Jaargang
WOENSDAG 20 NOVEMBER 1929
No. 6338
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
Ned. Oost-Indië
BINNENLAND
£eidóeHeGou/tomt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
franco per postf 2.95 per kwartaal
get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mcdedeelingen wordt,
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogst© 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Een vermaan van den Aarts
bisschop z.g.
De ontslapen Aartsbisschop, Mgr. H. v.
d. Wetering, heeft herhaaldelijk gewezen
ip de be teekenis en belahgrijkheid van
de Katholieke Pers.
Wij herinneren ons, hoe Hij persoonlijk
den katholieken journalisten zijn dank is
komen brengen bij gelegenheid van het
Ö-jarig bestaansfeest der R. K. Journalis-
icnvereeniging, dat de Utrecht is gevierd.
En toen zeide Mgr. daar o.m. het vol-
>nde:
„Het is onbegrijpelijk", zoo zeide de
Aartsbisschop, „dat er nog altijd Katho
lieken zijn, die nog zoo weinig scberp-
linnig zijn om niet in te zien, dat het
iteunen en lezen van de katholieke pers
de allergrootste beteekenis is voor
Katholiek Geloof. Er zijn nog zoovele
Katholieken, in hun hart brave menschen,
veel goed doen, maar in hun openbare
leven zuiver liberaal zijn, alleen omdat
ie hun geestelijk voedsel putten uit libe
rale couranten. Aan dien dagelijkschen
lechten invloed op hoofd en geest ont
komt op den duur niemand, en daarom
herhaal ik nog eens", zoo zeide Mgr., „dat
idere Katholiek een katho'.iek blad leze."
Aan deze woorden, getuigend van een
klaren kijk op mensch en samenleving,
moge hier even worden herinnerd. Helaas
is 'fc maar al te waar-, dat door vele overi
gens goede Katholieken ergernis wordt
•en en kwaad wordt gedaan door
kun liberale, onchristelijke gedragingen in
het openbare leven. En vraagt dezulken
'ns, wat zij lezen
Ieder Katholiek leze een katholieke
courant en dringe zichzelf geen drog
redenen op, om anders te doen.
Voor de winkeliers.
De winkeliers, die bedienden hebben
ie anderen niet zullen allen te maken
hijgen met het Werktijdenbesluit.
De inhoud daarvan is gisteren van des
kundige zijde in ons blad uiteengezet.
Men kan daarop zijn besluiten vormen.
Want besluiten zullen er door de win
keliers met personeel genomen moeten
.worden,om hun bedrijf commercieel in gang
tfl houden.
Zij zullen die besluiten moeten nemen
hf individueel öf na en in gezamenlijk
overleg.
Als dit laatste gebeurt, zullen zij even
tueel, indien mogelijk en gewenscht, kun
nen streven naar bekrachtiging van die
besluiten door een gemeentelijke verorde
ning.
Naar wij vernamen, heeft de afd. Leiden
van De Hanze de winkeliers groepsgewijze
opgeroepen ter beraadslaging over dit zeer
actueele en zeer belangwekkende onder
werp de desbetreffende vergaderingen
hjn gehouden, maar waren tot onze ver
wondering heel slecht bezocht.
Tot onze verwondering, omdat het Werk
tijdenbesluit een wettelijke maatregel is,
welke ingrijpt in het bedrijfsleven vaa
lederen winkelier, die zijn zaak met perso
neel drijft.
Intusschen zooals wij gisteren schre-
Ten, wij zijn bereid aan belangstellenden,
die nog niet goed op de hoogte mochten
2lin van de strekking van het Werktijden
besluit, de eventueel gewenschte inlichtin
gen in de courant te versohaffen.
PEST TE BANDOENG.
^öeta seint uit Bandoeng: In de week
8 tct 15 November zijn door den
"lenst voor de Volksgezondheid negen
nieuwe gevallen van pest alhier geconsta
teerd. Het gold een Europeaan, vijf '"lan-
en drie Chineezen. Van deze pa'-iën-
zijn de Europeaan, vier inlanders en
"'e Chineezen overleden. Zaterdag j.l.
'erden weer twee nieuwe geval1-m gecon-
•Uteerd.
DUITSCHLAND
DE SAARKWESTIE.
De Fransche regeering heeft voorgesteld,
de onderhandelingen over het Saarvraag-
stuk Donderdag a.s., 21 dezer, om 11 uur
'o' ochtends met een vergadering in het
Fransche departement van buitenlandschc
zaken te doen aanvangen.
