen haven aan
geland, vond zc en wat haar nieuw ent-
dekt familielid betrof, ze was overtuigd,
dat ze heel veel van hem zou gaan hou
den. Ze ging spoedig we w naar beneden
en de kamer zag er inderdaad aanlokke
lijk en warm uit. Een gebraden kippetje
lokte verleidelijk van uit een garncering
van gebakken schijfspekjes en de aardap
pels waren blank en bloemig. Het zwarte
poesje was dal aan het spelen met een
kurk, die altijd voor zijn speciaal plei-
zier aan een touwtje aan een sloel hing.
Wel kindlief, ik hoop, dat je een goe
den eetlust hebt cqgebracht, zei Mer-
vyn, terwijl ze gingen zitten. Wc zullen
jo wat on moeten kweeken. Eenvoudig
maar vqp.u am, zccals ze in de kostsehool-
prospecti zeggen.
Ja, een goeden eetlust heb ik werke
lijk meegebracht. Ik voel me ongelooflijk
veel beter, nu al. En onder het eten ver
telde ze van haar leven in de laalste
maanden, maar zc scheen hot angstvallig
to vermijden om over haar jeugd tc spre
ken.
blik voorbij is, als het private schoonheids
ideaal weer wat gezwenkt is, staat daar,
armtierig en zonder verband met het ver
leden, dat bouwwerk van één persoon, ge
bouwd voor één generatie.
Maar het bouwwerk van don dienenden
traditionalist is met baaiden van liefde en
aanvaarding, verbonden aan wat in liet
verleden door duizenden onpersoonlijke
kunstenaars is gewrocht. Het wordt door I
dat onvergankelijke ideaal van natuurlij
ken stijl staande gehouden.
Andere voorbij-vlinderende hobby's mo
gen er komen, huizen als schepen, huizen
als auto's, huizen als Zeppelins1, maar hst
huis, dat gebouwd is in den keten van de
overgeleverde waarheids-motieven, het huis
van den traditionalist verveelt niet. Want
het is niet gebouwd door één vernuftig ar
tist, het is gebouwd door een volk.
Zonder profeet te zijn, mag ik hier zeg
gen de private aesthetiek-vondsten van Du
dok zullen inderdaad, voorbij vlinderen.
Tientallen van malen heeft immers de
doodgeloopen veraesthetiseerdo architec
tuur teruggegrepen naar de traditie-vor
men. omdat het private aestheticismo ver
veelde telkens heeft de bouwkunst er
nieuw levon door bekomen. Als dit nood
wendig proces zich wéér eens gaat herha
len (en de teekenen zijn er, dat het spoe
dig geschiedt) zal Leiden opgescheept zit
ten met een gril van een govoelig enkeling,
een lachwekkend verouderde gril alsdan.
En de vormgeving der traditie zal
voortschrijden en latere generatie's zullen
door de tentoonstellings-ac-htige horizon
tale en verticale „acoenten" van dat Stad
huis wandelen, en niet begrijpen, hoe de
bestuurderen anno 1929, zóó verblind kon
den zijn, voor wat werkelijk een gril was.
Want, hceren Magistraten van Leiden,
geloof dit:
Met hetzelfe aplomb, waarmede in onze
dagen de traditioneels vormgeving voor
beëindigd is verklaard, geschiedde dit zelf
de in den loop der eeuwen telkens«riMaar
allo private hobby's zijn stuk voor stuk in
vergetelheid geraakt.... doch de tradi-
tioneel-functioneelo vormgeving, die tel
kens zich wist te verjongen, naarmate er
nieuwe inzichten ontstonden en nieuwe ma
terialen werden ontdekt, bleef taai voort
leven. Maar is het eigenlijk niet droevig,
dat na het rationeel-functionalistisch archi
tectuur-credo van Berlage, nu opnieuw zoo
fel moet gekampt worden, voor het we
zen, tegen den schijn?
