V. ste Jaargang DONDERDAG 17 OCTOBER 1929 No. 6310 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN BUITENLAND BINNENLAND STADSNIEUWS SE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij voorritbetaling m< oor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal j] onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal -anco per postf2.95 per kwartaal 41 et Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver- r°* -ijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij oruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen I' TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Medcdeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50 VOLKENBOND De arbeidsconferentie. De crisis is voorbij. Jlen neemt aan, dat de crisis op de zee den-conferentie thans voorbij is. De werkgevers-groep heeft besloten de otie te aanvaarden, die in de commissie n negen door de drie regeerings-gedele- erden aan de werkgevers was voorge- Deze motie luidt als volgt: „De conferentie, in overweging nemend moeilijkheden bij de speciale zeelieden- inferentie met inbegrip van de moeilijk- Kien over de samenstelling van de niet- igeeringsdelegaties, noodigt den beheers- ,ad uit, alle mogelijke middelen te bestu- eren, die geschikt schijnen te zijn om n terugkeer van de moeilijkheden van t verleden in de toekomst te vermijden". De werkgevers willen niet in de confe- ntie terugkeeren, zoolang deze motie et is aangenomen. Onmiddellijk daarna llen zij echter aan do werkzaamheden r commissie weder deelnemen. De arbeidersgroep zal tegenstemmen, I ch z ch bij het besluit der meerderheid lerleggen. Daar de regeeringsgroep ruim weemaal zoo talrijk is als de arbeidêrs- oep, zal het tegenstemmen der arbeiders- delegeerden de aanneming der motie et kunnen verhinderen. BELGIE Het ,,Furore"-opschrift De rechtbank te Lenven heeft zich con- rm den eisch van heb O. M., nitgespro- ji in de rechtzaak over 't opschrift op de .lustrade der universiteit van Leuven. >or haar eigen kosten moet de nniversi- de huidige balustrade vervangen, wor- sn door die, welke is ontworpen door den merikaanschen architeot Whitney War- n en welke het betwiste opschrift draagt, trekking hebbende op de vernieling der iversiteifc door de Duitschers. DUITSCHLAND Het Sklarek-schandaal. De sociaal-democratische partij heeft nsdag besloten burgemeester Schneider, agens zijn betrekkingen tot de gebr. Skla- k, buit-en de partij te sluiten en heeft im uitgenoodigd zijn ambten, ook dat van ngemeester, neer te leggen. Burgemeester Schneider heeft verklaard, en gevolg te kunnen geven aan dezen sch der sociaal-democraten. FRANKRIJK. De zaak Bessedowski. J Lijken in het Sovjet- gezant-schap? ^Paris-Midi" publiceert op nog al sensa- >neele wijze de vraag die het blad aan in ex-diplomaat der sovjets Bessedowski, gaan stellen, namelijk of in het gezant- hapsdomein van de sovjets te Parijs zich ken bevinden. Het blad signaleert met nadruk de wij- waarop Bessedowski met zijn antwoord n de vraag heendraait. Bessedowski's ttwoord komt n.l. hierop neer, da-t hij b1 veel schrijft en de houding van zijn genstanders afwacht. Intusschen gaat het gerucht dat tenmin- e drie executies moeten hebben plaats «had. Men weet dat hetzelfde beweerd is m de sovjetsgezantschappen te Londen te Berlijn, doch het zal wel onmogelijk jn aan het licht te brengen wat waarheid wat roman is. Intusschen zullen de Fransche autoriteï- n zich niet lang meer buiten de onthul- ïgen omtrent de zonderlinge praktijken >r sovjets in Frankrijk kunnen houden. b onrust-, die gewekt is door het geval issedowski neemt eerder toe dan af en nieuwe onthullingen van den oud-hoofd- istuurder der communistische partij in ■ankrijk Maurice Laporte veroorzaken n enorme sensatie. Laporte heeft de vertegenwoordigers Ir groote bladen bij zich geroepen en sn zeer pertinente verklaringen doen hoo- n omtrent de sovjetspionnage. Daarbij «ft hij een Fransch hoofdofficier, die nog eeds in dienst is, en die van Russische igine is, en in 1918 deel uitmaakte van Fransche militaire missie bij den tsaar, ischuldigd aan de revolutionairen de plan- in van