20ste Jaargang
VRIJDAG 20 SEPTEMBER 1929
No. 6288
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
BERICHT
BUITENLAND
SPORT
3)e ÊcicbclveCou^omt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen I
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit vier bladen
Zij, die zich met 1 Oct. op „De
Leidsche Courant" wenschen te
abonneeren, ontvangen de voor
dien datum verschijnende num
mers gratis.
DE ADMINISTRATIE
De wapenschouw der
Engelsche Katholieken
De groote nationale Katholiek© Verga
dering, die deze week. in Londen wordt ge
houden, is van heel bijzondere beteekenis,
omdat zij samenvalt met de herdenking
van het eeuwfeest der vrijmaking van de
Katholieken in Engeland.
Sedert den droeven tijd, dat Hendrik
VIII zich losmaakte van Kome, en de na
tionale Anglicaansche kerk onder koningin
Elisabeth haar zelfstandige organisatie vol
tooide, hebben de Katholieken van geheel
Engeland veel verdrukking geleden om
wille van hun geloof. Want door een massa
wetsbepalingen was voortaan de vrije uit
oefening van den katholieken godsdienst
verboden. Er mochten geen godsdienstige
boeken of geschriften, meer worden uitge
geven. de religieuse congregaties werden
uit het land verbannen, katholieke instel
lingen van liefdadigheid mochten geen
Schenkingen of legaten meer aanvaarden,
priesters mochten bun geestelijk gewaad
niet meer dragen, en er mochten geen
nieuwe kerken meer gebouwd worden.
Maar dank zij het edel streven van wak
kere pionniers voor vrijheid en recht, kwam
in het jaar 1778 de Toleration-Bill tot
stand en in 1791 de Belief Bill, waardoor
de weg gebaand werd voor de beroemde
wet van 1829, die aan de Katholieken van
Engeland weer vrijheid van godsdienst
gaf. Sindsdien heeft het Katholicisme in
Engeland een geweldige vlucht genomen,
de Oxford-beweging, de terugkeer van
Newman en Manning en zooveel anderen
tot de Moederkerk, en vooral het herstel
der kerkelijke hiërarchie door Pius IX in
1850, hebben de aandacht gevestigd op de
Katholieke Kerk die thans in Engeland
een nieuw bloeitijdperk tegemoet gaat.
Vijf aartsbischoppen, een twintigtal bis
schoppen, talrijke leden van het Parle
ment, meer dan twintig duizend afge
vaardigden uit alle parochies demonstreer
den deze week in Londen voor den krach
tige n bloei van het katholieke leven in
Engeland.
Gedurende de Congresdagen vergader
den alle katholieke organisaties, pries
ters. leeken-apostelen, zelfs de tooneel-
spelers kwamen sa/men, om de belang
rijkste vraagstukken van het katholieke
yleven van Engeland te bespreken. Maar
de vergadering waar de belangen van de
opvoeding der schoolgaande jeugd behan
deld zullen worden, is veruit de voor-
I naainste.
Wat de Katholieken van Engeland op ge
bied van onderwijs verlangen1?
Niets anders, dan dat de katholieke
ouders hun kinderen mogen zenden naar
katholieke scholen, die gelijkberechtigd
en gelijkgesteld moeten zijn met de scholen
der regeering. Op het oogenblik genieten
de katholieke scholen nog niet van de
voorrechten, die hun bij de wet van 1922
1923 werden toegekend, waarbij immers
werd bepaald, dat alle bijzondere scholen
een jaarlijksche bijdrage zouden ontvan
gen. Maar tot op heden zijn deze bijdra
gen te gering om een breed katholiek le
ven te ontplooien, want de levensstan
daard is gestegen en de koopkracht van
het geld is gedaald. Daarom heeft de
aartsbisschop van Cardiff een commissie
benoemd, om uit te rekenen wat iedere
leerling van een katholieke school kost
het resultaat hiervan was, dat de leerlin
gen der openbare school aan den Staat
30 shilling per hoofd meer kosten dan de
leerlingen van de katholieke scholen.
Er zijn in Engeland 1144 katholieke scho
len voor Lager Onderwijs die door 365.624
leerlingen bezocht worden, bovendien
heeft men er 30 middelbare scholen (23
voor jongens en 57 voor meisjes) met 20.340
leerlingen.
