VRIJDAG 25 OCTOBER 1929
No. 6317
i*
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
STADSNIEUWS
1ste Jaargang
NES,
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij voorritbetaling
_r Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
j J onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
17 100 Per P08*1^5 Per kwartaal
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
f j ;baar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
*'.6 uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
'Eu
.281
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Wededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
nummer bestaat uit vier bladen
Eere, wien eere toekomt.
ij de bespreMng over de botsingen te
(strioht. gisteren in de Tweede Kamer,
het kamerlid Henri Hermans duide-
3 gang van zaken uiteengezet en aan-
ond, dat bij den strijd tusschen twee
pen arbeiders, de Katholieke en de
alistische, de eerst-genoemden in hun
it stonden.
q hij maakte ojn. deze opmerking:
,De heer Wijnkoop heeft harde
gifwoorden gesproken over de priesters,
maar daaronder zijn er, die voor den
riders meer gedaan hebben, dan
communisten samen".
wien eere toekomt.
Is gemakkelijker, in en door de ar-
ersbeweging geld te verdienen, dan
het zijne van zijn geld en tijd en
it-, aan de arbeidersbeweging weg te
»n en te offeren.
Is gemakkelijker in vergaderzalen
ie woorden over de arbeidersbelangen
preken, dan, met vergeten van eigen
_OJ arbeidersbelangen daad.werke-
a jj-j te dienen,
eker, daar móeten er zijn, die hun le-
ipositie vinden in de arbeidersbewe-
daar móeten er zijn die over de ar-
ersbelangen de juiste theorieën pro
eeren en deze door de kracht van het
bepleiten.
lar zij allen mogen toc'h nooit zich in-
Iden in deze een soort monopolie te
tten
alst Waardeering en eerbied voor de wer-
p rs met den daad van bet offer!
2 'en slotte moet elke verbetering, wil
waar zijn, worden opgebouwd op de
de elke verbetering, zoowel in het
ll loonlijke leven, als in bet groote le-
di
YG
BELGIE
aanslag op kroonprins
umberto.
3e Rosa bekert communist te zijn.
Verontwaardiging bij de
sliaansche bev.olking.
NOI
.EN E I>! ege van den moordaanslag op
TGEI 'EPrins Umberto, Fernand De Rosa.- is
ng verhoor onderworpen. Hij
m op zijn eerste verklaringen terug en
e, dat bij op 22 October in België is
•men. Eerst ging hij naar Anwerpen,
at hij vreesde moeilijkheden te zullen
■rvinden aan de verschillende stations
Brussel. Gisteravond kwam hij te
isël aan en logeerde in een hotel bij
Gare du Hord. Als domicilie had hij
lw[geven Parijs, 5 Boulevard de Barbes,
t in werkelijkheid woont hij te Saint
ieu les Enghien, waar hij lessen
ij was naar België gekomen om den
;pi b te dooden. Hij heeft uit gewetensre-
jen geschoten, daar hij lid is van de lie
'nationale. De Rosa, had een Zwit-
sh paspoort- bij zich, en is in den trein
"itroleerd. Zijn paspoort was niefc in
waarvoor hij boete moest betalen,
men liet hem door, omdat bij een
i6che identiteitskaart voor vreemde-
bij zich had, die in orde was.
nikkelen revolver van De Rosa werd
et Congresplein gevonden, evenals
patronen. Eén patroon was nog niet
schoten.
Pasqueli geen medeplichtige,
en B.T.A.-bericht meldt, dat de Ita-
Pasqueli, die genoemd werd als me-
ichtige van de Rosa, die een misluk-
aanslag pleegde op het leven van prins
berto, slechts een toeschouwer was, die
naast den aanvaller bevond en zich
2t *jezen wierp om hem te overmeesteren,
het eerste oogenblik van verwarring
lhr€n P°l"ie-aSeiiten met een mede-
•c «jge te doen te hebben en arresteer-
Z1.ï Pasqueli en brachten hem naar het
^m.ssariaat van politie. Na een kort
gphoor werd hij echter losgelaten.
gj De indruk te Rome»
l8fl)e aanslag op den prins werd te Rome
g«eerste uren van den middag bekend
t(iOT speciale edities der bladen. Het be-
ver^ekte een geweldige verontwaar
diging onder de bevolking. Direct werd op
openTjafe en particuliere gebouwen de vlag
geheschen en een menigte hield in de stra
ten een manifestatie, om uiting te geven
aan haar gevoelens van vreugde tegenover
den troonopvolger. De pers maakte be
kend. dat de aanslag grooten indruk op
hem heeft gemaakt, en gaf uiting aan zijn
voldoening over de mislukking er van.
