XY 21ste Jaargang /X VRI.JDAG 29 NOVEMBER 1929 No. 6346 VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN .abour en Socialisme BUITENLAND BINNENLAND ^e£eicboke6ou^oiit DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal Franco per post12.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet dubbele van bot tarief berekend Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en verbuur, koop en verkoop f 0.50. (Slot). Wijlen Aartsbischop Keating zeide mij eens dat programma's en resoluties in de arbeiderspartijen gemeenlijk ongevaarlijk waren en dikwijls dienden als veiligheids klep om afwijkende meeningen te venti- leeren. De leider der partij zelve heeft dat, zij het minder openhartig, toegestemd toen bij schreef in 1909: „De discussies over de abstracte resoluties en politieke plannen worden bier niet zoo serieus geno men als op bet continent". Vroeger is het officieele credo der labourpartij altijd sterk beïnvloed geweest door den geest der oude Fabian Society waarvan Sydney Webb (nu als Lord Passfiels tot baron ge creëerd en Minister der Dominions en Ko lonies) de penvoerder was. Sydney Webb, die voor alles geloofde in een onvermij delijke geleidelijkheid, kan moeilijk als een prototype in Bebelsch. Socialistisch en nu beschouwd worden. Doch het partij-program zooals het thans figeert is van een opmerkelijke terminilogie. „De partij beoogt te verzekeren, voor hoofd- zoowel als handarbeiders, de volle vrucht hunner werkzaamheid en de mees te gelijko indeeling daarvan.... zij wil de politieke, sociale en economische emanci- jatie van het volk bevorderen.... zij ver klaart zich tegen het kapitalistische pro ductiesysteem met zijn ongelimiteerde winstjacht en loonslavernij, met zijn mon sterachtige ongelijkheid van omstandig heden, met zijn moreele degradatie en bru- talisatie". En als eerste staatsprmcipe verheft de partij „voor elk lid der ge meenschap al het benoodigde tot een ge- lond bestaan en waardig burgerschap te verzekeren." Ergens verder betoogt het program dat „dc gemeenschap, gelijk het individu, niet van brood alleen leven kan" en procla meert bet hoogere levenswaarde! Terwijl in het door den heer Vliegen geciteerde manifest „Labour and the Nation (dat wij 20.000 woorden lang, moeilijk in exten- so kunnen citeer en) gezegd wordt: „De partij spreekt niet als vertegenwoordig ster van de een of andere klas, doch als een politiek orgaan gevormd om de noo- den en aspiraties uit te drukken van allen die deelnemen aan het werk, dat het lot der menschheid is" En weer kan ik niet beter doen dan kar- diaal Bourne aan te halen, die destijds aan een „Tijd"-redacteur (den tegenwoor- digen parlementairen redacteur van „De Maasbode") zeide dat: „Dc labourpartij ontstaan uit reactie tegen het egoïsme der Manchesterschool in maatschappijleer meer en meer de Katholieke Kerk na dert." (Jan. 1925). Is het verschil tusschen de Duitsche so cialen en de Engelsche in het' door de Kerk veroordeelde dogmatisch Marxisme te vinden, de scheuring komt wel het sterkst tot uiting in innerlijke mentaliteit. jon Wertheimcr drukt het zelfs zoo sterk «t, dat hij in zijn boek zegt: „De doorsnee Engelsche labourman is even verontwaar digd over de continentale socialistische houding ih godsdienstige kwesties als een Anglikaansch Aartsbisschop dat zou zijn. Deze merkwaardig straffe uiting vormt wel een typische illustratie bij de houding welke dr. Marian Philips onlangs aannam op een internatiönaal vrouwencongres in Brussel, waar zij namens de Britschc la- bourvrouwen geboortebeperking afwees", wijl dat hun innigste gevoeligheden kwetste. Sinds het eerste labour kabinet aan het bewind kwam, gedurende 9 maanden in 1925, heeft zich een psychologisch groote rerandeVing voltrokken. De verantwoor delijkheid van staatsmanschap is sinds dien zwaarder gaan wegen dan partijpoli tiek. Men voelt niets meer voor wat de Engelschman koddig noemt „Wild cat echemes". Breede