21ste Jaargang
VRIJDAG 22 NOVEMBER 1929
No. 6340
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
STADSNIEUWS
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
franco per postf 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen O
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Modedeelingen wordt
bet dubbele van bet tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten lioogate 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verbuur, koop en verkoop f 0.50.
VAN HET VATIC A AN
MUSSOLINI NAAR HET VATICAAN.
Bé$in Januari?
Eet ïtaliaanscke blad „II Tevere" meldt,
dat Mussolini in de eerste helft van Ja
nuari door Z. H. den Paus in audiëntie zal
worden ontvangen.
Een B.T.A.-telegram uit Rome meldt nog,
dat de duce zal ontvangen worden met de
zelfde prctocolaire plechtigheid als de an
dere regeeringshoofden.
De ontvangst zal plaats hebben onmid
dellijk na het bezoek van den kroonprins
en prinses Marie José aan den Paus.
Naar verluidt zou de H. Vader aan Victor
Emmanuel de hoogste orde van Christus
verleenen en aan Mussolini de orde van de
Gouden Spoor.
De koning zou aan den Pauselijken
staatssecretaris, kardinaal Gasparri, de
orde de-11' Annunciata verleenen.
EELGIE
DE VLAAMSCHE KWESTIE.
De crisis slechts verdaagd?
De Belgische bladen geven weinig com
mentaar op het door de liberalen genomen
besluit inzake de Gentsche hoogeschool.
Blijkbaar ziet geen enkel orgaan nog dui
delijk in, of de regeering er nu, al dan
niet, beter voorstaat.
In de meeste bladen lee-st men echter
tusschen de regels door, dat de crisis eigen
lijk maar verdaagd is. Dat is ook onze in
druk, schrijft de Brusselsche correspon
dent van de „Msb.".
Immers men mag niet uit het oog verlie
zen, dat de liberale motie onder een zeke
ren partijdwang, door Deveze uitgeoefend,
werd goedgekeurd en dat, van de 46 ter
vergadering aanwezige liberale parlements
leden er, ondanks die pressie, toch nog 15
tegenstemden.
Zeker is intusschen, dat Jaspar toch een
theoretisch succes heeft behaald, al ware
het. alleen maar wijl hij, te midden van het
dreigend onweer, dat vorige week en ook
nu nog boven zijn regeering scheen los te
komen, zoodanig heelt weten te manoeu-
vreeren, dat hij nu aanstaanden Dins
dag? een regeeringsverklaring in het
parlement zal kunnen voorlezen en dan
meteen zijn ontwerp voor de vervlaam-
schkig der Gentsche hoogeschool zal kun
nen indienen.
Rest intusschen de vraag, of hij dat
theoretisoh succes in een tastbaar resultaat
zal kunnen omzetten.
Maar gesteld zelfs, dat Jaspar de hooge-
Behool-kwestie, volgens zijn concept, zou
kunnen doen goedkeuren, dan nog zal hij
in de oplossing van het taalprobleem, dat
hij, volgens zijn eigen verklaring, tegen
de eeuwfeesten van 1930 in zijn geheel wil
oplossen, niet veel verder zijn gekomen,
daar „Gent" van dit oplossing eigenlijk
maar het begin is.
In dezen gedachtengang schrijft „Do
Schelde", het orgaan der Vlaamsche na
tionalisten
„De Gentsche universiteit is slechts een
heel klein deel van de Vlaamsche kwestie.
Voor ons is hoofdzaak: Meester zijn over
onze eigen Vlaamsche aangelegenheden,
«en eigen Vlaamsche wetgeving bezitten.
En nu weten wij maar al te best, dat
eenmaal deze hoogeschool-kwestie afgehan
deld, Jaspar al de andere Vlaamsche
eischen op de lange baan kan schuiven,
om in den roes van 1930 op te gaan".