DE VORSTELIJKE VERLOVING.
Het Stefani-agentschap publiceert de
volgende mededeeling: De koning en de
koningin achten zich gelukkig, heden, o?
den 24sten October, den verjaardag y&*
hun huwe'ijk, hun toestemming te geven tot
de verloving van den prins van Piemant
met prinses Marie José van België.
zHoewel de datum van het huwelijk niei
werd medegedeeld, wordt toch algemeen
aangenomen, dat dit binnen 40 dagen zal
plaa,ts vinden, aangezien in het huis Sa^
voye de traditie bestaat, dat een verlo
ving niet langer duurt dan 40 dagen.
Gisteravond had een groot galadiner
plaats ter gelegenheid van de verloving
van prins Umberto met prinses Marie
José. Bij het dessert hield de koning een
korte toespraak, waarbij hij een dronk uit
bracht op de verloofden. Er volgde een
.reeplie, waarbij aan prins Umberto de
hooge autoriteiten werden voorgesteld.
FRANKRIJK.
De kabinetscrisis.
De socialisten regeerin g's-
gezind.
BI urn verklaarde bij het verlaten van
het Elysée. dat de socialisten bereid waren
het initiatief tot en de leiding van de re
geering te aanvaarden.
De president der republiek heeft Dala-
dier, den voorzitter der radicaal-socialis
tische partij, hedenmorgen tegen twaalf
uur naar het Elysée ontboden.
OOSTENRIJK.
„De dwazen op de Regeeringsbank".
Een felle rede van
burgemeester Seitz.
Burgemeester Seitz verklaarde in een
rede in den Nat. Raad omtrent de grond
wetsherziening het volgende:
De Bondskanselier heeft bij zijn verge
lijking tusschen de positie van Berlijn en
Weenen een vergissing begaan. Berlijn be
hoort onder het landsbestuur van Pruisen.
Wat zouden Berlijn en Pruisen zeggen, in
dien plotseling een grondwetswijziging tot
stand kwam, voorgesteld door Beieren of
een der andere landen? Weenen zal niet
worden veroverd, niet door hen. die een
opmarsch naar Weenen prediken, noch
door de dwazen op de regeeringsbank, die
de grondwet schenden (stormachtige kre
ten: foei!) Als de Nat. Raad verlangt, dat
Weenen een eigen landsbestuur instelt en
naast den burgemeester een specialen Lan-
deshauptmann benoemt, dan zullen wij het
doen. Dan moet echter een wet inzake de
reorganisatie van het bestuur (en geen ont-
werp-grondwetswijziging) worden inge
diend, welke wet aan het bestuur in alle
landen gelijke rechten geeft. Weenen is
zich zijn plicht tegenover den Bond be
wust. Het brengt 80 pet. van alle bonds-
belastingen op. Het verlangt slechts vrede,
is voorstander der Republiek, maar het zal
zijn recht tegen het geweld verdedigen.
Ten slotte verklaarde Seitz, dat hij en
de zijnen in den strijd slechts geestelijke
wapenen wenschen te gebruiken, terwijl de
tegenpartij naar geweld grijpt. Deze uit
lating ontketende nogmaals een storm van
verontwaardiging onder zijn politieke te
genstanders.
Het ontwerp werd ten slotte naar de
grondwetscommissie verwezen.
DUITSCHLAND
Een tafelservies voor den Paus.
Geschenk van de Duitscbe
rijksregeering.
De Duitscbe rijksregeering heeft aan Z.
H. Paus Pius KI ter gelegenheid van zijn
gouden priesterjubileum een tafelservies
voor 60 personen, gereproduceerd naar het
roode tafelservies van Frederik den Groo
ten uit de jaren 17681769 dat in de staats-
porceleinfabriek te Berlijn vervaardigd is,
ten geschenke gegeven.
Het servies bestaat uit 500 afzonderlijke
stukken en is met de hand geschilderd.
Het is in het expositie- en verkooplokaal
der fabriek ter bezichtiging uitgesteld.
SYRIË.
Anti-Zionistische betoogingen.
Tal van gewonden.
Uit Beiroet wordt gemeld dat er te Da
mascus anti-Zionistische betoogingen zijn
gehouden. De demonstranten liepen rond
met schilden, waarop stond: „Weg met de
Balfour-verklaring!" Zij moesten door de
politie worden verspreid.
Vijftien personen werden gewond.
AFGHANISTAN.
De onderwerping van Habib Oellah.
In Kaboel gevangen gezet.