lagen der middenklasse en voor- el uit de intelligentia en de aristocratie gaan over tot de nieuwe partij welke met zulke leiders als MacDonald, Hen derson en Snowden in de geijkte woorden fan Lenin: „Veel ergere patriotten zijn dan Sckneidemann en Noske". Over die influx van nieuwe candidaten ®t andere dan 3e arbeidsklasse ware nog Teel te schrijven. Tot op de hoogste pos ten verheft de leiding die nieuwe en wel kome recruten, waaronder Sire Oswald Mosley de tegenwoordige minister en zijn ^ouw, een dochter van den schatrijken ®&rkies Curzon, den vroegeren conserva tieven onderkoning van Indië en minister Tan buitenlandschc zaken. Schrijvers als ^ells, Bennet, Shaw en Galsworthy, den kers als Haldane, Sankey en Parmoor, be zemde rechtsgeleerden als Jotvitt telt zij ®d)Br haar bekeerlingen. Na de getuigenis van Wertheimer staat do meerde i«ieid der Britsche werkers rechts en niet links van baar leiders, met uitzondering van de Clyde-mannen, de ul- tra^-roode omgeving van Glasgow. Engeland zou niet het land der onver klaarbare tegenstellingen zijn om ook in dit verband juist een persoonlijke paradox op te leveren. De bekende katholiek John Wheatly (wiens invloed intusschen hard aan het tanen is, ondanks het feit, dat zijn „Houssing Act" epn der weinige suc cessen van het eerste kabinet MacDonald was) is een dier „Clyde men". Doch bij Wheatley schijnen zijn religieuze en poli tieke principes op twee geheel verschil lende planeten te leven, die elkaar blijk baar alleen ontmoeten wanneer godsdien stig dogmatische problemen aan de orde zijn. Doch dan wint de godsdienstige over tuiging hetzelfde Katholicisme als het onze in Holland het toch altijd nog van zijn politieke buitenbeentjes! Tot zoover een korte samenvatting van veel wat verklaring noodig had om wie niet thuis is in de eigenaardige verhou dingen der Engelsche politieke wereld of in de nog singuliere ontwikkeling der En- gei6che denkrichtingen. Indien deze korte artikelen ondanks hun beperktheid iets hebben duidelijk ge maakt dan is het wel primo: dat de ver houdingen in Engeland en die in Holland niet met elkaar te vergelijken zijn, doch s e c u n d ovooraldat het socialisme in Duitschland en Holland juist in alle door de Kerk veroordeelde trekken, wezenlijk met het labour-socialisme van Engeland verschilt. Om te eindigen met de stelling waarme de wij begonnen: „Dc Katholieken kunnen hier niet dook in Engeland wel socialist zijn, niet omdat het katholicisme daar anders is, doch wijl het socialisme er daadwerkelijk van ons vastelandsche socialisme verschilt Deze woorden van onzen geëerden ar beidersleider Henri Hermans die men het prototype van den Engelschen labour politicus zou kunnen noemen - vatten dc zaak, welke toch heusch niet langer meer ©en probleem is, in den kern. Indien onze socialisten hun houding te genover de Staats- en Maatschappijleer van het Katholicisme in het bijzonder, van bet Christendom in het algemeen, kunnen omvormen naar het Engelsch voorbeeld van gezond politiek beleid en innerlijk beleefde godsdienstzin, dan zal voor onze Katholieken de tijd komen met hen mede te werken in één gezamenlijk élan, als dan in beider boezems dezelfde aspiraties voor het geestelijk en tijdelijk welzijn van héél het volk branden als één „Heilige Vlam". KEES VAN HOEK. Londen, 15 Nov. 1929. VAN HET VATICAAN DUITSCH GESCHENK AAN DEN PAUS. Gistermorgen is den Paus een porselei nen servies van zeshonderd stuks ter hand gesteld, dat hem is aangeboden door de rijksregeering in verband met zijn gouden priesterjubileum. De Duitsche legatieraad dr. Kehl overhandigde den Paus een eigen handig door president Hindenburg ge schreven brief met gelukwenschen na mens de rijksregeering. De Paus bracht den Duitschen gezant, die bij de plechtig heid tegenwoordig was, ziin dank en gaf hem, alsmede het Duitsche volk, zijn ze gen. VOLKENBOND DE A.S. ZITTING VAN DEN VOLKEN BONDSRAAD. Naar aanleiding van het