21ste Jaargang
MAANDAG 21 OCTOBER 1929
No. 6313
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
y\
OR
BUITENLAND
BINNENLAND
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij voorrïitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
lij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
franco per postf2.95 per kwartaal
et Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
rijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bij
•ooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen I
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit twee bladen
De R. K. Staatspartij en het
nilitaire vraagstuk.
Wij hebben gisteren ontvangen No. 8
van de uitgavenreeks der R. K. Staats-
bartij: ,Het militaire vraagstuk, in het
[oninbrijk der Nederlanden".
Bchee ®eze uitSave bevat de praeadviezen, uit
geest c: gebracht aan den Partijraad der R. K.
21 staatspartij ter behandeling in diens ver-
rmiddag -gering van 23 Nov. 1929.
^r' van ^anschot heeft behandeld
3441 de internationaal politieke zijde van het
rtaire vraagstuk, mr. D. Beaufort, O. F.
de moreele zijde, mr. dr. J. J. W. Beuns
S. J. de economische zijde, gen.-maj. P. J. v.
oe ilunnekrede en luitenant ter zee le kl. L.
•waavilcA. 0. M. Doormann de militair-technische
)e voor ;ijde.
telcwsM praeadviezen vormen een
va loe^ van 130 bladzijden.
's Zatci Ea na een uiteraard slechts vluch-
uui ïge lezing daarvan is onze totaal-indruk:
ndegeea aanwinst voor onze partij van groote
^te zi"* ^teekenis. Wij hebben materiaal voor ons,
m het militaire vraagstuk grondig te be-
Behceri ,tudeeren; over dit actueele vraagstuk
pQj-dt deze praeadviezen van Mie zijden
iI.
eel veel licht geworpen.
ecie ang;erme(je -willen wij niet zeggen, dat er
an geen enkele zijde van het vraagstuk
log mèèr belichting zou kunnen worden
rewenscht. Zoo, bij voorbeeld, achten
jl.tboi uitgesloten, dat, hoewel ongunstig
^rii leoordeeld wordt de mogelijkheid en wen
selijkheid van vervanging van den
ienstplicht door een vrij williger s-1 eg er.
Dg niet alle tegenstanders van den diensh-
plicht in onze partij zullen bekeerd zijn!
In de vergaderingen van de kieskringen
_im^' en in de partijraad-vergadering kan, aan
damdi?
e hand van de praeadviezen, heb militaire
raagstuk zakelijk en grondig worden be-
eken en besproken en beoordeeld.
Wij drukken op deze plaats af de ge-
leenschappelijke conclusies van de vijf
r ^fraeadviezen.
I. In het verkeer tusschen de volken ze-
eviere de Christelijke liefde en rechtvaar-
igheid over willekeur, wantrouwen en on-
:cht. Mitsdien is gewenscht: krachtige
'©dewerking in den geest der Vredesnota
,s i prn an Benedictus XV met de plannen van
J- J en Volkenbond, ter oplossing van interna-
raale geschillen door scheidsrechterlijke
jfcspraken of andere vreedzame middelen
n ter gelijktijdige en wederzijdsche vor
dering van bewapening.
II. Oorlog kan ook volgens de Katho-
ïke beginselen gerechtvaardigd zijn.
HL Instandhouding van eene militaire
eermacht in het Koninkrijk der Nederlan-
cn is in de tegenwoordige omstandigheden
boden. De organisatie van leger en vloot
echter, ook om de zware offërs, die
L klndl van de bevolking vraagt, beperkt te
tot hetgeen noodzakelijk is voor de
andhaving der neutraliteit en voor de
irdediging der onafhankelijkheid, binnen
grenzen door internationale regelingen
stellen.