Wij gelooven intusschen niet, dat men
Jaspar in dien roes zal laten opgaan, want
vooral de katholieke Vlamingen hebben in
de jongste verkiezingsresultaten de harde
les geleerd, dat elke verdaging van de vol
ledige oplossing der Vlaamsche kwestie
het contingent Vlaamsche maximalisten in
het parlement zal vergroeien, hetgeen al
tijd in de eerste plaats geschiedt ten koste
van. de katholieke partij.
DUITSCHLAND
DE ONTRUIMING VAN RIJNLAND.
Nadat Woensdag de Fransche gendar-
®erieposten te Dietz, Monta'oerg, Ober-
«hnstein en Bad-Ems waren ingetrokken,
Donderdag ook de gendarmerie-sta-
woos te Neuwied, Aarweilor, Andernacb,
Hopp&rd en St. Goar opgeheven. Op den
échter-oever van den Rijn van het brug-
geboofd van Cóblenz bevindt zich geen
«okele Fransche soldaat of gendarm meer,
uitzondering van een kleine vlagge-
*acht op do vesting Ehrenbreitstein. In-
^schen heeft ook de overgave van het
ober-prasidium te Coblenz, waar tot nu toe
die zetel van de Rijnlandcommissie goves-
tigd was-, aan de Duitsche autoriteiten
plaats gehad-
FRANKRIJK
Clemenceau weer ziek.
Gisterochtend kreeg Clemenceau onver
wacht een hevigen aanval van buikkramp.
Dr. Germes trof den patiënt in een tee-
stand van groote neerslachtigheid aan. Vol
gens zeggen van zijn omgeving houdt hij
zich in, om het niet uit te schreeuwen van
pijn.
De dokter gaf hem een morfine-inspui-
iing, hetgeen de pijn wat verzachtte. De
crisis kan zeer ernstig zijn, zeide hij.
ENGELAND
De visscherij op de Noordzee.
Sir Robert Hamilton, afgevaardigde voor
de Orkney eilanden, diende gisteren in het
Engelsoh lagerhuis een motie in betreffen
de onmiddellijke actie van de regeering,
ten einde de visscherij bij te staan, die
volgens hem, zeer slechte tijden door
maakt. O.a. steldo hij voor te trachten tot
een internationale overeenkomst te lcomen
inzake de vischgronden in de Noordzee en
elders, waar die een onderwerp van dis
puut uitmaken.
Minister Buxton aanvaardde de motie
en zeide, dat in die richting reed® gewerkt
werd.
ROEMENIE
Familieleden van Nicolaas II in proces
tegen Roemenië.
Uit Kisjenef wordt gemeld, dat voor de
rechtbank aldaar oen proces wordt gevoerd
door de families Zabofskin en Domido,
die verwant zijn aan den voormaligca
tsaar Nicolaas van Rusland. De beide fa
milies eischen de teruggave door den Roe-
meenschen staat van twee warme bron
nen, die zich niet ver van de Zwarte Zee
bevinden, dan wel een schadeloosstelling
ten bedrage van 300 millioen lei. De Roe-
meensche regeering heeft hun door haar
zaakgelastigde 160 millioen lei aangeboden.
De eischers hebben dit aanbod van de
hand gewezen. Het vonnis kan eerst over
eenigen tijd worden geveld, aangezien niet
minder dan twaalf advocaten voor de
eischers zullen pleiten.
RUSLAND
DE DUITSCHE BOEREN MOGEN NIET
WEG.
Bij de onderhandelingen te Moskou tus-
sehen den vertegenwoordiger van het Duit
sche gezantschap en het volkscommissa
riaat van burtenlandsche zaken heeft het
volkscommissariaat geweigerd visa voor de
kolonisten vanDuitschen afstamming te ver
leenen. Het laat de beslissing over deze
aangelegenheid aan den raad van volks
commissarissen over.
Op welke gronden deze beslissing, welke
men in het geheel niet had verwacht,
steunt, is onbekend.
CHINA.
DE CHINEESCHE CHAOS.