De Duitsche regeering heeft zich met
dit voorstel accoord verklaard, en gister
avond is de Duitsche delegatie, onder lei
ding van staatssecretaris dr. von Simson,
naar Parijs vertrokken.
In verband met de Donderdag a.s. begin
nende besprekingen te Parijs over het
Saargebied betoogt de „Saartbruecker
Zeitung", dat alle Berlijnrche officieele
kringen, zoowel als de bevolking van het
Saargebied, overtuigd zijn van de noodza
kelijkheid, dat het Saargebied onvoorwaar
delijk bij het Duitsche rijk terugkeert.
De voorzitter van de Centrumpartij van
het Saargebied heeft aan de „Saarbruc-
cker Zeitung" een schrijven gericht, waar
in het standpunt van het Centrum als volgt
wordt samengevat:
„De Saarmijnen moeten onvoorwaardelijk
in het bezit van den Pruisischen, respec
tievelijk Beierschen staat terugkeeren. De
Centrumpartij wijst onder alle omstandig
heden een gemengd Fransch-Duitscli be
heer af".
ENGELAND
DE WERKLOOSHEID IN
ENGELAND.
In verband met de kwestie der werkloo-
zen-verzekering had gisteren een vergade
ring plaats van parlementsleden der ar
beiderspartij.
Ook de Engelsche minister-president
MacDonald, woonde de zitting bij.
Zooals men weet, heeft de kwestie der
steunverleening aan de werkloozen aan
leiding gegeven tot meeningsgeschil in de
labourpartij, wier linker-vleugel verhooging
van den steun aan de werkloozen eischt.
MacDonald verklaarde, dat dc voorge
stelde werkloozen-wet in haar huldigen
vorm, ook aan zijn wenschen niet beant
woordde, maar dat in de gegeven omstan
digheden niet meer te bereiken viel.
DAarop werd besloten, het wetsontwerp
te steunen.
In politieke kringen te Londen verluidt
evenwel, dat eenige leden der arbeiders
partij hun verzet tegen het wetsontwerp
handhaven.
ITALIË
VERZACHTING TAALVOORSCHRIF
TEN IN ZUID-TI ROL.
In Zuid-Tirol is verzachting gebracht in
de voorschriften betreffende hettaalge
bruik, waarbij slechts de Italiaansche taal
was toegelaten. Duitsch zal thans weer ge
bruikt mogen worden op spijskaarten, mits
eerst de Italiaansche tekst aangegeven
staat. Gebruiksvoorwerpen, waarop in het
Duitsch de naam staat aangegeven, mogen
in gebruik blijvcn'tot zij door nieuwe ver
vangen moeten worden. Ten slotte mogen
de kooplieden in Zuid-Tirol bij hun brie
ven in het Italiaanson een vertaling in het
Duitsch voegen. Tot nu toe werden bij het
zakenverkeer moeilijkheden ondervonden,
aangezien de klanten op het land geen
Italiaansch verstaan.
RUSLAND.
PAUSELIJKE HULP VOOR RUSLAND.
Een prachtige liefde-actie.
Alen schrijft uit Rome aan de „Msb.":
Paus Pius XI heelt het werk van zijn
voorganger tot huipverleening van Rus
land op grootmoedige wijze voortgezet,
naar een desbetreffend artikel in dc „Os-
servalorc" in herinnering brengt. Hij be
diende zich daarbij eveneens van Pater
Walsh.
In Juli 1925 waren in de particuliere ka
pel des Pausen 12 paters vergaderd, die
in opdracht des Pausen naar Rusland reis
den. doch slechts in een charitatieve
missie.
Uit de hecle wereld, vooral uit Xoord-
Amerika, kwamen giften voor Rusland in.
In Eupatoria, in dc Krim, werden 92 pau
selijke keukens ingericht, die dagelijks
voor 13.013 kinderen Rookten. Later kon
den zelfs 39.305 kinderen per dag gespij
zigd worden.
Overal begon hetzelfde werk. Er werd
geen onderscheid gemaakt wat ras, taal
of godsdienst der noodlijdenden betreft,..
De gezonden missionarissen verdeelden'
hun pesten zóór, dat de Salesianen Moskou
tot arbeidsveld kregen, de missionarissen
van het Goddelijk Woord de Krim, de mis
sionarissen van het H. Hart van Maria
Rostoff aan de Don en de Jesuieten Kras
nodar.
Pater Walsh en eenige medewerkers
hadden de algemeene leiding van het on-
dersteuningswerk en ©3n andere Ameii-
kaansche pater richtte een nieuw centrum
op in Orenburg.
