XY
21ste Jaargang
/X
VRI.JDAG 29 NOVEMBER 1929
No. 6346
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
.abour en Socialisme
BUITENLAND
BINNENLAND
^e£eicboke6ou^oiit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post12.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
bet dubbele van bot tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en
verbuur, koop en verkoop f 0.50.
(Slot).
Wijlen Aartsbischop Keating zeide mij
eens dat programma's en resoluties in de
arbeiderspartijen gemeenlijk ongevaarlijk
waren en dikwijls dienden als veiligheids
klep om afwijkende meeningen te venti-
leeren. De leider der partij zelve heeft
dat, zij het minder openhartig, toegestemd
toen bij schreef in 1909: „De discussies
over de abstracte resoluties en politieke
plannen worden bier niet zoo serieus geno
men als op bet continent". Vroeger is het
officieele credo der labourpartij altijd
sterk beïnvloed geweest door den geest
der oude Fabian Society waarvan Sydney
Webb (nu als Lord Passfiels tot baron ge
creëerd en Minister der Dominions en Ko
lonies) de penvoerder was. Sydney Webb,
die voor alles geloofde in een onvermij
delijke geleidelijkheid, kan moeilijk als
een prototype in Bebelsch. Socialistisch en
nu beschouwd worden.
Doch het partij-program zooals het
thans figeert is van een opmerkelijke
terminilogie.
„De partij beoogt te verzekeren, voor
hoofd- zoowel als handarbeiders, de volle
vrucht hunner werkzaamheid en de mees
te gelijko indeeling daarvan.... zij wil de
politieke, sociale en economische emanci-
jatie van het volk bevorderen.... zij ver
klaart zich tegen het kapitalistische pro
ductiesysteem met zijn ongelimiteerde
winstjacht en loonslavernij, met zijn mon
sterachtige ongelijkheid van omstandig
heden, met zijn moreele degradatie en bru-
talisatie". En als eerste staatsprmcipe
verheft de partij „voor elk lid der ge
meenschap al het benoodigde tot een ge-
lond bestaan en waardig burgerschap te
verzekeren."
Ergens verder betoogt het program dat
„dc gemeenschap, gelijk het individu, niet
van brood alleen leven kan" en procla
meert bet hoogere levenswaarde! Terwijl
in het door den heer Vliegen geciteerde
manifest „Labour and the Nation (dat
wij 20.000 woorden lang, moeilijk in exten-
so kunnen citeer en) gezegd wordt: „De
partij spreekt niet als vertegenwoordig
ster van de een of andere klas, doch als
een politiek orgaan gevormd om de noo-
den en aspiraties uit te drukken van allen
die deelnemen aan het werk, dat het lot
der menschheid is"
En weer kan ik niet beter doen dan kar-
diaal Bourne aan te halen, die destijds
aan een „Tijd"-redacteur (den tegenwoor-
digen parlementairen redacteur van „De
Maasbode") zeide dat: „Dc labourpartij
ontstaan uit reactie tegen het egoïsme der
Manchesterschool in maatschappijleer
meer en meer de Katholieke Kerk na
dert." (Jan. 1925).
Is het verschil tusschen de Duitsche so
cialen en de Engelsche in het' door de
Kerk veroordeelde dogmatisch Marxisme
te vinden, de scheuring komt wel het
sterkst tot uiting in innerlijke mentaliteit.
jon Wertheimcr drukt het zelfs zoo sterk
«t, dat hij in zijn boek zegt: „De doorsnee
Engelsche labourman is even verontwaar
digd over de continentale socialistische
houding ih godsdienstige kwesties als een
Anglikaansch Aartsbisschop dat zou zijn.
Deze merkwaardig straffe uiting vormt
wel een typische illustratie bij de houding
welke dr. Marian Philips onlangs aannam
op een internatiönaal vrouwencongres in
Brussel, waar zij namens de Britschc la-
bourvrouwen geboortebeperking afwees",
wijl dat hun innigste gevoeligheden
kwetste.
Sinds het eerste labour kabinet aan
het bewind kwam, gedurende 9 maanden
in 1925, heeft zich een psychologisch groote
rerandeVing voltrokken. De verantwoor
delijkheid van staatsmanschap is sinds
dien zwaarder gaan wegen dan partijpoli
tiek. Men voelt niets meer voor wat de
Engelschman koddig noemt „Wild cat
echemes".
Breede lagen der middenklasse en voor-
el uit de intelligentia en de aristocratie
gaan over tot de nieuwe partij welke
met zulke leiders als MacDonald, Hen
derson en Snowden in de geijkte woorden
fan Lenin: „Veel ergere patriotten zijn
dan Sckneidemann en Noske".
