V.
ste Jaargang
DONDERDAG 17 OCTOBER 1929
No. 6310
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
STADSNIEUWS
SE
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij voorritbetaling
m< oor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
j] onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
-anco per postf2.95 per kwartaal
41 et Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
r°* -ijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
oruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen I'
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Medcdeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
VOLKENBOND
De arbeidsconferentie.
De crisis is voorbij.
Jlen neemt aan, dat de crisis op de zee
den-conferentie thans voorbij is.
De werkgevers-groep heeft besloten de
otie te aanvaarden, die in de commissie
n negen door de drie regeerings-gedele-
erden aan de werkgevers was voorge-
Deze motie luidt als volgt:
„De conferentie, in overweging nemend
moeilijkheden bij de speciale zeelieden-
inferentie met inbegrip van de moeilijk-
Kien over de samenstelling van de niet-
igeeringsdelegaties, noodigt den beheers-
,ad uit, alle mogelijke middelen te bestu-
eren, die geschikt schijnen te zijn om
n terugkeer van de moeilijkheden van
t verleden in de toekomst te vermijden".
De werkgevers willen niet in de confe-
ntie terugkeeren, zoolang deze motie
et is aangenomen. Onmiddellijk daarna
llen zij echter aan do werkzaamheden
r commissie weder deelnemen.
De arbeidersgroep zal tegenstemmen,
I ch z ch bij het besluit der meerderheid
lerleggen. Daar de regeeringsgroep ruim
weemaal zoo talrijk is als de arbeidêrs-
oep, zal het tegenstemmen der arbeiders-
delegeerden de aanneming der motie
et kunnen verhinderen.
BELGIE
Het ,,Furore"-opschrift
De rechtbank te Lenven heeft zich con-
rm den eisch van heb O. M., nitgespro-
ji in de rechtzaak over 't opschrift op de
.lustrade der universiteit van Leuven.
>or haar eigen kosten moet de nniversi-
de huidige balustrade vervangen, wor-
sn door die, welke is ontworpen door den
merikaanschen architeot Whitney War-
n en welke het betwiste opschrift draagt,
trekking hebbende op de vernieling der
iversiteifc door de Duitschers.
DUITSCHLAND
Het Sklarek-schandaal.
De sociaal-democratische partij heeft
nsdag besloten burgemeester Schneider,
agens zijn betrekkingen tot de gebr. Skla-
k, buit-en de partij te sluiten en heeft
im uitgenoodigd zijn ambten, ook dat van
ngemeester, neer te leggen.
Burgemeester Schneider heeft verklaard,
en gevolg te kunnen geven aan dezen
sch der sociaal-democraten.
FRANKRIJK.
De zaak Bessedowski.
J Lijken in het Sovjet-
gezant-schap?
^Paris-Midi" publiceert op nog al sensa-
>neele wijze de vraag die het blad aan
in ex-diplomaat der sovjets Bessedowski,
gaan stellen, namelijk of in het gezant-
hapsdomein van de sovjets te Parijs zich
ken bevinden.
Het blad signaleert met nadruk de wij-
waarop Bessedowski met zijn antwoord
n de vraag heendraait. Bessedowski's
ttwoord komt n.l. hierop neer, da-t hij
b1 veel schrijft en de houding van zijn
genstanders afwacht.
Intusschen gaat het gerucht dat tenmin-
e drie executies moeten hebben plaats
«had. Men weet dat hetzelfde beweerd is
m de sovjetsgezantschappen te Londen
te Berlijn, doch het zal wel onmogelijk
jn aan het licht te brengen wat waarheid
wat roman is.
Intusschen zullen de Fransche autoriteï-
n zich niet lang meer buiten de onthul-
ïgen omtrent de zonderlinge praktijken
>r sovjets in Frankrijk kunnen houden.
b onrust-, die gewekt is door het geval
issedowski neemt eerder toe dan af en
nieuwe onthullingen van den oud-hoofd-
istuurder der communistische partij in
■ankrijk Maurice Laporte veroorzaken
n enorme sensatie.