Tijdens de verkiezingstijd hebben de
Bisschoppen aan hun onderhoorigen den
raad gegeven om aan de candidaten voor
het parlement uitdrukkelijk te vragen: Zijt
gij in beginsel bereid om de bijzondere
j flcholen gelijk te stellen met de openbare
scholen? En zult gij in de komende wet
gevende periode uwe medewerking verlee-
aan een ministerie dat dit program ge
heel of gedeeltelijk wil uitvoeren? Zult
gij een regeering steunen, onverschillig
welke, als zij een dergelijke gelijkstelling zou
invoeren
Ofschoon de candidaten van de Labour-
par tij het minst gunstig gestemd waren
voor de eischen der Katholieken mogen
w© toch ondanks alles verwachten dat het
Parlement de tijd zal weten te vinden om
deze hervorming op onderwijsgebied tot
stand te brengen.
Kardinaal Bourne heeft verzekerd, dat
de Katholieken den schoolstrijd zullen vol
houden totdat hun onoverwinnelijke begin
selen zullen hebben gezegevierd.
Langzaam maar zeker voltrekt zich in
Engeland een godsdienstige ommekeer, er
zijn geweldige moeilijkheden te overwin
nen, maar een vurige geloofsijver en een
volhardend apostolaat zullen alles verove
ren. Duizenden bekeerlingen komen ieder
jaar terug naar de oude Moederkerk. Hon
derd jaar geleden waren er nog geen
200.000 Katholieken, thans is dit aantal
vertienvoudigd.
Dat is de beteekenis van dezen Katho
lieken Vergadering van Londen: voor heel
de wereld demonstreeren de groei van het
katEolicisme in Engeland.
VAN HET VATICAAN
De „Osservatore Romano".
Naar de „Messagero" meldt, zullen de
bureaux en de drukkerij van de „Osserva
tore Romano" midden October naar de
Stad van. het Vaticaan worden verplaatst.
De nieuwe drukkerij zal worden geïn
stalleerd met de machines van de „Unita
Cattolica" te Florence, welk blad zijn ver
schijnen als dagblad heeft gestaakt en
voortaan nog slechts als weekblad zal uit
komen.
VOLKENBOND
Jhr. Loudon aan het woord.
Na Cecil sprak jhr. Loudon, niet als
Nederlandsch gedelegeerde, doch uitslui
tend als voorzitter der voorbereidende
commissie.
Hij verheugde zich over den terugkeer
van lord Cecil, wiens rede getoond had dat
hij een nog even vurig voorstander van de
ontwapening is als vroeger.
Iedereen is het ongetwijfeld met Cecil
eens, dat de voorbereidende commissie
spoed met haar werk moet betrachten, doch
deze aansporing tot spoed zou eerder ge
richt moeten worden tot de vijf groote zee
mogendheden dan tot de voorbereidende
commissie, want iedereen weet dat de
voorbereidende commissie met haar verder
werk wacht, totdat een vlootaccoord is tot
stand gekomen.
De commissie wacht vol ongeduld op het
resultaat der besprekingen tusschen de vijf
mogendheden, opdat dit besproken kan
worden op een breederen grondslag, waar
bij ook andere mogendheden de gelegen
heid zullen hebben hun meening daarover
te zeggen.
Ten aanzien van de beperking van het
oorlogsmateriaal begrijpt de heer Loudon
volkomen de bezorgdheid van lord Cecil,
doch de voorbereidende commissie heeft
in April met 22 tegen 2 stemmen en slechts
1 onthouding een motie aangenomen, waar
door, zooals Cecil in herinnering bracht,
op het oogenblik slechts mogelijk is een
indirecte beperking van het oorlogsma
teriaal door de publicatie der militaire uit
gaven.
Dit was een compromis tusschen twee
scherp tegenover elkander staande stellin
gen.
De heer Loudon zag geen heil in een
heropening der discussies, waardoor de
werkzaamheden zouden vertraagd worden.
Hij vreesde dat de aanneming van do
motie van Cecil aan de snelheid van het
werk der voorbereidende commissie scha
delijk zou zijn.
De heer Loudon prees den geest van
tegemoetkomendheid, die in de zitting
April geheerscht had en die de hoop wet
tigt op *een succesvolle laatste zitting.
Hij erkende met Cecil dat de volken
bondsvergadering de vrijheid heeft om
welk onderwerp ook te behandelen, maar
hij achtte het ongewensoht, de door Cecil
genoemde punten te bespreken, daar ver
schillende leden der voorbereidende com
missie hier niet aanwezig zijn.