De Chineesche nationalistische regee
ring wordt thans op t /ee fronten bedreigd.
De toestand is zeer verward, zooals blijkt
uit de houding van Jen Sji-sjan, den gou
verneur van Sjansi; deze heeft onlangs dea
post van onderbevelhebber der regeerings-
troepen aanvaard, doch blijft tevens in
naam commandant van het Kwomintsuun-
leger. Jen blijft rustig in zijn provincie,
maar zendt munitie naar de Kwomintsuun-
troepen, welke, zooals men weet, de re
geering bestrijden.
Voortdurend hebben hevige gevechten
plaats, doch geen der partijen kan een be
slissende overwinning behalen. De Kwt>-
mintsuun-troepen zijn Hoepch binnen ge
trokken en hebben Siangyang ingenomen.
Vernomen wordt, dat de civiele gouver
neur van Canton thans aan de Nanking-
regeering heeft getelegrafeerd, dat hij niet
over voldoende betrouwbare strijdkrachten
beschikt om met succes weerstand te kun
nen bieden aan de „ijzeren garde" van
Tsjang Fat-kweL Deze is Kwangsi binnen
gedrongen en maakt zich, zooals reeds ge
meld, gereed, om naar Canton op te ruk
ken. Het schijnt, zoo wordt beweerd, dat
Tsjang Kai-sjek geen voldoende troepen
kan vinden ter verdediging van Canton,
zonder daardoor het risico te loopen Han-
kau te verliezen.
TWEEDE KAMER.
Begrooting van Justitie.
De Minister van Justitie, mr.
D o n n e r, beantwoord nog enkele gedane
opmerkingen.
Wat de zaak-Giessen-Nieuwkerk be
treft, heeft spr. bij zijn uitlatingen in de
memorie van antwoord niet zoozeer het
oog gehad op den president persoonlijk,
maar op de atmosfeer, die door de sensa
tiepers was gewekr. Bij de behandeling
voor het hof 'is verzuimd een tegenwicht
te geven, zoodat die atmosfeer bleef be
staan. Het is niet juist, dat spr. de juist
heid van 's Hofs uitspraak in twijfel zou
hebben getrokken. Persoonlijk heeft spr.
geen aanleiding aan de onschuld van deze
menschen te twijfelen.
Het geheime dossier is natuurlijk een
allerbedenkelïjkst ding, doch bij de cr'tiek
meet men matigheid betrachten. Dit dos
sier is niet geheim gehouden met kwade
bedoelingen.
Bij toezending van het geheime dossier
aan den proc.-generaal bij den Hoogen
Raad is geen sprake geweest van een
voorwaarde, het niet bij het doss'er te voe
gen. Het is toegezonden „afgescheiden van
het dossier". Op allerlei details en nuan
ces in deze zaak zal spr. niet ingaan. De
rechercheur de Jong ressorteert onder den
proc.-generaal te Amsterdam, zoodat zijn
brutale houding voor het Hef wel niet te
verklaren zal zijn daaruit, dat hij zich
gedekt voelde door zijn superieuren.
Spr. deelt verder nog mede, dat de
rijksrechercheur De Jong intusschen bui
ten dienst is gesteld, in afwachting van
wat er verder zal gebeuren. Een rapport
over hem van den advocaat-generaal moet
nog door De Jong beantwoord worden.
Spr. zal daarop overwegen of er personen-
verhoor noodig is. Ten aanzien van den
rechter-ccmmissaris heeft spr. (en vol'e
erkend dat hij te veel aan De Jong heeft
overgelaten. Bij de beoordeeling van zijn
subjectieve schuld moet men echter in
aanmerking nemen, dat hij pas drie maan
den rechter was. Spr. zal z:eh van één en
ander ernstig rekenschap geven en onder
zoeken of wijziging in de organisatie noo
dig en mogelijk is. Geen vrees voor hooge
magistraten, voor verlies van vertrouwen
zal spr. afhouden om die maatregelen te
nemen, die hij eventueel volgens eer en
geweten zal moeten nemen.