Laporte heeft de vertegenwoordigers
Ir groote bladen bij zich geroepen en
sn zeer pertinente verklaringen doen hoo-
n omtrent de sovjetspionnage. Daarbij
«ft hij een Fransch hoofdofficier, die nog
eeds in dienst is, en die van Russische
igine is, en in 1918 deel uitmaakte van
Fransche militaire missie bij den tsaar,
ischuldigd aan de revolutionairen de plan-
in van generaal Janin te hebben verra-
cn daardoor zoowel den moord op de
azerlijke familie als het overleveren van
usland aan het bolsjewisme te hebben
«"haast.
Aangezien men dergelijke beschuldigin-
>n, die door een impressionneerend bewijs-
ateriaal gestaafd schijnen te. worden, na-
inrlijk niet zoo maar ter zijde lean leggen,
©rdt een onderzoek van de beweringen
111 Laporte onvermijdelijk. Trouwens La-
>rte schijnt het daarop aan to willen
luren.
Muiterij op de „Waldeck-Rousseau"?
De „Lokalanzeiger" meldt uit Sjanghai:
Op het Fransche oorlogsschip „"Waldeck-
Rousseau", dat zich thans in de Zuid-Chi-
neesche haven Amoy bevindt, brak kortge
leden wegens disciplinaire maatregelen een
muiterij uit. waaraan het grootste deel der
bemanning deelnam.
Daar de commandant niet bij machte
was, de muiters in bedwang te houden,
werd den Amerikaanschen kruiser „Pitts-
bourgh" draadloos om hulp verzocht.
De Fransche muiters werden toen door
een afdeeling Amerikaansche matrozen
overmand.
Twee raddraaiers werden door een in
derhaast bijeengeroepen krijgsraad ter
dood veroordeeld en op het dek opgehan
gen.
Het incident werd te Sjanghai eerst door
de mededeeling der Amerikaansche matro
zen bekend.
LETLAND
Een algemeene staking in Letland.
De Letiandsche regeering besloot Dins
dag tot doorvoering van de ziekenkasher
ziening. op grond van het feit, dat de link-
sche partijen in het parlement de aanne
em ing van de herzieningswet door obstruc
tie zouden weten te verhinderen.
De sociaal-democratische fractie heeft
daarop voor Vrijdag een algemeene staking
geproclameerd voor alle bedrijven en het
verkeerswezen. De regeering zal intus
schen maatregelen treffen, dat het spoor
wegverkeer gehandhaafd blijft.
AFGHANISTAN.
De politieke toestand.
Ha bib Oellah's vlucht
bevestigd.
Het- radio-station te Kaboel is gisteren
weer met het uitzenden van berichten be
gonnen. Enkele particuliere berichten, die
te Pesjawar ontvangen zijn, wijzen er op,
dat Sjawall Khan Kaboel geheel in zijn
macht heeft; de citadel is Zondag na een
bombardement gevallen, terwijl de stad
zelf reeds Donderdag werd bezet. Ha-bib
OeDa-h is gevlucht, terwijl verscheidene
steden zich aan Nadir Khan hebben onder
worpen. Jallahabad is door de Mohmands
bezet. Nadir Khan wordt elk oogenbük te
Kaboel verwacht. Hij moet voornemens
zijn een nationale vergadering bijeen te
roepen voor het kiezen van een nieuwen
koning.
CHINA.
De opstand tegen Nanking.
Rebellie in Chineesch
Turkestan.
Volgens een bericht uit Peking is Si
Chineesch Turkestan een opstand uitge
broken.
De bevelhebber der Chineesche troepen
aldaar, generaal Ljoemin, heeft generaal
Feng meegedeeld, dat hij het gezag der
Nanking-regeering niet langer erkent en
zich bij Feng aansluit. Do commissaris
der Nanking-regeering te Kasj'gan is door
de opstandelingen gevangen genomen.
