20ste Jaargang
DONDERDAG 5 SEPTEMBER 1929
No. 6275
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32
LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
LAND- EN TUINBOUW
SPORT
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen I
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit twee bladen
VOLKENBOND
DE TIENDE VOLKENBONDS
VERGADERING.
Denemarkens liefde voor Intern. Recht
spraak en Ontwapening.
'Amerika's toetreding tot het
Haagsche Hof verzekerd?
Het was gisteren in de volkenbondsver
gadering een goede dag voor de interna
tionale rechtspraak-gedachte, schrijft de
Maasbode-correspondent te Genève.
Des morgens heeft Stanning, de minister
president van Denemarken, de verklaring
afgelegd, dat Denemarken zal toetreden
tot de algemeene acte tot vreedzame be
slechting van internationale geschillen en
wel zonder eenig voorbehoud, dus ook zelfs
tot het derde hoofdstuk over de arbitarge
bij internationale geschillen van niet-juri-
dischen aard.
In de namiddag-vergadering hebben
Dandnrand namens Canada en de gede
legeerde van Peru, Cornejo, beiden ver
klaard, dat zij namens hun land nog tij
dens deze volkenbondsvergadering znllen
toetreden tot de facultatieve clausule van
artikel 36 van bet statuut van het Haag
sche internationaal gerechtshof.
Het begint er dns reeds op te lijken,
dat de wensch van Mac Donald zal ver
wezenlijkt worden en dat deze tiende vol-
konbondsvergadering in het teeken van de
verplichte arbitrage zal staan.
Daarbij komt, dat gistermiddag de
conferentie van de staten, die bet statuut
van 'b Haagsche Hof reeds geratificeerd
hebben, welke conferentie door de verte
genwoordigers van veertig regeeringen
wordt bijgewoond en onder presidium van
onzen landgenoot professor van Eysinga
staat, éénstemmig heeft goedgekeurd het
protocol, dat in Januari is opgesteld om
trent de toepassing van de bekende Ame-
rikaansche voorbehouden Bij een even
tueels toetreding van Amerika tot het Hof
De goedkeuring van dit protocol, waar
in is opgenomen de bekende formule van
Elihu Poot over de gedragslijn van het
Hof, indien Amerika bezwaar mocht ma
ken tegen het besluit van den volken
bondsraad, om een advies van bet Hof in
te winnen, brengt dus vrijwel de zeker
heid, dat Amerika weldra tot bet Haag
sche Hof za-1 toetreden.
Het is nu nog maar alleen een kwestie
van tijd, daar de veertig staten dit gis
teren goedgekeurde protocol nog zullen
moeten ratificeeren.
Intusschen heeft president Hoover zijn
instemming met bet protocol reeds uitge
sproken.
Uit de verdere redevoeringen, gisteren
in de volkenbondsvergadering gebonden,
is nog te vermelden de ondersteuning, die
zoowel Stauning als Cornejo, de gedele
geerde van Peru, aan het denkbeeld van
Mac Donald gegeven hebben om het vol
kenbondsverdrag in overeenstemming te
brengen met het verdrag van Kellogg.
Cornejo drong daarbij ook aan op een
zoodanige amendeering van het volkenr
bondsverdrag, dat het vast zal komen te
staan, dat een staat, die het verdrag van
Kellogg schendt, terstond door de overige
staten openlijk wordt veroordeeld en ge-
i brandmerkt.
Zoolang er nog geen internationale po-
j litie bestaat mag een dergelijke moreele
sanctie tegen den vredeverstoorder niet
f achterwege blijven.
Stanning beeft verder nog voorgesteld,
d?t de verschillende volkenbondscommi.s-
rie? voor een gedeelte door de volken-
bondsvergadering zelf znllen worden ge-
koren en niet uitsluitend door den vol-
i kenbondsraad. Hij meende in het alge-
j meen een verruiming van de bevoegdhe
den van de vergadering tegenover die van
den raad te moeten aanraden, ook om
daardoor aan de verkiezing van drie leden
van den raad een minder groote beteeke-
1 nis te geven en dus den onverkwikkelijken
strijd te verzachten, die ieder jaar één van
de minst prettige verschijnselen in de vol-
j kenbondsvergadering geweest is.