generaal Janin te hebben verra- cn daardoor zoowel den moord op de azerlijke familie als het overleveren van usland aan het bolsjewisme te hebben «"haast. Aangezien men dergelijke beschuldigin- >n, die door een impressionneerend bewijs- ateriaal gestaafd schijnen te. worden, na- inrlijk niet zoo maar ter zijde lean leggen, ©rdt een onderzoek van de beweringen 111 Laporte onvermijdelijk. Trouwens La- >rte schijnt het daarop aan to willen luren. Muiterij op de „Waldeck-Rousseau"? De „Lokalanzeiger" meldt uit Sjanghai: Op het Fransche oorlogsschip „"Waldeck- Rousseau", dat zich thans in de Zuid-Chi- neesche haven Amoy bevindt, brak kortge leden wegens disciplinaire maatregelen een muiterij uit. waaraan het grootste deel der bemanning deelnam. Daar de commandant niet bij machte was, de muiters in bedwang te houden, werd den Amerikaanschen kruiser „Pitts- bourgh" draadloos om hulp verzocht. De Fransche muiters werden toen door een afdeeling Amerikaansche matrozen overmand. Twee raddraaiers werden door een in derhaast bijeengeroepen krijgsraad ter dood veroordeeld en op het dek opgehan gen. Het incident werd te Sjanghai eerst door de mededeeling der Amerikaansche matro zen bekend. LETLAND Een algemeene staking in Letland. De Letiandsche regeering besloot Dins dag tot doorvoering van de ziekenkasher ziening. op grond van het feit, dat de link- sche partijen in het parlement de aanne em ing van de herzieningswet door obstruc tie zouden weten te verhinderen. De sociaal-democratische fractie heeft daarop voor Vrijdag een algemeene staking geproclameerd voor alle bedrijven en het verkeerswezen. De regeering zal intus schen maatregelen treffen, dat het spoor wegverkeer gehandhaafd blijft. AFGHANISTAN. De politieke toestand. Ha bib Oellah's vlucht bevestigd. Het- radio-station te Kaboel is gisteren weer met het uitzenden van berichten be gonnen. Enkele particuliere berichten, die te Pesjawar ontvangen zijn, wijzen er op, dat Sjawall Khan Kaboel geheel in zijn macht heeft; de citadel is Zondag na een bombardement gevallen, terwijl de stad zelf reeds Donderdag werd bezet. Ha-bib OeDa-h is gevlucht, terwijl verscheidene steden zich aan Nadir Khan hebben onder worpen. Jallahabad is door de Mohmands bezet. Nadir Khan wordt elk oogenbük te Kaboel verwacht. Hij moet voornemens zijn een nationale vergadering bijeen te roepen voor het kiezen van een nieuwen koning. CHINA. De opstand tegen Nanking. Rebellie in Chineesch Turkestan. Volgens een bericht uit Peking is Si Chineesch Turkestan een opstand uitge broken. De bevelhebber der Chineesche troepen aldaar, generaal Ljoemin, heeft generaal Feng meegedeeld, dat hij het gezag der Nanking-regeering niet langer erkent en zich bij Feng aansluit. Do commissaris der Nanking-regeering te Kasj'gan is door de opstandelingen gevangen genomen. Tegenover een vertegenwoordiger van het Japansche telegraafa-gentschap ver klaarde Tsjang Kai Sjek, dat hij er niet aan denkt het gezag aan de generaals Feng en Yen. over te laten. Hij bezit het ver trouwen der Koeomintang en voldoende volmachten. Negen divisies zullen naar Noordelijk China worden gezonden. Feng en Yen. Naar het Japansche Telegraaf-agent- schap meldt, komen de berichten, dat ge neraal Feng door generaal Yen is gevan gen genomen, niet met de feiten overeen. Integendeel zouden Feng en Yen een bondgenootschap hebben gesloten om ge zamenlijk tegen Tsjang Kai Sjek op te treden. Het Russisch-Chineesch conflict Alarmeerende berichten. Reuter meldt uit Tokio, dat in een tele gram uit Moekden gezegd wordt, dat het Chineesche militaire hoofdkwartier te Ki- rin zeer verontrust is door den vooruitgang van de Sovjettroepen langs de Soengari- rivier, waar zij H watsjan. in de buurt van Foetsjin genomen hebben en Han, een be langrijke stad op den weg naar Charbin, bedreigen. Bij het ontvangen van deze berichten heeft Tsjang Hsoe Liang een spoedverga dering van zijn 'bevelhebbers bijeen geroe pen om te overwegen, hoe de Russen ver dreven 'kunnen worden. Een telegram uit Charbin deelt mede, dat er alaam eerend e berichten zijn over ge vechten aan de Soengari. Een hevige strijd had