Tegenover een vertegenwoordiger van
het Japansche telegraafa-gentschap ver
klaarde Tsjang Kai Sjek, dat hij er niet
aan denkt het gezag aan de generaals Feng
en Yen. over te laten. Hij bezit het ver
trouwen der Koeomintang en voldoende
volmachten. Negen divisies zullen naar
Noordelijk China worden gezonden.
Feng en Yen.
Naar het Japansche Telegraaf-agent-
schap meldt, komen de berichten, dat ge
neraal Feng door generaal Yen is gevan
gen genomen, niet met de feiten overeen.
Integendeel zouden Feng en Yen een
bondgenootschap hebben gesloten om ge
zamenlijk tegen Tsjang Kai Sjek op te
treden.
Het Russisch-Chineesch conflict
Alarmeerende berichten.
Reuter meldt uit Tokio, dat in een tele
gram uit Moekden gezegd wordt, dat het
Chineesche militaire hoofdkwartier te Ki-
rin zeer verontrust is door den vooruitgang
van de Sovjettroepen langs de Soengari-
rivier, waar zij H watsjan. in de buurt van
Foetsjin genomen hebben en Han, een be
langrijke stad op den weg naar Charbin,
bedreigen.
Bij het ontvangen van deze berichten
heeft Tsjang Hsoe Liang een spoedverga
dering van zijn 'bevelhebbers bijeen geroe
pen om te overwegen, hoe de Russen ver
dreven 'kunnen worden.
Een telegram uit Charbin deelt mede,
dat er alaam eerend e berichten zijn over ge
vechten aan de Soengari. Een hevige strijd
had plaats tusschen Linkiang en Foetsjin.
De laatste stad wordt door de Russen be>-
dreigd.
Sovjetvliegtuigen hebben Heiho tegen-
1 over Blagovestsjensk gebombardeerd.
TWEEDE KAMER.
De Ambtenarenwet.
De algemeene beschouwingen over de
regeling van den rechtstoestand der amb
tenaren zijn gistermiddag reeds beëindigd.
De beraadslagingen zijn gestrand bij ar
tikel 1. Dit artikel luidt:
Niet is ambtenaar in den zin der
wet, met wien een arbeidsovereen
komst naar burgerlijk recht is geslo
ten.
Verschillende leden waren het hier
mede niet eens. Op verzoek van den heer
Van Wijnbergen die tot nu toe de
woordvoerder der Katholieken is inzake
de ambtenarenwet zeide de minister
een nota van wijziging toe.1
(Deze nota is intusschen verschenen en
luidt
„Bij of krachtens algemeenen maatregel
van bestuur worden bepalingen vastge
steld betreffende de gevallen waarin en
de voorwaarden waaronder door of van
wege het Rijk indienstneming op arbeids
overeenkomsten naar burgerlijk recht kan
plaats hebben.
Omtrent dezelfde onderwerpen worden
door het bevoegd gezag der provinciën, ge
meenten, waterschappen, veemschappen
en veempolders bepalingen vastgesteld, in
dien door of vanwege die lichamen in
dienstneming op arbeidsovereenkomst naar
burgerlijk recht plaats heeft. Artikel 126 is
vaai overeenkomstige toepassing").
De communist De Visser is gisteren
slaags geraakt met den heer Marchant.
Wij knippen uit het verslag:
De heer Marchant (V. D.) betoogt,
dat het algemeen belang eiscTit, dat de
rechtspositie der ambtenaren vast staat
en wettelijk is geregeld. De heer de Vis
ser heeft gisteren gezegd, dat in Rus
land een klassestaat is en dat hier ook een
klassestaat is. Het verschil is, dat in Rus
land de stakende ambtenaar wordt dood-
De heer De Visser (C. P.): TJ liegt,
Ik laat men klasse zoo niet belasteren.
De Voorzitter hamert.
De heer W ij n k o o p (Comm.)TJ hebt
geen enkel gegeven
De heer Marchant: Indien de sta
kende ambtenaar niet wordt doodgescho
ten, krijgt hij toch gruwelijke straffen.
De heer De Visser: Als hij contra^-
revolutionaire bedoelingen heeft om den
klassestaat kapot te maken.