Over die influx van nieuwe candidaten
®t andere dan 3e arbeidsklasse ware nog
Teel te schrijven. Tot op de hoogste pos
ten verheft de leiding die nieuwe en wel
kome recruten, waaronder Sire Oswald
Mosley de tegenwoordige minister en zijn
^ouw, een dochter van den schatrijken
®&rkies Curzon, den vroegeren conserva
tieven onderkoning van Indië en minister
Tan buitenlandschc zaken. Schrijvers als
^ells, Bennet, Shaw en Galsworthy, den
kers als Haldane, Sankey en Parmoor, be
zemde rechtsgeleerden als Jotvitt telt zij
®d)Br haar bekeerlingen.
Na de getuigenis van Wertheimer staat
do meerde i«ieid der Britsche werkers
rechts en niet links van baar leiders, met
uitzondering van de Clyde-mannen, de ul-
tra^-roode omgeving van Glasgow.
Engeland zou niet het land der onver
klaarbare tegenstellingen zijn om ook in
dit verband juist een persoonlijke paradox
op te leveren. De bekende katholiek John
Wheatly (wiens invloed intusschen hard
aan het tanen is, ondanks het feit, dat
zijn „Houssing Act" epn der weinige suc
cessen van het eerste kabinet MacDonald
was) is een dier „Clyde men". Doch bij
Wheatley schijnen zijn religieuze en poli
tieke principes op twee geheel verschil
lende planeten te leven, die elkaar blijk
baar alleen ontmoeten wanneer godsdien
stig dogmatische problemen aan de orde
zijn. Doch dan wint de godsdienstige over
tuiging hetzelfde Katholicisme als het
onze in Holland het toch altijd nog van
zijn politieke buitenbeentjes!
Tot zoover een korte samenvatting van
veel wat verklaring noodig had om wie
niet thuis is in de eigenaardige verhou
dingen der Engelsche politieke wereld of
in de nog singuliere ontwikkeling der En-
gei6che denkrichtingen.
Indien deze korte artikelen ondanks
hun beperktheid iets hebben duidelijk ge
maakt dan is het wel primo: dat de ver
houdingen in Engeland en die in Holland
niet met elkaar te vergelijken zijn, doch
s e c u n d ovooraldat het socialisme
in Duitschland en Holland juist in alle door
de Kerk veroordeelde trekken, wezenlijk
met het labour-socialisme van Engeland
verschilt.
Om te eindigen met de stelling waarme
de wij begonnen:
„Dc Katholieken kunnen hier niet dook
in Engeland wel socialist zijn, niet omdat
het katholicisme daar anders is, doch wijl
het socialisme er daadwerkelijk van ons
vastelandsche socialisme verschilt
Deze woorden van onzen geëerden ar
beidersleider Henri Hermans die men
het prototype van den Engelschen labour
politicus zou kunnen noemen - vatten dc
zaak, welke toch heusch niet langer meer
©en probleem is, in den kern.
Indien onze socialisten hun houding te
genover de Staats- en Maatschappijleer
van het Katholicisme in het bijzonder,
van bet Christendom in het algemeen,
kunnen omvormen naar het Engelsch
voorbeeld van gezond politiek beleid en
innerlijk beleefde godsdienstzin, dan zal
voor onze Katholieken de tijd komen met
hen mede te werken in één gezamenlijk
élan, als dan in beider boezems dezelfde
aspiraties voor het geestelijk en tijdelijk
welzijn van héél het volk branden als één
„Heilige Vlam".
KEES VAN HOEK.
Londen, 15 Nov. 1929.
VAN HET VATICAAN
DUITSCH GESCHENK AAN DEN
PAUS.
Gistermorgen is den Paus een porselei
nen servies van zeshonderd stuks ter hand
gesteld, dat hem is aangeboden door de
rijksregeering in verband met zijn gouden
priesterjubileum. De Duitsche legatieraad
dr. Kehl overhandigde den Paus een eigen
handig door president Hindenburg ge
schreven brief met gelukwenschen na
mens de rijksregeering. De Paus bracht
den Duitschen gezant, die bij de plechtig
heid tegenwoordig was, ziin dank en gaf
hem, alsmede het Duitsche volk, zijn ze
gen.
VOLKENBOND
DE A.S. ZITTING VAN DEN VOLKEN
BONDSRAAD.
Naar aanleiding van het Italiaansche
voorstel, om de Januari-zitting van den
raad van den Volkenbond reeds op 13
Januari a.s. te doen aanvangen schrijft de
„Matin", dat de tweede Haagsche Confe
rentie zich dan met haar werkzaamheden
buitengewoon zou moeten haasten.
