20ste Jaargang WOENSDAG 25 SEPTEMBER 1929 No. 6292 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN BUITENLAND BINNENLAND e £cicbolie0oti^cmt DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal Bi] onze Agenten-20 cent per week f2.60 per kwartaal Franco per poetf 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen I TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50 Dit nummer bestaat uit drie bladen Geen dictatuur van financiën. In enkele bladen, o.a. in het „Huisge zin", is naar aanleiding van den inhoud der millioenennota de vrees uitgesproken, dat de Minister van Financiën een soort dictatuur zal uitoefenen. Naar door de „Resb." van betrouwbare zijde vernomen wordt, behoeft daarvoor geen vrees te bestaan. De ministerraad heeft n.l. het volgende bepaald: Indien een der ministers voor een be paald voorstel of bijzonderen maatregel een extra-beroep moet doen op 's land* schatkist, dan plege hij allereerst overleg met den minister van Financiën. Komt hij met dezen tot overeenstem ming, dan is een verder overleg niet noo- dig. Kan daarentegen met Financiën niet tot overeenstemming worden gekomen, dan brengt de betrokken minister de zaak ter kennis van den minister-president, -die ze weer ter sprake brengt in den minister raad. Daar wordt dan door den ministerraad beslist of de uitgave al of niet behoort te worden gedaan. Van een dictatuur van één minister, kan dus moeilijk sprake zijn! Mag men deze conclusie trekken? Wat de „Resb." mededeelt, lijkt ons eigenlijk vanzelf sprekend. Dat de Minister van Financiën rechtens alleen zou heb ben te beslissen bij een wetsontwerp, dat een extra-last op de schatkist legt, is, dunkt ons, nooit in iemands hoofd opgekomen. Maar de vraag is, of zijn „tegen" in den ministerraad niet steeds zooveel invloed zal hebben, dat hij toch feitelijk een soort dictatuur uitoefent. Dat is de vraag en dèt is de bovenbe doelde vrees. En wij hopen van harte dat deze vraag door de practijk van het nieuwe ministerie ontkennend zal worden beantwoord en dat deze vrees zal worden geloochenstraft. „Financiën" hebbe invloed en veel in vloed op heel het Regeeringsbeleid, maar ten slotte niet zulk een invloed, dat deze een dictatuur zou kunnen worden genoemd. VOLKENBOND DE V. B. VERGADERING. De plenaire zitting. Aangenomen resoluties. De volkenbondsvergadering heeft gister middag in voltallige bijeenkomst de ver schillende rapporten goedgekeurd van de eerste commissie. Het belangrijkste aangenomen rapport betreft de benoeming van een commissie van elf leden, die overeenkomstig het Brit- sche voorstel amendementen zal moeten redigeeren om het volkenbondsverdrag ge heel in overeenstemming met het Kellogg- pact te brengen. Interessant was nog het voorstel van don gedelegeerde van Peru, dat de te benoe men commissie van elf leden ook een nieuw artikel zou ontwerpen, volgens hetwelk de volkenbond ongeldig zal moeten verklaren alle vredesverdragen, die den overwonnene zijn opgelegd door een staat, die in strijd met het volkenbondsverdrag en met het Kelloggpact een anderen staat den oorlog heeft aangedaan. Ook heeft de volkenbondsvergadering goedgekeurd op voorstel van Rolin (België) dat de volkeribondscommissie voor de ge leidelijke codificatie van het volkenrecht na de eerste Haagsche codificatieconferen tie haar werkzaamheden weer zal hervat ten en voorts, dat de regeeringen worden uitgenoodigd zoo spoedig mogelijk de gede legeerden te benoemen voor de Haagsche conferentie, die op 13 Maart 1930 zal aan vangen, opdat deze gedelegeerden goed voorbereid ter conferentie zullen komen. Rolin sprak in zijn rede het vermoeden uit, dat de Haagsche conferentie wel een of twee maanden zou duren. Ten slotte heeft de volkenbondsvergade ring het Deensche voorstel aangenomen voor de benoeming van een studiecommis sie van zeven leden om de oorzaken na te gaan van de onvoldoende ratificatie van de volkenbondsconventies en van de middelen tot verbetering van dezen toestand. De ontwapeningskwestie. Geen vorderingen. Naar bij de verschillende particuliere besprekingen tusschen de leiders der voor naamste delegaties gebleken moet zijn, is het