Bij de renb'eken wordt nog door mej.
M e ij e r (R.K.) aangedrongen op subsidie-
verhooging voor de R. K. reclasseerin?s-
vereeniging. De Minister zegt toe, zulks
in overweging te zullen nemen.
De begrooting is afgehandeld.
Begrooting van Waterstaat
In de avondvergadering opent de be
grooting van Waterstaat heel weinig nieu
we gezichtspunten.
Belangwekkend* is echter het volgende:
Bij art. 113 legt de Minister van
Financiën, de heer De Geer, een
verklaring af in aansluiting aan reeds
vroeger (27 en 28 Oct. 1926) gedane mede-
deelingen omtrent de uitkeering uit
's Rijks middelen aan het wegenfonds, in
gevolge art. 31 sub 1 van de wegenbelas
tingwet. Het is niet de bedoeling geweest
dit als sluitpost te beschouwen naar ge
lang de fondsbelasting meer of minder op
brengt. Er is geen verband tusschen de
verhoog'ng van de fondsbelasting van 12
tot 14 milliccn en de uitkeering aan het
wegenfonds uit Waterstaat, dat van 5 op
3 millioen was gebracht.
Spr. stelt, in overleg met den minister
van Waterstaat een wijziging voor, waar
bij het Wegenfonds voor 1930 weder
5.000.000 uitkeering ontvangt. (Verschil
lende leden betuigen hun instemming).
DE VERDEELING VAN DE
ZENDTIJD.
Mededeelingen van den Radioraad.
De Radioraad deelt mede, dat hem van
verschillende zijde vragen om inlichtingen
bereiken omtrent de verdeeling van den
zendtijd en andere bij den Raad aanhan
gige zaken. Dergelijke verzoeken worden
ook tot den voorzitter en de leden indivi
dueel gedaan. De Radioraad heeft echter
slechts tot taak den Minister van Water
staat van advies te dienen. Het doen van
mededeelingen aan anderen is derhalve uit
gesloten- Dit is trouwens reeds het geval
op grond van den "eed of de belofte van
geheimhouding destijds in handen van den
Minister afgelegd.
Overigens kan de Radioraad slechts Jen
zeerste betreuren, dat enkele personen en
persorganen mededeelingen hebben gepu
bliceerd, die niet voor openbaarheid war
ren bestemd. Deze mededeelingen, veïke
als regel óf geheel óf ten deele onjuist
waren, kunnen nooit er toe leiden om het
publiek een dienst te bewijzen. Wpshalve
de Radioraad dan ook bij dezen waar
schuwt tegen allo mogelijke verdere onge
controleerde berichten omtrent cenig bij
hem aanhangig onderwerp.
DE VEENDAMMER WEER IN
OPSPRAAK.
Wat curatoren aan de afbraak verriienen.
Zooals bekend is, werd dezer dagen ter
griffie van do Rechtbank te Amsterdam
de eerste uitdeelingslijst gedeponeerd in
het faillissement van de Veendammer Hy
potheekbank. Blijkens deze uitdeelingslijst
ontvangen de crediteuren als eerste uitkee
ring 25 pet. van hun vorderingen.
De beide curatoren in het faillissement,
de heeren mr. G. J. Salm en mr. A. S. van
Nierop ontvangen als honorarium voor hun
curatorswerkzaamheden te zamen 130.000
(een honderd en dertig duizend gulden),
derhalve ieder 65.000 (vijf en zestig dui
zend gulden).
Wij herinneren er aan dat, naar ver
wacht wordt, nog meerdere uitdeelingen
zullen volgen, die echter, wegens de nood
zakelijkheid van voorzichtige liquidatie
der Bank, over een periode van circa tien
jaar verdeeld zullen worden. Zooals men
weet wordt volgens do Faillissementswet
bij iedere uitdeeling aan de crediteuren
ook aan de curatoren telkens opnieuw een
honorarium toegekend. »Tel."
