BIEirs SYSTEEPg NOG 3 OASEN het fijnste en beste te leveren tegen de laagste prijzen, is zelfs meest verwenden fijnproever aanleiding SSEEiöT's fabrikaten t i verre te verkiezen boven alle andere. W Koopt Milre komende dagen Uwe /HMjliflliCfflMMEN, HARTEN, m |Ff f§ gfti "g» 9 mmg SPECULAAS, MARSEPEIN, BORSTPLAAT, CHOCOLl|DELE#ERS,JttSlREN, enz. in DIUIU fl S bVHIKBIS 1 MAANDAG 2 DECEMBER 1929 EERSTE BLAD PAGINA 2 Haarl.sir. 0C4, Te5. S05S Hooge«Verd g2, Tel. 1058 Haarl.sir. 53, Tel. 1670 Donkersieetg 7 mei Lunchroom „Nova", Te-3. 977. 341 Sleensïraat 55 mei „The American Lunchroom", Tel. 2509 Heerensingel 53, Tel. 1811 PROF. DR. G. A. L HAZEU. In den ouderdom van ruim 69 jaar ie in den nacht van Zaterdag op Zondag na een 1 langdurige ongesteldheid overleden te zij nen huize te Wassenaar prof. dr. G. A. J. Hazeu, in leven oud-hoogleeraar in de Ja- vaansche taal- en letterkunde aan de Leid- sche Universiteit. Godard Arend Johannes Hazeu werd den 22-sten Augustus 1870 te Amsterdam geboren. Hij bezocht het gymnasium te Arnhem, studeerde te Leiden in de Indo nesische letteren en promoveerde den 30sten Januari 1897 op een proefschrift getield: „Bijdrage tot de kennis van het Javaansche tooneel", een werk, dat nog telkenmale geraadpleegd wordt. In hetzelfde jaar werd hij uitgezonden naar Nedierlandsch Indië, als leeraar in de Javaansche taal aan de toenmalige Afdee- ling B van het Gymnasium Willem III, wel ke betrekking hij bekleedde tot 1903. In dit jaar werd hij toegevoegd aan den adviseur voor Inlandsclie en Arabische Za ken, dr. C. SnoucJc Hurgronje, dien hij in Januari 1907 als zoodanig opvolgde. In 1910 werd hij directeur van Onder wijs en Eeredienst, in welk ambt hij zeer veel van zijn krachten heeft gevergd. Ha verlof in Nederland te hebben geno ten werd hij bij zijn terugkeer in Indië benoemd tot rcgeeringscommissaris voor Inlandsche Zaken. In deze functie genoot •hij het volle vertrouwen van den Gouver neur-Generaal L P. Graaf van Limburg Stirum. Na verkregen pensioen werd hij in 1920 benoemd tot hoogleeraar in de Javaansche taal- en letterkunde aan de Leidsche Uni versiteit, in de plaats van wijlen prof. dr. Jonker. Hij had veelvuldig met ziekten te kam pen en ua reeds eerder tijdelijk vervangen te zijn, werd hem op zijn verzoek in 1928 Mibslag als hoogleeraar verleend, waarna j zioh te Wassenaar vestigde. Door zijn vele werken was prof. Hazeu vóór zijn tijd oud geworden en slechts kor ten tijd heeft hij van zijn welverdiende rust mogen genieten. De overledene was sedert 1908 ridder in de Orde van den Ned. Leeuw. Hij werd lid van de Academie van Wetenschappen, afd. Letterkunde, lid der Mij. der Ned. Letterkunde en eere-lirl van het Batavia's Genootschap van Kunsten en Weteiisschap- pen. Verscheidene geschriften en wetenschap pelijke werken zijn van zijn hand versche nen, o.m. een critische tf'rtuitgave van het rechtsboek Popatiom Tjirebon in zijn woordenboek der Gojataal. De begrafenis zal plaats hebben op Don derdag ajs. te 12 uur op de begraafplaats Rhijnhof te Oegstgeest. Van het gebouw der sociëteit Minerva, dat der Ver. van Vrouw. Studenten en van dat der B. K. Studentenvereeniging Sanc- tus Augustinus, hangt die vlag wegens rouw halfst-ok. De Academie zal Donderdag gesloten zijn. Het concert van Semper Crescendo op morgen (Dinsdag)-avond is uitgesteld. BEWAARSCHOOL HAAGWEG. De Katholieke Bewaarschool in de paro chie van de Hartebrug is uitgebreid gewor den met een verlengstuk aan den Haag- weg wat zéér gewer.scht was gebleken. Vanmorgen is deze Bewaarschool, Haag- weg 14, geopend. Een frisch gebouw, met prettige vertrekken, waarmede wij de ouders van het