V 21ste Jaargang DINSDAG 8 OCTOBER 1929 No. 6302 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN Het continuatierecht in het pachtcontract BUITENLAND ZONDAGSBLAD BINNENLAND e£cldóelie0oti/fca/nt DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij voorratbetaling Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal Franco per postf2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen i TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50 Dit nummer bestaat uit drie bladen Op 2, 3 en 4 September j.l. is te Meppel het Sle Nederlandsche Landhuishoudkun- dig Congres gehouden. Door den heer mr. H. van Haastert" werd bij die gelegenheid een belangrijk- prae-advies uitgebracht over de wettelijke regeling van het continuatierecht van den pachter. Hij heeft zich daarbij tot taak ge steld te beantwoorden deze vraag„Ishet gewenscht in een wettelijke regeling van het pachtwezen het recht van continuatie op te nemen?" Gedachtig aan Vondel's woord: „Ben puiksteen is wel slijperswoord" heeft de be kwame prae-adviseur zonder het onderwerp te hebben uitgeput, de materie in een 38- tal compres bedrukte bladzijden van- een groot formaat brochure toch uitvoerig be handeld. De conclusies waartoe" zijn be schouwingen en onderzoekingen hem heb ben geleid, heeft hij vastgelegd in de vol gende vijf stellingen: 1. Het grondgebruik door den eigenaar (grond en bedrijf in één hand) verdient in het algemeen èn van particulier èn van oeconomisch èn van maatschappelijk standpunt de voorkeur boven het grondge bruik door den pachter. 2. Het voornaamste aan het pachtstel sel. onder vigueur der thans bestaande wet telijke regeling, klevende gebrek is de tij delijkheid van bet gebruiksrecht. 3. Het zooveel mogelijk vast maken van het gebruiksrecht van den pachter, waar door de positie van den pachter die van den grondgebruiker-eigenaar nadert, is een eisch van algemeen belang. 4. Het beste middel tot het vast ma-ken van het- gebruiksrecht van den pachter is de invoering van een wettelijk geregeld, voorwaardelijk continuatie-recht. 5. De vraag of en op welke voorwaar den de pacht in een bepaald geval behoort te worden gecontinueerd, moet beslist worden langs den weg van verplichte ar bitrage. Blijkens een verslag van dit 81e Land- huishoudkundig Congres in „het Algemeen Nederlandsch Landbouwblad" bleek bij de discussies ook weer, wat tot nog toe is waar te nemen, dat het aantal der tegen standers van het continuatierecht sterk overheerschend is op dat der voorstanders, al valt te constateeren, dat dit laatste ge tal in den jongste® tijd wel vermeerdert. Voor den land- en tuinbouw is het vraagstuk over het pachtwezen van groo- te importantie en is meer speciaal de kwestie over het continuatierecht in de al- gemeene belangstelling geplaatst. Dit gebruiksrecht van den pachter is in iet geheele pachtvraagstuk als het ware de overheerschende materie. De heer mr. Van Haastert neemt ten deze dan ook het- standpunt in: „dat den jachter voor en boven alles een rechts positie moet worden toegekend en dat deze rechtspositie moet bestaan in het continuatierecht d.i. het recht om onder voorwaarden ook na afloop van den termijn, in de pachtovereenkomst ver- neld, als pachter te blijven gehandhaafd, tenzij er bepaalde redenen zijn, ter beoor deeling van de Pachtcommissie, om de ïachto vereen komst te doen eindigen." Minister Kan heeft in de Memorie van Toelichting bij een voorontwerp tot rege- ing van dit gebruiksrecht aldus geformu- eerd: „Een wettelijke continuatierecht is le hoeksteen