W. Bij de huidige internationale ver-
ondingen druischt dienstplicht, zooals die
i Nederland bestaat, niet in tegen het na
lees. wrrecht. Het verdient echter aanbeveling
!r te gaan tot gelijktijdige en wederzijd-
:STEN che vervanging van de militie door vrij-
^ETUl ^bgerslegers, zoodra daardoor de hand-
Fp aving der neutraliteit en de verdediging
in J Br onafhankelijkheid niet worden in ge-
^ar gebracht. Voor de Katholieken van
ederland is dienstweigering ongeoorloofd.
W Het bezigen van bacteriologische
e
ade I
ANTI bijmiddelen is ongeoorloofd. Eveneens
noot i et bezigen van chemische strijdmiddelen
llcpD a^s reprossaille-maatregel.
Adv
BELGIE
HET NIEUWE BELGISCHE
MINISTERIE.
Bestaande uit 7 Katholieken en
5 Liberalen.
Het ministerie, in zijn nieuwe samen
stelling is thans gereed.
Jaspar blijft minister-president en minis
ter zonder portefeuille (Katholiek);
Graaf de Brocqueville, minister van De
fensie (Katholiek)
Hymans, buitenlandsche zaken, (libe
raal);
Baron Houtart, financiën (Katholiek);
Janson, justitie (liberaal);
Heijman, minister van nijverheid en ar
beid (Katholiek)
Baels wordt minister van binnenland-
sche zaken en landbouw (Katholiek);
Lippens, spoorwegen, marine, luchtvaart
(liberaal)
Forthomme, posterijen, telegraaf, tele
foon (liberaal)
Vauthier, kunsten en wetenschappen (li
beraal)
Van Caeneghem, openbare werken (Ka
tholiek);
Tschoffen, Koloniën (Katholiek).
Er zijn dus in het ministerie 7 Katho
lieken en 5 liberalen.
De regeering telt thans twaalf minis
ters in de plaats van tien. De vorige par
tijverhouding was zes Katholieke en vier
liberale ministers.
Het staatsblad van morgenochtend zal
de wijziging in de regeering officieel aan
kondigen.
De anti-ltaliaansche betooging.
Minister Hymans heeft Zaterdag een
bezoek gebracht aan den Italiaanschen
gezant om zijn leedwezen te betuigen over
de anti-ltaliaansche betooging voor het
Italiaansche consulaat.
De gezant stelde dit bezoek zeer op
prijs.
Er is een gerechtelijk onderzoek inge
steld.
De verloving van prinses Marie José.
De verloving van prinses Marie José
met den Italiaanschen kroonprins Hum-
berto zou 24 October, den verjaardag van
het huwelijk der Italiaansche vorsten, be
kend gemaakt worden. Het huwelijksaan
zoek van den kroonprins is gisteren bij het
Brusselsch liof ingekomen. Het huwelijk
zou te Rome worden ingezegend.
Ex-keizerin Zita,
Ex-keizerin Zita is met haar gezin in
België teruggekeerd. Zij zal zich onder
den naam hertogin van Bazel in het kas
teel van Steenockerzeel bij Brussel vesti
gen. Het werd haar door markies De Croix
ter beschikking gesteld.
De aartshertog heeft zich in de faculteit
der wijsbegeerte te Leuven als student la
ten inschrijven, als hertog van Bazel.
^Het kasteel van Steenockerzeel is een
historisch gebouw met vier torens van een
middeleeuwsch aspect en omringd door
vijvers.
DUITSCHLAND
Het ,-Volksbegeeren".
De beweging is geen succes.
Het is zeer de vraag, of de 4.1 milliocn
handteekeningen, die noodig zijn voor het
verkrijgen van het door de partijen van
rechts voorgestelde referendum tegen de
regeling—Young zullen bijeenkomen. Tot
nu toe is de beweging geen succes. Het
aantal nieuwe handteekeningen wordt el-
ken dag kleiner. In grodte steden zooals
Hamburg, Frankfort en Keulen zijn tot nu
toe slechts eenige duizenden stemmen uit
gebracht. Te Dresden werden tot Vrijdag
avond 3595 handteekeningen gezet, te
Wiesbaden tot Zaterdagmiddag 720, te
Mainz 68.