Koninklijke Besluiten.
Notariaat
Op verzoek eervol ontslagen met ingang
van 1 Januari a.s J. S. L. Korteweg als no
taris te Zierikzee.
Vragen van Kamerleden.
Ambtenaren b ij de Arbeids
inspectie.
Het Tweede Kamerlid, de heer Sineenk,
heeft aan den Minister van Arbeid, H. en
N. de volgende vragen gesteld:
Kan de Minister mededeelen, waarom
bij de Arbeidsinspectie de administratieve
ambtenaren 3e kl., die in het bezit zijn
van de door liet Bezoldigingsbesluit ge-
eischte diploma's, en van wio het hoofd
van den dienst verklaard heeft, dat him
werk uitgaat boven dat van schrijvers le
kl., nog steeds niet zijn ingedeeld in de
gecombineerde schaal administratief amb
tenaar 3e kl., idem 2e kl., terwijl deze in
deeling voor de met hen gelijkgestelde
ambtenaren (klerk, adjunct-commies) bij
het dep. van Arbeid en bij andere depar
tementen reeds lang heeft plaats gehad?
De zaak-Giessen-Nieuwkerk.
Rechercheur De Jong buiten
dienst gesteld.
Bij de behandeling van de zaak Gies-
sen-Nieuwkerk heeft minister Donner in
de Tweede Kamer medegedeeld, dat de
rijksrechercheur De Jong. na de behande
ling van deze zaak voor het Amsterdam-
sche gerechtshof, buiten dienst is gesteld,
in afwachting van een nadere beslissing.
Oud-Zouaaf overleden.
Na langdurig lijden overleed te Venlo
in den ouderdom van rüim 82 jaren de
oud-zouaaf Joh. Hub. Janssen, een der drie
oud-zouaven, die aldaar nog in leven zijn.
Op 27 Juni 1891 ontving hij van Paus Leo
XIII de medaille „Bene Merenti".
De beide andere Venlosche zouaven zijn
H. Janssen Linskens 81 jaar en H. H. Trie
nekens 87 jaar.
De gemeenteraad van Helmond heeft
besloten tot den bouw van 143 wonin
gen en een zaalruimte met bovenwoning
ten einde deze na oplevering aan de wo-
ningbouwver. „Volksbelang" in eigendom
over te dragen. Voor den bouw werd een
crediet van 500.000 beschikbaar gesteld.
Voorts werd gesloten een terrein van
11.271 M2. te verkoopen aan de R. K. Wo-
ningbouwvereeniging „De Hoop" voor 1
per M2. en aan deze vereeniging een voor
schot uit de Gemeentekas toe te kennen
van ten hoogste 798.000 voor den bouw
van 195 arbeiderswoningen.
LEIDSCHE COÖPERATIEVE GROEN
TEN-, FRUIT- EN BLOEMEN-
VEILINGSVEREENIGING.
De nieuwe terreinen en gebouwen.
Reeds gedurende eenigen tijd wordt er
op een terrein ten oosten van den Zoeler-
woudschcwog hard gewerkt aan de op
richting van de nieuwe veilingsgebouwen
Dit nummer bestaat uit vier bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Is de crisis in België slechts verdaagd?
Visa geweigerd aan de Duitsche boeren
in Rusland.
In Bologna is een kerkkoepel ingestort.
(Telegrammen).
BINNENLAND.
Uitvaart van Z. D. H. Mgr. H. v. d. We
tering. (2de blad).
Dc zaak-Giessen-Nieuwkerk in de Twee
de Karr.er; rijksrechercheur De Jong voor-
loopig buiten dienst gesteld. (l®tc blad).
Meisje uit Laren door haar moeder per
auto, vliegmachine en trein naar Parijs
ontvoerd.