niet waarschijnlijk, dat de voorberei dende ontwapeningscommissie voor Maart of April van hett volgende jaar bijeen zal kunnen komen. De vergadering van den volkenbond heeft dit jaar geen vorderingen in deze richting gemaakt. Het standpunt, dat door de Engelsche regeering met groote hardnekkigheid en scherpte wordt verdedigd: dat de ontwa peningswerkzaamheden van den volken bond onvoorwaardelijk ten spoedigste voortgezet moeten worden, stuit op den te genstand van Frankrijk en de mogendheden die het Fransche standpunt deelen. De Engelsche regeering heeft er op ge wezen dat de ontwapening te land voor het Europeesche continent in de eerste plaats beslissend is voor het veTmijden van oorlogen en dat het daarom geen zin heeft, om de voortzetting der onderhandelingen over de landontwapening afhankelijk te stellen van het resultaat der conferentie der groote zeemogendheden. Dit standpunt is echter door de vergadering van den volkenbond niet aanvaard. DUITSCHLAND DUITSCHLAND EN FRANKRIJK. Een fantastisch plan van Rechberg. De uitersten ontmoeten elkaar. De National Liberale Korrespondenz komt met onthullingen over onderhande lingen, welke in de jaren 1927 en 1928 ge voerd zijn tusschen Duitsch-nationalen en eenige Fransche rechtsche politici. Deze onthullingen hebben groot opzien gebaard. De heer Arnold Rechberg, een der vurig ste Duitsoh-nationalen, heeft thans de hoofdlijnen meegedeeld van het plan, dat ten grondslag heeft gelegen aan de on derhandelingen tusschen de Fransche poli tici en zijn persoon. Volgens dit plan garandeeren Duitsch- land en Frankrijk de wederzijdsche grenzen. Er zou een verhouding van 5: 3 tusschen het Fransche en het Duitsche leger wor den vastgesteld, zoodat als het Fransche leger 500.000 man zou tellen, Duitschland een leger van 300.000 zou kunnen uitrusten. Er zou een gemeenschappelijk opperbe vel worden gevormd, bestaande uit Fran sche en Duitsche generaals, dat het opper gezag over het Duitsche en het Fransche leger, zou voeren en het recht tot bezich tiging van alle Duitsche en Fransche troe pen zou bezitten en plannen voor een even- tueele gemeenschappelijke verdediging van de Duitsche en Fransche grenzen zou uitwerken. Het Belgische leger zou bij deze mili taire overeenkomst worden betrokken. Naar Rechberg meedeelt, zijn deze mili taire bepalingen voor het eerst omschre ven bij onderhandelingen, die reeds jaren geleden met wijlen maarschalk Foch zijn gevoerd. Foch was overtuigd dat door de verwezenlijking van een dergelijke mili taire overeenkomst tusschen Duitsohland en Frankrijk een oorlog tusschen beide landen feitelijk onmogelijk zou worden en daardoor tevens de vrede in Europa gewaarborgd zou zijn. Van bijzonder belang achtte Foch het, dat een dergelijke militaire overeen komst samengekoppeld werd met een ge meenschap der Duitsch-Franscho indus trieel e belangen, omdat daardoor do over eenkomst onontbindbaar zou worden. Voorts zouden alle door Frankrijk bezet te Duitsche gebieden worden ontruimd. De door de Duitsche en Fransche regee ringen tot nu toe onderteekende overeen komsten tot regeling van de schadevergoe ding zouden voorloopig blijven bestaan. Wijzigingen, welke zoowel in het voordeel van Duitsohland als van Frankrijk zullen blijken, worden voorbehouden aan een ge meenschappelijke overeenkomst tusschen de beide regeeringen. Polen zou den corridor van Danzig en van de Weiohsel aan Duitschland terugge ven. Danzig zou een Poolsche vrijhaven blij ven, waarbij Duitschland en Frankrijk ge meenschappelijk aan Polen de vrije scheep vaart op de Weichsel waarborgen. Evenzoo wordt de haven van Memel ter beschikking van Polen gesteld. In Opper-Silezië zou zonder wijziging van de tegenwoordige grens een gemeen schap van Duitsche en Fransche indus trieels belangen tot stand komen. Duitsch land zou in Polen op voet van gelijke rech ten worden behandeld, 'terwijl als tegen prestatie Duitschland en Frankrijk ge meenschappelijk alle overige Poolsche gren zen garandeeren. Ook Polen wordt bij de Duitsch-Fransche militaire overeenkomst betrokken. Door de onderteekening van dit verdrag van overeenkomst zouden de bepalingen van het