van het- gebouw der rechten tan den pachter." De vragen over de te hoog opgedreven lachtsommen, over het alleen rusten van iet bedrijfsrisico op den- pachter, over het emissierecht, d.w.z. het recht op vergoe- ling voor aangebrachte verbeteringen op iet pachtgoed, verliezen een niet gering deel van haar belangrijkheid, als de kwes- :ie van het continuatierecht zoo geregeld sou zijn, dat aan den pachter in dit op richt een behoorlijke rechtspositie was verzekerd. Alvorens op theoretische gronden te jaan betoogen. waarom het gebruiksrecht voor den pachter dient te worden geregeld, ie het goed ter oriënteering een blik te slaa®, op het terrein der practijk. Wordt in de practijk reeds toepassing gegeven aan dat recht von continuïteit Inderdaad. Ierland kent- zijn Landwet ten, Schotland zijn Crofters Holdings Act 'n in de Duitsche wetgeving kent- men de Pa-chtschutzordnung. In meerdere of min dere mate geven deze wettelijke maatre gelen practische toepassing voor het ge bruiksrecht. In ons land past de gemeente Kampen voor haar bezittingen op het Kamper land practisch het ^r-v"—atiorecht. toe en zoo lees ik in het meergenoemde prae-advies „het is zoo goed als zeker, dat- dit binnenkort ook toepassing zal vinden door alle R.-K. Kerk en Armbestu ren in het Bisdom Haarlem, daar en door de Commissie van Voorbereiding der Haarlemsche Synode een voorschrift ont worpen is, waarbij aan de zittende pach ter van landerijen, in beheer bij deze licha men, onder bepaalde voorwaarden en met periodieke herziening der pachtsom het recht om als pachter te worden gehand haafd wordt toegekend." Bovendien zal ook in de Nederlandsche wetgeving eenige toepassing van het ge bruiksrecht niet vreemd blijven, want voor het scheiden van het Kabinet-De Geer, heeft Minister Kan bij de Tweede Kamer nog een wetsontwerp ingediend, waarin een nieuw artikel 1636 Burgerlijk Wet- zoek is opgenomen, dat hoewel nog slechts beperkt, toch in principe het continuatie recht invoert. We staan dus niet meer voor een zuiver theoretische zaak. Ook hierom kan men ten onzent de kwestie van het continuatierecht voor een groot deel uit de theoretische sfeer gehe ven achten, doordat in kringen der prac tijk het gebruiksrecht als een noodzake lijkheid wordt erkend. Daarom kan worden gewezen op het standpunt, dat de R.-K. Nederlandsche Boeren- en Tuindersbond en later ook de Friesche Maatschappij van Landbouw ten gunste van het continuatie recht hebben ingenomen. Vooral in de R.-K. Landbouwwereld, waar niemand minder den Pater van den Elzen de B.-K. boeren tot ruim sociaal in zicht op landbouwgebied gebracht heeft, men herïnnere zich naast zijn ontzaglijk grooten praclischen arbeid, nit zijn wer ken slechts „Het Pachtrecht" en zijn „So ciologie der Boeren", wordt krachtig voor dit recht geijverd. Dit blijkt wel allerduidelijkst uit een in 1925 door de B.-K. Nederlandsche Boe- ren- ,en Tuindersbond uitgebracht rapport-, waarin een volledig ontwerp tot „Wette lijke regeling van het continuatierecht bij huur van landerijen" is opgenomen. Als we over gebruiksrecht spreken, be doelen we het continuatierecht bij pacht, hoewel er nog andere gebruiksrechten be staan. Ik wijs op het vruchtgebruik, erf pacht, 't zij voor altijd, Jt zij voor een be paalden. tijd, het beklemrecht, vooral in Groningen bekend, 't zij als vast beklem recht doordat vooral in de 18e eeuw ver nieuwingen in de contracten de vastheid van huur vorm en andere voorwaarden vastgelegd zijn, 't zij als los beklemrecht, wat geldt voor de niet vernieuwde be