Wil Cecil tooh een nieuwe
dan is het beter, dat hij dit verzoek tot de
voorbereidende commissie zelf richt en dat
deze daarover vrij beschikt en niet onder
den indruk van een wensch der volken-
bondsvergadering, doch de heer Loudon
herhaalt dat hij vreest, dat een nieuwe be
spreking, waar dan ook, slechte tot nieuwe
vertraging kan leiden.
Bij de hierop volgende discussies heb
ben Massigli (Frankrijk), generaal De Ma-
rinis (Italië) en Sato "(Japan) zich bij het
standpunt van den heer Loudon aangeslo
ten en verklaard in deze volkenbondsver
gadering de door Cecil opgeworpen vraag
stukken niet te willen bespreken.
Massigli was heel scherp met zijn op
merking, dat de door Cecil becritiseerde
motie over de publicatie der oorlogsuitga
ven als indirect middel tot beperking van
het oorlogsmateriaal met 22 tegen 2 stem
men was aangenomen en dat hij geen reden
zag in een heropening der discussies, al
leen, omdat sinds April één regeering van
meening was veranderd.
Graaf Bernstorff heeft echter de motie
van Cecil ondersteund. Hij kwam op tegen
het optimisme van Loudon en Massigli,
alsof de voorbereidende commissie in April
nuttig werk zou hebben gedaan. Hij ver
klaarde overtuigd te zijn, dat de groote
meerderheid der volken met Cecil en
Duitschland van meening is, dat het re
sultaat volkomen onbevredigend was. In
dien een ontwapeningsconventie in den
geest van de besluiten van April zal tot
stand komen, dan zou men die conventie
moeten noemen niet oen ontwapeningscon-
venti" maar een conventie van wederkee-
rigen bijstand tegen de ontwapening.
Hierna werd de discussie tot heden ver-
De herziening van verouderde verdragen.
In de eerste commissie der volkenboüds-
vergadering is gisteren behandeld de mo
tie van China om een studie-commissie te
benoemen voor het voorstellen van de beste
methoden voor het in toepassing brengen
van artikel 19 van het volkenbondsverdrag
over de herziening van verouderde verdra-
gen.
De discussies droegen een heel wat kal
mer karakter dan r<\t r verwacht had. Na
oen zeer gematigde toelichting door den
Chineeschen gedelegeerde, die er op wees,
dat hij op 't oogenblik nóg geen toepassing
van art. 19 verlangde, en dat de volken
bondsvergadering het volgende jaar nog
altijd de bevoegdheid zou hebben, de voor
stellen der studiecommissie te verwerpen,
werd zijn voorstel ondersteund door de ge
delegeerden van Duitschland, Abessynië,
Haïti, Britsóh-Indië, Perzië en Hongarije,
die allen er op wezen, dat het in het be
lang van den wereldvrede is, dat art. 19
gce*~ doode letter blijft.
DUITSCHLAND
De Duitsche landbouw.
Een rede van den Pruisischen
minister van landbouw.
De officieel© Pruisische persdienst pu
bliceert een redevoering welke de Pruisi
sche minister van landbouw dr. Steiger
gisteren op den Duitschen landbouwdag
te Munster hield.
In deze rede zeide de minister o.m.:
Ook dit jaar is het minder de oogst dan
de prijzen voor de landbouwproducten, wel
ke den toestand van den landbouw nog
zorgwekkender maakten.
Zoo gaven de groothandelsprijzen voor
landbouwproducten bij het begin van dit
jaar een cijfer van 132 en in Mei zelfs een
minimum cijfer van 124 aan, terwijl zij den
laatsten tijd met zekere schommelingen
weer op den stand van het begin van het
jaar zijn gekomen.
Deze stand der prijzen bewijst bij een
index-cijfer van 152 voor nijverheidsvoort
brengselen den noodtoestand van den land
bouw.
Deze noodtoestand heeft naast de ten
opzichte van den tijd vóór den oorlog sterk
gestegen lasten, zijn oorzaak vooral in de
economische wereldtoestanden.
Ter bescherming van het landbouwonder
wijs heeft Pruisen dezen zomer maatrege
len van de rijksregeering goedgekeurd,
welke op verhoogde invoerrechten op graan,
meel, boter en aardappelen betrekking
hebben en die een gedeeltelijke uitvoering
der maatregelen, welke op dit gebied van
den landbouw worden geëischt, vormen.