vredesverdrag van Versailles, voor zoover deze uitsluitend betrekking hebben cp Duitschland en Frankrijk of op Duitsch- lund, Frankrijk en België worden geannu leerd. De door het vredesverdrag van Ver sailles geschapen grenzen tusschen Duitsch land en België blijven bestaan. Met de onderteekening van dit verdrag van bondgenootschap geldt ook het vraag stuk, wie de schuld voor den oorlog draagt, als afgedaan. Tot zoover de mededeelingen van Rech berg. De Duitsch-nationalen zitten met deze onthullingen verlegen, daar het thans blijkt hoe onoprecht hun oppositie was tegen de politiek van toenadering van Stresemann, daar zij zelf veel verder strekkende aan biedingen hebben gedaan. FRANKRIJK. HET OVERLIJDEN VAN KARDINAAL DUBOIS. Uit zijn laatste levensuren. Ontroerende deelneming. De Parijsche correspondent van de „Msb." schrijft: Het overlijden van kardinaal Dubois heeft te Parijs groote consternatie ge wekt. De droeve mare verbreidde zich te Parijs met groote snelheid, ofschoon de avondbladen reeds verschenen waren vóór het bericht op de dagbladbureaus inkwam. Een groote menigte hield zich in de omge ving van het sterfhuis op en het was zeer zichtbaar, hoezeer de kardinaal bemind was. Acht dagen geleden waren de schikkin gen goedgekeurd om den 7en October het gouden feest van den kardinaal in de No tre Dame te vieren, lang voor dien zal reeds de grijze kathedraal het rouwkleed heb ben gedragen. De doktoren Pasteau en Miohon hadden den kardinaal buitengewoon vermoeid ge vonden na zijn terugkeer uit SairitiCalais, zijn geboorteplaats, die nog het gouden feest heeft mogen vieren. Onmiddellijk werd den kardinaal absolute rust voorge schreven, doch in het begin der week voelde do kardinaal zich weer zoo goed, dat hij geen reden zag om den datum van het feest te verschuiven.- Alleen stemde hij toe, een kleine operatie te ondergaan, door de ge- neesheeren wenschelijk geoordeeld om hem meer verlichting te geven. Zooals gemeld, waren de geneesheeren over het verloop der operatie zeer tevre den en ook de kardinaal voelde zich ge heel wel. In den nacht van Vrijdag deden zich de eerste teekenen voor eener compli catie, die den volgenden nacht geen twij fel meer liet. Een zeer hevige crisis van uraemie openbaarde zich en sinds den nacht van Zaterdag op Zondag was het den hoogen lijder niet meer mogelijk, an ders dan met een gebaar te antwoorden. In den loop van den Zaterdag nog, in het bijzonder toen Z.Em. bediend werd, had hij van groote helderheid van geest blijk gegeven. Daarna had hij zich nog met mgr. Maglione en mgr. Baudrillart onderhou den, den nuntius zijn kinderlijke liefde voor den H. Vader verzekerend en vurig dan kend voor de zegeningen, die de H. Vader hem zond en aan mgr. Baudrillart nog met klem het klein seminarie aanbevelend, dat hij zoo vurig gebouwd wenschte. In den nacht van Zaterdag op Zondag nadat hij eenigszins tot rust was gekomen, na een hevigen crisisaanval, bracht de hoo- ge lijder het sacrificie van zijn leven voor de Kerk van Frankrijk en daarna bleef hij blijkbaar goed bij kennis, doch kon geen woord meer uitbrengen. De toestand bleef aldus, totdat Zondag namiddag de doktoren in de wijze, waarop het lichaam weerstand bood, een glimpje van hoop zagen, welke hoop echter weldra moest worden opgegeven. In den avond namen de benauwdheden toe en de nacht was zeer onrustig. Maandag middag begon de ademhaling moeilijk te worden, de personen uit de bisschoppelijke omgeving, die niet aanwezig waren, werden inderhaast ontboden, de kliniek van do Broeders van St. Joan de Deo is trouwens niet ver van het aartsbisschoppelijk pale's verwijderd. Ook de familie werd wederom geroepen. Twee nichten van den kardinaal konden nog een oogenblik op den drempel worden toegelaten. Wij hebben reeds gemeld, dat mgr. Maglione voor de derde maal een te legram van den H. Vader kon mededeelen en -dat scheen de hooge lijder nog te be grijpen. In de ziekenkamer en de aangenzende vertrekken baden allen overluid. Om drie uur ving de doodstrijd zichtbaar aan en werden de liturgische gebeden door mgr. Crépin voorgebeden. De stervende was ab soluut kalm. De linkerhand