ste Jaarga WOENSDAG 23 OCTOBER 1929 No. 6315 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN BUITENLAND BINNENLAND ng ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij voorritbetalwg jr Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal 'anco per postf 2.95 per kwartaal it Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver- jjgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij ^uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen I TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededcelingen wordt het dubbele van het tarief berekend Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50 t nummer bestaat uit twee bladen DUITSCHLAND Het Volksbegehren, ot dusver weinig succesvol. Iet aantal voorstanders van het „Volks- :ehren" blijkt, nu de lijsten ongeveer een .ek ter teekening liggen, niet bepaald erstelpend te zijn, niettegenstaande de Idige propaganda van Hugenberg c.s. Igewacht moet intusschen worden, wat tweede helft van den lij sten termijn engen zal: wellicht komt dan de groote iloop nog los. [n het Rijnland is de inschrijving zeer :icg. In Keulen bijv., met 500.000 stem- •echtigden, hebben zich in vijf dagen in j geheel 17S7 kiezers zich op de lijsten jeschreven. In Trier in het geheel 40 •sonen. In Mainz een honderdtal. In het j juist door de EDgelschen ontruimde jnigstein heeft niemand ingeschreven. Koblenz in vijf dagen 332. in Aken 203. In Berlijn vertoonden de lijsten na vijf 93.829 (bij 3.1 millioen stemgerech- den). In Midden-DuitschlancL, waar de voor- inders krachtig gewerkt hebben, blijven inschrijvingen onder de verwachtingen, stzelfde is het geval in Oost-Duitsch- jd. Een factor van groote beteekenis in den ;ijd, die veel tot de ontspanning heeft [gedragen, is ongetwijfeld de houding den rijkspresidemt geweest, die dooi n afwijzing van par. vier van het natio- listische ontwerp zich aan de zijde van sregeering gesteld heeft en aldus jn vroegeren rechtsradicalen bewonde- ars een nieuwe desillusie heeft bezorgd. Het aantal leidende figuren op velerlei ibied, die zich tegen het drijven van Hu- Miberg verklaren, wordt steeds groo- Ir. v De zaak-Sklarek. Een politieke vechtpartij. Op een door de nationaal-soc. arbeiders- trtij in de arbeiderswijk Plagwitz fe iipzig belegde vergadering, waar de ruisische landdagafgevaardigde TJlle het oord zou voeren over ..Schwarzrotgolde- Sklarehgeist", waren talrijke politieke fcenstanders verschenen. Toen de vergadering na het binnenruk- >n van een nationaal-soc. stormafdeeling lopend zou worden, ontstond plotseling m algemeene vechtpartij. Een gereed- aand detachement politie ontruimde larop de zaal25 personen werden licht- iwond, drie of vier zwaar. De afmarsch ni de nationaal-sec. geschiedde onder ikking van de politie. Gedurende den nacht kwam het nog irhaaldelijk tot botsingen op 'straat. FRANKRIJK. BRIAND VERSLAGEN. ijn kabinet onverwacht ten val gebracht. De b ui t e n 1 an d s ch e politiek de oorzaak. Gisteravond te tien minuten over zc- in heeft een votum van de Fransche amer het mindsterie-Briand omverge- orpen. een buitengewoon gespannen, maar kerst kalme zitting sprak de Kamer met 'en 275 stemmen uit, dat zij een de- at over de buitenlandsche politiek, dus het bijzonder over de Haagsche confe ctie eD de voorwaarden van de Rijm- ffldontruiming wenschte, welke wensoh oor Briand, die de vertrouwenskwestie 'elde, was afgewezen. De rechterzijde onder aanvoering van farin, de radicalen onder leiding van Mon- 'm, gesteund door de socialisten ont vetten eikand ot in een stemming tegen et ministerie, alhoewel