Te Leipzig hebben Vrijdag slechts 626
menschen op de lijsten geteekend. Te
Dortmund zijn tot Vrijdagavond in het
geheel slechts 404 handteekeningen geteld.
Politieke relletjes.
In verband met demonstraties voor 't
Volksbegeeren kwam het gisteren op ver
schillende plaatsen tot botsingen. De poli
tie moest herhaaldelijk tusscen beide ko
men.
In totaal zijn 80 personen gearresteerd.
Ook in den nacht van Zaterdag op Zon
dag hadden verschillende kloppartijen
plaats.
FRANKRIJK.
Poincaré naar een kliniek overgebracht.
Voor de tweede operatie.
Poincaré is gistermiddag overgebrecht
naar de kliniek in de xue Chaise waar hij
heden een tweede operatie zou onder-
OOSTENRIJK.
MASSA-TERUGKEER VAN ARBEIDERS
TOT DE KERK IN WEENEN.
De „Deutsche Pr esse" publiceerde dezer
dagen over bovenstaand onderwerp een
belangwekkend artikel.
Op de afval be w eging in Oostenrijk, zoo
lezen wij, is een terugkeerbeweging ge
volgd, die percentagegewijs reeds van
meer beteekenis is dan eerstgenoemde be
weging.
Wat dit feit be teekent, kan men slechts
dan begrijpen, wanneer men de fanatieke
propaganda volgt, die nu sinds meer dan
tien jaren in woord, geschrift en beeld te
gen de Katholieke Kerk in Oostenrijk ge
voerd wordt.
Prelaat dr. Seipel heeft, naar men weet.
indertijd zijn vrijwillig aftreden als bonds
kanselier hiermede gemotiveerd, dat hij
den propagandisten voor den afval geen
verdere mogelijkheid wilde geven, zijn per
soon als politicus bij de agitatie tegen de
Kerk te gebruiken.
Het was dan ook, zooals bekend, ner
gens in Europa zoo treurig op dit gebied
gesteld Rusland alleen uitgezonderd
als juist wel in Oostenrijk, waar tiendui
zenden sinds den oorlog de Kerk verlie
ten.
De leiding der sociaal-democratische
partij in Oostenrijk is het, die de voor
naamste stootkracht aan de beweging
geeft zooals men weet.
Wat nu den omekeer betreft, die zich
aan het voltrekken is, daarover kunnen
de volgende opgaven worden verstrekt:
Terwijl in het jaar 1928 de groei der
Katholieke Kerk tegenover den Katholie
ken-afval te Weenen 15.1 pet bedroeg is dit
cijfer, ondanks een verscherpte afval-pro-
paganda, in het tweede kwartaal 1929
reeds tot 22 pot. t estogen.
Merkwaardig ma;.- at heeten, dat de
trek naar de Kerk te Weenen juist in de
arbeiderswijken het duidelijkst aan den
dag treedt.
In Weenen is in het voorjaar zelfs een
groot aantal volwassenen, die tot dan toe
geen enkele religie aanhingen, in de Ka
tholieke Kerk getreden.
Twee en twintig percent, dus meer dan
een vijfde van de in het laatste kwartaal
afgevallen Katholieken, zijn weer in den
schoot der Kerk teruggekeerd, ondanks
de terreur, die hen wacht.
En wie gelegenheid heeft, met zulke te
ruggekeerden in aanraking te komen, zal
de groote zielsverandering dezer menschen
niet kunnen loochenen.
AFGHANISTAN.
MOORD OP DE BLOEDVERWANTEN
VAN AMAN OELLAH?
Lijken gevonden in de vesting van Kaboel.