Laat u toch niet wijsmaken, dat wat de
eeuwen hebben geleeraard, nu plotseling,
in 1929, door Dudok of door wien ook, over
troffen zou kunnen worden. Het is toch
helder als glas. U, in uw jaren, hebt toch
de opkomst, den bloei en het verval mee
gemaakt, van wel vier mode-stijlen; wilt u
Leiden nu tóch wagen aan een ander stijl
experiment, dat zeker geen langer leven
hebben zal dan ook een tiental jaren?
Gij zijt nu gewaarschuwd. Dudok zélf
kenterde drie malen in 15 jaren; in die 15
jaren kwamen zeker wel vier of vijf bouw-
mode's op, en gingen roemloos onder.
Maar iedere historische stijl had een
leven van vele eeuwen. En als, in het ver
leden, zulk een stijl overging in een volgen
de, dan werd dat geen totalen breuk, maar
meer een evolutie. Ondanks deze overgan
gen bleven er namelijk algemeene inzich
ten behouden, die als een overbrugging de
zer stijlen der eeuwen aangemerkt moeten
worden met den naam va-n onvergankelijke
traditie-vormen.
En wie deze traditievormen bestudeert,
komt tot de verrassende ervaring, dat hun
voortbestaan geen aangelegenheid is van
aesthetisch willen, maar van practisch, van
technisch inzicht. Deze traditievorming is
dan ook te zien als het wezen van den va-
derlandschen stijl; het zijn wijze lessen dor
oudheid, op volstrekte wijze voortgekomen
uit ons klimaat, de aanwezigheid van be
paalde materialen en andere onontkoom
bare realia.
En nu kunnen Dudok en de zijnen ons
met zwierige lijnen wèl één moment ver
blinden, maar zij vermogen ons niet te
overtuigen, dat er zich een zoodanige ver
nieuwing van deze essentieelo omstandig
heden heeft voorgedaan, dat de evolutie
der vormgeving mocht worden voorbijge
gaan, ten behoeve van eigengerechtige
nieuwigheden. Want drie eeuwen geleden
hadden we nog géén radio, geen vliegma-
Terwijl Mervyn haar van terzijde gade
sloeg, moedigde hij haar verhalen aan. De
bezieling, die haar gezicht verlevendigde
en die er wat meer kleur op tc voorschijn
bracht, de glans van hefc blonde haar on
der het lamplicht, de beweging van de
lange, blanke vingers, geen enkel detail
van het aantrekkelijk beeld ontsnapte
hem.
Werkelijk, het was een groot geluk ge
weest, dat Violet Clinock's brief hem be
reikt had- En telkens weer, terwijl hij
naar Melian keek, k.vam dc gedachte bij
hem op, dat dit voorgoed haar plaats zou
zijn, tenzij zij genoeg van hem en zijn een
tonig leven mocht krijgen. Maar daar zou
hij zich vanavond nog maar niet druk over
maken. Toen zij klaar waren, trok Mervyn
twee gemakkelijke stoelen bi; den baard en
stak zijn pijp op. En alsof liet vanzelf
sprak, sprong het poesje bij "Melian op
schoot.
Zie jc wel, lachte haar oom. Ik
raak heelemaal op den achtergrond.
Zo bleven gezellig samen praten, totdat
het tijd werd om naar bed to gaan. Plot
seling drong het lot Melian door dat de
tafel niet af was geruimd.
Neen, dat gebeurt pas morgenoch
tend, lic-htte haar oom in. De oude Judy
is al lang naar huis. Ik heb je toch ge
waarschuwd, dat jc het hier maar moest
nemen zooals het is. Jc moet weten dat
zij en haar man de cenigo menschen zijn,
die bereid waren bij me te komen werken.
En ze wonen in een huisje aan den ande
ren kant van de heuvel, bij dien anderen
vijver, waar we eerst langs gekomen zijn.
Jonge menschen willen l.i?.- i ieo dienen,
die vinden het hier te eenzaam.