omklemde een eenvoudig kruis. Alleen het pectorale kruis dekte den lijder, dat met den ring en de purperroode calotte zijn kerkvorstelijke waardigheid deed kennen. Na de liturgische gebeden volgden de aanwezigen ademloos en in stilte biddend den doodstrijd, totdat 20 minuten over vijf, zonder dat de serene kalmte werd ge schokt, de laatste ademtocht over de lip pen kwam en de stervende zijn ziel aan den Schepper teruggaf. Belangstelling der autoriteiten. Evenals tijdens de zoo plotselinge ziek te, was ook na het bekend worden van het ontslapen de belangstelling wel in staat om te doen gevoelen, welk een hooge plaats de groote kerkvorst ook buiten de Kerk in het Maatschappelijk leven innam. De pre sident van de republiek was de eerste, die een vertegenwoordiger zond om aan het kapittel van de Notre Dame rouwbeklag te doen. De meeste ministers kwamen persoon lijk onmiddellijk naar de kliniek; de overige legden in den loop van den avond een be zoek van deelneming af. Hetzelfde deed het meerendeel der ge zanten, te Parijs geaccrediteerd, terwijl van de groote organisaties en instellingen de meest eminente vertegenwoordigers even eens deelneming kwamen betuigen, o.a. vele leden van de Fransche Academie, het Instituut, de Universiteit-, vele senatoren en kamerleden, en in het bijzonder de lei ders der groote Katholieke liga's en in stellingen. De begafenis op Dinsdag a.s. De begrafenis van Kardinaal Dubois is definitief op Dinsdag vastgesteld. PALESTINA Eer. Bedoeïnert'overval. Op het z. g. Kinderdorp. Gisternacht heeft een bende Bedoeïnen het zoogenaamde „kinderdorp" Kfar Hay Jeladim overvallen, dat hoofdzakelijk door weeskinderen uit de Oekraine wordt be werend en bestuurd. De eenige wacht ct van het dorp werd neergeslagen, terwijl de telefoonverbindingen onmiddellijk wer den doorgesneden. Al het vee werd ge roofd. Toen na gToote vertraging eindelijk een afdeeling troepen ter plaptse ver scheen, waren de roovers reeds lang ver dwenen. AMERIKA De sabotage der ontwapening. Shearers aandeel in de mislukking van 192 7. Bij het onderzoek door den Senaat in de zaak-Shearer in verband met zijn werk zaamheden als „waarnemer" bij de onder handelingen over do vlootbespreking te Genève in het jaaT 192G werd een brief van Shearer voorgelezen, dien hij aan den vice- president Samuel Wakeman van de Beth lehem Steel Corporation hee'ft gezonden. Hierin vraagt Shearer de betaling van tweehonderd duizend dollar voor bewezen diensten, die hij ten gunste van zijn ar- heid voor de marinebewapening verricht heeft en waarmede hij de scheepsbouw-in- dustrie voor oorlogsschepen gered heeft. Shearer beroept zich op de uitgaven, dio hij voor zijn arbeid heeft moe-ten doen. Hot succes van zijn arbeid is bewezen, aange zien acht kruisers van tienduizend ton in aanbouw zijn. Verder verklaart Shearer, dat het- aan hem te wijten is, dat de onderhandelingen over de beperking der vlootbewapening te Genève mislukt zijn, ten gevolge waarvan het Congres besloten heeft- een bedrag van 740 millioen dollar voor vlootbouw uit te trekken. Prettige verkiezingen. Zondag 130 dooden. Volgens een Associated Press bericht uit Mexico hebben in den staat Vera Oruz ernstige verkiezangsonlusten en vechtpartijen plaats gehad. Zondag alleen moeten reeds 130 perso nen gedood en ettelijke honderden gewond zijn. Onder de gedooden moet zich ook de noef van Ortiz Rudio, den candidaat voor het presidentschap, bevinden. Op het oogenblik worden in den gehee- len staat verkiezingen gehouden. In de ste den Orizaba en Oordola moeten de ern stigste onlusten voorgekomen zijn. DE ALASTRIM. Vragen van het Kamerlid Dr. Vos aan den minister van Arbeid, H. en N. „Het briefje op de deur". De verplichte vaccinatie. Door den heer I. H. J. Vos zijn aan den Minister van Arbeid, Handel en Nijver heid, de volgende vragen gesteld: le. Is heb waar, dat zooals in het openbaar is medegedeeld op 24 Juni 1929 de Rotterdamsche geneesheer dr. P. H. Kramer bij een employé van het licht schip De Maas een geval van pokken heeft verondersteld en dat het Geneeskundig Staatstoezicht toen daarvan „waterpokken" heeft gemaakt? 