Natuurlijk bepleitte ook Stauning een
"spoedig bijeenkomen der ontwapemngs-
conferentie en gaf hij mededeelingen om-
trent de Deensche ontwapeningsplannen,
i Stauning verklaarde, dat Denemarken
voor geen zijner naburen angst heeft en
dus meent zoover te kunnen ontwapenen,
j dat alleen de noodige strijdmacht over-
blijft om de grenzen te bewaken en aam
fde verplichtingen van een volkenbonds-
I staat te kunnen voldoen.
Merkwaardig was echter, dat Stauning
^ritdrukkeliib verzekerde, in te zien, dat
andere staten andere inzichten over de
mate van ontwapening kunnen hebben.
Hij erkende, dat groote mogendheden
de zaak anders kunnen beschouwen dan
Denemarken en gaf zelfs toe, dat er ook
kleine staten kunnen zijn, die door de
aanwezigheid van naburen, tegenover wel
ke zij zich niet zoo veilig gevoelen, niet
zoover kunnen gaan met .ontwapening als
Denemarken.
Van een theoretisch pleidooi voor een
zijdige nationale ontwapening was in de
rede van den Deenschen minister-presi
dent dus heel weinig te vinden.
VAN HET VATIC AAN
Volkstelling in den Vaticaanschen Staat.
52 3 zielen.
Dezer dagen is een volledige lijst opge
maakt van alle burgers, die recht hebben
op bet burgerschap van den Vatioaan-
schen Staat. De lijst werd aan den Paus
Met inbegrip van de kardinalen, die in
bet Vaticaan zetelen, komt men tot een
totaal van 523 zielen. Het is dus de klein
ste staat van de wereld, Heiner zelfs nog
dan de republiek San Marino.
DUITSCHLAND
Duitsche eigendommen in Engeland.
Onderhandelingen over de
terugggave.
Naar Wolff verneemt zijn op het oogen-
blik onderhandelingen tusschen vertegen
woordigers van de Duitsche en Engelsche
regeering hangend nopens het teruggeven
van Duitsche eigendommen _in Engeland.
De Britsche regeering heeft thans voor
zoover haar bevoegdheid strekt, een aan
wijzing gegeven, dat voor den duur van
deze onderhandelingen voorloopig van
verdere definitieve beschikkingen over het
niet geliquideerde Duitsche bezit princi
pieel wordt afgezien. Men tracht te berei
ken, dat de dominions denzelfden maat
regel treffen.
De ontruiming van het bezette gebied.
In het bezette gebied zullen nog deze
week besprekingen met de Duitsche auto
riteiten over de ontruiming beginnen, De
Engelsche bezetting, die ongeveer 6000
man telt met 4000 familieleden, zal zoo snel
mogelijk worden teruggeroepen. Koenig-
stein in den Taunus en Bad Schwalbach
zullen de eerste gemeenten zijn, die ont
ruimd worden.
In aansluiting op het bericht, dat de
Engelschen in Koblenz de voorbereiding
der ontruiming ter hand hebben genomen
kan nog gemeld worden, dat de eerewacht
van het Engelsche oppercommando, de
stad reeds heeft verlaten. De kwartieren
van den opperbevelhebber en die zijner
officieren zijn echter intact gebleven.
Voorts houden ook de Fransche autori
teiten zich reeds ernstig met de voorbe
reidende maatregelen der ontruiming be
zig. Het 151ste infanterie-regiment heeft
bevel gekregen zich voor 18 September
marscbvaardig te maken, ten einde Metz
als nieuwe garnizoensstad binnen te trek
ken.
RUSLAND.
Trotzki.
Zijn ballingschap ve'rle&igld.