de motieven der aide uitersten geheel verschillend waren. Briand heeft tot vier maal toe zijn tandpunt uiterst zwak verdedigd, zoodat e uitslag gedurende de belde laatste ren van de langdurige zitting langza- ïerhand als een bedreiging over de Ka ler^ ging hangen. Niettemin wekte de crisis, die absoluut iet verwaeht werd, een ware consterna te. aangezien het verioop der discussies &eds had doen gevoelen, dat de oplossing an de eventueele crisis uiterst moeilijk al zijn. Briand heeft blijkbaar te veel vertrouwd iat de Kamer zich van een omverwerpen ran het ministerie zou onthouden, uit rees voor den moeilijken toestand die oor de crisis zou worden geschapen, en leu enormen indruk, die zij internationaal ou maken. De val van het ministerie is niet alleen e- gevolg^ van een manoeuvre der kartel- S eni £°ch Wer<* zoKs hoofdzakelijk ver- orzaakt door de beweging van 't debat, vele leden van verschillende Kamer- groepen in de onmogelijkheid bracht hun stem te geven voor het op de lange baan schuiven der debatten over de buiten- landsche politiek. Toen de dertien ministers die aanwezig waren na de mededeeling van den stem mingsuitslag opstonden om Briand te vol gen en aan den president van de republiek de demissie van het .kabinet te overhandi gen, applaudisseerde wel de uiterste lin kerzijde doch het overige dus overgroote deel van de Kamer toonde er zich reken schap van te geven, dat vele moeilijkhe den overwonnen zullen moeten worden, voordat het opvolgende kabinet benoemd zal zijn. Factoren, die tot den val leidden. Het resultaat van de stemming kwam niet geheel onverwacht, ofschoon men niet voorzien had, dat de regeering reeds den eersten dag van de zitting verslagen zou worden, schrijft de „Tel." Het heeft echter niet aan waarschuwin gen ontbroken, dat de politiek van de re- geering impopulair werd. In een redevoe ring die kort geleden door Maginot, den minister van Koloniën in het kabir.et- Briand, werd gehouden, zeide deze, dat er geen sprake kon zijn van een ontruiming van de derde Rijnlandzone, voordat Duitschland het Toung-plan geratificeerd had en het eerste gedeelte van de onvoor waardelijke annuïteiten krachtens het Young-plan was voldaan. Deze verklaring vond een krachtigen weerklank bij de rechtsche groepen van de Kamer en vooral bij de volgelingen van Louis Marin. .Po gingen werden, gedaan, om Briand lot een verklaring te dwingen, waarin hij de be weringen van Maginot zou bevestigen of ontkennen, doch deze verklaring bleef uit. De kwestie werd nog gecompliceerd door de algemeene overtuiging, dat Briand in een ontruiming had toegestemd in ruil vooi een twijfelachtige belofte van Duitschland, en dat de geheele „transactie" voltooid zou worden nog voordat met de versterkingen aan de oostgrens begonnen was. Dit, te zamen met de ontstemming over de voor waarden van liet Young-plan, waarbij Frankrijk onder "bepaalde omstandighe den zijn Amerikaansche schulden zou moe ten blijven betalen zonder zekerheid ten aanzien der Duitsche betalingen, had ge leid tot een diep wantrouwen. Nog andere factoren werkten trouwens mede tot den val yan het kabinet; onder meer de re cente daling der prijzen welke voor den oogst werd verkregen in verband met de overproductie. Waarschijnlijk echter had Briand al deze moeilijkheden kunnen over winnen als hij in de gelegenheid was ge weest, vandaag aan de Kamer de over eenkomsten van Den Haag ter ratificatie voor te leggen. De vervolging der communisten. Het feit, dat vier communistische Ka merleden en ongeveer 150 leden van het bestuur der Communistische