UIT DE RADIO-WERELD.
Programma's voor Dinsdag 3 December.
Huizen, 1875 M.
(Uïtsl. K.R.O.-uitzendingen).
11.3012.00 Godsdienstig halfuurtje.
12.151.15 Concert door Iv.R.O.-Trio.
1.152.00 Gramofoonmuziek.
2.003.00 Vrouwenuurtje.
3.003.30 Kniples.
3.304.00 Schooluitzending.
5.00G.00 Gramofoonmuziek.
6.00<3.05 Beursberichten.
G.056.15 Gramofoonmuziek.
G.156.30 Nieuwsber. in 't Esperanto.
6.307.00 Lezing over: „Het Openbaar
Ministerie".
7.007.30 Cursus Kerklatijn.
7.30—S.C0 Lezing over: „La hollande
hospitalièreSouvenirs do jeunessc".
£.01—10.00 Orkestconcert.
10.0011.30 Gramofoonmuziek.
chine's, geen telefoonmaar wèl hetzelf
de Hollandsche klimaat.
De oer-eischen zijn dus eender geble
ven; de moderne architecten echter, ver
voerd door al dat nieuwe, zien ze voor
bij. Ze werpen de erfenis der eeuwen van
zich af, en springen in het ongewisse avon
tuur. En gijspringt gij mee?
Er is dus quatsch rond deze beroemde
architectuur van het private vernuft! En
vastigheid, en zekerheid dat het nage
slacht u niet bespotten zal, is slechts te
bekomen, zoo ge u afwendt van de tier
lantijn die vervluchtigt, en u toevertrouwt
aan de ordelijke fünctioneelc architectuur,
die zich baseert op de traditie, die een
wijsheid is van eeuwen en vóór eeuwen.
HERMAN DE MAN.
LETTEREN EN KUNST
Mia Peltenburg.
De bekende Haarlemsche zangeres Mia
Peltenburg zal op 17 December a.s. tc
Bern in het huwelijk treden met den
Zwitscrschen musicus Alphonsc Brun.
„Msbd."
Zijn blik dwaalde af naar den donkeren
hoek, waar dc deur was. Was de overle
vering die cr aan verbonden was, nu toch
werkelijk gelogenstraft Dat wonderlijke
verschijnsel, waaraan bij nog altijd niet
den naam van gezichtsbedrog kon geven,
had immers iets goeds aangekondigd. Het
had hem wakker gehouden en daardoor
had hij den vreemdeling kunnen redden.
Wel was deze onmiddellijk daarna onder
de meest geheimzinnige omstandigheden
gestorven, maar als dat niet gebeurd was,
wel, dan zou hij, John Mervyn Scward,
nooit vaff het bestaan van zijn nicht ge
hoord hebben. En wat een trouvaille was
c:c nfcht, jong, vroolijk, aantrekkelijk, wel
in staat om de schaduwen van dit sombere
spookhuis tc verdrijvenErgens waar zij
in de buurt was, was voor mclancholio geen
plaats. En toch cn toch toch was hij
innerlijk nic( lieel gerust, waarom had hij
haar anders die helder klinkende bel ge
geven, en er op aangedrongen dat die,
zoo noodig, zonder aarzeling zou gebrui
kend
vDan zal ik maar eens aanpakken cn
me verdienstelijk maken, bood Melian aan.
Best, maar daar hoef je op het oogen-
blik niet mee te beginnen, protesteerde hij,
terwijl hij een kaars voor haar aanstak
en haar voorging naar haar kamer.
Kijk, hier lie! je ec.. bel. Als je van
nacht iets noodig hebt of jc voelt jc een
zaam of jc zenuwen spelen te parten,
luidt die dan maar uit allo macht en ik ben
direct bij jc. Goeden nacht meid
Wel te rusten oom Seward en met
een harteJijkcn zoen nam zc afscheid. Mer
vyn ging weer naar dc rookkamer terug
cn stuk een vcrschc pijp aau.