Uit Moskou wordt gemeld, dat het Po
litbureau heeft besloten de verbanning
van Trotzki, die 1 Dec. a.s. zou zijn afge-
loopen, met een jaar te verlengen, zoodat
bij vóór 1 Dec. 1930 het Russische gebied
niet mag betreden.
Voorts beeft het Politbureau besloten
een groot aantal oppositioneelen naar Si
berië te verbannen.
PALESTINA
De onlusten in Palestina.
Nog botsingen tusschen
Engelse he" troepen en
Arabieren.
Naar Reuter gisteravond officieel mede
deelde, hebben Arabieren te paard Maan
dagavond het dorp Talpioth, 2 mijl ten Zui
den van Jeruzalem, aangevallen. Het dorp
was echter door Engelsche troepen bezet
en deze wisten de Arabieren met verliezen
te verdrijven.
Troepen en politie zijn van. Jaffa, Jeru
zalem en Bethlehem uitgerukt om expedi
ties tegen de opstandelingen te onderne
men. Te Weleta bij Jeruzalem zijn 90 ar
restaties verricht, te Beis an 60. In de om
streken van Haifa, Jaffa en Gaza is het
rustig.
Boven heel Palestina wordt systematisch
met vliegtuigen gepatrouilleerd.
Er blijven geruchten loopen, dat aan de
N.O.-grens Arabieren in Palestina zijn
binnengedrongen, maar volgens Reuter is
men niet van meening, dat dit een ge
organiseerde 'beweging van meerdere stam
men zou zijn. Het lijkt meer op stroop
tochten van geïsoleerde benden. Het blijft
in deze streken onrustig.
De opperste Mohammedaansche raad
heeft besloten tot het bouwen van een
nieuw gebouw boven den klaagmuur.' De
Joden hebben reeds geprotesteerd en de
regeering houdt zich met de zaak bezig.
Bij huiszoekingen in verschillende dorpen
hebben' de troepen een groote hoeveelheid
goederen, van plunderingen afkomstig, ge
vonden. Verscheidene verdachte individuen
zijn> gearresteerd.
Het aantal slachtoffers bedraagt tot nu
toe: dooden 87 Mohammedanen, 4. Christe
nen en 119 Joden gewonden 208 Moham
medanen, 33 Christenen en 334 Joden.
CHINA.
Geknoei bij den Chineeschen Ooster-
spoorweg.
Enorme winst spoorloos
verdwenen.
De correspondent van „United Press"
heeft een onderhoud gehad met den heer
J. J. Mantell, Amerikaansch adviseur bij
den Chineeschen Oosterspoorweg te Moek-
den, die bijzonderheden medededeelde om
trent do resultaten van zijn juist voltooid
onderzoek naar de situatie bij den Chi
neeschen Oosterspoorweg. Mantell ver
klaarde:
„In het jaar 1928 behaalde de Chinee-
sche Oosterspoorweg een bruto winst van
63 millioen Chineesche dollars, doch er
werd slechts melding gemaakt van een
nettowinst van 130.000 dollars. De Chinee
sche Oosterspoorweg maakt op eiken dol
lar bruto gemakkelijk een winst van 48 ets.,
zoodat de winst in 1928 30 millioen dollar
had moeten bedragen. Omtrent het ont
brekende bedrag mist men alle gegevens.
De Sovjets hebben het beheer van den
spoorweg geheel in nan den, daar de Chi
neesche vertegenwoordiging in dat beheer
slechts schijn is, zoodat de Russen recht
streeks voor dit enorme geknoei verant
woordelijk zijn. Wanneer de Chineesc-h^
Oosterspoorweg beheerd werd op dezelfde
grondslagen als de overige Chineesche
spoorwegen, dan zou de onderneming haar
Russiche schuld, welke naar huidige schat
ting niet meer dan 200 millioen goudroq-
bel bedraagt, afbetaald kunnen hebben.