Haagweg-kwartiex geluk- wenschen Bij de opening waren tegenwoordig de zeereerw. pastoor J. Heiling van de Hartebrug, de zeereerw. rector B. Woolde- rink van de Haagwegkerk, de weleerw. pater G. v. Lubeek en een eerw. broeder van het Haagweg-klooster, de zeereerw. heeren pastoors A. Leu3en en Th. Beukers, eenige eerw. Zusters, het bestuur der In richting van Liefdadigheid (Meisjesscholen der Eerw. Zusters in de Pelikaanstraat), ouders en kinderen. De zeereerw. pastoor Heiling nam het woord en noemde het een verblijdende ge beurtenis, dat in zijn parochie nu een twee de bewaarschool is. Verblijdend, omdat dit wijst op een uitbreiding dier parochie. Deze uitbreiding is verblijdend, als daar mede gelijken t.red kan houden de zorg voor het heil der zielen, en als men daarbij rekenen kan op de medewerking van de genen, die daarvoor in aanmerking komen. Aan die medewerking heeft het niet ontbroken. En zijneerw. brengt dank aan het betrokken schoolbestuur en zeer bij zonder aan Pastoor Leusen. Dank vervol gens aan pater Rector van het klooster aan den Haagweg en dien medehelpers, die het initiatief hebben genomen en tot een goed resultaat gebracht. Dan richt de Pas toor zich tot de eerw. Zusters, die hier een nuttig werk gaan doen, en die voor zich en haar- Congregatie daarbij op Gods zegen mogen vertrouwen. Na een korte verklaring van de inwij- ding, ging de zeereerw. heer pastoor over ,tot het verrichten dezer beteekenisvolle plechtigheid. Na afloop bezichtigden de aanwezigen deze beseheiden maar toch belangrijke aanwinst voor het katholiek onderwijs hier ter stede. DE VEREENIGING TOT BESTRIJDING DER TUBERCULOSE. Oefent deze geen invloed uit op de bestrijding van deze ziekte? De heer H. W. Blote, arts alhier, die, zooals bekend, een belangrijk aandeel heeft gehad in het wetenschappelijk on derzoek betreffende de tuberculose, heeft zich met een adres tot den raad dezer ge meente gewend, waarin hij opkomt tegen inwilliging van het verzoek aan de Ver- eeniging tot Bestrijding der Tuberculose tot verhooging van haar subsidie. In zijn adres zegt de heer Blote, dat door deze vereeniging een consultatie en een instituut van huisobservatie wordt on derhouden, dat echter deze instellingen niet kunnen geacht worden eeuigsu in vloed op de tuberculosesterfte uit te oefe nen; dat de gelden, tot de instandhouding dezer instellingen aangewend, voor de be volking zeer weinig voordeel afwerpen en dat het daarom hem ontoelaatbaar schijnt, dat nog langer aan deze vereeniging een subsidie uit de gemeentekas wordt toege kend dat een verhooging van deze subsi die allerminst geoorloofd isdat het hem bekend is, dat een gedeelte van de aange vraagde subsidie zal worden aangewend als bijdrage in de verplegingskosten in sa natoria; dat naar zijn oordeel daartegen vooralsnog geen bezwaar bestaat rnïta bij de distributie dezer gelden geen bevoor rechting plaats heeft van hen die zich bij het consultatiebureau hebben aangemeld. Het adres gaat vergezeld van een uit voerige toelichting, waaraan wij het vol gende ontleewea: Een ieder weet, dat in Nederland de be strijding der tuberculose als volksziekte, sinds 25 jaar heet gevoerd to worden. De ontdekking van den Koch's en bacil als verwekker van de tuberculose, had me nigeen in den waan gebracht, dat door het vermijden van de infectie met dit mi- croörganisme de tuberculose kon uitge roeid worden. Er was een vereeniging opgericht die den naam van Ned. Centr. Ver. tot Bestrij ding der Tuberculose had aangenomen en aan een vergadering van deze vereeniging in 190S, werd door prof. Noien een uitvoe rig plan tot bestrijding voorgelegd. Het doel van den strijd