lste Jaargang
DINSDAG 15 OCTOBER 1929
No. 6308
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32 :-: LEIDEN
AFSCHEIDSBEZOEK
BUITENLAND
S)e£cld^clve0oti^omt
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij voorratbetaling
3r Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
anco per postf2.95 per kwartaal
et Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
ijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
>r uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen I
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
van Minister-President JHR. RUYS DE BEERENBROUCK
aan het Bestuur der R. K. Staatspartij.
De zeppelin op Zondag.
„Het Huisgezin" schrijft m een drie-
l ir:
ft „De Zeppelin-vaart over Nederland,
9 schoon zoo niet opgezet, is een aanflui-
n ting geworden van Zondagsrust en
I Zondagsheiliging".
IrWij zijn het hiermede volkomen eens.
$lWap.rom moest juist van Zaterdag-avond
mi Zondag-namiddag in de lucht worden
rbleven, zoodat bemanning en passa-
ers onmogelijk, zoo zij dat wenschten, op
>n Zondag een kerk konden bezoeken en
n passenden tijd konden bestemmen voor
bed?
Zeker, zeker, merkt ook het „Hsgz." op,
zijn er zoo velen, die den Zondag niet
ischouwen als dag van rust en van hei-
jiiLg; duizenden en tienduizenden!
Maar de Zeppelin-tocht was een open-
ke demonstratie, waarover heel de wo
ld spreekt, tot zelfs in de afgelegensto
huchten.
En deze demonstratie was een openbare
sspotting van het Goddelijke gebod der
mdagsheiliging, aldus genoemd blad.
Misschien is openbare „bespotting" te
erk uitgedrukt; maar een openbare ne-
itie, een openbare miskenning van de
mdagsheiliging was het beslist.
Dat was de Zeppelin-tocht, hoewel zoo
iet bedoeld, op zichzelf. Dat was deze nog
teer in haar gevolgen, waar zij, gelijk dui-
Selijk is gebleken, op vele plaatsen stoor-
is heeft gebracht in de Zondagsche Gods-
jenst-oefeningen, misschien zelfs voor
eer der en een verleiding is geworden om
et naar de kerk te gaan, voor welke ver-
iding zij zijn bezweken.
Als de zooveel of zooveel-urige arbeids-
ig noodeloos wordt verzwaard, dan wordt
terecht, geprotesteerd, omdat willekeu-
ig beslag gelegd wordt op den, den ar-
eiders voor vrije beschikking toekomen-
ïn tijd.
Maar er worde niet minder krachtig ge-
rotesteerd, als er wordt geraakt aan den
ijd, die op heel bijzondere wijze God
jekomt
Wie de maatschappij wil ontkerstenen,
eheel en al hij heeft daarvoor een mid-
el in de afschaffing van den Zondag als
ag van rust en van heiliging; Sovjet-Rus-
tnd benut dit middel; helaas, niet zonder
iicces
'Maar wie zich willen scharen rondom
en Christus, zij moeten trachten, met
pst, èn voor zichzelf èn. voor de samen-
sving den christelijken Zondag-te
ehouden
VAN HET VATICAAN
Het Vaticaansche telegraafkantoor.
Men schrijft uit Rome aan de ,,Msb.":
Dezer dagen zal eindelijk het telegraaf-
antoor van de Vaticaansche stad volle-
lig in werking treden. Tot dusverre diende
et alleen voor de eigenlijke staatstele-
rammen, waarvan er ongeveer 3000 wer-
len verzonden. Aan het Vaticaansche te-
graa-fkantoor zijn tot dusverre weinig te-
egrammen aangekomen, want de bij den
Stoel geaccrediteerde diplomaten waren
le eenigen, die tot dusverre het recht bad
en, zich van deze instelling te bedienen,
och er de voorkeur aan gaven zich ten
eze tot de Italiaansche kantoren te wen-
ien.
Wat bet radiostation in de Vaticaansche
uinen na-bij de grot van Lourdes betreft,
verluidt, dat het volgens de plannen van
enator Marconi, op kosten van den Ita-
iaanschen staat, gelijk in het verdrag van
iateranen is voorzien zal worden gebouwd.