Italiaansche voorstel, om de Januari-zitting van den raad van den Volkenbond reeds op 13 Januari a.s. te doen aanvangen schrijft de „Matin", dat de tweede Haagsche Confe rentie zich dan met haar werkzaamheden buitengewoon zou moeten haasten. Van andere zijde worden pogingen in het werk gesteld, om de raadszitting te Londen te doen plaats vinden en wel op een datum, die niet ver verwijderd is van de te Londen te houden vlootconferentio. In dit geval acht men het mogelijk, in dc eerste dagen de beide conferenties pa rallel te doe» loopen met ochtendzittin gen van de oene en middagzittingen van de andere conferentie. De „Matin" acht deze oplossing de beste en voor alle partijen bevredigend. BELGIE Studentenbetooging te Gent. Donderdagavond kwam het te Gent tot een ernstige botsing. Eenige honderden anti-Vlaamsche studenten demonstreerden tegen de vervlaamsching van de universi teit te Gent. Plotseling verschenen Vlaam- sche studenten, die met behulp van Vlaam- sche arbeiders het politiecordon doorbra ken en zich op hun tegenstanders wier pen. Deze werden verstrooid, terwijl velen van hen gewond werden. De politie nam 2 Vlaamschc studenten gevangen. De Vla mingen, die als overwinnaars op het ter rein waren achtergebleven, hielden onmid dellijk een domonstratio ten gunste van de Vervlaamsching van dc universiteit. OOSTENRIJK. DE HEIMWEHREN. In de financieel© commissie van den Oostenrijkschcn nat ionalen raad vond Woensdag een discussie plaats over de Heimwchren, die de socialisten vergeleken met „Macedonische benden." Schuny, de minister van binnenlandsche zaken, verklaarde, dat de Heimwehxen volkomen wettelijk zijn en dit blijven, zot- lang zij zich volkomen aan de in haar statuten vastgestelde taak, welke bestaat in de ondersteuning der autoriteiten bij de handhaving der orde. Tenslotte greep ook bondskanseliet Schobor in het debat in: Ik wil een ver klaring afleggen, zeide hij, op het gevaar af, dat zij mij kwalijk genomen wordt. Het streven dezer regeering is, ons land vrede te brengen. Ik verzoek echter ook de oppositie het mij niet kwalijk te nemrm, als ik zeg: druk veroorzaakt tegendruk. Allen moet gij er naar streven, dat wij zoo spoedig mogelijk uit den toestand ge raken, waarin ons land zich bevindt. De bondsregeering zou er een eer in stellen, onmiddellijk na de afdoening der grondwetsherziening, het bewijs to kunnen leveren, dat de pacificatie van ons land onafgebroken voortgang maakt en dat het doel zoo spoedig mogelijk za.1 worden be reikt. Ik zou echter willen, dat uitdrukkingen als „Macedonië" achterwege blijven. Dat benadeelt ons in bet buitenland veel meer dan de gebeurtenissen zelf. Laten wij onze zaken zelf regelen. Daarvoor hebben wc het buitenland niet noodig, dat knappen we zelf op. (Levendige instemming en toe juichingen). PALESTINA Negen Arabieren ter dood veroordeeld. Uil Haifa wordt gemeld: Woensdag zijn wegens het vermoorden van een Joodsch gezin te Safed bij de jongste onlusten in Palestina negen Arabieren ter dood en twee tot vijftien jaar gevangenis veroor deeld. ontwapenen cn de Chineesche troepen van de grens moeten terugtrekken. Elke vertraging zal een versterking van onze actie tengevolge hebben." Moekden h,eeft deze voorwaarden, zooals gemeld, aangenomen. Een slachtpartij. De adjunctchef der politie te Chalanor, die te Charbin is aangekomen, verklaart, dat toen Ohalanor op lS'de'zer doof de Sov jet-troepen werd bezet, 700 personen, waar onder 300 mijnwerkers, in de mijnputten vluchtten, waarop Sovjet-schild wachten een nauw cordon vormden en door schoten -12 personen doodden, die poogden te ont snappen. Den volgenden dag beval de comman dant van het Sovjet-garnizoen, dat alle vluchtelingen naar boven zouden komen, onder bedreiging gefusilleerd te zullen worden. Toen deze order was uitgevoerd, wer den alle Russen, die Chineesche paspoor ten bij zich hadden, gefusilleerd. Dit nummer bestaat uit vier bladen CHINA