De spijsuitdeelingen beliepen 160.000
porties per dag.
De missionarissen hielden in do talrijke
keukens, depots enz. ook 2500 Russen aan
hot werk en het opschrift op de verschil
lende keukens luidde
„Katholieke missie van den roemrijken
Paus tengunste van de hulp aan het Rus
sische volk".
Aan de missionarissen was elke reli-
gieuse actie streng verboden. Ook de II.
Mis moest in het geheim gelezen worden
eri de uitoefening van zielzorg was geheel
uitgesleten.
Op 400 verschillende plaatsen in Rusland
bevonden zich in totaal 1000 keukens.
Behalve spijzen ontvingen de noodlijden
den ook kleeren en schoenen. Ook intellec-
tueelen werden ondersteund, waaronder
niet weinig orthodoxe bisschoppen en pries
ters.
Helaas moest de grootsche actie ophou
den, wijl de Russische regeerinig zc niet
meer wilde dulden.
Hiermee hield echter 's Pausen zorg voor
Rusland niet op. Want er werden te Rome
aan Russische vluchtelingen huisvesting en
eten verstrekt.
Paus Pius XI heeft zelfs ontwikkelde
j Russen laten studeeren en een aantal de
zer vluchtelingen in particuliere audiëntie
ontvangen en hun gezegd, dat de Vader
der Christenheid ook hen niet had ver
geten.
De Duitsche boeren.
Uit Moskou wordt gemeld, dat de Duit-
sclio boeren, die naar Moskou gekomen wa
ren in de hoop, een vergunning te krijgen
om Rusland te mogen verlaten, Zondag
voor een deel naar de Duitsche Wolga-rc-
publiek zijn teruggevoerd. Met twee trei
nen zijn 300 boeren, naar men zegt, terug
gebracht. De communistische organisaties
in de Wolgastreek hebben de Sovjetrcgce-
ring verzocht onmiddellijk een verbod te
willen uitvaardigen tegen verdere emigra
tie van Duitsche kolonisten. De G.P. Oc
zou eveneens geweigerd hebben aan Duit
sche emigranten passen te verstrekken.
ALBANIË
ZOGOE GAAT EEN VLOOT BOUWEN.
Terwijl men overal in de wereld althans
„praat" over ontwapening, is er één land,
dat nu den tijd gekomen acht om een nieu
we vloot op stapel te zetten.
De regeering van Albanië heeft n.l. op
de bekende werf van Ansaldo te Genua
een kruiser besteld, welke het eerste
schip zal worden van de koninklijke Alba-
neesche marine. Het zal een kruiser wor
den van bij do 6000 ton, op de modernste
wijze uitgerust. Hij is voorshands grooten-
deels bestemd voor de opleiding van perso
neel en vlagvertoon, en zoo noodig hand
having van de onzijdigheid.
Voor de vorming van de benianning van
den eersten kruiser officieren zoowel als
onderofficieren en matrozen zijn reeds
een goed honderd jongelieden bij de ko
ninklijke Italiaansche- marine in dc leer.
Dat aantal zal nu vertienvoudigd worden,
omdat de bemanning van het nieuwe schip
ruim driehonderd koppen zal bedragen.
Als basis voor dc nieuwe marine zal do
baai van Valona dienen.
CHINA
GROOTE SLAG IN MANDS JÜERI JE.
Een offensief der Sovjets.
Do „Times"-correspondent te Mockdcn
seint aan zijn blad:
Na dc reeks vliegtuigaanvallen, waar
van de laatste dagen melding werd ge
maakt, vooral op het Westelijk Mandsjoe-
ri.isch front, zijn de sovjet-troepen Zondag
j.l. tot den aanval overgegaan.
De hevigste gevechten moeten, voor zoo
ver uit de berichten valt op te maken, bij
Dalai Nor en Mantsjoeli, hebben plaats ge
had.
Bij laatstgenoemde plaats opende de
sovjets "s ochtends vroeg een artillerie-
bombardemenl, dat 10 uur'lang werd voort
gezet, terwijl vliegtuigen genoemde plaa;-
sen, benevens Hailar, uit- de lucht bombar
deerden.
Tc Dalai Nor vloog een mijn in brand.
Dc spoorweg tusschen Mantsjoeli en Hailar
werd over een lengte van 20 mijlen ver
nield.
Een trein werd door de sovjet-troepen
omsingeld. Naar verluidt, werden de pas
sagiers gevangen genomen en de trein ge
plunderd.