Ivenals bij het post- en telegraafkantoor
telt de Italiaansche staat ook voor den
>ouw van het radiostation arbeiders ter
©schikking.
DUITSCHLAND
Rijksmonopolies in Duitschland.
Lucifers, bier en tabak.
Er worden onderhandelingen gevoerd
ussehen de rijksdepartementen van finan
ciën en oeeonomische zaken met Ivar
Ereuger, den leider van de Zweedsche lu-
iiferstrust. Men is 'het echter nog niet eens
runnen worden over de hoogte van den
interest, dien het rijk voor de leening van
500 millioen mark aan de Zweedsche trust
zou moeten betalen.
Verder ligt het in de bedoeling van het
rijksdepartement van financiën om in de
naaste toekomst een uitgesproken monopo
lie-politiek te gaan voeren. Plannen om
ook voor den handel in bier en tabakswaren
een regie op te richten, liggen reeds ge
reed ,op het departement van financiën.
Evenals bij de lucifers zal het een ver
koopmonopolie zijn. De fabrikanten zouden
dus hun waren alleen aan het rijk mogen
leveren. Het rijk zou dan den verkoop or-
ganiseeren.
Omkooping van spoorwegambtenaren.
Verschillende arrestaties.
De eigenaar van de firma Dunkel te
Koblenz, die onlangs is failliet gegaan
(welke firma o.a. voor de rijksspoorwegen
werkte) benevens verschillende spoorweg
ambtenaren zijn gearresteerd onder verden
king van bedriegelijke practijken bij het
plaatsen van bestellingen. De curator in
het faillissement heeft papieren gevonden,
welke er op wezen, dat een reeks spoorweg
ambtenaren uit Koblenz daarbij betrokken
moet zijn. De gearresteerden zouden zich
schuldig hebben gemaakt aan actieve en
passieve omkooping.
Van de zijde der spoorwegdirectie zal
alles worden gedaan om de zaak tot klaar
heid te brengen.
PALESTINA
De spanning in Palestina.
Woensdag algemeene staking
der Arabieren.
Volgens een bericht nit Jeruzalem is op
een congres der Arabieren besloten Woens
dag de algemeene staking af te kondigen
als protest tegen de nieuwe bepalingen
van den Engelschen hoogen commissaris,
waarbij aan de joden concessies zijn ge
daan voor het verrichten van hun gods
dienstplechtigheden bij den Klaagmuur.
Verder besloot het congres de Engelsche
regeering mede te deelen dat de tegen
woordige commissaris niet de geschikte
man op zijn plaats is.
De groot-Moefti zond een telegram aan
den Engelschen koning waarin hij er op
wijst, dat 1300 jaar geleden een moham-
medaansch kalif aan alle heiligdommen der
Christenen in Palestina bescherming had
toegezegd. Thans verzoeken millioenen Mo
hammedanen den Engelschen koning de
heilige plaatsen van den Islam te bescher
men.
AFGHANISTAN.
Weldra een nieuw bewind.
Aankondiging van Nadir Klun.
Naar uit Teheran wordt gemeld, heeft
Nadir Khan Zondag de diplomatieke ver
tegenwoordigers te Kaboel ontvangen en
medegedeeld, dat binnenkort een nieuwe
regeering zal worden gevormd, die dadelijk
de normale betrekkingen tusschen Afgha
nistan en het buitenland zal herstellen.
Nadir Khan verklaarde, dat zijn regee
ring alles zal doen om het leven en het
eigendom van de buitenlanders te be
schermen.
Men verwacht groote veranderingen in
de diplomatieke vertegenwoordigingen in
het buitenland. Zoo zullen de Afghaansche
gezanten te Moskou, Londen en Parijs
worden teruggeroepen en door aanhangers
van Nadir Khan worden vervangen. Ver
der zal de nieuwe regeering een wet uit
vaardigen, waardoor de invoer van wapens
in Afghanistan zal worden, verboden.
De stam der Doerani's heeft den post
Mohman Robat bij Kandahar op de aan
hangers van Habib Oellah veroverd.