Krachtens de overeenkomst van 1924 oefe
nen de Sovjets in Noord-Mandsjoerije een
alles overheerschenden invloed uit. De
Chineezen moeten trachten hieraan op de
een of andere wijze een einde te maken.
Do Russen hielden de boekhouding bij,
zoodat het vrijwel onmogelijk is te ont
dekken, waar het geld gebleven is, doch
handhaving van den huidigen toestand is
onmogelijk.
Invallen van Tibetanem in China.
Naar van officieele Chineesche zijde
wordt bevestigd, zijn de geruchten om
trent gevechten aan de ChineeschTibe-
taansche gTens waar.
Volgens een bericht uit Nanking heeft
het Tibetaansche leger de stad Ba-tang be
zet en tracht het nog verder op Ohinoe-
sch' i grondgebied door te dringen.
DE NEDERLANDSCH-BELGISCHE
BETREKKINGEN.
Besprekingen in den Haag ingeleid.
De correspondent in België van de „Tijd"
bericht, dat blijkens door hem te Brussel
ingewonnen inlichtingen, tijdens de confe
rentie in den Haag een ontmoeting heeft
plaats gehad tusschen de Belgische minis
ters Jaspar en Hijmans en hun Nederland-
sche collega's jhr. Ruys de Beerenbrouck en
Beelaerts van Blokland. De ministers van
buitenlandsche zaken der beide landen
zouden de besprekingen, welke te 's Gra-
venhage zijn ingeleid, te Genève voortzet
ten.
WETHOUDERSCRISIS TE
AMSTERDAM.
Na de vacantie kwa-m de gemeenteraad
van Amsterdam gisteren voor het eerst
weer bijeen. Onder de ingekomen stukken
was de mededeeling van wethouder Ter
Haar, dat hij mét ingang van 5 September
bedankte als wethouder. De aanleiding
tot dit ontslag was een verschil van mee
ning in het college over de belofte gedaan
aan den Raad om met ingang van 1 Octo
ber a.s. de electriclteitstaxieven te verla
gen. De wethouder van financiën meende
daarvoor geen gelden beschikbaar te heb
ben. De heer Ter Haar meende toen, dat
hij moest heengaan, omdat hij zijn belofte
niet kon inlossen- Intusschen had de Chr.
Hist, raadsfractie zich uitgesproken, dat
zij dit college niet langer kon steunen.
Van de zijde der A. R. fractie was
daarop een motie bij den Raad ingediend,
waarin als oordeel wordt uitgesproken, dat
B. en W., nu zij de invoering van de verla
ging van de electriciteitsfcarieven niet ver
antwoord achten, veeleer hun plicht zou
den hebben verzaakt, indien zij haar toch
hadden blijven bevorderen, en preekt als
zijn meening uit, dat ex geen aanleiding
is het ten deze door B. en W. gevoerde
beleid af te keuren en betreurt 'het der
halve, dat de heer Ter Haar op de door
hem aangegeven reden zijn ontslag ge
grond heeft. De Raad heeft over deze
motie een groot deel van den middagzit
ting en de geheele avondzitting gede
batteerd.
Ten slotte is deze motie verworpen met
24 tegen 12 stemmen. De R. Katholieken,
de A. Revolutionnairen en de Vrijheids-
bonders stemden voor de overige leden te
gen. De wethouders hadden de zaal ver
laten.
Naar aanleiding van dezen uitslag heeft
het geheele college met ingang van heden
zijn ontslag genomen. De 'heeren Boisse-
vain, mr. Rutgers en von Frijtag Drabbe
deden dit onvoorwaardelijk, de heeren
Abrahams en Ketelaar meenden dat 't vo
tum hen niet trof, omdat zij aan de zijde
van den heer Ter Haar stonden, maar om
een reconstructie van het college niet in
den weg te staan, namen ook zij hun
De zitting van den Raad is daarop ge
sloten, nadat de burgemeester had mede
gedeeld, den Raad. weer bijeen to roepen
op 11 September, ter verkiezing van wet
houders.