Partij in staat van beschuldiging zijn gesteld wegens epionmage, heeft eenige beroering gewekt. Aan den vooravond van den len Augus tus IJ., waarvan de communisten een „revolutionaire dag" wilden maken, wer den tal van huiszoekingen gedaan bij com munistische leiders, verdacht van een complot tegen de veiligheid van den Staat. Na langdurige onderzoekingen en verhooren zijn thans deleden van het 'bestuur der partij beschuldigd van: een complot tegen de binnenlandsche zoowel als tegen de buitenlandsche veiligheid van den Staat. Tot de gearresteerden behoo- ren Caohin, VaïllantCouturier, Marty, Doriot en Duclos, terwijl ten opzichte der 'beide eersten, leiders van de „Humanité", bovendien nog een onderzoek is geopend wegens spionnage. Ook de naam van Henri Bahbusse is aan de lijst toegevoegd van personen, die van spdonnage worden •beschuldigd. Het ex-Kamerlid Marty zit al geruimen tijd in de Santé-gevangenis. Duclos is al twee jaar geleden uit het land gevlucht. RUSLAND. De samenzweringen in Rusland. Verscheiden gewezen generaals terecht gesteld. Het telegraaf-agentsehap der sovjet-unie maakt wederom melding van de ontdek king van een anti-revolntionnair complot in de lederindustrie der sovjetunie, welke een ondermijning der weerkracht ten doel had en streefde naar buitenlandsche in terventie. De organisatie bestond voor het groot ste deel uit gewezen hoogere officieren van het tsarenleger. De voormalige generaals Michailoff, Wyssotschenski, Dymman, Dachanoff en Schulga zijn schuldig bevonden, ter dood veroordeeld en reeds terecht gesteld. De andere beklaagden zijn tot internee- ring in de concentratie-kampen veroor deeld. CHINA. Ernstige onlusten te Peking. Staat van beleg afgekondigd. U'ifc Peking wordt gemeld: Ernstige onlusten hebben gisteren avond plaats gehad in de geheele stad. Mannen, die ricksja's voorttrokken en ge wapend waren mee knuppels, vielen de tramwagens aan, dwongen de passagiers uit te stappen, mishandelden in sommige gevallen het personeel, vernielden de rui ten en beschadigden de wagens en do motoren. Aangezien de aanvallen gelijk tijdig in de verschillende deelen van Pe king werden uitgevoerd, heeft men hier blijkbaar met een opgezet plan te doen. Gedurende drie uur was het verkeer stilgelegd en eerst toen soldaten arriveer den, om de politie te assisteeren, konden de opstandigen uiteengedreven worden. De staat van beleg is afgekondigd en geleide lijk wordt de orde hersteld, hoewel het tramverkeer nog stil ligt. Het is nog niet bekend wafc de oorzaak van de onlusten is, hoewel het bekend is, dat sedert ©enigen tijd de vakvereeniging der ricksja's-trekkers en die van hefc tram wegpersoneel niet op goeden voet met el- kaar stonden. TWEEDE KAMER. De Ambtenarenwet. Een poging van den heer Ter Laan (S. D.), om ambtenaren met een inkomen van 2000 gld. lier jaar of minder vrij te stel len van griffierecht, als zij bij Ambte narengerecht of Centralen Raad beroep of hooger beroep, »vinstellen, mislukte. Eenzelfde Tot o/^Wrgingen enkele an dere amendementen, zoodai de beraad- slagingën gisteren geen wijziging in het wetsontwerp hebben gebracht. Wij zullen na aanneming van de wet 'een exposé geven van hare gedaante na de aangebrachte veranderingen. REGEERING EN MIDDENSTAND. Commissie van contact voor de behandeling van midder.standsaangelegenheden. In het Departementsgebouw aan het Bezuidenhout te 's-Gravenhage, vergader de de nog onder het vorig kabinet bij wijze van proef ingestelde Commissies van Con tact voor de behandeling va-n midden standsaangelegenheden. De vergadering