De toestand te Kaboel is nog steeds zeer
verward. Te Simla wordt uit betrouwbare
bron vernomen, dat de 'broeder van Nadir
Khan, die op 6 October de hoofdstad bin
nenrukte, de stad nog niet geheel heeft
bezet en dat de strijd om de citadel nog
voortduurt.
CHINA.
De hernieuwde burgeroorlog.
Nieuwe regeering van Feng.
Maarschalk Feng deelt mede, dat hij een
nieuwe regering te Peking heeft gefor
meerd. Tot min.-pres. werd de vroegere
voorzitter van de Ohin. regeering Wang
Sin Wei benoemd, die kort geleden we
gens zijn agitatie tegen de Chineesche re
geering nit China verbannen werd. Feng
zelf zal het departement van oorlog leiden.
Tot minister van buitenlandsche zaken is
Eugene Tsjen benoemd. Het ministerie
voor volksontwikkeling komt onder een
vrouwelijke minister, te wéten mevrouw
Sun Yat Sen. Feng zond aan alle diploma
tieke vertegenwoordigingen te Peking tele
grammen, waarin hij verklaart dat voor
hem en zijne aanhangers de Chineesche
regeering in Nanking opgehouden heeft te
bestaan, en dat de regeering, die hij ge
vormd heeft, thans de eenige Chineesche
regeering is. Hij stelt het diplomatieke
corps voor zich zoo spoedig mogelijk met
zijn regeering in verbinding te stellen.
Op Zaterdag 12 October j.l. hield het
bestuur der R.-K. Staatspartij zijn eerste
vergadering na de vorming van het nieu
we Kabinet.
De vergadering, die gehouden werd in
hotel Kasteel van Antwerpen te Utrecht,
werd vereerd met het bezoek van den af
getreden Partijvoorzitter, thans Minister
president Jhr. mr. Ruys de Beerenbrouck,
en van het vroegere bestuurslid minister
Verschuur.
Nadat de hooge gasten door eene com
missie van ontvangst, bestaande uit de
heeiren mr. Heerken» Thijssen, Hellebre
kers en Mols, waren binnengeleid, sprak
de waarnemende voorzitter de heer M. van
Hout de volgende begroetingsrede uit:
REDE VAN DEN WND.-VOORZITTER.
Mijne Heeren,
Het zal ongetwijfeld voor U allen eene
aangename verrassing zijn, dat onze afge
treden voorzitter Zijne Excellentie Jhr.
Ruys de Beerenbrouck voldaan heeft aan
de uitnoodiging van het Dagelijksch Be
stuur em in ons midden is gekomen om
persoonlijk afscheid te nemen.
Ik voor mij ben er buitengewoon blij
om, vooral omdat daardoor de gelegen
heid wordt geboden nog eens met hem te
praten, misschien nog wat van hem te lee-
ren voor do toekomst, waarin onze partij
het zonder zijn aangename leiding zal
moeten stellen en niet .minder omdat ik
er door in staat word gesteld namens U
alleen een woord van hartelijken dank te
spreken. Ik houd- Kd(.t..maal niet van eene
adoration mutuelle en onze afgetreden
voorzitter nóg mindermaar 't spreek
woord „eere wien eere toekomt" heeft goe
den grond en herinnert ons dikwijls aan
plichten en verplichtingen, waaraan men
zich niet mag onttrekken. Als ik 'n oogen-
blik mijne gedachten laat teruggaan tot
op het tijdstip, dat Jhr. Ruys de Beeren
brouck met algemeene stemmen gekozen
werd tot voorzitter van den Algemeenen
Bond van Rijkskieskringorganisaties in
Nederland ('t was 5 Nov. 1925), dan opent
zich voor mijn oog eene nieuwe toekomst
voor onze partij. Op denzelfden dag toch
werd Uwe Excellentie gekozen tot voor
zitter der Reorganisatie-commissie, die
door harden arbeid zou voorbereiden een
gewijzigd reglement, dat bevrediging zou
schenken aan velen, die niet tevreden wa
ren met de bestaande regelingen en zou
bevorderen in de hoogste mate de éénheid
van ons kiezersvolk.