De heer Marchant meent, dat hij
aan den overkant een klassestaat ziet, die
de stakende ambtenaren doodschiet of
gruwelijke straffen geeft, en aan den an
deren kant een staat, volgens den heer De
Visser ook een klassestaat, die een slech
te wetgeving maakt, maar de ambtena
ren tenminste in leven laat, dan is de
keuze niet moeilijk voor den ambtenaar.
En dan acht spr. het de beste methode
om van de slechte wetgeverij te maken wat
er van te maken is.
De heer De Visser: Noem eens één
voorbeeld, bedrieger!
De voorzitte r hamert.
De heer Marchant constateert, dat
men van den sprong vooruit, dien men ook
met betrekking tot de ambtenaren ge
daan had, langzamerhand ia teruggeko-
Belangrïjke bespreking te Rome.
Dr. Poels vertrekt eerstdaags naar Ro
me aldus bericht het „Centrum" waar
belangrijke besprekingen zullen plaats vin
den tusschen voormannen uit diverse lan
den van de Internationale Kath. Arbei
dersorganisaties.
DIOCESANE VEREENIGING VAN
R.K. BIJZONDERE ONDERWIJZERS
Opening van het winterseizoen.
Het nieuwe vergaderseizoen der afd.
Leiden van de Dioc. Vereen, van R. K.
Bijzondere Onderwijzers werd gisteren
avond op schitterende wijze geopend, wijl
een zestigtal dames en heeren aan den
oproep van het bestunr had gehoor ge
geven.
De Jacobazaal van Hotel „Den Burcht"
was bijkans nog te (klein voor alle be
langstellenden.
Nadat de vergadering door den Geest.
Adviseur, prof. P. Heskcs, met gebed
was geopend, heette de voorzitter, de heer
De Boer uit Noordwijk, allen hartelijk
welkom, waarna hij allereerst eenige me-
dedeelingen deed over het winterpro-
gramma.
Als een der punten daarvan zal een le
zing worden gehouden door den Eerw. fra
ter Thomas over diens methode voor het
Geschiedenis-onderwijs.
Verder zal de secretaris, de heer N. B.
M. Vreeburg, een avond wijden aan de
nieuwe zangmethode.
De voorz. memoreerde hierna het voor
katholiek Leiden en speciaal voor ka
tholiek onderwijzend Leiden verheugend
feit van de oprichting van den katho
lieken hoofdactecursus. Waar de katho
lieke opleiding in het bisdom Haarlem
nog veel te wenschen overlaat en men
tot heden veelal op een neutrale opleiding
was aangewezen, mag men met recht zeg
gen, dat deze opleiding in een groote be
hoefte zal voorzien.
Voorts wijst de voorzitter erop, dat
hierdoor ook wellicht mogelijk gewerden
is gedeeltelijk de opleiding voor het gods-,
dienstdiploma B te volgen.
Spr. hoopt, dat men door deze opleiding
het 'bewustzijn versterken zal, dat men is
katholiek onderwijzer of onderwijzeres.
Waar er thans een nieuwe regeerings-
periode is ingegaan, wijst de voorz. erop,
dat er nog steeds verschillende wenschen
zijn overgebleven, als de salarieering, de
rechtspositie en het aanvullend onderwijs
voor de niet meer schoolgaande jeugd.
De secretaris deelde vervolgens mede,
dat de Commissie van Beroep in de
vacature-Kleintjes tot lid had aangewezen
mr. H. F. A. Donders en niet pater mr.
van der Helm, die door de afdeeling
als zoodanig was gekozen.
Van den R. K. Bond voor Groote Ge
zinnen was wederom medewerking ge
vraagd voor het houden van een Ouder
avond. Het bestuur had bereids medewer
king toegezegd en de vergadering hechtte
haar goedkeuring aan.
Van het Hoofdbestuur was bericht in
gekomen, dat het in zijn laatste vergade
ring 'had besloten aan de afdeelingen te
verzoeken geen moties aan te nemen of te
publiceeren voor of tegen de motie van
de afd. Hoorn inzake het aanbevelen van
„De Morgen", voorts aan de afdeelingen
te verzoeken bij e.v. verkiezingen voor de
Raden van Beroep een keuze te doen uit
de volgende Candida ten: A. J. Blaas te
Amsterdam, G. Bulten te Voorhout, A.