der commissie werd ge opend door den Minister van Arbeid, Han del en Nijverheid, den heer mr. T. J. Ver schuur. Deze verklaarde er prijs op te stellen, te dezer plaatse uiteen te zetten wat de Regcering verwacht van het beoogde nau were contact, met den middenstand, waar van ook reeds de Troonrede gewaagde. De huidige economische ontwikkeling stelt den middenstand telkens voor nieu we vraagstukken, waaronder er zijn, die dezen stand in zijn bestaan bedreigen. Het stemt de Regeering tot voldoening op te merken, dat de middenstand zich ten deze uit eigen kracht gaandeweg meer paraat maakt. Intusschen is bij herhaling gebleken, dat bij het zoeken naar een oplossing voor de vraagstukken, die inzonderheid den middenstand raken, veelal de noodige exacte gegevens ontbreken. Harerzijds ziet de Regeering op dit gebied een taak voor zich weggelegd, in zooverre met het ver schaffen van de noodige documentatie ook zeer zeker het algemeen belang gediend wordt. Spreker stelt daarom gaarne het bescheiden apparaat, dat bij de onder-af- deeling Middenstand van zijn Departement beschikbaar is, in dienst van die belangen, welke daarvoor naar het oordeel der com missie van contact het eerst in aanmerking komen. De beteekenis der Commissie acht spr. inzonderheid daarin gelegen, dat zij de Regeering gelegenheid biedt de nooden en behoeften van den middenstand te lee- ren kennen, zooals die door insiders wor den gezien. Spreker zette vervolgens nader uiteen op hoedanige wijze hij zich de verzorging der door hem bedoelde documentatie heeft ingedacht. Deze zal een algemeen karakter dragen in zooverre in een over zichtelijk geheel moeten worden bijeenge bracht gegevens van wetenschap (econo mie), statistiek, gebeurtenissen voor den middenstand van belarig. Daarnaast zal worden zorggedragen voor een documenta tie van bijzonderen aard, die zich bepaal delijk op speciale middenstandsvraagstuk ken richt. De onderafdeeling-middenstand zal woe den geleid door directieven, haar door den Minister verstrekt, welke directieven, naar spr. zich voorstelt, veelal bij de commissie van contact haar oorsprong zullen vinden. Als voorzitter der commissie fungeert de heer P. K. J. Heringa, hoofd der afdeeling Handel en Nijverheid van het Departe ment, terwijl de heeren dr. J. van Beur den, mr. H. Bijleveld en mr. H. J. Wolff, allen buitengewone leden van den midden- standsraad, als leden hebben zitting geno men. Als secretaris treedt op de heer J. J. R. Schmal, hoofdcommies bij het departe ment van Arbeid, Handel en Nijverheid, die tevens met de leiding der nieuwe on- derafdeeling is belast. Denkbeelden omtrent andere werk zaamheden dan documentatie verklaarde de minister gaarne van de commissie te zullen inwachten. Nadat de minister de vergadering had verlaten, i. aakte de commissie aanstonds een begin met haar beraadslagingen, waar van het gevolg was een advies aangaande het verzamelen van gegevens nopens den detailhandel. De bijeenkomst werd mede bijgewoond door de drie nijverheidsconsulenten. De heer mr. A. I. M. J. baron van Wijnbergen voorzitter van den Middenstandsraad, die mede tot deze bijeenkomst was uitgenoo- digd, was door ambtsbezigheden van an deren aard verhinderd aanwezig te zijn. HET LICHTFEEST TE AMSTERDAM. De lichtstad uit de lichtend wonder. lucht. Een Drommen van menschen schuifelen voe-t jo voor voetje door de hei-verlichte stra ten van Amsterdam. Het licht straalt naar den hemel op en vloeit daar samen tot één rossige wolk van licht. Uit. de verte, van het vliegveld Schip hol, ziet men in het Noord-Oosten een roo- den gloed. Dat is de Lichtstad, die wij zul len gaan veroveren met liet twee-motorige Fokker-vliegtuig, de P.H.