tegen de tuber, culose, de uitroeiing der gevroesde ziekte zou onder den leus „La tuberculose est évitable puisqu'elle est contagieuse'" wv- den nagestreefd. Bij de discussie, die in aansluiting van de voordracht gevoerd werd bleek, dat vooral de practische uit voerbaarheid van het plan van groote waarde werd geacht. Tot de middelen, die in het bestiïjdings- plan werden naar voren gebracht behoor den in de allereerste plaats de eonsultatio- bureaux en 't daaran verbonden instituut der huisbezoeksters bestond hierin, dat zij kennis moesten verspreiden omtrent de wijze waarop de mensch met tuberkelbacil len wordt geïnfecteerd, en zoodoende de bevolking te leeren, hoe men deze iiiec- tie kan vermijden en ontloopen. Het ontwerpen van een dergelijk be- strijdingsplan en vooral liet ten i it voor leggen daarvan was een vraagstuk. Want hoewel het bij oppervlakkige beschouwing aannemelijk scheen, om door het vermij den der besmetting met bacillen de tuber culose te voorkomen en langs dezen weg tot een algeheele uitroeiing der ziekte te geraken, de kennis omtrent de beteekenis van den tuberkelbacil voor aet totstandko men der longtering was nog onbezonken en onvolledigdaargelaten dat omtrent de verweermiddelen van het menschel ijle or ganisme tegenover de ingedrongen bacillen nog nagenoeg niets bekend was. Vooral de vermeerdering onzer kennis betreffen de de geographische verspreiding der ver schillende tuberculose-vormen heert ge leerd, dat de ingeslagen weg verkeerd was. Want wanneer het werkelijk eens mocht gelukken om door consultatiebureaus en huisbezoeksters, door sputum-prophylaxis en woningdesinfectie een bevolking vrij te maken van tuberculose zou het wel eens kunnen blijken, dat aan die bevolking een slechte dienst bewezen was en zij veel vatbaarder zou zijn geworden voor kwaad aardig verloop end e tuberculose, omdat zij de verweermiddelen, die zij juist door het contract met de schadelijke agens verkre gen had op den langen duur verliezen zou. De bevolking zou worden ontdaan van den hoogen graad van immuniteit ten op zichte van de tuberculose, zooals die bij de doorgeziekte volkeren aanwezig is. Toegegeven dient te worden, dat dit on gunstige resultaat van den arbeid der Ned. Centr. Ver. tot 'Bestrijding der Tuberculo se voorloopig nog niet te duchten was. Want behalve het opleiden, examineeren en aanstellen van huisbezoeksters, het op richten van consultatiebureaus: met toebe- hooren en het verdoelen van de rijkssubsi die werd door de vereeniging niets tot stand gebracht. Te verwachten was dan ook, dat tal van bekwame en tot oordeelen bevoegde man nen over de werkwijze der vereeniging ont stemd geraakten en het dient geprezen te worden, dat het Bestuur dat anders on gaarne aan tegenstanders het woord ver leende om hun bedenkingen in het midden te brengen, op 11 Nov. 1917 een vergade ring uitschreef, waar het zich bereid ver- HET LEIDSCHE STADHUIS Dringende Bede aan den Leid- schen Raad om het behoud van den ouden Stadhuisgevel. O, Leidsche vroede Vadren Waarom toch aarzelt gij I Maakt door uw koen en vast besluit Uw 6tad, heel Neerland bltf. Zaagt gij den stillen weemoed niet Van stad en dorpelingt Die na 't- verzengen van dien schat Daar treurend henengingt..., ....Begaat toch niet e?n euveldaad Docr 5t vaderland gewraakt! De oude gevel moet hersteld Het nieuw project verzaakt-! Wij zien dan weer met nieuwen trots Op 5t heerlijk bouwwerk neer, 't Blijf steeds dan 't huidemonument Het vaderland ter eer! O, Leidsche vroede Vad'ren Waarom toch aarzelt gij 1 Maakt door uw koen en vast besluit Uw stad en land weer bly! Langeraar. Jan van Buiten, INGEZONDEN MEDEDEELING