Of dit doel bereikt werd, is voor ons
geen vraag. De veelzijdigheidskwestie, die
t.s.t. zooveel stof opjoeg, heeft ons geen
kwaad gedaan; integendeel er is rust ge
komen in breedé kringen en het gevoel van
veiligheid binnen de grenzen onzer orga
nisatie heeft vertrouwen gewekt en ver
worven. Dat dit gevolg niet alleen te
danken is aan de geschreven wet, staat
bij mij vastdaarnaast en misschien nog
meer is dat ontstaan door de leiding. Deze
is sedert 22 Oct. 1926, den dag der eerste
Partijraadsvergadering, in Uwe handen.
Het zware of liever het moeilijkste werk
wat ons wachtte, was in organisatorischen
zin het ontwerpen van een kiesreglement.
Ook voor dezen lastigen arbeid werd U be
reid gevonden te aanvaarden het voorzit
terschap der daarvoor benoemde commis
sie en het moet U wel een buitengewone
voldoening zijn geweest, dat de moeizame
arbeid daaraan besteed .-in den Partijraad
van 2 Juli 1927 zijne bekroning mocht
vinden toen onder Uwe tactvolle leiding
dit reglement werd aangenomen. Moet
ik ook nog memoreeren UV initiatief tot
het stichten van een partijbureau door het
Dr. Schaepman-fondsUwe krachtige lei
ding, Uwe. persoonlijke bezoeken aan zoo-
velen in geheel Nederland Als U voor de
R. K. S. P. niet anders had gedaan, dan
dit Centraal-orgaan tot stand gebracht,
't was meer dan voldoende U den onuit-
sprekelijken dank van het Roomsche kie
zersvolk te waarborgen.
Wie nam het initiatief voor de Politieke
bijeenkomst te Amersfoort? De vraag stel
len is haar beantwoorden; Uwe Excellen
tie en anders niemand. Wie was de lei
der, het middelpunt, de motor van de ver
kiezingsactie voor de laatste Tweede Ka
merverkiezing? Natuurlijk Uwe Excellen
tie Waar was de stuwkracht voor de In
ternationale relaties en de bevorderaar
der congressen te Keulen, 's-Bosoh en
Parijs? Wie beheerschte in Keulen het de
bat en wie was de voorzitter in Den
Bosch? Ik zal het antwoord maar niet ge
ven, want ik ben bang eentonig te wor
den.
Donkere wolken zijn ook over opze
Partij heengegaan tijdens Uw voorzitter
schap. 't Begon met Uw ernstige en. ge
heel onverwachte ziekte in November 1928,
welke na eene zeer gelukkige operatie in
Maart van dit jaar als geweken kon wor
den beschouwd.
Wat zijn wij bang geweest Excellentie
en wat hebben duizenden en duizenden
gebeden voor Uw herstel en hoe dank
baar zijn ze allen dat God goed vond U
voor ons te behouden, 't Was tijdens Uwe
ziekte, dat <le leiding in mijne handen
werd gelegdik heb naar beste weten
gehandeld in do hoop niet al te zeer af te
wijken van de wijze waarop U zelf het
werk zou gedaan hebben.
Het geheim van 't succes van Uw lei
derschap ligt naar mijne meening in Uw
gemoedelijk karakter en in Uwe plooi
baarheid maar ook en niet minder in Uwe
eerlijkheid en groote onpartijdigheid. Hlet
geweldig vertrouwen, dat gij in geheel de
partij in zoo ruime mate geniet, vindt mede
zijn oorzaak in het vertrouwen, dat gijzelf
anderen schenkt.