Naast maatregelen van douanepolitiek
moet een binnenlandsche regeling komen,
welke door eigen bijdragen van den land
bouw en door staatsmaatregelen gemeen
schappelijk moeten worden gedragen.
RUSLAND.
Commissaris van zijn functie ontheven.
Wegens crifciek op de
landbouwhervorming.
De plaatsvervangende commissaris van
financiën der sovjet-unie Frumkin is op
grond van een besluit van het centraal
executief comité der sovjet-unie van zijn
functie ontheven. Frumkin, die tot de
rechtsche oppositie behoorde, had naar
aanleiding van een bespreking over de
landbouwhervorming de zinswending „de
gradatie van den landbouw" gebezigd en
daardoor bij de leidende kringen misnoe
gen gewekt.
ENGELAND
De werkloosheid in Engeland.
Minister Thomas als
handelsreiziger in
steenkolen.
Bij zijn terugkomst uit Canada te Liver
pool, verklaarde minister Thomas, dat hij
zeer tevreden was met het resultaat van
zijn overzeesoh bezoek.
Ik ben, zoo zeide de Britsche minister
van werkloosheid, overtuigd, dat Canada
thans meer kolen en staal uit Engeland zal
betrekken, die tot dusverre door andere
landen werden geleverd. Ik heb Canada
niet gevraagd artikelen van ons te betrek
ken, die het land zelf voortbrengt, doch
desondanks vond ik, dat ik wel gerech
tigd was enkele eischen te stellen, gezien,
het feit, dat het moederland de grootste
afnemer van vleesch is. Ik stel mij voor
een conferentie van alle belanghebbende
partijen in dit land bijeen te roepen, ten
einde mijn pogingen nader uit te werken.
Ik weet wel, vervolgde Thomas, dat het
voor een minister een ongewone rol is voor
handelsreiziger te spelen, maar het be
lang van de zaak eischte het en de resul
taten hebben het gerechtvaardigd!
Hij voegde er nog aan toe, dat hij zelfs
monsters Engelsche steenkool mee naar
Canada heeft genomen, waarmede verschil
lende proeven zijn genomen, met het ge
volg, dat er vele orders zijn geplaatst.
CHINA.
Het Chineesch-Russisch conflict
Trekt Moskou zijn troepen
terug?
Volgens een telegram uit Charbin heeft
het bestuur van den Chineeschen Ooster
spoorweg bericht ontvangen, dat de sov
jet-troepen in den Mantsjoeli-sector dit
gedeelte der lijn zoo goed als geheel ont
ruimd hebben.
Verder wordt, gemeld, dat de sovjet-troe
pen te Pogranichnaya op bevel van Moskou,
blijkbaar om botsingen met de Chineescho
troepen te vermijden, naar Nicholisk terug
trekken.
VOETBAL.
DIOC. HAARL. BOND.
R. K. Sportvereen. „Meerburg"
Zoeterwoude H. R.
Zondag a.s. speelt Meerburg I een
vriendschappelijken wedstrijd om een me
daille, uitgeloofd door V. V. L„ tegen
V. V. L. te Voorschoten. Afrit 1.30 vanaf
het patronaat.
Meerburg II speelt ook een vriendschap
pelijken wedstrijd tegen O. V. V. II van
Oegstgeest. Deze wedstrijd wordt gespeeld
op het Meerburgterrein.
Dit is de laatste training voor de com
petitie. Meerburgers doet uw best!
R. K. Sportvereeniging A. V. V.
Het programma voor de S. N. A.-serie
te Stompwijk voor Zondag a.s. luidt als
volgt: 12.30 u. A. V. V. IILeiden III. om
le en 2e prijs; 2.15 u. A. V. V. I-Leiden
II, om le en 2e prijs.
Daar èn le èn 2e elftal met 3 invallers
moeten uitkomen tegen Leiden, durven wij
ons aan geen voorspelling wagen. Wij ver
trouwen echter, dat alle spelers hun uiter
sten best zullen doen en dat er goed wordt
samengespeeld, want dan alleen is eenig
succes mogelijk, daar Leiden een sterk te
genstander is en alles zal doen beide lo
prijzen mede naar Leiden te nemen, doch
als alle A. V. V.'ers zich geheel geven, is
het niet onmogelijk, dat tenminste één van
de 2 eerste prijzen medegenomen kan wor
den naar den Dam.