Eenbroeren stiefbroer vandon
vroegeren koning onder de
gedoodeiL
Naar de Daily Telegraph uit Allahabad
meldt, zijn bij een grondig onderzoek van
de citadel te Kaboel in een gesloten ruimte
zes lijken gevonden. De identificatie gaat
met groote moeilijkheden gepaard, daar
de lijken reeds in. verren staat van ont
binding verkeerden. Het is echter gelukt
do identiteit van drie vast te stellen cn
wel Abdoel Majats Kan, een broer van
Aman Oellah, Hayatoella Kan, een stief
broeder van Aman Oellah en Mohammed
L'sman, een vroegere commandant van
Kandahar.
Aangenomen wordt, dat Habib Oellah
bij het bestijgen van den troon in het be
gin van dit jaar deze 6 personen, te zo
men met een aantal andere aanhangers
van Aman Oellah in zijn citadel heeft ge
vangen gezet. Toen hij zag, dat hij ver
slagen werd, heeft hij daarop de 6 gevan
genen vóór zijn vlucht uit Kaboel laten
dooden.
Aan den anderen kant bestaat ook de
mogelijkheid, dat de gevangenen in hun
vertwijfeling zelfmoord gepleegd hebben,
of den hongerdood zijn
AMERIKA
Een samenzwering tegen Cuba's president.
Naar de „Associated Press" uit Havana
meldt, zijn daar vier personen in hechto-
nis genomen, die er van verdacht worden
een revolutie op Cuba op touw te willen
zetten.
Een document, dat in beslag is genomen,
droeg de handteekening vah den liberalen
candidaat voor het presidentschap, die bij
de laatste verkiezingen de nederlaag leed,
alsmede van verscheiden gewezen leden
van het kabinet en van senatoren.
De politie is van oordeel, dat zij een
complot tegen president Machado op het
spoor is.
R. K. STAATSPARTIJ.
Partijraad.
De Partijraad der R. K. Staatspartij
houdt een vergadering op Vrijdag 22 No
vember en Zaterdag 23 November in het
Jaarbeursgebouw te Utrecht.
De agenda van de vergadering van Vrij
dag, die te 5 uur aanvangt, vermeldt o.m.
verkiezing van een voorzitter van het Da-
gelijksch Bestuur (vacature jhr. mr. Ruys
de Beerenbrouck), waaraan is voorafge
gaan de verkiezing van vijf leden van het
Dagelijksch Bestuur.
De agenda vermeldt verder enkele niet
zoo heel belangrijke voorstellen, ingediend
door Rijkskieskringorganisaties. Wij komen
daarop nader terug.
Behalve de Rijkskieskring Leiden, heb
ben ook de kieskringen 's Gravenhage,
's Hertogenbosch en Maastricht moties in
gediend, inzake herziening van het Kies
reglement.
Het praeadvies op deze moties luidt:
t 11 Partijbestuur, kennis genomen heb
bende van dit voorstel en van de andere
voorstellen inzake herziening van het
Kiesreglement 1927, is bereid de werking
van het K. R. te toetsen aan de ervarin
gen bij do laatste verkiezingen opgedaan.
Het P. B. verzoekt machtiging van den
Partijraad deze aangelegenheid desgo-
venscht commissoriaal te doen bohandelen.
In de vergadering van Zaterdag, die te
10 uur aanvangt, wordt behandeld „Het
militaire vraagstuk" aan de hand der uit
gebrachte praeadviezen der heeren mr. W.
v. Lansehot, mr. D. Beaufort O.F.M., mr.
dr. J. H. Beuns S.J., generaal-majoor A.
J. van Munnekrede en luitenant ter zee
L. A. C. M. Doorman.
Algemeen secretariaat der
R. K. Staatspartij.
Het Secretariaat van de R. K. Staats
partij, tot op heden gevestigd ten huize en
kantore van den Partijsecretaris Mr. Frans
Teulings, Hinthamerstraat 170, 'e Herto-
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
In België is een nieuw ministerie samen
gesteld met gunstige verhouding voor de
Katholieken.
De beweging tot het houden van een
volksstemming in Duitschland tegen het
Young-plan wordt een fiasco.