klemmingen, maar die door het gewoonte recht als onopzegbaar beschouwd zouden kunnen worden, en op nog andere vormen. Zijn er gronden, waarom het continuatie recht krachtig moet worden voorgestaan? In zijn „Leerboek der Sociologie" noemt de Haarlemsche Bisschop, Mgr. Aenge- nent, de „vermindering van het aantal eigengeërfde boeren en daarnaast stijging van het aantal pachters" al een der in „het oog springende symptomen van de agrarische quaesties." Hier wordt de eigendom en het. gebruik van den bodem in één hand gesteld boven het stelsel van verpachting. Zeer terecht, want volkomen juist is wat mr. Van Haas tert in zijn. hier bedoeld prae-advies zegt „de beste rechtsvorm (van grondgebruik) moet tot psychologische uitwerking heb ben, dat de bewerken van den grond de overtuiging heeft, dat al hetgeen hij op of in dien grond aanbrengt en verbetert hem zelf te® goede komt. Immers eerst, dan zal hij alles doen wat hij kan om dien grond te verbeteren en de productiviteit er van op te voeren, eerst dan zal hij er toe te bewegen zijn binnen de rentabili- teitsgrens den grond zoo intensief moge lijk te bewerken. De prikkel van het eigen belang zal hier wonderen doen." (blz. 9). Hieruit volgt vanzelf da/t de eigenaar- grondgebruiker het meest aan dien maat staf beantwoordt en dat het berusten va® eigendom en bedrijf in één hand de beste rechtsvorm van grondgebruik is. Maar zegt Mgr. Aengenent in zijn reeds geci teerd leerboek: „Niet aan alle grondge bruikers zal grondeigendom verzekerd kunnen worden. Pachters zullen er steeds blijven." Het is dus zaak den rechtsvorm der pacht zooveel mogelijk te doen beant woorden aan den meer idealen rechtsvorm van eigendom en gebruik in één hand. „Het heerschende pachtcontract", zegt de Haar lemsche Kerkvoogd, „is doordrongen van individualistische beginselen en eischt dus verbetering. Even goed als voor het arbeidscontract maatregelen zijn geno men, om den arbeider billijke arbeids voorwaarden te verzekeren, zoo heeft de Staat zijn aandacht ook te wijden aan. het pachtcontract, opdat ook dit aan de eischen der rechtvaardigheid voldoe". Daarmede wordt dan ook het algemeen belang gediend en is een der voorwaarden aanwezig, waarom de. grijpen en regelen, als de particuliere werkzaamheid te kort schiet. Bij de bestaande pachtregelingen is het algemeen belang niei volkomen veilig, om dat de omstandigheid dat de pachter verre van zeker is bestendigd te worden in. zijn pacht, niet bevordert, maar eer tegen gaat, dat verkregen wordt „een blijvende verhooging en gestadige opvoering van de productiviteit van den bodem en een in tensieve en rationeele exploitatie van het bedrijf." En juist dit vordert het alge meen belang van den land- en tuinbouw. Het continuatierecht is in het algemeen belang en ook in dat van pachter en ver pachter. Van den pachter, omdat deze be veiligd wordt tegen willekeurige opzeg ging, omdat hij meer bedrijfszekerheid heeft, meer de vruchten van eigen aange brachte verbeteringen .kan plukken, zijn beroepsvreugde verhoogd wordt door be tere bestaanszekerheid, en daardoor be ter arbeidslust en energie ontwikkeld kan worden. Het continuatierecht is een belang ook voor den verpachter, omdat deze beter verzekerd is van goede behandeling van zijn eigendom, meer vrijwaring heeft, tegen verwaarloozing van zijn bezit, en er een betere en vastere verstandhouding met den pachter ontstaat. Met voorbeelden uit de practijk aan te toonen, wat ik in algemeene termen als voordeelen hebt genoemd, gaat ver bui- ten het. bestek van