Brugman te Heemstede, A. Engels te Lei
den, pater mr. A. van der Helm te Kat
wijk en prof. P. Heskes te Warmond.
De voorzitter deelde hierna mede, dat
het ledenaantal is gestegen tot 141, een
aantal grootcr dan de vereeniging telde
voor het zelfstandig worden van de af
deeling Hillegom, en verder, dat de Eerw.
Zusters van Warmond donatrice der Ver.
zijn geworden.
Hierna richtte de voorzitter zich met
eenige welgekozen woorden tot den heer
A. v. d. Meer, die met ingang van Septem
ber het onderwijs heeft verlaten. Spr. me
moreerde hoe de heer v. d. Meer behalve
voor de schoolgaande jeugd en voor de
behartiging der belangen van de niet
meer schoolgaande jeugd ook zijn sporen
heeft verdiend ten opzichte van het ver-
eenigingsleven. Daarvoor brengt spr. den
heer v. d. Meer hartelijk dank en als blijk
van sympathie bood spr. den scheidenden
heer v. d. Meer een fraaien palm aan.
De heer v. d. Meer zegde met enkel©
woorden hartelijk dank voor de vrien
delijk© woorden van den voorzitter en d©
sympathie der vergadering.
Bij de rondvraag vroeg de heer Paarde-
kooper inlichtingen over de houding van
©en schoolbestuur te Leiden bij de be
noeming van een hoofd, waarop de voorz.
den vragensteller naar genoegen beant
woordde.
De heer Verwey wees erop, dat de
voorz. er in zijn openingswoord wel in het
algemeen horinnerd had aan de nog on
vervuld gebleven wenschen, maar spr.
achtte het boter reeds nu de volgende
wenschen kenbaar te maken: verkorting
van den tijd, waarin het maximum-salaris
te bereiken is, vooral voor menschen, die
een eigen gezin willen stichten; pogingen
aan -te wenden om de 3 pOt. korting voor
ongehuwden af te schaffen, den kinder
toeslag te 'brengen van 3 pOt. op 5 pCct.,
en de leeftijdsgrens daarbij te brengen
van 18 op 21 jaar en tenslotte herziening
van het classificatie-stelsel.
De voorz. beantwoordde den heer Ver
wey, waarop de vergadering haar goed
keuring aan deze voorstellen heohtte.
De heer Jagers vroeg tenslotte of door
het houden van een onderwijzersdag de
gebruikelijke feestavond niet zou verval
len waarop de voorz. antwoordde, dat het
bestuur deze kwestie onmiddellijk onder
de oogen zal zien.
Jan Beerends over: Het Carnaval
van mode en dracht.
Hierna- werd het woord verleend aan
den heer Jan Beerends, uit Amsterdam,
die een voordracht met lichtbeelden hield
over: „Het Carnaval van mode en dracht".
We kunnen niet anders zeggen, dan dat
het bestuur een goede, een bijzondere
keus gedaan heeft- om Jan Beerends voor
een spreekbeurt tc vragen.
We weten niet wat de aanwezigen het
meest heeft geboeid: de geschiedenis van
Dit nummer bestaat uit twee bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De crisis op de arbeidsconferentie te Ge-
nève voorbij.
De zaak-Bessedowski te Parijs veront
rust het publiek.
Generaal Feng niet gevangen genomen?
De reis van de Zeppelin naar den Bal
kan. (Luchtv. 2e blad en Telegrammen).
BINNENLAND.
Gouden Priesterfeest van Z. Em. Kardi
naal v. Rossum (2de blad).
De aanstaande tariefsverlaging voor
brieven enz. (2de blad).
Verschillende gevallen van Kinderver
lamming (Gem. Ber., 2de blad).
Ernstige relletjes te Maastricht (Gem.