De telegrafische en telefonische verbin
dingen werden afgesneden.
Vliegtuigen hebben eveneens Pogra-
nitsjnaia cn Mishan, op het Oostelijk
front, gebombardeerd. Ook daar werden
do telegrafische verbindingen vernield. De
troepen staan thans op korten afstand van
elkaar.
Deze aanvallen worden vooral van belang
geacht in verband met het feit, dat Moek-
den reeds sinds geruimen tijd pogingen
heeft gedaan, om met Moskou tot onder
handelingen te komen.
Deze pogingen worden nog steeds zorg
vuldig door Moskou geïgnoreerd. Blijkbaar
wil Moskou de Mandsjoerijsche strijdkrach
ten aan het. front vasthouden, ten einde te
beletten, dat deze troepen Tsjang K-ai
Sjok, dit in het binnenland door Feng <f.s.
wordt aangevallen, te hulp snellen.
Nader wordt uit Moekden gemeld, dat
de steden Dalai Nor en Mantsjoeli, in de
omgeving waarvan hevige gevechten wa
ren uitgebroken tusschen Russische en Chi-
neeseho troepen, door de Russen zijn bezet.
De Chineezen moeten groote verliezen heb
ben geleden. De Sovjettroepen maken ge
bruik van tanks, vliegtuigen en moderne
artillerie. Ook op andere plaatsen van het
front overschrijden de Sovjettroepen de
Chineesche grens.
PALE3TINA
COMMUNISTISCHE ACTIE IN HET
OOSTEN.
Plannen tot scherper bestrijding.
Een gemeenschappelijke conferentie der
re gce ringen van Palestina, Syrië en Egyp
te zal gehouden worden voor het bespre
ken en vaststellen van maatregelen tegen
landen. Men overweegt de invoering van
een uniform ste'.sel van bewaking van per
sonen, die in politiek opzicht gevaarlijk
moeten worden geacht. Deze conferentie
is ontstaan ten gevolge van berichten over
betrekkingen, welke moeten bes-taan tus
schen dc Arabische geestelijkheid in Je
ruzalem en de communisten in Palestina.
TWEEDE KAMER.
Begrooting van Justitie.
Begrooting van Waterstaat.
Bij de begrooting van Justitie is gisteren
Minister Donner aan het woord ge
komen.
De Minister zal eerst de vraagstukken
van burgerlijk recht bespreken, vervolgens
die van strafrecht, daarna die van admi
nistratief recht en eindelijk de principeele
vraagstukken omtrent huwelijk en zede
lijkheid.
Vooreerst de regeling van het arbeids
contract van hoofdarbeiders. Spr. wil be
ginnen de bestaande regeling toepasselijk
te verklaren op handelsreizigers en han
delsagenten, als eerste stap om later mis
schien tc komen tot een speciale regeling
voor alle hoofdarbeiders. Een van de de
siderata is een aparte opzeggingstermijn,
maar de bestaande wet laat daarvoor
reeds ruimte. Het is echter moeilijk deze
zaak als dwingend recht to regelen, omdat
het zeer moeilijk is het begrip „hoofdar
beiders" scherp te omlijnen, teneindo juist
voor die groep te komen tot een regeling
van dwingend recht. Voor dc handelsreizi
gers en agenten is een aparte regeling in
voorbereiding.
Wat de naamlooze vennootschappen be
treft, heeft spr. maatregelen genomen om
den achterstand in de afdoening der stuk
ken te verminderen.
De zaak ontwikkelt zich nu wel in de
gewenschte richting. Over eenige maanden
zullen we wel door dezen toestand heen
zijn. Wat den naam van de naamlooze ven
nootschappen betreft, meent spr., d-at men
het desbetrefefnde artikel ook wel eens
tc ruim kan nemen. Spr. erkent echter, dat
er consequenties zijn, waarvan men kan
zeggen: dat is onnoodig cn hinderlijk. Spr.
meende dc zaak eerst eens even in de prac-
tijk te moeten laten doorwerken; men kan
zich daarna rekenschap geven van de ge
bleken be-zwaren om door te zoeken naar
een begrenzing. Dit punt zal sprekers aan
dacht hebben.
Tegen uitbreiding van dc competentie
van dc kantonrechters is de Hoogc Raad
st-crk gekant. Men is er echter voor in het
algemeen den Kantonrechter tc benutten,
waar het kan. De balie kan zelf dan
rechtsbijstand aan onvermogenden echter
organiseeren door opricht'ng van bu
reaux, die spr. bereid is te subsidieeren.