Naar u t Kaboel gemeld wordt, hebben
Habib Oellah en Seid Hussein, de voor
malige gouverneur van Narzarieraff, aan
Nadir Khan htm volledige onderwerping
aangeboden. Zij zijn gevankelijk naar Ka-
bcel overgebracht.
De voormalige minister van het hof en
de ministers van buitenlandsche en van
b nuenlandsche zaken van Habib Oeilah
hebben zich eveneens overgegeven.
Nadir Khan heeft dc regeeringsorganen,
o.a. het departement van buitenland sche
zaken, volgens bericht uit dezelfde bron,
op gelijke wijze ingericht, als onder het be
wind van Aman Oellah.
AMERIKA
DE EDISON-FEESTEN.
Dc bejaarde uitvinder flauw gevallen.
Onmiddellijk nadat hij te Dearborn in
Michigan een rede had gehouden in ver
band met het gouden feest van de gloei
lamp is, naar de „Paris Times" meldt, de
bejaarde uitvinder Thomas Alva Edison
in elkaar gezakt.. Hij werd naar een zij
kamer gedragen waar hij een half uur lang
buiten bewustzijn bleef. De dokter van
president Hoover bracht hem weer bij,
waarna Edison naar de woning van Ford
werd gebracht. Hij stond er evenwel op
den president voor diens vertrek goeden
dag te zeggen.
Volgens de geneesheeren is de ongesteld
heid van den welhaast 83-jarigen uitvin
der alleen te wijten aan overspanning ten
gevolge van de opgewondenheid over de
hem gebrachte eer en de ongewone drukte
der laatste dagen.
TWEEDE KAMER.
De Pensioenwet. Drankzuchti
gen onder curatoele. De botsin
gen tusschen poiitie en burgers te
Maastricht
De Pensioenwet is weer eens bijge
schaafd en met algemeene instemming
goedgekeurd is het wetsontwerp-Donner
dat drankzucht opneemt onder de gronden
voor curateele.
Dit is het werk der Kamer geweest,
gisteren, voordat aan de orde kwam de
interpellatie van den heer Wijnkoop over
de botsingen tusschen politie en arbeiders
te Maastricht, waarvan zooals men weet,
de staking bij de zinkwit.fabriek aldaar de
oorzaak is geweest.
De heer Wijnkoop heeft lang gepraat.
Twee „dolle" moties van Wijnkoop, al
leen ondersteund door zijn „vriend en vij
and" den heer de Visser, kwamen niet in
behandeling.
Het woord was daarop aan den heer
Vliegen, die. op heel wat bezadigder wijze
dan de stukken in „Het Volk" zouden doen
vermoeden als zijn meenmg uitsprak, dat
de „onderkruipers" eigenlijk de schuldigen
waren en dat de politie beslist verkeerd
was opgetreden, o.a. inzake de arrestatie
van Pieters en het schieten op 16 October.
Van gewapende geestelijken sprak de
heer Vliegen niet en ook niet van zwarte
terreur. Rustig lieten de Katholieken den
socialistischen leider uitspreken. Zulk een
behandeling ondervond de heer Hermans
niet. De Katholieke afgevaardigde vestig
de bedaard de aandacht op twee feiten:
de onderkruipers" deden niets anders dan
het bevel opvolgen van hun organisatie;
zij verdienden dus den scheldnaam niet.
Dat de Katholieke organisatie tegenover
de Soc.-Dem. stond, was de schuld van de
laatste, die de samenwerking had ver
broken. Het kalme uitstekend gedocumen
teerde betoog bracht merkbare onrust on
der de socialisten die, geholpen vooral door
den krijschenden heer Wijnkoop en zoo nu
en dan ook door den vuurrooden heer Ke
telaar, tevergeefs trachtten den Limburg-
schen afgevaardigde van zijn k propos te
brengen.
De heer Vliegen had een motie inge
diend, waarin aan de regeering verzocht
werd. een onpartijdig onderzoek in te stel
len.
Ik heb niets tegen die motie en wil er
wel voor stemmen, zei de heer Hermans.
Maar de minister verklaarde, dat hij, in
zijn functie, moeilijk een persoonlijk on
derzoek in loco kon instellen zooals de
heer Vliegen had gedaan (de minister had
wel gisteren met den burgemeester van
Maastricht geconfereerd) en dat hij over
de motie zelf zich eerst beraden moest
met den minister van justitie.
Van mr. Donner's verklaring hangt van
daag het lot van 's heeren Vliegen's mo
tie af.
GOUVERNEUR FRUYTIER.
Te Amsterdam aangekomen.
Met het stoomschip Venezuela van den
Kon. West-Indischen Maildienst is gister
middag de gouverneur van Curasao, de
heer L. A. Fruytier, te Amsterdam aange
komen.