een dagblad-artikel Het is om dezelfde reden, dat ik slechts aanstip bezwaren, die tegen het continua tierecht worden aangevoerd. In het „Verslag van de Staatscommissie voor het pachtvraagstuk" der z.g. Staats commissie Pacht 1910, worden in het twee de deel van blz. 48 tvt en met 52 uitvoerige beschouwingen aan d:"r nadeelen gewijd en mr. Van Haastert $5- in rijr. prae-adviet in ruim 7 pagina's daarvan een uitvoerige Het allervoornaamste is het principieele n.l. dat over het eigendomsrecht, dat vol gens de tegenstanders door het continua tierecht gevaar zou loopen. Het grond- eigendomsrecht is om zijn sociaal element, bezien dus uit het oogpunt van algemeen belang, beperkbaar. Zonder dat nu aan den eigendom geraakt wordt, kan de Overheid door verleening van het conti nuatierecht bij pacht het gemeenschaps belang dienen, zooals dit dat vordert. En wie dan opwerpt, dat aldus pacht geen pacht blijft, vergeet, dat ook voor den ver pachter voldoende waarborgen gegeven worden, dat hij heer en meester blijft en een slechte pachter de gevolgen van de minder goede nakoming zijner geldelijke en bedrijfsverplichtingen krijgt te dragen. En daarmede vervalt tevens de objeotie, dat de pachter zich niet meer zoo ver antwoordelijk zal gevoelen ten opzichte van zijn sociale plicht tot verhooging van de uitkomsten van zijn bedrijf, als deel van den geheelen landbouw. Dat door toe passing van wettelijk gebruiksrecht een verstarring van de sociale samenstelling ten plattelande te duchten zou zijn, m. a. w. dat het den landarbeider en den keu terboer onmogelijk zou worden zich op te werken, zooals de Staatscommissie-pacht als een bijzonder bezwaar opwerpt, Ijjkt me onjuist, 't Verkrijgen van b.ezit is toch bij regeling van het continuiteitsxecht evenmin uitgesloten als thans. Ik zal in de opsomming van bezwaren niet voortgaan, temeer niet, waar de be zwaren wegvallen, doordat het continuatie recht voldoende omringd kan worden met zulke waarborgen, dat recht kan geschie den zoowel voor den pachter als voor den verpachter. De bedoeling moet niet zijn. dat de Overheid beslist. De Overheid regelt slechts bij de wet en. moet ook regelen verplichte arbitrage, waardoor mogelijk blijft, de particuliere werkzaamheid en het particuliere initiatief op het gebied van het pachtwezen. De Overheid zorgt er slechts voor, dat macht en recht in. 'betere verhouding komen, want zooals het. nu is, kan de verpachter, die er uithalen wil, wat er uit te halen is, den pachter het mes op de keel zetten, met zijn macht dwingen. De vijf conclusies uit. het prae-advies van mr. Van Haastert bevatten de groote vragen uit het continuatierecht in het pachtprobleem. Daarop heb ik vooral de aandacht willen vestigen. Dat prae-advies is zeer lezenswaard ook voor de lezers van dit dagblad. Zij het dan ook niet overal in dezelfde mate, het belang eener goede regeling ten opzichte van het pachtcon tract en meer in 'b bijzonder voor het continuatierecht in het pachtcontract geldt zoowel voor de bloembollen- en tuinbouw streken, als voor de environs waar vee- zuivel- en bouwtboerderijen de hoofdbedrij ven zijn. Voorhout. G. BULTEN. BELGIE 1 De Gentsche universiteit. Om eem nieuwen rector. Bij de verkiezing van een nieuwen rec tor van de Gentsche universiteit om het mandaat te voleindigen van den afgetre den rector De Bruyne, is men tot geen resultaat gekomen. Tegenover de drie can- didaten van de wetenschappelijke facul teit, die voor het rectoraat aan de beurt is, werd een lijst van drie andere candi- daten gesteld