HET CONFLICT MET RUSLAND. De inval der Russen. Berichten uit Charbin bevestigen, dat do Sovjettroepen uit het Chineesch gebied zijn teruggetrokken. Vluchtelingen melden dat Dalai Nor thans ontruimd is, hoewel Sovjetvliegtuigen nog steeds boven den spoorweg vliegen, hetgeen, gepaard met de beschadiging en de desorganisatie, een herstel der verbindingen belet. Men neemt aan, dat de inval der Sov jettroepen in hoofdzaak bestemd was om druk te oefenen op de Chineezen en een regeling te bespoedigen. De opperbevelhebber van het Sovjet- leger in het Verre Oosten heeft de volgen de proclamatie uitgevaardigd. „Wij hebben de Chineezen op twee fron ten geslagen. Wij hadden den vijand tot Charbin kunnen achtervolgen, doch verge noegden ons er mee, China een lesje gege ven le hebben, waarbij onze kracht geble ken is en onze vaste bedoeling, de controle op de spoorwegen te handhaven. De toestand zal slechts door een volko men uitvoering der verdragen van Moskou en Moekden veranderd kunnen worden. Wanneer China een nieuwe les vermij den wil, dan zal het onverwijld den vroe ger bij den Chineeschen Oosterspoorweg bestaand hebbenden toestand weer moe ten herstellen, de Russische gevangenen moeten bevrijden, de concentratiekampen moeten openen, de wit-gardisten moeten VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Duitsch geschenk overhandigd aan den Paus. Het Russisch-Chineesc'n conflict schijnt na den Russichen inval beëindigd te zullen worden. Mijnramp in Wales. (Telegrammen). Commander Byrd per vliegtuig naar de Zuidpool. (Telegrammen). TWEEDE KAMER. Binnenlandsche Zaken en Land bouw. Waterstaat. Zij, die zich ongerust mochten hebben gemaakt over inperking der Regeerings- bemociing met de werkverschaffing in ver band met de werkloosheid, maakten zich nocdeloos ontgerust. Minister Buys de Beeren- b r o u c k denkt er niet aan de werk verschaffing te liquideeren. Hij gaat door op den met, zooveel succes door Minister Kan gevolgden weg, die trouwens aan dezen werd gewezen door Minister Buys zelf toen deze ambtsvoorganger van Mi nister Kan was. Do zorg voor de werkverschaffing is in goede handen. Als dc bloei van onzen landbouw alleen afhangt van de belangstelling der Kamer zou het dien tak van ons welkswelzijn meer dan uitnemend goed gaan. Voor de afJeeling Landbouw was veel animo om te praten. Meerdere sprekers zijn reeds aan het woord geweest, en er moeten er nog meer komen. Wij releveeren uit het gesprokene het volgende De heer Fleskens (R.-K.) betoogt, dat sedert den oorlog de productiekosten voor den landbouw meer zijn gestegen dan de opbrengst der producten. En spr. is te leurgesteld, omdat de Regeering niets doet, om de productie-opbrengst te doen stijgen. Wat er gedaan is om den uitvoer tc be vorderen, is totaal onvoldoende. Een meer actieve handelspolitiek tegenover de be lemmering van onzen uitvoer is bepaald noodig. Verder zijn gowenscht nog meeT steun aan het lager land- en tuinbouwonderwijs, het zoo intensief mogelijk maken van dc voorlichting door de consulenten, die niet tot administratieve ambtenaren mogen verworden, doch in direct en levend con tact moeten blijven met onze landbouwen de bevolking. Dit is van nog meer belang dan broefboerderijen en modelinrichtin gen, van hoe groote beteekenis die ook mogen zijn. Spr. wijst er op, dat een onderhande- lingstarief niets te maken heeft met pro tectie. Hij verheugt zich over de voorne mens der Regeering ten aanzien van zulk een ondcrhandelingstarief. Voorts moet ook de binnenlandsche vraag naar binnenlandsche producten wo*. den bevorderd. Het is te gek, dat voor leger en vloot buitenlandsch bevroren vleesch wordt gebruikt. De productiekosten kunnen verder wor den verminderd door verlaging van op het landbedrijf onwettig drukkende l>elastin- gen. Een zeer belangrijke factor in de pro ductiekosten is ook de pacht. Deze word veelal zoozeer opgedreven, dat het bedrijf niet meer loonend is tc maken." In de hier uit blijkond,c behoefte aan cultuurgronden kan worden voorzien door ontginning op uitgebreier schaal. De vertegenwoordiging van den land- en tuinbouw in allerlei officieele en semi- officieelc lichamen laat nog veel tc wen- schcn over. De heer Van Voorst tot Voorst (R.