De leekenrechtspraak wordt ook aan de
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Verzachting der taalvoorschriften in
Zuid-Tirol.
Wat de Paus voor RUsiand deed.
De Russen hebben na hevige gevechten
twee Chineesche steden bezet.
Een opzienbarende genezing in Ierland.
(Buitenl. Berichten 2e ,biarl).
BINNENLAND.
Nadere mededeelingen over de uitvaart
en begrafenis van mgr. H. v. d. Wetering.
(2de blad).
Vergadering Prov. Staten van Zuid-
Holland. (lste blad).
Vier Nederlanders op zee verdronken.
(Gem. Berichten, 2de blatf).
ordo gesteld door de publiekrechtelijke re
geling van d'o arbeidsovereenkomst en de
bedrijfsraden. Spr. moet zich in verband
daarmede beraden over de regeling. Dil
beteekent niet, dat. spr. met die regeling'
wil wachten, totdat dc publiekrechtelijke
ïegeling van de arbeidsovereenkomst en
de bedrijfsraden zijn afgedaan.
Als een overgang naar het strafrecht be
spreekt spr. dc kinderwetgeving. Men wil
het kinderrecht uit de wetgeving lichten
en het zelfstandig vellen. Dit gaat echter
in tegen de in de Grondwet neergelegde
codificatie-gedachte, volgens welke men al
gemeene beginselen ten grondslag doet leg
gen aan het gcheele recht.
Do vergadering wordt te halfzes ge
schorst tot 's avonds S uur.
's Avonds is de Waterstaatsbegrooting
aan dc ordo gekomen met. een legio aan
tal sprekers.
Een voornaam deel van de besprekingen
vormde de vraag: Is de omzetting van
liet bureau „Luchtvaart" in een „Lucht
vaartdienst" wenschelijk'
Vandaag valt dc beslissing op deze niet
wereld-schokkende vraag.
DE RIJKSMIDDELEN.
In October.
De Rijksmiddelen hebben in October 44
millioen 2 1/4 ton opgebracht legen nage
noeg 41 millioen in October 1928.
De opbrengst, in de maanden van Jan.
tot en met October is geweest 418 millioen
tegen bijna 406 millicen in hetzelfde tijd
vak van 1928.
Hot voordeclig verschil van ruim drie
millioen in October j.l is in hoofdzaak tc
danken aan de successierechten, die ruim
2 millioen meer gaven. Een ruimere op
brengst gaven verder: inkomstenbelasting
6 ton, dividend- en 1 antiènicbelasting 6
ton, invoerrechten bijna 3 ton.
Minder gaf o.a. dc accijns op het gedis
tilleerd: 6 ton.
Opbrengst der P. T. en T.
De opbrengst der posterijen, telegralie
en. telefonie over de maanden Januari mt
en met October is geweest resp. 40 mil
lioen en 3 ton, G millioen en l ton, en 22
millicen en 1 ton, tegen 10 millioen en 2
ton, 6 millioen en 3 ton, 20 millioen on 5
ton in hetzelfde tijdvak van 1928.
Verveer van dagbladen.
Regeer ings-verteg en-
woordigerg,
Als vertegenwoordigers van de Nedcr-
landscho regeering op de conferentie no
pens de maatregelen om het vervoer por
spoor van dagbladen en periodieken te
vergemakkelijken, zijn benoemd: ir. A.
Heldring, directeur van het „Algemeen
Handelsblad", de heer A. 1'. F. Duynstee.
hoofdinspecteur der P. T. T. en ir. W. F.
H. van Rijckevorsel, hoofdinspecteur, chet'
van den goederendienst van de Ned.
Spoorwegen.
De conferentie is door den secretaris
generaal van den Volkenbond tegen 25 No
vember a.s. te Genève bijeengeroepen.
Postdirecteur te Utrecht.
Bij beschikking van den directeur-gene
raal der Posterijen, Telegrafie cn Telefo
nie is ïuet ingang van 16 December 1929
aangewezen als directeur van het tele
graaf- en tciefoonkanloor tc Utrecht dc
heer L. Meyer, thans directeur van het te
legraaf- cn telefoonkantoor tc Man richt.
Prov. Waterstaat in Zuid-Holland.
Benoemd tot bouwkundige bij den Pro
vincialen Waterstaat in Zuid-Holland tie
heer K. Visser thans technisch ambtonaar
bij den Rijkswaterstaat te Wageningen,