„Radio-Paris", 1725 M.
12.502.20 Gramofoonmuziek.
4.05 Conccrta Orkest en soli.
6.55 Gramofoonmuziek.
7.25 Gramofoonmuziek.
Langonberg, 473 M.
6.207.20 Gramofoonmuziek.
9.3510.30 Gramofoonmuziek.
11.30 Gramofoonmuziek.
12.251.50 Orkestconcert.
8.20 Declamatie, zang en orkeslconcert.
9.50 Verslag van de Zcsdaagschc te Keu
len.
Kalundborg, 1153 M.
11.201.20 Orkestconcert.
2.204.20 Concert. Orkest en piano.
4.204.50 Kinderuurtje.
7.208.20 Zang en declnmlic.
3.309.15 Orkestconcert.
9.3010.30 Kamermuziek.
B r u s s o 1, 508.5 M.
Dronken achter het stuur.
Voor do Haarlemsche rechtbank werd dc
behandeling voortgezet van do zaak tegen
den chauffeur II., in dienst bij de Brock-
waybus Maatschappij. Drie weken geleden
is deze zaak uitgesteld om alsnog een ge
tuige te hooien. Ter terechtzitting bleek
toen, clat verdachte reeds meerdere raaien
door do politie is aangehouden, omdat- hij
dronken achter het stuur zat. Tc Amster
dam heeft men zelfs op zijn auto moeten
schieten om hem tc dwingen stil to staan.
Het bleek thans, dat verdachte, die bo
vendien caféhouder is, nog steeds in de
zelfde functie bij dc Brockway Maatschap
pij in dienst is.
Ter terechtzitting legde een medicus
enkele verklaringen af omtrent de verwon
dingen van H. Z. Daarna hield liet O. M.,
waargenomen door Mr. Andringa, zijn re
quisitoir. Spreker acht «en strenge straf
hier op haar plaats. Het O. M. eiseht der
halve tegen verdachte, die voor de eerste
maal terecht staat, een gevangenisstraf
van 3 maanden.
Uitspraak op Donderdag a.s.
HOOFDSTUK XL
Hoe Melian van de steen slipte.
Het was een stralende .wintermorgen.
Mervyn keek uit het raam. De vensiers
kek,en uit op het Oosten en kregen dus
do eerste volle gloed van den morgen. De
berijpte dennen glinsterden, evenals cle
aarde in zijn witte kleed.
Melian kwam het pacl afgcv/andcU. Zc
had een langen mantel aan, maar geen
hoed op, zoodat haar blonde haar ais goud
in de zon glinsterde. Het poesje zat. nis
een balletje zwart bont op haar schouder
ineengedoken. Zo liep zachtjes in zichzelf
tc zingen met een klare, heldere" stem.
Hij merkte met pleizier dc veerkracht
waarmee ze zich bewoog. En dit vroolijk©
frissche mooie kind hoorde nu voorgoed bij
hemWel, ze- was juist op het goede mo
ment o]> haar pootjes terecht gekomen.
Hij kleedde zich vlug aan. Hij hoorde
haar weer binnenkomen. Haar frissche
jonge stem tusschen de kraakgeluiden van
Judy. Toen een hartelijken lacli niet zil
veren bijklank. Hij herinnerde zich dat
Judy heel grappig kon zijn op haar droge,
bijtende, boersche manier. John Scvr i
Mervyn constateerde in zichzelf dat de
tijden voor hem veranderd waren. Hij
voelde zich jaren jonger onder de b;
vering van den invloed van frissche jeu d
cn schoonheid in het oude, door ieder ge
meden huis.
Wel meiskc riep hij vroolijk uit, toen
hij de kamer binnenkwam. Je maakt
ïyct erg den indruk van een patiënt die
zeetjes aan weer op krachten rac: bo
men. Op wat voor een onmogeüjken lii.l
ben jc wel opgestaan?