plaats tusschen Linkiang en Foetsjin. De laatste stad wordt door de Russen be>- dreigd. Sovjetvliegtuigen hebben Heiho tegen- 1 over Blagovestsjensk gebombardeerd. TWEEDE KAMER. De Ambtenarenwet. De algemeene beschouwingen over de regeling van den rechtstoestand der amb tenaren zijn gistermiddag reeds beëindigd. De beraadslagingen zijn gestrand bij ar tikel 1. Dit artikel luidt: Niet is ambtenaar in den zin der wet, met wien een arbeidsovereen komst naar burgerlijk recht is geslo ten. Verschillende leden waren het hier mede niet eens. Op verzoek van den heer Van Wijnbergen die tot nu toe de woordvoerder der Katholieken is inzake de ambtenarenwet zeide de minister een nota van wijziging toe.1 (Deze nota is intusschen verschenen en luidt „Bij of krachtens algemeenen maatregel van bestuur worden bepalingen vastge steld betreffende de gevallen waarin en de voorwaarden waaronder door of van wege het Rijk indienstneming op arbeids overeenkomsten naar burgerlijk recht kan plaats hebben. Omtrent dezelfde onderwerpen worden door het bevoegd gezag der provinciën, ge meenten, waterschappen, veemschappen en veempolders bepalingen vastgesteld, in dien door of vanwege die lichamen in dienstneming op arbeidsovereenkomst naar burgerlijk recht plaats heeft. Artikel 126 is vaai overeenkomstige toepassing"). De communist De Visser is gisteren slaags geraakt met den heer Marchant. Wij knippen uit het verslag: De heer Marchant (V. D.) betoogt, dat het algemeen belang eiscTit, dat de rechtspositie der ambtenaren vast staat en wettelijk is geregeld. De heer de Vis ser heeft gisteren gezegd, dat in Rus land een klassestaat is en dat hier ook een klassestaat is. Het verschil is, dat in Rus land de stakende ambtenaar wordt dood- De heer De Visser (C. P.): TJ liegt, Ik laat men klasse zoo niet belasteren. De Voorzitter hamert. De heer W ij n k o o p (Comm.)TJ hebt geen enkel gegeven De heer Marchant: Indien de sta kende ambtenaar niet wordt doodgescho ten, krijgt hij toch gruwelijke straffen. De heer De Visser: Als hij contra^- revolutionaire bedoelingen heeft om den klassestaat kapot te maken. De heer Marchant meent, dat hij aan den overkant een klassestaat ziet, die de stakende ambtenaren doodschiet of gruwelijke straffen geeft, en aan den an deren kant een staat, volgens den heer De Visser ook een klassestaat, die een slech te wetgeving maakt, maar de ambtena ren tenminste in leven laat, dan is de keuze niet moeilijk voor den ambtenaar. En dan acht spr. het de beste methode om van de slechte wetgeverij te maken wat er van te maken is. De heer De Visser: Noem eens één voorbeeld, bedrieger! De voorzitte r hamert. De heer Marchant constateert, dat men van den sprong vooruit, dien men ook met betrekking tot de ambtenaren ge daan had, langzamerhand ia teruggeko- Belangrïjke bespreking te Rome. Dr. Poels vertrekt eerstdaags naar Ro me aldus bericht het „Centrum" waar belangrijke besprekingen zullen plaats vin den tusschen voormannen uit diverse lan den van de Internationale Kath. Arbei dersorganisaties. DIOCESANE VEREENIGING VAN R.K. BIJZONDERE ONDERWIJZERS Opening van het winterseizoen. Het nieuwe vergaderseizoen der afd. Leiden van de Dioc. Vereen, van R. K. Bijzondere Onderwijzers werd gisteren avond op schitterende wijze geopend, wijl een zestigtal dames en heeren aan den oproep van het bestunr had gehoor ge geven. De Jacobazaal van Hotel „Den Burcht" was bijkans nog te (klein voor alle be langstellenden. Nadat de vergadering door den Geest. Adviseur, prof. P. Heskcs, met gebed was geopend, heette de voorzitter, de heer De Boer uit Noordwijk, allen hartelijk welkom, waarna hij allereerst eenige me- dedeelingen deed over het winterpro- gramma. Als een der punten daarvan zal een le zing worden gehouden door den Eerw. fra ter Thomas over diens methode voor het Geschiedenis-onderwijs. Verder zal de secretaris, de heer N. B. M. Vreeburg, een avond wijden aan de nieuwe zangmethode. De voorz. memoreerde hierna het voor katholiek Leiden en speciaal voor ka tholiek onderwijzend Leiden verheugend feit van de oprichting van den katho lieken hoofdactecursus. Waar de