Ernstige autobotsing op den Haarlem
merweg te Amsterdam. (Gem. Berichten,
3d© blad).
en het gereed maken van de nieuwe vei-
lingsterreincn van de bovengenoemde ver
eeniging. Het is misschien goed in dit sta
dium het een en ander over de geschiede
nis van deze zaak te vertellen. Jarenlang
werd reeds behoefte gevoeld aan betere
gelegenheid tot het veilen van groenten,
fruit en bloemen en reeds lang was naar
geschikte terreinen uitgekeken. Maar was
men in het bezit daarvan dan zou echter
het aanleggen van dit terrein met aan- cn
afvoergelcgenheden per as en per vaartuig
met het bouwen van loodsen en veilings-
lokalen schatten kosten. De ervaring el
ders opgedaan, leerde, dat men eenmaal
beginnende, aanstonds goed voor den dag
moest komen, wilde men niet genoodzaakt
worden, zooals elders het geval is geweest,
herhaaldelijk tot uitbreiding te moeten
overgaan. Toen is zooals onze lozers we-,
ten, gesticht do Leidsche Coöperatieve
groenten-, fruit- cn bloemenveilingsvcrceni-
ging, de ecnig juiste vorm om iets tut
stand to brengen op dit gebied, dat zou
kunnen voldoen voor het heden cn do toe
komst.
Er zaten in de Vereeuiging geluldrig
eenige personen met durf en energie die
niet rusten voor de middelen voor het
grootsche plan waren genomen.
Het gelukte hot bestuur der Coöperatie
de hand te leggen op een terrein ten Oos
ten van den Zoeterwoudschcn weg, nabij
de Constructiewerkplaatsen, omsloten door
den spoorweg LeidenWoorden en Je
electrische tramlijnen Katwijk, Noordwijk,
Leiden, Voorschoten, Scheveningen, iu het
geheel circa 4.5 H.A. waarbij later ter af
ronding nog eenigen grond moest worden
aangekocht.
Het ontwerpen van een plan werd op
gedragen aan het waterbouwkundig en
technisch bureau Goldberg cn Dekker, te
Leiden en Hazorswoude, terwijl na open-
baro aanbesteding de uitvoering onder lei
ding van genoemd bureau is gegund aan
de heeren Turkenburg, Oudenes cn Ges-
man te Alphen aan den Rijn, terwijl dc
bouw van een brug over een 12 Meter brer-
de vaart leidende naar het terrein werd
aangenomen door de firma J. J. Zitman,
alhier.
Verder zal er nog een doorvaart over
het terrein gegraven worden van 20 M.
breedte en drie dwarsstraten aangelegd
van 15 Meter breedte benevens een dub
bele spoorbaan aansluitende aan de spoor
lijn LeidenWoerden.
Op dit aldus met vaarten en wegen
doorsneden terrein, dat uiteraard moet
worden opgehoogd zullen verschillende ge
bouwen verrijzen: een groote vcilingsl.vl,
waarbij het hoofdgebouw, cn een tribune,
eenige kantoorgebouwen, een kistcnloods
van 20 bij 40 Meter, acht pakloodsen van
11 bij 15 M. met een paardenstal voor
stalling van 20 paarden, benevens een dub
bel woonhuis voor de op het terrein woon
achtige ambtenaren.
Einde September is men met de werk
zaamheden begonnen cn, hoewel van <1©
wegzijde gezien, het lijkt dat er nog niet
veel is gebeurd, krijgt men wanneer men
zich op het terrein zelf begeeft een ande
ren indruk.
Er zijn thans reeds ongeveer 50 arbei
ders werkzaam, meest grondwerkers ter
wijl er tevens een 30-tal betonwerkers zijn
aangenomen. Daar de to werk gcstclden
meest allen Leidenaars zijn en met dc
werkzaamheden wordt doorgegaan, zoolang
de vorst dit niet verhindert, mag dit werk
een in deze periode zeer te waardccren
werkverschaffing worden genoemd.