Te Kaboel zouden bloedverwanten van
koning Aman Oellah vermoord gevonden
zijn.
Het vierde postvliegtuig naar Indië
heeft een noodlanding moeten maken.
(Luchtv. 2e blad).
BINNENLAND.
De Diocesane Synode in het Bisdom
Haarlem (Kerkn, 2de blad).
De arrestatie te Heerlen van eep ver
dachte van den kindermoord te Rotterdam.
Nadere bijzonderheden. (Gem. Berich
ten, 2de blad).
In een parkvijver te Utrecht is het lijk
van een man gevonden (Gem. Berichten,
2de blad).
De relletjes te Maastricht. Nog een
doode. De kalmte keert langzaam terug.
(Gem. Berichten, 2de blad).
genbosch, alsmede het Bureau van heb Dr.
Schaepmanfonds, Frankenslag 8, 's Gra
venhage, waar mr. H. Kolfschoten tot dus
ver tevens zijn werkzaamhoden als tweede
secretaris der Partij verrichtte, zijn met
ingang van heden samengebracht in het
algemeen secretariaat der R. K. Staats
partij, geevstigd te 's-Gravenhage, Laan
van Mecrdervoort 5 A, telefoonnummer
90451. De kantoor- en spreekuren zijn 912
en 14—17.
DIAMANTEN BRUILOFT TE ROELOFARENDSVEEN
GER. DE M0REE
DIRKJE VAN DAM
Het was Zondag voor het echtpaar MoreeVan Dam een onvergetelijke dag,
want het vierde onder buitengewone belangstelling zijn diamanten huwelijksfeest.
Het is niet aan iedereen beschoren, zulk een feest te beleven en al gebeurt
dit een enkele maal, dan ziet men nog zoo vaak, dat de jubilarissen er zoo weinig
aan hebben, omdat met den ouderdom ook vaak de gebreken voor den dag
komen.
Dit is evenwel bij dit echtpaar niet het geval, want ze zijn beiden nog heel
kras en levenslustig. Vooral de bruidegom zit n°S vol kwinkslagen en hij kan
nog zoo grappig vertellen van den ouden tijd, terwijl hij met trots spreekt
van zijn kinderen, die het allen zoo goed hebben in do maatschappij. Eener
van is Kapelmeester bij het 6e Regiment Infanterie te Breda.
Alleen betreurt de bruidegom het, dat voor een diamanten bruiloft geen
ridderorde wordt gegeven, want, zoo merkt hij schertsend op, het valt niet mee
60 jaar lang met dezelfde vrouw opgeschept te zitten Dat de bruidegom met zijn
bruid opgesóhept zit, kunnen wij moeilijk gelooven, want ook zij is nog gezond
en levenslustig en ze zijn wat gek op elkaar, zoodat zij elkander niet willen
en kunnen missen.
Wat de eigenlijke feestviering betreft, des morgens kwam de Pastoor der
parochie in de kapel der Ecrw. Zusters aan beiden de H. Communie uit
reiken. Om 10 uur werd te hunner intentie uit dankbaarheid een gezongen
H. Mis aan God opgedragen. Na de H. Mis werd door het zangkoor van de
Parochie een feestcantate gezongen, waarna het feest in het gesticht werd
voortgezet
De Eerw. Zusters hadden het bruidspaar met recht in de bloemetjes gezet,
want de groote zaal was te hunner eer in feestgewaad gestoken. Met eenige
toepasselijke liederen, door de Eerw. Zusters vervaardigd, werd het krasse paar
toegezongen.
Om een uur bracht het muziekgezelschap „Liefde voor Harmonie" alhier een
muziekhulde. In den middag kwamen velen het echtpaar gelukwenschen, terwijl 't
ook niet ontbrak aan stoffelijke blijken van belangstelling.
Wij wenschen het echtpaar MoreeVan Dam van harte geluk met dit zeld
zame jubileum, en we hopen dat zij nog tal van jaren mogen genieten van hun
welverdiende rust.