Van andere zijde worden pogingen in
het werk gesteld, om de raadszitting te
Londen te doen plaats vinden en wel op
een datum, die niet ver verwijderd is van
de te Londen te houden vlootconferentio.
In dit geval acht men het mogelijk, in
dc eerste dagen de beide conferenties pa
rallel te doe» loopen met ochtendzittin
gen van de oene en middagzittingen van
de andere conferentie.
De „Matin" acht deze oplossing de beste
en voor alle partijen bevredigend.
BELGIE
Studentenbetooging te Gent.
Donderdagavond kwam het te Gent tot
een ernstige botsing. Eenige honderden
anti-Vlaamsche studenten demonstreerden
tegen de vervlaamsching van de universi
teit te Gent. Plotseling verschenen Vlaam-
sche studenten, die met behulp van Vlaam-
sche arbeiders het politiecordon doorbra
ken en zich op hun tegenstanders wier
pen. Deze werden verstrooid, terwijl velen
van hen gewond werden. De politie nam 2
Vlaamschc studenten gevangen. De Vla
mingen, die als overwinnaars op het ter
rein waren achtergebleven, hielden onmid
dellijk een domonstratio ten gunste van
de Vervlaamsching van dc universiteit.
OOSTENRIJK.
DE HEIMWEHREN.
In de financieel© commissie van den
Oostenrijkschcn nat ionalen raad vond
Woensdag een discussie plaats over de
Heimwchren, die de socialisten vergeleken
met „Macedonische benden."
Schuny, de minister van binnenlandsche
zaken, verklaarde, dat de Heimwehxen
volkomen wettelijk zijn en dit blijven, zot-
lang zij zich volkomen aan de in haar
statuten vastgestelde taak, welke bestaat
in de ondersteuning der autoriteiten bij
de handhaving der orde.
Tenslotte greep ook bondskanseliet
Schobor in het debat in: Ik wil een ver
klaring afleggen, zeide hij, op het gevaar
af, dat zij mij kwalijk genomen wordt.
Het streven dezer regeering is, ons land
vrede te brengen.
Ik verzoek echter ook de oppositie het
mij niet kwalijk te nemrm, als ik zeg: druk
veroorzaakt tegendruk.
Allen moet gij er naar streven, dat wij
zoo spoedig mogelijk uit den toestand ge
raken, waarin ons land zich bevindt.
De bondsregeering zou er een eer in
stellen, onmiddellijk na de afdoening der
grondwetsherziening, het bewijs to kunnen
leveren, dat de pacificatie van ons land
onafgebroken voortgang maakt en dat het
doel zoo spoedig mogelijk za.1 worden be
reikt.
Ik zou echter willen, dat uitdrukkingen
als „Macedonië" achterwege blijven. Dat
benadeelt ons in bet buitenland veel meer
dan de gebeurtenissen zelf. Laten wij onze
zaken zelf regelen. Daarvoor hebben wc
het buitenland niet noodig, dat knappen
we zelf op. (Levendige instemming en toe
juichingen).
PALESTINA
Negen Arabieren ter dood veroordeeld.
Uil Haifa wordt gemeld: Woensdag zijn
wegens het vermoorden van een Joodsch
gezin te Safed bij de jongste onlusten in
Palestina negen Arabieren ter dood en
twee tot vijftien jaar gevangenis veroor
deeld.
ontwapenen cn de Chineesche troepen van
de grens moeten terugtrekken.
Elke vertraging zal een versterking van
onze actie tengevolge hebben."
Moekden h,eeft deze voorwaarden, zooals
gemeld, aangenomen.
Een slachtpartij.
De adjunctchef der politie te Chalanor,
die te Charbin is aangekomen, verklaart,
dat toen Ohalanor op lS'de'zer doof de Sov
jet-troepen werd bezet, 700 personen, waar
onder 300 mijnwerkers, in de mijnputten
vluchtten, waarop Sovjet-schild wachten een
nauw cordon vormden en door schoten -12
personen doodden, die poogden te ont
snappen.
Den volgenden dag beval de comman
dant van het Sovjet-garnizoen, dat alle
vluchtelingen naar boven zouden komen,
onder bedreiging gefusilleerd te zullen
worden.
Toen deze order was uitgevoerd, wer
den alle Russen, die Chineesche paspoor
ten bij zich hadden, gefusilleerd.
Dit nummer bestaat uit vier bladen
CHINA
HET CONFLICT MET RUSLAND.
De inval der Russen.