2e. Waarom zijn in het besluit van 16 Aug. 1929 (Staatsblad No. 421), waarbij de Wet op de besmettelijke zieken van toe passing is verklaard op de z.g. alastrim, VOORNAAMSTE NIEUWS BINNENLAND. Geen vorderingen in de ontwapening*» kwestie te Genève. Een fantastisch plan van den Duitsch- nationaal Rechberg onthuld. De laatstte levensuren van kardinaal Dubois. Spoorwegramp in Rusland. (Buitenl. Be richten, 2e blad). BINNENLAND. Vergadering Nederl. R. K. Middenstands bond (1ste blad). onderscheidene bepalingen van die wet o.a. „het briefje op de deur", bedoeld in art. 20 van die toepasselijkheid uitge zonderd? 3e. Is de minister bereid, de indiening te bevorderen van een wetsvoorstel met de strekking de voorwaarden van inenting tegen de pokken voortoelating van kinde ren en onderwijzers in de scholen zoo spoe dig mogelijk weder van kracht te doen worden? NEDERL. R.-K. MIDDENSTANDSBOND. Achtste congres van den Bond te Almelo. Officieele ontvangst do -or het gemeentebestuur. Nadat gistermorgen en- -middag in de zaal der sociëteit „Tot nut en vermaak" te Almelo de bondsvergadering was gehouden van de Hanze in het Aartsbisdom Utrecht, vereenigden zich rond zeven- uur in- hotel Bastert de velen, die uit alle deelen dos lands naar het bloeiende Twentsche stadje saamgekomen waren voor het Achtste R.-K. Middenstandscongres. Door de goede zorgen van de commissie voor -logies zijn de congressisten allen in Almelo en in het naburige Borno onder gebracht. In do intieme ontvangstzaal van hotel Bastert vonden de congressisten gclegen>- heid tot kennismaking en hernieuwing der kennismaking, waarna men zich te kwart voor acht naar de raadszaal begaf in het Waaggebouw voor do officieele ontvangst door het gemeentebestuur. Hier waren het volledige college van B. en W. cn zoo goed als alle raadsleden me de aanwezig. Door mr. M. Sichtcrman- wer den de congressisten als volgt toegespro ken. Rede van den burgemeester. Het is voor het gemeentebestuur van Almelo een groote eer U leden van den R.-K. Middenstandsbond in de raadszaal waar het hart van de gemeente klopt te mogen ontvangen. Wij zijn dankbaar dat het congres in deze gemeente wordt ge houden. Op de eerste plaats omdat in deze gemeente de middenstand een hartig woordje heeft mede te spreken. Het ge meentebestuur heeft gemeend uw verblijf in de stad en in Twente te veraangena men door u een autotocht door Twente aan te bieden, door het schoone, helaas nog te weinig bekende Twente. We leven hier in een stad, die mag gerekend wor den tot een der grootste industrieele cen tra in Twente. Maar we hebben behalve de industrie ook een flinken middenstand. Spr. ver heugt zich daarin, omdat- een krachtige middenstand groo-telijks tot den bloei eener stad bijdraagt. Waar wij hier een koopkrachtige bevol king hebben, gaat het over het algemeen ook don middenstand goed. De middenstand is de barometer van het economisch leven in een plaats. De middenstand is gebaat bij economisch juis- s-te verhoudingen. Het gemeentebestuur nu wil die economisch juiste verhoudingen bevorderen. Zulks ten bate van het alge meen, ten bate ook vooral van den mid denstand. Met belangstelling heeft spr. de praeadviezen welke op het congres van den R.-K. Middenstand worden verhan deld en die aan dit congres een bijzon der karakter verleenen, gelezen. In een der praeadviezen wordt gespro ken van samenwerking. Spr. wil het con gres niet vooruitloopen, maar zou willen wijzen op een soort van samenwerking door de drie middenstandsorganisaties hier ter plaatse in toepassing gebracht. Door die samenwerking is hier een lichtweek georganiseerd, welke geslaagd mag hee- ten. en waarvoor spr. van deze plaats de Middenstandsorganisaties hulde wil bren gen. Spr. vestigde dan nog even do aan dacht op het gemis van een verbinding te water, waaronder Almelo en ook de mid denstand te Almelo lijdt. In de troonrede wordt door de Koningin gezegd, dat meer dan tot dusver met den Middenstand voe ling zal worden gehouden. Spr. wenschte den middenstand geluk met deze woor den en gaf de verzekering dat ook het ge meentebestuur van Almelo ten allen 1o

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1