heeft U gelegenheid cm llwi U kunt zich door bij om fcoopen, d; Hingen eno Bezoekt dus onze magazijn sn, want O weet bef immers klaarde van de bezwaren, die men tegen de gevolgde wijze van doen zou aan te voeren hebben, kennis te nemen. Op deze vergadering werd door Prof. Nolen een rede gehouden en een zinsnede daaruit verdient de volle aandacht. Zij luidde als volgt: „Ja, ik houd het voor zeker, dat, als het mocht gelukken de kinderen onbesmet te houden, er dan ook veel meer gevallen van vliegende tering zouden voorkomen dan thans het geval is. Voor dat gevaar mogen wij onze oogen niet sluiten, al is het grie zelig er aan te denken. Maar dat gevaar zal ook ongetwijfeld ten gevolge hebben, dat de volwassenen zich, meer dan thans, zullen behoeden tegen gevaarlijke tubercu- lose-infectie". Het is niet gemakkelijk den grondlegger der bestrijding der tuberculose als volks ziekte in Nederland en zijn gedachtengang te volgen, want het gevaar voor het uit breken van de vliegende tering zou eerst ontstaan, wanneer de bevolking van de tuberculose verlost was, doch dan zon er altoos geen reden meer zijn voor de vol wassenen om zich tegen gevaarlijke tuber- culose-infectio te behoeden. Intusschcn moeten wij het als een schre de op den goeden weg beschouwen, dat er kend werd, dat aan het uitroeien der tu berculose als volksziekte groote gevaren verbonden zijn. 1) Te verwonderen is het zeker, dat na deze vergadering, waarin felle critiek werd uit geoefend op het beleid van het bestuur, alles bij het oude is gebleven. Ongestoord werd voortgegaan met het opleiden, exa mineeren en aanstellen van huisbezoeksters het oprichten van consultatiebureaus met toebehooren, het verdoelen van de Rijks subsidie. Men zou kunnen meenen, dat deze fei ten slechts historische beteekenis hebben, ware het niet dat in het onlangs versche nen jubileum-nummer van het orgaan van de Ned. Centr. Vereeniging tot bestrijding der Tuberculose de volgende woorden door Prof. Nolen neergeschreven zijn: „De Ned. Centr. Vereeniging tot bestrij- 1) Te betreuren is het dat men voor 25 jaar niet tot dit inzicht kon komen: er zouden groote sotqmen ge-lds bespaard zijn. ding der Tuberculose heeft door haren veel zijdigen, onverpoosden arbeid van nu 25 jaar, krachtig er toe bijgedragen, dat bij heb Nederlandsche Volk de belangstelling voor den strijd tegen de tuberculose is ge wekt en is levendig gehouden. Daarbij heeft zij meer en meer de weldadige over tuiging ingang doen vinden, dat de tuber culose een geweldige volksziekte is, die echter daarom oet uitgeroeid worden." Het loont de moeite dit bewijs van sym pathie en huid© aan een nadere beschou wing te onderwerpen. Vooreerst is de opmerking over de be langstelling van het Nederlandsche volk er een, die bij bijne geen enkelen huisdokter, die noch als bestuurslid bij de officieele tuberculosebestrijding betrokken is, in stemming zal vinden. Bovendien is zij in strijd met de feiten: hierop zal nog wor den teruggekomen. In de tweede plaats is het van belang er op te wijzen, dat prof. Nolen nog altijd de uitroeiing der tuberculose als heb eind doel van het streven blijft beschouwen. In verband met dit laatste zal menigeen er vreemd van ophooren, wanneer hij er vaart, dat de Leidsche Vereeniging het oorspronkelijk plan van bestrijding -sinds eenige jaren heeft verlaten, en waarschijn lijk omdat men toch de beschikking over twee huisbezoeksters had, aan die dames geheel andere werkzaamheden heeft opge dragen, dan waarvoor zij oorspronkelijk waren aangesteld. Voortaan kunnen de huisbezoeksters zich beperxen tot het voorkomen van herhaal-, de massale infectie en tot het