De N. V. B.-jubileumwedstrijden.
Het programma der jubileumwedstrijden
is bij loting vastgesteld. De ingeschreven
clubs zijn in 56 groepen ingedeeld. Ten
einde alle groepen op vier clubs te bren
gen, zijn op 29 Sept. a.s. zeven voorwed-
st rijd en noodig.
C,Sportkr.")
AUTOMOBILISME.
Wereldrecord 4000 mijlen verbeterd.
Op de autorennen van Monthler^- nabij
Parijs werd het wereldrecord over 4000
mijlen verbeterd door den Franschen wa
gen Hotchkiss, door dezen afstand af te
leggen in 53 uur 32 min. 45 sec. Uurgemid
delde bedroeg 147.817 K.M.
SCHAKEN.
Om het wereldkampioenschap.
Aljechin wint de achtste part ij.
Gisteren werd te Wiesbaden de achtste
partij na 29 zetten door Bogoljubow opge
geven. Het verloop van die achtste partij
luidt:
VOORNAAMSTE NIEUW?
BUITENLAND.
Redevoeringen van lord Cecil en Jhr.
Loudon over de ontwapening.
Moskou zou zijn troepen terugtrekken
van de Chineesche grens.
Gifmengster in Hongarije. (Buitenl. Be
richten 2e blad).
BINNENLAND.
Dahlia-tentoonstelling te Haarlem (L.
en T., 4de blad).
De arbeidstijd voor bloemenbinderijen
en bloemenwinkels (2de blad).
Een ernstig autobus-ongeluk te Westen
holte. Vele gewonden (Gem. Berichten,
3de blad).
DR. G. HOLST,
directeur van het Laboratorium van Phi
lips Gloeilampenfabrieken te Eindhoven,
benoemd tot bijzonder hoogleeraar in de
natuurkunde aan de Leidsche Universiteit.
Koninginnegambiet.
Wit: Bogoljubow. Zwart: Aljechin.
1. d2d4, Pg8—f6; 2. c2—c4, b7—b6 3.
Pblc3, Lc8b7 4. f2—f3, d7—d5; 5. c4
Xd5, Pf6Xd5; 6è e2—e4, Pd5.Xc3; 7. b2
Xc3, e7e6; 8. Lfl—b5t, Pb8—d7; 9. Pgl
e2, Lf8e7 10. 00, a7—a6 11. Lb5—
d3, c7c512. Lel—b2, Dd8—c7 13. f3—
f4( Pd7—f6; 14. Pe2g3, hl—h5 15. Ddl
e2, h5h4; 16. Pg3—hl, Pf6-Ji5; 17. De2
g4, 0—0—0; 18. Tal—el, Kc£—b8 19. f4
—f5, e6©5 20. d4—d5, co—c4; 21. Ld 3—
c2, Le7—Cöt; 22. Phl—f2, g7—g623. f5X
g6, Td8g8; 24. Lb2cl, Lb7c8; 25. Dg4
—f3, Tg8Xg6; 26. Kgl—hl, Ph5—g327.
h2Xg3, h4Xg3f; 28. Pf2—li3, Lc8Xh3; 29.
g2Xh3, Th8Xh3t.
Wit geeft op.
De stand is thans:
Aljechin 4 gew. 3 realise 5 pt.
Bogoljubow 2 gew. 2 remise 3pt.
Wetenschappelijke Berichten
Weer een belangrijke vondst nabij
Arentzburch te Voorburg.
Gisteren waren eenige grondwerkers op
den grond nabij Arentzburch te Voorburg
bezig met graven voor fundamenten voor
een nieuwe woning aldaar, toen plotseling
een der werklieden op iets hards stuitte.
Direct begon hij dit op te graven, en het
gelukte hem na eenigen tijd een rond
voorwerp, waar allerlei aan vast gebakken
zat, los te krijgen. Na onderzoek bleek dit
een zeer oude urn te zijn. Deze vondst ver
wekte natuurlijk belangstelling onder de
arbeiders en er ontstond oen kleine twist,
om het bezit van deze pot als begrepen
zij (daar hier reeds meer oude voorwerpen
gevonden zijn) dat hen dit een douceurtje
zou opleveren. Deze verschillende belang
rijke vondsten, welke hier in den laatsten
tijd gedaan zijn bevestigen steeds meer het
vermoeden dat hier de vesting ..Forum
Hadriani" van keizer Ha-drianus gestaan
heeft.