(Wordt vervolgd).
Hilversum, 1071 M. (van 12.006.00
nam.: 298 M.).
10.0010.15 Morgenwijding.
12.152.00 Concert door het A.V.R.O.-
Kwartet.
2.003.00 Gramofoonmuziek.
3.004.00 Knipcursus.
4.00—5.00 Microfoon-debutanten. Piano
en zang.
5.306.30 Concert door het A.V.R.O.-
K wart et.
6.30 Vaz Dias: Koersen.
6.457.15 Engelsch: Conversatie.
7.157.45 Engelsch voor gevorderden.
8.019.00 Vereenigingsuurtje uit Apel
doorn. „Gemengd Koor"' en het Symphonio
Orkest „Jan Kwast".
9.009.45 AVRO-Nutslezingen over In-
dië: Het Animisme. Spreker: Prof. dr. J.
B. B. dc Josselin de Jong.
9.4511.00 Concert door het Omroep
orkest.
10.00 Persber. Na afloop van het concert
gramofoonmuziek.
12.00 Sluiting.
Davcntry, 1554.4 M.
10.35 Morgenwijding.
11.05 Lezing.
11.2012.20 Gramofoonmuziek.
12.20 Orgelconcert. F. Hatfield (alt).
1.202.20 Orkestconcert.
2.50 Uitzending voor scholen.
3.55 Fransche les.
4.20 Orkestconcert.
4.35 Lezing.
4.50 Orkestconcert.
5.35 Kinderuurtje.
6.20 Voorlezing.
6.35 Nieuwsber. en lezing.
7.05 PianorectaL
7.20 Lezingen.
8.05 Orkestconcert.
8.35 Orkestconcert. Hefc Philharmonisch
Orkest van Berlijn.
8.20—S.50 Lezing en nieuwsber.
9.40 Voortzetting orkestconcert.
10.30 Nieuwsber. ©n lezing.
10.5012.20 Dansmuziek.
5.20 Dansmuziek.
6.50 Gramofoonmuziek.
S.35 Orkestconcert en zang.
8.35 (Op golflengte 338.2 M.) Uitzending
door dc Vlaamsche Soc. Radio-Club.
Z e e s e n, 1635 M.
6.1511.50 Lezingen.
11.5012.15 Gramofoonmuziek.
12.151.20 Berichten.
1.201.50 Gramofonmuzick.
1.503.50 Leningen.
3.504.50 Concert uit Leipzig.
4.507.20 Orkest concert.
7.50 Lezing.
S.20 Voortzetting Orkestconcert.
De luidspreker-installatie in de
Tweede Kamer.
Betreffende d© luidsprekerdnstalatie,
waarmee Donderdag in de Tweede Kamer
een proef is genomen, kunnen wij het vol
gende mededeelen:
De installatie moet niet als een versber-
kingsinrichting worden be-schouwd, doch
is veeleer een acoustische corrector, welke
destem van den spreker met niet meer
dan normale sterkte ook daar verstaan
baar maakt, waar zij tot nu toe verloren
ging.
Het ligt in de bedoeling tien Philips'
luidsprekers op verschillende punten van
de vergaderzaal aan te brengen en drie
microfoons, onderscheidenlijk op de mi
nisterstafel, die van den voorzitter, en, op
het spreekgestoelte.
Voor deze installatie benut de N(eder-
landsche) S(eintoestellen) F(abriek) te Hil
versum, welke het experiment, op initiatief
van den voorzitter Mr. van Schaik volvoer
de, haar ruime ervaring op hefc gebied, van
geluidsversterking en -weergave. Het is
dan ook b.v. mogelijk om de kwaliteit der
weergave, evenals de kwantiteit tc rege
len, opdat do overgebracht© stem dc luis
teraars niet zal vormoeien; luisteren im
mers naar stemmen van onnatuurlijke
kwantiteit en kwaliteit lean een groote
vermoeidheid veroorzaken.