-K.) acht in veiljand met de wanver houding tusschen grond en bevolking een zeer krachtige uitbreiding der cultuurgron den dringend noodig. Daartoe beveelt hij aan de samenwerking en centralisatie van alle lichamen, die zich met bodemcultuur bezighouden, in een groot cultuurfonds. JHij zou willen, dat een commissie zou worden ingesteld, die de wenschelijkheid en mogelijkheid van zulk een centralisatie heeft te onderzoeken. Spr. dringt er verder op aan dat kin deren, die in land- en tuinbouw zullen werkzaam zijn, zullen worden vrijgesteld van het verplichte zevende leerjaar. Gewenscht zou het zijn dat ook kleine landbouwers krachtens de Landarbeiders- wet. een plaatsje in eigendam kunnen krij gen. Het bezwaar, dat de weistandsgrens zoo moeilijk zou zijn te bepalen, acht spr. niet overwegend. Vele kleine bo.eren en tuinders zijn fi nancieel op één lijn te stellen met arbei ders. En of dit het geval is, is niet moeilijk vast te stellen. De lieer Amciit (A.-R.) bepleit uit breiding van do landbouwvoorlichting cn het laiidbouwonderwjjsa. De zorg voor deze beide moet geconcentreerd wor den onder leiding van een persoon wien spr. den titel zou willen geven van direc teur van voorlichting en onderwijs. Een afzonderlijke directeur-generaal van den landbouw zou hierbij onnodig zijn. Ten slotte dringt spr. aan op lagere, landbouwcnrsussen van drie of vier ja na me t één of twee onderwijzers te geven. Uit do behandeling van de Watcrslaats- begrooting in de avondvergadering* welke buitengewoon weinig belangrijks gaf, halen wij deze wel zeer belangrijke mcdcdeeling aan van meinister Reymer, dat de be tere verbinding van Amsterdam met den Rijn zeer binnenkort aan de aandacht der Kamer zal worden onderworpen. VIJF MILLIOEN VOOR DE WEGEN? Ingediend is een nota van wijziging op de begrooting van het Wegenfonds voor 1930. Allereerst wordt hierin dc uitkeering an het Wegenfonds volgens art. 31 primo van dc Wegenbelastingwet voor 1930 ver hoogd van drie tot vijf millioen. Bovendien is de opbrengt van de Rijwiel- en Wegen belasting aanvankelijk geraamd op 14 mil lioen, aan de hand van dc verkregen gege vens over 1929 nader geraamd op 15 mil lioen. De gewone inkomsten van het fonds kunnen dus drie millioen hooger worden gesteld. Hiervan is 300.000 bestemd voor verhooging der uitkeeringen aan de pro vinciën, terwijl het. overige bedrag gï?- bruikt wordt, om bedragen welke aanvan kelijk op den kapitaaldienst waren ge bracht, over te brengen naar den gewonen dienst. Koninklijke besluiten. Notariaa t. Bij Kon. besluit is aan J. van der Lee- den, op zijn verzoek met ingang van den dag, waarop zijn opvolger als notaris zal zijn beëedigd, eervol ontslag verleend uit zijne betrekking van Notaris te Ouder kerk aan dc IJsel. De Philips' licenties en de Bond van Radio-handelaren. Overeenstemming bereikt. Men meldt uit Eindhoven aan de „Msb.": In een gisteren gehouden bespreking tuscchen het bestuur van den Nederland- schen Bond van Radio-handelaren en de N. V. Philips Radio zijn dc onderhandelin gen omtrent dc licentie-overeenkomst op vriendschappelijke wijze voortgezet. De partijen zijn daarbij tot volledi overeenstemming gekomen over dc princi pes van het te sluiten contract. Eenige voorname punten der bespreking zijn lnV bij geweest de kwestie, aan wie en in wel ken omvang licenties zullen worden ver leend en de wijze, waarop geschillen naar gelang van de al of niet verleening en de tenuitvoerlegging der liccntiesovereenkom- slcn door een onpartijdige instantie zullen worden beslecht. Op al deze punten is een volledige over eenstemming bereikt.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1