Berichten uit Charbin bevestigen, dat
do Sovjettroepen uit het Chineesch gebied
zijn teruggetrokken. Vluchtelingen melden
dat Dalai Nor thans ontruimd is, hoewel
Sovjetvliegtuigen nog steeds boven den
spoorweg vliegen, hetgeen, gepaard met de
beschadiging en de desorganisatie, een
herstel der verbindingen belet.
Men neemt aan, dat de inval der Sov
jettroepen in hoofdzaak bestemd was om
druk te oefenen op de Chineezen en een
regeling te bespoedigen.
De opperbevelhebber van het Sovjet-
leger in het Verre Oosten heeft de volgen
de proclamatie uitgevaardigd.
„Wij hebben de Chineezen op twee fron
ten geslagen. Wij hadden den vijand tot
Charbin kunnen achtervolgen, doch verge
noegden ons er mee, China een lesje gege
ven le hebben, waarbij onze kracht geble
ken is en onze vaste bedoeling, de controle
op de spoorwegen te handhaven.
De toestand zal slechts door een volko
men uitvoering der verdragen van Moskou
en Moekden veranderd kunnen worden.
Wanneer China een nieuwe les vermij
den wil, dan zal het onverwijld den vroe
ger bij den Chineeschen Oosterspoorweg
bestaand hebbenden toestand weer moe
ten herstellen, de Russische gevangenen
moeten bevrijden, de concentratiekampen
moeten openen, de wit-gardisten moeten
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Duitsch geschenk overhandigd aan den
Paus.
Het Russisch-Chineesc'n conflict schijnt
na den Russichen inval beëindigd te zullen
worden.
Mijnramp in Wales. (Telegrammen).
Commander Byrd per vliegtuig naar de
Zuidpool. (Telegrammen).
TWEEDE KAMER.
Binnenlandsche Zaken en Land
bouw. Waterstaat.
Zij, die zich ongerust mochten hebben
gemaakt over inperking der Regeerings-
bemociing met de werkverschaffing in ver
band met de werkloosheid, maakten zich
nocdeloos ontgerust.
Minister Buys de Beeren-
b r o u c k denkt er niet aan de werk
verschaffing te liquideeren. Hij gaat door
op den met, zooveel succes door Minister
Kan gevolgden weg, die trouwens aan
dezen werd gewezen door Minister Buys
zelf toen deze ambtsvoorganger van Mi
nister Kan was.
Do zorg voor de werkverschaffing is in
goede handen.
Als dc bloei van onzen landbouw alleen
afhangt van de belangstelling der Kamer
zou het dien tak van ons welkswelzijn
meer dan uitnemend goed gaan.
Voor de afJeeling Landbouw was veel
animo om te praten.
Meerdere sprekers zijn reeds aan het
woord geweest, en er moeten er nog meer
komen.
Wij releveeren uit het gesprokene het
volgende
De heer Fleskens (R.-K.) betoogt,
dat sedert den oorlog de productiekosten
voor den landbouw meer zijn gestegen dan
de opbrengst der producten. En spr. is te
leurgesteld, omdat de Regeering niets
doet, om de productie-opbrengst te doen
stijgen.
Wat er gedaan is om den uitvoer tc be
vorderen, is totaal onvoldoende. Een meer
actieve handelspolitiek tegenover de be
lemmering van onzen uitvoer is bepaald
noodig.
Verder zijn gowenscht nog meeT steun
aan het lager land- en tuinbouwonderwijs,
het zoo intensief mogelijk maken van dc
voorlichting door de consulenten, die niet
tot administratieve ambtenaren mogen
verworden, doch in direct en levend con
tact moeten blijven met onze landbouwen
de bevolking. Dit is van nog meer belang
dan broefboerderijen en modelinrichtin
gen, van hoe groote beteekenis die ook
mogen zijn.
Spr. wijst er op, dat een onderhande-
lingstarief niets te maken heeft met pro
tectie. Hij verheugt zich over de voorne
mens der Regeering ten aanzien van zulk
een ondcrhandelingstarief.
Voorts moet ook de binnenlandsche
vraag naar binnenlandsche producten wo*.
den bevorderd. Het is te gek, dat voor
leger en vloot buitenlandsch bevroren
vleesch wordt gebruikt.
De productiekosten kunnen verder wor
den verminderd door verlaging van op het
landbedrijf onwettig drukkende l>elastin-
gen.
Een zeer belangrijke factor in de pro
ductiekosten is ook de pacht. Deze word
veelal zoozeer opgedreven, dat het bedrijf
niet meer loonend is tc maken." In de hier
uit blijkond,c behoefte aan cultuurgronden
kan worden voorzien door ontginning op
uitgebreier schaal.