verhoogen van heb weerstandsvermogen bij reeds ge- infecteerde kinderen. Verder bemoeit de Vereen, zich nog met de buitenschool en met de verbetering der huisvesting. Dit laatste heeft stellig niet veel om het lijf, want op de rekening en verantwoording van 1927 wordt- 4000 uitgetrokken als salaris der huisbezoeksters, terwijl 950 voor de verschaffing van betere woningen beschikbaar was. Het streven om de herhaalde massale infectie te voorkomen is wetenschappelijk onvoldoende gefundeerd en practisch onuit voerbaar. De opdracht aan de huisbezoek sters om het weerstandsvermogen van reeds geïnfecteerde kinderen te verhoogen stelt een zeer zwaren cisch, omdat wij heden ten dage nog niet met zekerheid weten, waarin heb weerstandsvermogen tegen de tuberculose bestaat. We hebben vernomen, dat de vereeniging de oorspron kelijke bestrijdingswijze heeft verlaten, omdat- zij geen kans zag de besmetting met tuberkalbacillen te voorkomen. Ofschoon dit van te voren gemakkelijk te voorspellen zou zijn geweest, treft te dezer zake de vereeniging geen verwijt. Aansprakelijk voor het geleden échec zijn zij, die van meet af aan de verkeerde weg gewzen hebben. Om een juist inzicht te krijgen in de ge ringe beteekenis die do Leidsche Vereeni ging voor de morbiditeit en mortaliteit aan tuberculoze kon hebben, dient men kennis te nemen van de verhouding van het aantal aan tuberculose overledenen en het aantal daarvoor, dat onder toezicht der vereeniging stond. Zoo zijn in 192 4te Leiden 60 personen- aan tuberculose overleden terwijl 15 daar van onder toezicht stonden. In 1925 waren deze getallen 67 en 14. In 1926 resp. 88 en 11, in 1927 resp. -60 en 10, in 1928 110 en 14. Deze ontstellende cijfers, waaruit blijkt, dat de belangstelling der Leidsche bevolking ten opzichte van de Ver. t. be strijding der t. b. c. zich steeds in dalende richting beweegt zijn in lijnrechten strijd met de misleidende jubilcumkreet van prof. Nolen. Het opgeven van het oor spronkelijk bestrijdingsplan door de Leid sche Ver. is er intusschen bevredigend door gemotiveerd, maar men dient nim mer uit het oog te verliezen, dat heb werk plan, dat mede uitdrukkelijk was aanbe volen op grond der practische uitvoerbaar heid, te Leiden jammerlijk schipbreuk heeft geleden. De slotsom waartoe men na deze be schouwingen komen moest-, kan wel niet anders zijn dan dat, hoe men de zaak ook beziet, het instituut der huisbezoeksters geen reden van bestaan heeft, en dat een vereen, die aan de instandhouding van een dergelijk instituut jaarlijks 4000 te loor doet gaan, niet langer aanspraak kan maken op linantieele hulp uit de gemeen te-kas. EEN GEVAL VAN POKKEN. Een 30-jarige man aangetast Zaterdagavond werd een verdacht ge val van pokken waargenomen bij den om streeks 30-jarigen J. V., Magdalena Moon- stra&t 40. Hij werd naar het Acad. Zie kenhuis overgebracht, waar inderdaad pokken (variola major) werd geconstateerd. De patiënt maakt het naar omstandig heden redelijk wel. Hij was in 1917 voor het laatst ingeënt. Voor het huis werd een politiepost ge plaatst, terwijl gistermiddag de overige gezinsleden, een vrouw, een bejaarde man en een kind, naar de Cecïlia-barakken van den Gemeentelijken Ontemeiingsdienst zijn vervoerd. Gemeentelijke Aankondigingen INENTING EN HERINENTING TEGEN POKKEN. Burgemeester en Wethouders van Lei den; Overwegende dat zich in perceel Mag dalena Moonstraat no. 40 voordoet het geval van Variola Major (Pokken); Brengen ter algemeene kennis dat in den vervolge weder op iederen Woensdag en Zaterdag, van des middags 2 tot 3.30 uur, gelegenheid zal worden gegeven tot inen ting en heriuenting tegen pokken, en