Het Roomsche volk is veel aan Uw Ex
cellentie verschuldigd en in naam van dat
goéde volk dank ik U vooral voor het
zeer vele, dat gij gedaan hebt tijdens Uw
voorzitterschap van ons bestuur. Zeker wij
zijn trotsch op onze overwinning in Juli
behaald en wij zien U gaarne a-ls hoofd der
Regeering van H. M. onze geëerbiedigde
Koningin, maar wij hadden U zoo gaarne
gehouden. Wij verstaan het, dat gaat niet
en daarom zullen wij en moeten wij berus
ten. Wij doen dat te gereeder, omdat wij
de belangen van 't Nederlandsche volk in
zijn geheel in Uwe handen veilig achten en
tevens omdat wij weten dat gij niet zult
nalaten onverminderd Uwe aandacht te
blijven schenken aan het katholiek deel
daarvan.
Dank, 'hartelijk dank.
Minister Ruys is niet. alléén gekomen, hij
is vergezeld van Zijne Excellentie minis
ter Verschuur, die ook deel uitmaakte van
ons bestuur. Uit den aard zijner positie in
dit bestuur, trad hij niet zooveel op den
voorgrond. Toch hebben wij hem leercn
kennen en waardeeren,' als een ernstig
werker, die dikwijls deelnam aan onze
debatten, daarbij blijk gaf de zaken te
kennen en de kunst te verstaan zijne ge
dachten op eene alleraangenaamste wijze,
soms schalks, te uiten. Toegeven deed hij
niet gauw; was hij overtuigd onmid
dellijk Ook U danken wij voor alles wat
gij in ons midden en daarbuiten voor onze
zaak gedaan hebt en houden ons voor Uwe
vriendschap aanbevolen. Ongetwijfeld heeft
Uw aangename omgangsvorm er toe bijge
dragen, dat gij in ons bestuur veel sympa
thie hebt genoten en zult blijven genieten
en dat de meesten onzer U steeds als een
goed vriend hebben beschouwd.
Wij hopen, dat gij in het hooge ambt
va-n minister de voldoening zult 1 vinden
die ge er U van voorstelt en dat van Uw
departement veel moge uitgaan in het be
lang van den socialen vrede. Daarmee
zal Uw Excellentie vanzelf handelen ook
in den geest van het program aan welks
tot standkoming ook gij hebt meegewerkt.
Aanvaard ook gij de.n dank van ons be
stuur voor het vele, dat gij deedt en ont
vang de beste wenschen voor de vrucht
baarheid van Uw werk als Minister.
De vergadering betuigde met een luid
applaus hare volledige instemming met
deze woorden.
REDE VAN DEN AFGETREDEN
VOORZITTER.
Hierop sprak de afgetreden Partijvoor
zitter Jhr. mr. Ruys de Beerenbrouck als
volgt:
Mijne Heeren
De hartelijkheid en waardeering, die de
onder-voorzitter als Uw woordvoerder mij
in zoo welgekozen bewoordingen heeft toe
gedacht, hebben mij zeer getroffen.
In allen eenvoud en volgens de be
doeling van den spreker, die, de goede ge
woonte in Uw college getrouw, zijn woor
den van onwaarachtige conventie heeft
ontdaan, aanvaard ik Uwe door mij hoog
gewaardeerde gevoelens.
Zulks doe ik gaarne, indien gij mij ten
minste toestaat, dat ik aanstonds daaruit
afzonder het hernieuwde bewijs Uwer
vriendschap, die mij in den loop der laat
ste 4 jaren zoo herhaaldelijk is gebleken.
Niet meer dan een instrument in
Gods hartd.
Immers, wat gij in haast al te vleiende
bewoordingen gezegd hebt, tot mij als af
getreden voorzitter van Uw bestuur en als
leider van de R.-K. Staatspartij in de af-
geloopen periode, mag ik niet aanvaarden
en gelooft mij, daarvoor ben ik ook niet
in Uw midden gekomen zonder het
groote voorbehoud, dat iederen mensch
Dit nummer bestaat uit twee bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Gaat Duitschland rijk'smonopolie invoe
ren voor lucifers, bier en tabak?
De spanning in Palestina.
De „Graf Zeppelin" vertrekt hedenavond
naar den Balkan. (Luchtv., 2e blad).
BINNENLAND.