namens de Vlaamsche pro fessoren. De stemming gaf als uitslag: 38 stemmen voor de faculteits en 27 stemmen aan de Vlaamsche lijst. Alhoewel driemaal werd gestemd, bleef deze verhouding on gewijzigd, en daar de volstrekte meerder heid 48 bedraagt, werd besloten de be slissing over te laten aan den minister van kunst en wetenschap. DUITSCHLAND De zwendelaffaire der Sklareks. In verband met het Sklareb-schandaal worden thans beweringen geuit, die zich in hoofdzaak richten tegen den huidige® procuratiehouder van het Inkoopburcau Jakob Liebert Deze beschuldigingen zijn van zeer ernstigen aard en. zijn reeds een jaar geleden ter kennis van de justitie ge komen, die destijds geen nader onderzoek instelde. De procuratiehouder heeft in den loop van het jaar van de Sklareks in totaal 166.000 mark ontvangen, die hij te gen hooge rente uitleende. Ook zekere Kieburg zou geld ontvangen hebben, doch deze wil onder eede bevestigen, dat hij nooit iets van de Sklareks heeft gekregen. Liebert wordt er verder van beschul digd voorraden van het Inkoopbureau aan de Sklareks te hebben gezonden. Deze goederen werden door de Sklareks van nieuwe dienstnummers voorzien en op nieuw aan het Inkoopbureau gezonden, waar de Sklareks voor de zending werden gecrediteerd. Deze manipulatie zon ook herhaald zijn. Verder wordt bekend, dat de gebroeders Sklarek op het punt stonden een contract met de stad te sluiten, waarbij hun de aankoop en het gebruik der Spittelkolon- naden zou worden toegestaan, waar zij hun nieuwe kantoren wilden bouwen, voor welke kantoren het gemeentebestuur hun een nieuw gunstig contract verleende. Mfen zal zich herinneren, dat alle protesten te gen het afbreken van de Spittelkolonna- den onbeantwoord bleven. Thans weet men dat de Spittelkolonnaden moesen val len, omdat 't gemeentebestuur het terrein aan de gebroeders Sklarek wilde ver strekken. ROEMENIE Aanslag op Roemeenschen minister. De minister ongedeerd, de dader gevat. Toen de Roemeensche minister van bin- nenlandsche zaken Vajda Vojvod Zater dagmiddag te 3.25 uur het ministerie ver liet en in zijn auto. stapte, trad uit een groepje jonge mannen een man op hem toe en loste een schot op hem. De ruiten van den auto werden vernield, doch de minister bleef ongedeerd. De da der trachtte te vluchten, doch werd door de politic achterhaald en gearresteerd. Het is de 20-jarige Goldeberg uit Jassay, die eerst Zaterdagochtend te Boekarest was aangekomen. In zijn revolver bevon den zich nog vijf pa tronen. Bij zijn verhoor verklaarde hij, dat het hem niet speet, den aanslag gepleegd te hebben. Hij betreurde slechts den minister niet geraakt te hebben. Hij wilde voor de te Lupine doodgeschoten arbeiders wraak nemen. De minister verklaarde in den namid dag aan dc pers, dat de aanslag het gevolg is van de misdadige agitatie tegen de re geering. De jongeman is slechts een werk tuig in de handen van zijn opdrachtgevers geweest en het is de plicht der autoritei ten de aanstichters uit te vinden. RUSLAND. Hooge geestelijken in Rusland gearresteerd Volgens een bericht uit Astrakan aan de Moskousche bladen heeft de Gepeoe al daar een aantal hooge geestelijken gevan gengenomen onder beschuldiging van con tra-re volutionnaire actie. Tot de gearres teerden behoort o.a de aartsbisschop Sto- witsky en de aartspriesters Nasledysjef, Alimof, Stefanofsky en Pokrofsky. Volgens de acte van beschuldiging hebben genoem de geestelijken tijdens de predicaties in de kerken de geloovigen tegen de Sovjets opgezet. Zij zouden volgens de lezing der