-A.E.H., dat go- reed staat om, bestuurd door den piloot L. Slllevis, op te stijgen tot het maken van een nachtvlucht boven de hoofdstad. Reeds gisteren zou de K. L. M. aanvan gen met het houden van deze nachtvluchten boven Amsterdam, doch tengevolge van de sterke mist, die tegen den avond kwam op zetten, kon er van vliegen niets komen. En zoo wercl dus heden de Lichtweek „inge vlogen". Schiphol, met alle nachtlichten ontsto ken, is al een kleine 'illuminatie op zich zelf. Het toestel voert slechts de navigatie- lichten en den schijnwerper, die bij het landen zijn diensten moet bewijzen. Als wij ons in de cabine achter de vensters hebben geïnstalleerd, hobbelen we over liet. veld en weg zinken de lichten van Schiphol onder ons. Eenige minuten zien wij onder ons duisternis, met hier en daar oen snel wegflitsend licht, en dan, eerst dim gestippeld en dan dichter en dichter, de ecrsfco straten, de eerste buitenwijk van de stad. Een zwenking van het toestel, en als een toove-rtapijt zien wij plotseling de ge heele stad onder ons. Lichtende punten, lichtende strepen, lichtende lijnengeen details meer maar één fantastische wir-war van licht. Dit duurt even, en dan gaat men de details onderkennen. Het makkelijkst herkent men het Damrak, met de dubbele rij van thans bespottelijk klein lijkende lichtzuiltjes. Als een witte piek staat hot lichtzuiltje op de Dam, het van nabij ge zien zoo imposante Edison-monument. Zelfs op deze hoogte, waar Muid'erpoort en Waaggebouw met him gebroken lichtlijn- t.jes naieve stukjes speelgoed lijken, blijft het paleis met zijn verlichte koepel maje stueus cn indrukwekkend. De torenver- liehting is echter niet op zulke hooge toe schouwers berekend. De omhoog-gerichte schijnwerpers werpen hun licht schuin do lucht in en zoo lijken de torens kandelaars met een krans van lichtjes er omheen. En daartusschen slingeren zich als lichtende linten de extra-verlichte straten, waarin men als een donkere slang de menigte, die thans tot één lange sliert is geworden, ziet voortkronkelen. Hooger trekt de pi loot het toestel, en over het donkere Bui ten-Y gaat het weer terug over do flonke rende stad, die als een diadeem onder ons licht. En voor we het weten hebben wij het sprookje genoten, de lichtlijnen worden zeldzamer, we zien weiden, die verlicht worden door onzen eigen schijnwerper, die door den piloot in werking is gesteld, en plots hobbelen we weer over het grasveld van Sohipbol, van de tooverwereld terug in de nuchtere werkelijkheid en op den beganen grond. Maar onvergetelijk blijft deze blik op onze stad, die wij thans gezien hebben als een levend, flonkerend juweel, dat in den avond zijn licht naar den hemel uitstraalt, niet met de brutale schelheid, welke wij, loopend door haar straten waarnemen, maar met een teerheid, als van een sterren hemel, die op aarde is neergedaald. Lichtfestijn op het water. Een der hoogtepunten van de Edison- lichtweek in de hoofdstad was wel de tocht met verlichte vaartuigen door de grach- VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. BriancJs kabinet is na een nederlaag in de Fransche Kamer afgetreden* Ernstige onlusten te Peking. Een nieuwe Oceaanvlucht (Luchtv., 2de blad). BINNENLAND. Het contact tusschen Regeering en Mid denstand (1ste blad). Het lichtfeest te Amsterdam. (1ste blad) Groote fabrieksbrand te Schiedam. (Gem. Ber.j 2de blad). De moord op den Oostzeedijk te Rotter dam. (Rechtzaken, 1ste en 2de blad). Tegen