Afscheid van minister Ruys de Beeren
brouck als voorzitter van het bestuur der
R. K. Staatspartij (lste blad).
Aan het station te Utrecht is een Duit-
sche werkman aangehouden, die voor dui
zenden gulden op de spoorwegen bijeen-
gestolen heeft. (Gem. Berichten, 2de blad).'
past, die tracht te zijn een goed instru
ment in Gods hand.
Dat toch en dat voornamelijk is de
drijfveer geweest, die mij met zooveel ani
mo en eerlijke belangstelling mijn taak
onder U heeft doen vervullen in het be
lang van onze Partij, die ik om haar rich
ting, doelstelling en werkwijze steeds heb
gezien en nog zio als een organisme van
groote nationale beteekenis. En als er dan
ook één reden is, waarom ik wederkeerig
aan Uw bestuur en al zijn leden afzonder
lijk grooten dank verschuldigd ben en
breng, dan is het voorzeker, omdat die
bovennatuurlijke drijfveer, die gij noch ik
bij voorkomende gelegenheden onder stoe
len of banken hebt gestoken, steeds door
U werd begrepen en aangevoeld, ja ik
mag zeggen, gewaardeerd als do zuivere
basis, waarop we ons politiek werk moeten
verrichten.
De juiste samenwerking.
Het is mijne overtuiging, dat dit geluk
kige feit onze samenwerking heeft bevor
derd tot een gemeenschappelijke daad tot
meerdere eer van God. Ontegenzeggelijk
was dit van grooten invloed op onze on
derlinge verhouding, die het mogelijk
maakte zooals het behoort dat wij
samen en eensgezind ons hebben ver
heugd, als het goed ging, terwijl wij ook in
moeilijke dagen samen onze zorgen heb
ben gedeeld. Kort gezegd was onze ver
houding er een vanallen yoor één en één
voor allen.
Ik zeide, dat ik mij als voorzitter van
Uw bestuur en als leider der Partij heb
gevoeld en beschouwd als een instrument
in de hand van God, die mij daarvoor
eigenschappen in bruikleen gaf over wier
gebruik ik ontveins mij dit niet ik re
kenschap zal hebben te .geven.
Doch evengoed ten overstaan van*Uw
college voel ik mij tot op zekere hoogte
rekenplichtig over mijn beleid als voorzit
ter van dit bestuur.
En dan wil ik U wel verklaren, dat ik
er steeds naar gestreefd heb het leider
schap eener partij als de onze tot even
wichtige afmetingen terug te brengen.
Naar mijne meening behoeft noch be
hoort een leider een soort „Ueber-
mensch" te zijn, die zich, instede van te
blijven de „Primus inter pares", zijn voor-
zittersstoel een meter hooger en zijn hamer
een tooverstaf denkt.
Wat van een leider mag worden
verlangd. Voor ieder een plaats.
Een goed leider beschouw© en gebruik©
zijn leiderseigenschappen als gewonè
eigenschappen, die hij in allen eenvoud aan
het gemeenschappelijk belang heeft dienst
baar te maken. Een goed leider drukke
daarom zijne medewerkers niet omlaag,
doch integendeel, hij scbenke hun een
plaats naast zich en niet onder zich.
Hij zorge er voor, dat op ieder lid der
Partij toegepast worde het voor iedere
organisatie zoo noodige: een ieder op zijn
plaats voor ieder een plaats.
Als een gevolg daarvan moet een goed
leider beginnen zijn medewerkers voor het
volle pond vertrouwen te schenken, een
vertrouwen, dat hun onverdeeld toekomt,
zoolang zij een nobel en heilig beginsel
met hun leider deelen.
Laat ieder tot zijn recht komen!
Ten voordeel© der gemeene zaak haalt
om het zoo maar eens te zeggen een
goed leider uit zijn medewerkers wat er
in zitdat kan hij met het zekerste suc
ces, omdat er in iederen mensch, die
menschkundig wordt behandeld, in ieder
menschenhart, dat in zijn waa-rde wordt
erkend, nobelheid en goedwillendheid,
geestdrift en zuivere bedoeling worden
gewekt, die anders wellicht- voor het al
gemeen welzijn verwaarloosd en verloren
zijn.