wel: voor volwassenen en kinderen van- en boven den leerplichtigen leeftijd in het Elisabethshof aan de Oude Vest; en voor kinderen beneden den leerplich tige^ leeftijd en hunlie geleiders in het Instituut voor Praeventievo Geneeskunde aan de Boerhaavestraat no. i*2; terwijl bovendien heden morgenavond i (Maandag en Dinsdag) van 7—S uur gele- j genheid tot inenting en herinenting zal be staan in de Openbare School aan de Hee renstraat, meer in het bijzonder voor de bewoners van de Magdalena MoonsstraeJC en omgeving. Ter voorkoming van verspreiding der ziekte raden zij de ingezetenen aan zich alsnog tijdig te doen inenten, respect, her inenten. Leiden, 2 December 1929. A. VAN DE SANDE BAKHUIJZEN, Burgemeester. VAN STRIJEN, Secretaris. Hinderwet B. en W. van Leiden: gezien heb verzoek van de N.V. Maatschappij tot detailver koop van petroleum „De Automaat" om vergunning tot het oprichten van een on- dergrondsche bewaarplaats voor benzine met bovengrondsche aftapinrichting in en op de Papengracht vóór het perceel Pa penstraat no. 7b, kadastraal bekend ge meente Leiden, Sectie G. no. 1828 en een ondergrondsehe bewaarplaats voor petro leum in de Papenstraat vóórmeid boven grondsche aftapinrichting in genoemd per ceel. Geven kennis aan het publiek, dat ge noemd verzoek met de bijlagen op de Se cretarie dezer gemeente ter visie gelegl is; alsmede dat op Zaterdag, den 14en; December e.k. des voormiddags te half elf uren in het perceel Breestraat 125 (Bureau van Gemeentewerken) gelegenheid zal wor den gegeven om bezwaren tegen dit ver zoek in te brengen. LEIDEN. De avond-, nacht- en Zondagdienst der apotheken wordt van Maandag 2 tot en met Zondag 8 December waargenomen door de apotheek van den heer W. Pelle, Kort Rapenburg 12, telefoon 594. HOOGHEEMRAADSCHAP VAN RIJNLAND. Vereenigde Vergadering. In de Zaterdag gehouden Vereenigde Vergadefing van Rijnland werd tot lid der financieole commissie benoemd de heer IV, Los te Alphen aaft den Rijn en tot lid dei commissie voor het gaarderboek herbe noem 1 de heer Jhr. Mr. E. H. E. Tedins van Berkhout, te Blóemendaal. Het Dagelijksch Bestuur deelde mede dat in de procedure tegen den poldej Nieuwkoop en Noorden wegens heffing var bundergeld over de landen en wateren ir dien polder, door de Arrondisemenrtrocht bank te 's-Gravenhage, in eersten aanlej ten gunste van Rijnland vonnis werd ge veld. Op een bezwaarschrift van de gemeent* Amsterdam werd afwijzend beschikt, bundergeld werd afwijzend beschikt. Besloten werd tot verkoop aan de ge meen te Haarlem van een stukje gron< van den Slaperdijk ten behoeve van dei aanleg van een begraafplaats; tot he aanvragen van een wijziging van het tarie van schutgelden voor de Groote Sluis ti Haarlem, meebrengende een verlaging val dat tarief voor kleine vaartuigen en voort tot het aanstellen van een politie-beambb voor toezicht op de naleving van strafvei ordeningen. Wegens dit laatste beslui werd tevens besloten een gedeelte'ijke wij ziging van Rijnlands Reglement aan t vragen. Dijkgraaf en Hoogheemraden diende een voorloopig plan in voor den eanle, van een centrale verwarming in het G< meenlandshuis te Leiden, tot den aanle waarvan nu werd besloten. Ton slotte werd do begrootiug voor 153 vastgesteld met een balanscijfer va 971042.59 en een bundorgeld v ederoï TM ƒ4- Bij Koninklijk besluit zijn herbenoem tot lid van den "Voogdijraad alhier, de he< J. Karstens en mevr. M. W. S. Blok-Abe I c alhier tot arts bevorderde semi-ar W. J. M. Jansen is bestemd tot resert officier van gezondheid 2e 1:1. bij den g neeskundigen dienst van het leger hier lande.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 2