Sovjet-bladen onder meer het gerucht heb ben verspreid, dat de z.g. zuivering der Sovjet-organisaties een groote toeneming VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Aanslag op een Roemeenschen minister. Verscheidene arrestaties van geestelijken in Rusland. Men vreest, dat bij den ramp van de „Haakon" VII 35 personen omgekomen zijn. (Buitenlandsche Berichten, 2de blad). BINNENLAND. De route van de „Graf Zeppelin" boven Nederland. (Luchtv., 2de blad). Weekabonné's worden er aan herinnerd, dat vanaf heden het abonnement op het Zondagsblad over het 4e kwartaal ad 50 ent. moet worden betaald. DE ADMINISTRATIE. zou hebben en dat het Russisck-Chinee- sche conflict weldra tot een oorlog zou lei den, waarin de Russen zich van de goddo- looze autoriteiten zouden kunnen bevrij den. Voorts zou de aartsbisschop Sto- witsky het volk in een predicatic openlijk hebben opgeroepen een eenheid rsTront te gen de atheïsten en de Sovjets le vormen. Sovjefc-lad in Rusland in beslag genomen. De Leningradsche „Krasnaja Gazeta" bericht, dat het Sovjet-blad ..Krasny Loetsj" (Roode Staat), hetwelk te Sotsji aan de Zwarte Zee verschijnt, door de plaatselijke Sovjet-autoriteiten aldaar in beslag is genomen. Aanleiding tot deze confiscatie was het feit, dat genoemd blad het plaatselijk bestuur verweten' had, dal, het een kortzichtige en nonchalante, poli tiek voerde. Het dagelijksch bestuur va®, de gemeente en van het district nam met deze uitlatngen geen genoegen en gaf aan de Gepeoe opdracht tot inbeslagneming van het blad over te gaan. De redactie van de „Krasny Loetsj" ging zich echter bij de hoogere autoriteiten over deze han delwijze beklagen en daar-aangetoond kon worden dat de beschuldigingen gefundeerd wanen, werd van hooger hand het vrijge ven va® het blad gelast. Van degenen, die voor de inbeslagneming verantwoordelijk waren, werd er één geschorst, terwijl dc anderen met een berisping naar huis wer den gezonden. ZUID-AMERIKA De secretaris van Argentine's president vermoord. Als gevolg van scha® dal en, b ij de benoeming van ambtenaren. Naar een Berlijnsch nieuwsagentschap uit Buenos-Aires verneemt, wordt, beves tigd, dat de secretaris van president Ir- rigoyen vermoord is. Do politie doet het voorkomen, alsof tij dens een vergadering van aanhangers van Irrigoyen ten huize van den secretaris een revolver op dc® grond is gevallen en bij ongeluk is afgegaan. Het groote publiek hecht echter aan deze lezing geen geloof en meent, dat het tot een hevige uiteen zetting is gekomeD in verband met de schandalen bij de benoeming van ambte naren. President Irrikoyen heeft een streng on derzoek gelast en dit opgedragen aan per sonen, die zijn volle vertouwen hebben. De regeeringsbladon wijten de schuld van het voorgevallene aan de ophitsing van de oppositiebladen, die voortgaan met hun beschuldigingen over de benoeming van ambtenaren. Nadat eerst was getracht, Irrigoyen zelf te beschuldigen, wat door het parlement verhinderd werd, richt men zich thans to' gen den intendant van Buenos-Aires, aan gezien deze is benoemd zonder toestem ming van den senaat. EEN ANECDOTE VAN MGR. NOLENS. Een lesje van het oude vrouwtje. Tracht het samen eens te worden. Een aneodotc van Mgr. Nolens, door de zen onlangs ia oen commissievergadering uit den Hoogen Raad van Arbeid verteld, vertelt dr. Josophus Jitta over in de Groene Amsterdammer. Hier is zei Tijdens de manoeuvres in Limburg keerde een oud vrouwtje zwaar bela- den met een grooten takkobns

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1