katho lieke opleiding in het bisdom Haarlem nog veel te wenschen overlaat en men tot heden veelal op een neutrale opleiding was aangewezen, mag men met recht zeg gen, dat deze opleiding in een groote be hoefte zal voorzien. Voorts wijst de voorzitter erop, dat hierdoor ook wellicht mogelijk gewerden is gedeeltelijk de opleiding voor het gods-, dienstdiploma B te volgen. Spr. hoopt, dat men door deze opleiding het 'bewustzijn versterken zal, dat men is katholiek onderwijzer of onderwijzeres. Waar er thans een nieuwe regeerings- periode is ingegaan, wijst de voorz. erop, dat er nog steeds verschillende wenschen zijn overgebleven, als de salarieering, de rechtspositie en het aanvullend onderwijs voor de niet meer schoolgaande jeugd. De secretaris deelde vervolgens mede, dat de Commissie van Beroep in de vacature-Kleintjes tot lid had aangewezen mr. H. F. A. Donders en niet pater mr. van der Helm, die door de afdeeling als zoodanig was gekozen. Van den R. K. Bond voor Groote Ge zinnen was wederom medewerking ge vraagd voor het houden van een Ouder avond. Het bestuur had bereids medewer king toegezegd en de vergadering hechtte haar goedkeuring aan. Van het Hoofdbestuur was bericht in gekomen, dat het in zijn laatste vergade ring 'had besloten aan de afdeelingen te verzoeken geen moties aan te nemen of te publiceeren voor of tegen de motie van de afd. Hoorn inzake het aanbevelen van „De Morgen", voorts aan de afdeelingen te verzoeken bij e.v. verkiezingen voor de Raden van Beroep een keuze te doen uit de volgende Candida ten: A. J. Blaas te Amsterdam, G. Bulten te Voorhout, A. Brugman te Heemstede, A. Engels te Lei den, pater mr. A. van der Helm te Kat wijk en prof. P. Heskes te Warmond. De voorzitter deelde hierna mede, dat het ledenaantal is gestegen tot 141, een aantal grootcr dan de vereeniging telde voor het zelfstandig worden van de af deeling Hillegom, en verder, dat de Eerw. Zusters van Warmond donatrice der Ver. zijn geworden. Hierna richtte de voorzitter zich met eenige welgekozen woorden tot den heer A. v. d. Meer, die met ingang van Septem ber het onderwijs heeft verlaten. Spr. me moreerde hoe de heer v. d. Meer behalve voor de schoolgaande jeugd en voor de behartiging der belangen van de niet meer schoolgaande jeugd ook zijn sporen heeft verdiend ten opzichte van het ver- eenigingsleven. Daarvoor brengt spr. den heer v. d. Meer hartelijk dank en als blijk van sympathie bood spr. den scheidenden heer v. d. Meer een fraaien palm aan. De heer v. d. Meer zegde met enkel© woorden hartelijk dank voor de vrien delijk© woorden van den voorzitter en d© sympathie der vergadering. Bij de rondvraag vroeg de heer Paarde- kooper inlichtingen over de houding van ©en schoolbestuur te Leiden bij de be noeming van een hoofd, waarop de voorz. den vragensteller naar genoegen beant woordde. De heer Verwey wees erop, dat de voorz. er in zijn openingswoord wel in het algemeen horinnerd had aan de nog on vervuld gebleven wenschen, maar spr. achtte het boter reeds nu de volgende wenschen kenbaar te maken: verkorting van den tijd, waarin het maximum-salaris te bereiken is, vooral voor menschen, die een eigen gezin willen stichten; pogingen aan -te wenden om de 3 pOt. korting voor ongehuwden af te schaffen, den kinder toeslag te 'brengen van 3 pOt. op 5 pCct., en de leeftijdsgrens daarbij te brengen van 18 op 21 jaar en tenslotte herziening van het classificatie-stelsel. De voorz. beantwoordde den heer Ver wey, waarop de vergadering haar goed keuring aan deze voorstellen heohtte. De heer Jagers vroeg tenslotte of door het houden van een onderwijzersdag de gebruikelijke feestavond niet zou verval len waarop de voorz. antwoordde, dat het bestuur deze kwestie onmiddellijk onder de oogen zal zien. Jan Beerends over: Het Carnaval van mode en dracht. Hierna- werd het woord verleend aan den heer Jan Beerends, uit Amsterdam, die een voordracht met lichtbeelden hield over: „Het Carnaval van mode en dracht". We kunnen niet anders zeggen, dan dat het bestuur een goede, een bijzondere keus gedaan heeft- om Jan Beerends voor een spreekbeurt tc vragen. We weten niet wat de aanwezigen het meest heeft geboeid: de geschiedenis van Dit nummer bestaat uit twee bladen VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De crisis op de arbeidsconferentie te Ge- nève voorbij. De zaak-Bessedowski te Parijs veront rust het publiek. Generaal Feng niet gevangen genomen? De reis van de Zeppelin naar den Bal kan. (Luchtv. 