Ber„ 2de blad).
het costuum, van de kleeding der men
schen en de cultureele beteekenis daar
van, uitgebeeld in een keus van lantaarn-
plaatsjes, of wel de hoogst interessante
voordracht, die door Jan Beerends daar
omheen is geweven, in een begeesterend
verhaal van klinkende, weldoordachte en
weloverwogen woordenpracht.
We zouden haast geneigd zijn te zeg
gen, dat Jan Beerends zijn gehoor, zijn
intellectueel gehoor, meer nog door zijn
beeldende taal dan door de voordraoht
zelf, boeide.
Toch stond ook deze zelf op hoog peil,
omdat ons hier a-a.n de hand van de keu
rige collectie lichtbeelden een zoo volle
dig mogelijk overzicht gegeven werd van
de wijze, waarop het menschelijk hart
door alle tijden heen zich uit in kleur cn
lijnen. Welk een kunst de costuumkunst
in zich bevat zal eerst thans velen dui
delijk zijn geworden en weinigen zullen
geweten hebben in welk nauw contact
met het dagelijksoh leven de costuum
kunst steeds heeft gestaan. Immers, niet
enkel het individu spreekt er zioh in uit,
ook het religieuse en sociale gevoel van
een volk of volksgroep en de geest van
een geheel tijdperk komen in de kleeding
tot sterke uitdrukking.
Zoo is de kloeding in den loop dor
eeuwen werkelijk geworden een carnaval,
waarin het menschelijk hart zijn verlan
gens uitstort. Hefc is niet enkel een spel
van kleur en lijnen, maar van het men-
sohelijk hart. Wat van belang is, is het
hart van den mensch, hetzij het geuit
w-ordt in bouwwerken of schilderstukken.
Op de meest fello manier vindt men het
in den mensch uitgebeeld in de kleeding.
Eigenlijk zijn er drie motieven voor het
dragen van kleeding: bedekking, beschut
ting en versiering en deze laatste gold
en geldt nog steeds niet het minst.
't Zou ons te ver voeren om hetgeen we
dezen avond op het doek zagen, getrouw
na te vertellen, zoodat we met een kort
resumé willen volstaan.
Behandeld werd de plastische kleoding
van Grieken en Romeinen, de fleurige
dracht uit de Middeleeuwen, het pompeuze
gewaad der 16e en l7o eeuw, de mode van
vóór en na de Fransche revolutie, do in
vloed van het individualisme op do 19e-
eeuwsche kleed ij, de moderne kleeding,
kleeding en religie, kleeding en persoon
lijkheid, het kind in de kleeding, de man
en de mode, en ten slotte de kleeding in.
de kunst.
Dit alles aan de hand van lichtbeelden,
naar reproducties van oude- reliefs en
beeldhouwwerken, schilderijen van Mem-
linok, v. d. Weyden, Dirk Bouts, v. Eyck,
Jan Steen, Frans Hals, Rembrandt, Jozef
Israels, enz.
Boven de interessante geschiedenis van
het costuum in zijn ernst en dwaasheid,
zijn eenvoud en potsierlijkheid, stond de
voordracht van Jan Beerends zelf, om het
geheel geweven in een beeldrijke taal, van
idealisme, heroiek en romantisme. Hij
sleepte zijn gehoor mee de dingen to zien
zooals hij ze zag in zijn van geestdrift
tintelend hart als sohoonheid, schoonheid,
schoonheid
Het warm applaus der aanwezigen be
wees wel, dat Jan Beerends succes had
en de voorzitter kon niet anders dan hem
hartelijk dank te zeggen voor het gebodeno
Tijdens de pauze werd door het koortje,
dat zich onder leiding van den heer M.
Lakeman op den Onderwijzersdag voor
het eerst had doen hooren, een viertal
stukjes muziek ten gehoore gebracht,
hetgeen den avond nog meer deed slagen,
zoodat de voorzitter ook in de toekomst
de medewerking van den heer Lakeman
en de zijnen inriep.
't Kan niet anders of deze schitterende
opening van het winterseizoen zal haar
vruchten afwerpen.