ZIEKTEWET.
Algemeene Bedrijfsvereeniging der
Katholieke werkgevers.
Op Donderdag 24 October vond op het
Bureau der A. R. K. W. V., Lange Voor
hout 19 te 's-Gravenhage de eerste be
stuursvergadering plaats van de Algemee
ne Bedrijfsvereeniging, die opgericht is
door dc Algemeene R. K. Werkgeversver-
eeniging in samenwerking met de drie
centrale organisaties van werknemers, het
R. K. V., het N. V. V. en het C. N. V.
Het bestuur bestaat uit zes leden werk
gevers en zes leden werknemers en werd
als volgt in bovengenoemde vergadering
geconstitueerd: Voorzitter: de heer W. A.
Twaalfhoven (N.V. Peek en Cloppenburg);
vice-voorzitter: de heer A. C. de Bruin
(voorzitter van het R. K. Werkliedenver
bond); secretaris: dr. L. G. Kortenhorst
(Alg. Secretaris der A. R. K. W. V.).
Van werkgeverszijde werden behalve de
heeren Twaa'fhoven en dr. Kortenhorst in
het bestuur benoemd dc heeren ir. M. J.
H. Hanrath te Venio, W. v. d. Lugt te
Rotterdam, dr. H. P. Oosterbaan te 's-Gra
venhage en mr. W. Vroom te Amsterdam.
Van werknemerszijde werden behalve de
heer de Bruin in het bestuur benoemd de
heeren H. Brouwer en H. Hermans van
het Ri K. Werkliedenverbond, K. Kruithof
van liet Ohr. Nationaal Vakverbond en F.
v. d. Wal en T. v. d. Heeg van het Ne-
derlandsch Verbond van Vakvereenigingen.
Plaatsvervangende bestuursleden zullen
door alle organisaties alsnog worden aan
gewezen.
Besloten werd de administratie in eigen
handen te houden en deze te doen voeren
ten kantore der Bedrijfsvereeniging, Lan
ge Voorhout 19, 's-Gravenhage.
Het Dagelijksch Bestuur werd gemach
tigd dc erkenning van deze Bedrijfsver
eeniging aan te vragen. In de Statuten
zullen nog e~nige kleine wijzigingen van
tevoren worden aangebracht.
Tot de Federatie van Bedrijfsvereeni-
gingen zal worden toegetreden.
Deze Algemeene Bedrijfsvereeniging zal
de verzekering tegen ziekte organiseeren
voor de arbeiders, in dienst van werkge
vers, die niet. bij een vaksgewijs georgani
seerde bedrijfsvereeniging zijn aangeslo
ten. Ofschoon uit den aard der zaak de
werkgevers-leden voornamelijk uit de krin
gen der R. K. georganiseerde werkgevers
zullen voortkomen staat het lidmaatschap
ook voor andere werkgevers open.
Inlichtingen worden verstrekt door het
Secretariaat Lange Voorhout 19 te 's-Gra
venhage.
DE STRIJD IN DEN AETHER.
De vergadering van den Radioraad.
Gisteravond heeft de heer W. Vogt, de
omroepleider van den A.V.R.O., e'en kor
te rede gehouden voor de microfoon van
Hilversum. Men had hem, zoo zeide hij,
van alle kanten gevraagd, om iets mede te
deelen over de gehouden vergadering van
den Radioraad.
Hij verklaarde daartoe niet gerechtigd
te zijn. (Het schijnt, dat er nog geen be
slissing is genomen op het aanhangige
voorstel inzake de zendtijdvergunning).
De heer Vogt gaf echter te kennen, dat
het den A.V.R.O. in de vergadering van
den Radioraad goed was gegaan.
De actie in den Radio-handel.
Hét Comité van Actie inzake Philips'
licenties heeft Maandagmiddag, blijkens
een ons toegezonden communiqué, te Den
Haag vergaderd met een 25dal vertegen
woordigers uit alle deelen van het land.
De vergadering was voornamelijk be
doeld tot het vaststellen van een organi
satie- en werkplan, die dan ook werden
aangenomen. Ter vergadering bleek dat de
actie thans is doorgedrongen tot een, 50-
taJ plaatsen in Nederland, terwijl het
aantal leden zich dagelijks uitbreidt.
Benoemd werden naast het dagelijksch
bestuur financieele-, propaganda-, techni
sche- en juridische commissies.
Een lid uit Maastricht deed mededee
ling van een onderhoud ten kantore van
Philips Radio, waaruit ten duidelijkste
bleek, dat het de bedoeling dezer firma
is, tal van kleinere zaken hot verder
werken onmogelijk te maken.