2e blad en Telegrammen). BINNENLAND. Gouden Priesterfeest van Z. Em. Kardi naal v. Rossum (2de blad). De aanstaande tariefsverlaging voor brieven enz. (2de blad). Verschillende gevallen van Kinderver lamming (Gem. Ber., 2de blad). Ernstige relletjes te Maastricht (Gem. Ber„ 2de blad). het costuum, van de kleeding der men schen en de cultureele beteekenis daar van, uitgebeeld in een keus van lantaarn- plaatsjes, of wel de hoogst interessante voordracht, die door Jan Beerends daar omheen is geweven, in een begeesterend verhaal van klinkende, weldoordachte en weloverwogen woordenpracht. We zouden haast geneigd zijn te zeg gen, dat Jan Beerends zijn gehoor, zijn intellectueel gehoor, meer nog door zijn beeldende taal dan door de voordraoht zelf, boeide. Toch stond ook deze zelf op hoog peil, omdat ons hier a-a.n de hand van de keu rige collectie lichtbeelden een zoo volle dig mogelijk overzicht gegeven werd van de wijze, waarop het menschelijk hart door alle tijden heen zich uit in kleur cn lijnen. Welk een kunst de costuumkunst in zich bevat zal eerst thans velen dui delijk zijn geworden en weinigen zullen geweten hebben in welk nauw contact met het dagelijksoh leven de costuum kunst steeds heeft gestaan. Immers, niet enkel het individu spreekt er zioh in uit, ook het religieuse en sociale gevoel van een volk of volksgroep en de geest van een geheel tijdperk komen in de kleeding tot sterke uitdrukking. Zoo is de kloeding in den loop dor eeuwen werkelijk geworden een carnaval, waarin het menschelijk hart zijn verlan gens uitstort. Hefc is niet enkel een spel van kleur en lijnen, maar van het men- sohelijk hart. Wat van belang is, is het hart van den mensch, hetzij het geuit w-ordt in bouwwerken of schilderstukken. Op de meest fello manier vindt men het in den mensch uitgebeeld in de kleeding. Eigenlijk zijn er drie motieven voor het dragen van kleeding: bedekking, beschut ting en versiering en deze laatste gold en geldt nog steeds niet het minst. 't Zou ons te ver voeren om hetgeen we dezen avond op het doek zagen, getrouw na te vertellen, zoodat we met een kort resumé willen volstaan. Behandeld werd de plastische kleoding van Grieken en Romeinen, de fleurige dracht uit de Middeleeuwen, het pompeuze gewaad der 16e en l7o eeuw, de mode van vóór en na de Fransche revolutie, do in vloed van het individualisme op do 19e- eeuwsche kleed ij, de moderne kleeding, kleeding en religie, kleeding en persoon lijkheid, het kind in de kleeding, de man en de mode, en ten slotte de kleeding in. de kunst. Dit alles aan de hand van lichtbeelden, naar reproducties van oude- reliefs en beeldhouwwerken, schilderijen van Mem- linok, v. d. Weyden, Dirk Bouts, v. Eyck, Jan Steen, Frans Hals, Rembrandt, Jozef Israels, enz. Boven de interessante geschiedenis van het costuum in zijn ernst en dwaasheid, zijn eenvoud en potsierlijkheid, stond de voordracht van Jan Beerends zelf, om het geheel geweven in een beeldrijke taal, van idealisme, heroiek en romantisme. Hij sleepte zijn gehoor mee de dingen to zien zooals hij ze zag in zijn van geestdrift tintelend hart als sohoonheid, schoonheid, schoonheid Het warm applaus der aanwezigen be wees wel, dat Jan Beerends succes had en de voorzitter kon niet anders dan hem hartelijk dank te zeggen voor het gebodeno Tijdens de pauze werd door het koortje, dat zich onder leiding van den heer M. Lakeman op den Onderwijzersdag voor het eerst had doen hooren, een viertal stukjes muziek ten gehoore gebracht, hetgeen den avond nog meer deed slagen, zoodat de voorzitter ook in de toekomst de medewerking van den heer Lakeman en de zijnen inriep. 't Kan niet anders of deze schitterende opening van het winterseizoen zal haar vruchten afwerpen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1