De vertegenwoordiging van den land- en
tuinbouw in allerlei officieele en semi-
officieelc lichamen laat nog veel tc wen-
schcn over.
De heer Van Voorst tot Voorst
(R.-K.) acht in veiljand met de wanver
houding tusschen grond en bevolking een
zeer krachtige uitbreiding der cultuurgron
den dringend noodig. Daartoe beveelt hij
aan de samenwerking en centralisatie van
alle lichamen, die zich met bodemcultuur
bezighouden, in een groot cultuurfonds.
JHij zou willen, dat een commissie zou
worden ingesteld, die de wenschelijkheid
en mogelijkheid van zulk een centralisatie
heeft te onderzoeken.
Spr. dringt er verder op aan dat kin
deren, die in land- en tuinbouw zullen
werkzaam zijn, zullen worden vrijgesteld
van het verplichte zevende leerjaar.
Gewenscht zou het zijn dat ook kleine
landbouwers krachtens de Landarbeiders-
wet. een plaatsje in eigendam kunnen krij
gen. Het bezwaar, dat de weistandsgrens
zoo moeilijk zou zijn te bepalen, acht spr.
niet overwegend.
Vele kleine bo.eren en tuinders zijn fi
nancieel op één lijn te stellen met arbei
ders. En of dit het geval is, is niet moeilijk
vast te stellen.
De lieer Amciit (A.-R.) bepleit uit
breiding van do landbouwvoorlichting cn
het laiidbouwonderwjjsa. De zorg
voor deze beide moet geconcentreerd wor
den onder leiding van een persoon wien
spr. den titel zou willen geven van direc
teur van voorlichting en onderwijs.
Een afzonderlijke directeur-generaal
van den landbouw zou hierbij onnodig
zijn. Ten slotte dringt spr. aan op lagere,
landbouwcnrsussen van drie of vier ja na
me t één of twee onderwijzers te geven.
Uit do behandeling van de Watcrslaats-
begrooting in de avondvergadering* welke
buitengewoon weinig belangrijks gaf, halen
wij deze wel zeer belangrijke mcdcdeeling
aan van meinister Reymer, dat de be
tere verbinding van Amsterdam met den
Rijn zeer binnenkort aan de aandacht der
Kamer zal worden onderworpen.
VIJF MILLIOEN VOOR DE WEGEN?
Ingediend is een nota van wijziging op
de begrooting van het Wegenfonds voor
1930. Allereerst wordt hierin dc uitkeering
an het Wegenfonds volgens art. 31 primo
van dc Wegenbelastingwet voor 1930 ver
hoogd van drie tot vijf millioen. Bovendien
is de opbrengt van de Rijwiel- en Wegen
belasting aanvankelijk geraamd op 14 mil
lioen, aan de hand van dc verkregen gege
vens over 1929 nader geraamd op 15 mil
lioen. De gewone inkomsten van het fonds
kunnen dus drie millioen hooger worden
gesteld. Hiervan is 300.000 bestemd voor
verhooging der uitkeeringen aan de pro
vinciën, terwijl het. overige bedrag gï?-
bruikt wordt, om bedragen welke aanvan
kelijk op den kapitaaldienst waren ge
bracht, over te brengen naar den gewonen
dienst.
Koninklijke besluiten.
Notariaa t.
Bij Kon. besluit is aan J. van der Lee-
den, op zijn verzoek met ingang van den
dag, waarop zijn opvolger als notaris zal
zijn beëedigd, eervol ontslag verleend uit
zijne betrekking van Notaris te Ouder
kerk aan dc IJsel.
De Philips' licenties en de Bond van
Radio-handelaren.
Overeenstemming bereikt.
Men meldt uit Eindhoven aan de
„Msb.":
In een gisteren gehouden bespreking
tuscchen het bestuur van den Nederland-
schen Bond van Radio-handelaren en de
N. V. Philips Radio zijn dc onderhandelin
gen omtrent dc licentie-overeenkomst op
vriendschappelijke wijze voortgezet.
De partijen zijn daarbij tot volledi
overeenstemming gekomen over dc princi
pes van het te sluiten contract. Eenige
voorname punten der bespreking zijn lnV
bij geweest de kwestie, aan wie en in wel
ken omvang licenties zullen worden ver
leend en de wijze, waarop geschillen naar
gelang van de al of niet verleening en de
tenuitvoerlegging der liccntiesovereenkom-
slcn door een onpartijdige instantie zullen
worden beslecht.
Op al deze punten is een volledige over
eenstemming bereikt.