Duidelijk kwam op deze vergadering
naar voren, dab het Comité van Actie
wenscht samen te werken met den Bond
van Radio-handelaren en de stappen, die
het bestuur daarvan bij Philips' Radio
doet, moreel wenscht te steunen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
11-
De pleger van een moordaanslag op
kroonprins Umberto, de Rosa, legt een
verklaring af; de verloving officieel afge
kondigd.
Weer een anti-Joodsche betooging in
Syrië.
Op het Michigan-meer is een veerboot
met 52 passagiers vergaan. (Buibenl. Be
richten, 3de blad).
BINNENLAND.
De kanalisatie van de Maas. (2de blad).
O verwerkvergunning
blad).
bakkerijen. (1ste
Ovorwcrk-vergunning in
banketbakkerijen.
De minister van Arbeid. Handel en Nij
verheid heeft voorwaardelijk aan hoofden
of bestuurders van banketbakkerijen
niet tevens zijnde broodbakkerijen in
alle gemeenten des Rijks vergund, dat in
het tijdvak van 7 tot en met 16 November
1929 gedurende 10 uren per dag en 55 uren
per week cij in het tijdvak van 18 tot en
met 28 November 1929 gedurende 11 uren
per dag en 60 uren per week door mannen
arbeid mag worden verricht, en dat door
jongens van 16 en 17 jaar in het. tijdvak
van 18 November tot en met 5 December
1929 en bovendien op 23. 24, 30 en 31 De
cember 1929 arbeid mag worden verricht
gedurende 10 uren per dag en 55 uren per
week.
R. K. Jeugdleiders instituut.
Dezer dagen werd de tweejarige cursus
19271929, ter opleiding van Jeugdleiders,
met het examen besloten.
Het diploma kon worden uitgereikt aan
kapelaan W. O. O. M. van Alphen, Gouda;
kapelaan J. Biermans, Amsterdam; Zuster
Ancilla en Zuster Margaretha Alacoquc,
beiden van do Congregatie der Arme Zus
ters van het Goddelijk Kind te Amsterdam.
De St. Janstoren te Maastricht.
Gemeld wordt, dat ook de Koningin een
belangrijke gift heeft geschonken voor de
herstelling van den St. Janstoren te Maas
tricht.
UITSLAANDE BRAND OP DE
HAARLEMMERSTRAAT.
Veel waterschade.
Gisteravond omstreeks kwart over acht
werd de brandweer gealarmeerd voor een
feilen uitslaanden brand op de bovenver
dieping van perceel Haarlemmerstraat
232, hoek Leege Werffsteeg, waarin is ge
vestigd de winkel in speelgoederen van
den heer P. J. Duyverman Jr., die in
Oegstgeest woonachtig is.
Deze zolderverdieping is evenals de eer
ste étage in gebruik als bergplaats en ma
gazijn van speelgoedoren.
De eigenaar en zijn knecht hadden als
naar gewoonto te 8 uur de zaak verlaten
en een kwartier later bemerkten voorbij
gangers en omwonenden, dat er op de bo
venverdieping een brand woedde, die zich
nogal vrij ernstig liet aanzien.
De politie was op het gemaakte alarm
het eerst aanwezig en begon dan ook het
eerst den strijd tegen het vuur. Daarna
arriveerde de brandweer met de twee
groote motorspuiten, welke aan de. Oude
Vest werden geplaatst. Wellicht ware het
beter geweest ze aan den Oude Rijn op te
stellen, omdat dit veel dichter bij den
brand was. Het duurde dan ook vrij lang,
voordat door een der motorspuiten water
werd gegeven terwijl de ander niet in func
tie werd gesteld.
Toen de vlammenzee in haar eerste he
vigheid bedwongen was, ontwikkelde zich
een zware rook, waardoor het blusschings-
werk wel eenigszins bemoeilijkt werd, om
dat de duisternis boven de verlichte Haar
lemmerstraat groot was. Eerst toen de me
chanische ladder op dc Haarlemmerstraat
was opgericht kon men via het dak meer
resultaat bereiken en het gevaar voor uit
breiding was toen zeer spoedig bedwon
gen.
Het blusschingswerk stond onder leiding
van den commandant van de brandweer,
den heer P. J. Verhoog, en den onder-com
mandant den heer Van Lith.
Verder waren op het terrein van den
brand aanwezig de burgemeester, mr. A.
v. d. Sande Bakhuysen, de wethouder J.
Splinter, dc commissaris van politie en
verschillende politic-inspecteurs.
Doordat de electrische gel^idin^ van de