den gearresteerde verdachte van den kindermoord te Rotterdam zijn zeer bezwarende getuigenissen. (Laatste Be richten). LEIDEN. Intreerede van prof. dr. H. W. Siemens (•2de blad). ten en op den Amstel. Aan dit watercorso namen twee groepen deel; verlichte roei- booten, gieken en wherries, alsmede motor- booben. Tegen achten waren de boorden der Am- stel-oevers, ter hoogte van de clubgebou wen der roeiverecnigingen „Amstel" en „De Hoop" met een dichte menschenme- nigte bezet. Ook in de clubgebouwen zelf heerschte een geanimeerde drukte. To acht uur ving dG eerste groep, met „De Hoop" als uitgangspunt, haar tocht door de grachten aan. Zij bestond uit boo ten dor roeiverecnigingen „Do Amstel", „Do Hoop", „Poseidon" en „Willem III". Een betooverend schouwspel bood vooral do achtriemsgiek van „De Hoop", waarvan do uiteinden der riemen van branden de lampjes waren voorzien; ook de andere booten, met boord- boegverlichting van elcotrische gloeilampjes in allerlei kleuren, leverden een schitterenden aanblik. In middels had de groep verlichte motorboo ten haar gondeltocht aangevangen vanaf het hoofdkantoor der gasfabrieken, ter wijl daarnevens do groep raotorbootcn, welke een bepaalde voorstelling uitbeeld den, van de Marinewerf vertrok, om langs Nieuwe Heerengracht koers te zetten naar den Amstel. Dat ook de belangstelling langs de grachten enorm was, behoeft geen betoog. Tusschen 9 cn 10 uur bood de Am stel ter hoogte van „Do Hoop" een fan tastisch beeld, daar de groepen op dit punt ontbonden werden. Van de terrassen der clubgebouwen op beide oevers steeg een hoeraatje op, toen een verlichte roodc draak van geweldige afmetingen, welke een drijvende muziektent waarin een mu ziekcorps vrooüjke wijsjes blies, met zich meesleepte, langzaam door het donkere Amstelwater kwam aanstevenen. Het ge heel werd door een kleine motorboot voort getrokken. Uitvoerster van dit kunststuk was de Hollandscho Draad- en Kabelfa- briek. Bijzonder imposant was ook de ach ter den draak varende creatie der Krom hout Motorenfabriek, oen tusschen lichten de zuilen geplaatste Kromhout-motor, zil verwit glanzend in het libht van schijnwer pers. Bijzonder goed deden het voorts een sterk verkleinde nabootsing van het oplei dingsschip „De Pollux" en een lichtende mijnschacht van de Amsterdamscho An- thraciet Maatsehappij, terwijl daarnaast een Wolga-houtvlot met zingende Wolga- Sleepers doer de originaliteit zijner uit voering den aandacht trok. Het minst ef fectvol waren de met- lampions elee- trische natuurlijk versierde vaartuigen. Tegen kwart voor elf werd in het club- gobouw „De Hoop" de toekenning der prij zen door de jury bekend gemaakt. In de eerste groep kreeg do 4-riemsgiek „Cavl Jurrjcns" den eersten prijs voor de mooisf- uitgevoerde boot. Voor de meest origineelc uitvoering werd de eerste prijs toegekend aan de 8-riemsgiek van „De Hoop". In de groep motorbooten kreeg voor de mooiste uitvoering de „inzending" der Kromhout-Motor^nfabriek den eersten prijs; de prijs voor de meest origineelc uit voering werd aan het Wolga-houtvlot toe gekend. Te 10 uur ving tusschen de „Hoop" en het Amstelhotcl do met ongeduld verbeide spuitdemonstratie met modewerking van de drijvende stoombrandspuït „Jan van der Heyde" der brandweer aan, welke demonstratie een buitengewoon succes had. Electrische zoeklichten en schijnwerpers wierpen de laatste in verschillende kleu ren hun licht over de opgeworpen water massa's, waarvan het effect herhaaldelijk kreten van bewondering deed opgaan.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1