De toepassing der kinderwetten.
S t ij ging der criminaliteit.
Volgens de zoo juist verschenen Statis
tiek van de Toepassing der kinderwetten
over 1927 is 't totaal aantal wegens recht
bankzaken schuldig verklaarde jeugdige
personen in 1927 vergeleken met het jaar
126 met 74 gestegen, n.l. van 1757 in 1926
tot 1831 (1633 jongens en 198 meisjes)
in 1927.
Van het totaal aantal schuldig verklaar
den pleegden er in 1927 37 percent een-
voudigen diefstal en 14.2 gequalificeerden
diefstal. Wat den leeftijd Betreft, was de
gerechtelijk geconstateerde criminaliteit
het hoogst bij de jongens van 17 jaar en
bij de meisjes van 16 jaar.
Stakende werkloozen.
Gisteren zijn de Haagsche tewerkgesfcel-
den te Oldemarkt (O.), ten getale van on
geveer 150 personen, niet op het werk
verschenen. De reden hiervan zou zijn, dat
twee hunner h.i. ten onrechte werden ge
straft, zoomede een loonsverlaging. De be-
drijfsingenieur heeft naar aanleiding van
deze staking alle tewerkgestelden ge-
schorscht en hen na overleg met en op
last van den betrokken Rijksdienst nog
heden naar Den Haag teruggezonden.
De irivallditeits- en ouderdomswet
Op 1 Augustus 1929 werden 13.139 we-
duwenrenten en 11.286 weezenrenten krach
tens de Invaliditeitswet genoten, terwijl
op genoemden datum krachtens art. 373
dier wet 73.871 personen in het genot ver
keerden van een als vrucht hunner ver
zekering verkregen ouderdomsrente van
drie gulden per week.
Voorts genoten 24.363 personen een inva-
•liditeitsrente als bedoeld in art. 71 dier
wet.
Krachtens art. 2Ï der Ouderdomswet
1919 (gesubsidieerde verzekeringen) waren
op vorengenoemden datum 127.003 perso
nen in heb genot van een als vrucht hun
ner verzekering verkregen ouderdomsrente
van drie gulden per week.
De gemeenteraad van Hengelo heeft
besloten tot den bouw van 164 wonin
gen. De totale stichtings-kosten worden
begroot op f 470.000.
De heer Asselbergs te Bergen op
Zoom heeft zijn benoeming tot lid der
Eerste Kamer niet aanvaard.
Ged. Staten van Noord-Brabant heb
ben een wetsontwerp opgesteld tot o p-
'heffing der gemeente Cromvoirt,
welke gevoegd zal worden bij de gemeen
ten Den Bosoh en Vught.
Uitvoer van narcissen naar de Vereenigde
Staten.
Officieel rapport over de
bestrijding van het
aaltjesziek.
Het Weekblad voor Bloembollencultuur
haalt uit heb officieel rapport van de
Plantquarantaine and Control Administra
tion over het tweede halfjaar 1928 aan, dat
de verliezen bij de narcissen tengevolge
van aaltjesziek dit jaar aan de Westkust
van Amerika tot een minimum waren terug
gebracht. De ziekte trad verspreid op in
meer oentra van bollenteelt dan vroeger
was vastgesteld. In de Noord-Oostelijke
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De werkzaamheden te Genève.
Nog geen rust in Palestina.
Kwestie over de vraag^ waar de wereld
vlucht van de Zeppelin eindigde. (Luchtv.) 1
BINNENLAND,
De huldiging van Z.Em. Kardinaal van
Rossum te Amsterdam. (2de blad).
Algemeene wethouderscrisis te Amster
dam. (1st© blad).
Jaarvergadering Ned. R.-K. Boeren- en
Tuindersbond. (2de blad).
Het zwaar weer van Dinsdagnacht.
(Gem. Ber., 2de blad).
Ernstige verkeersongevallen. (Gem.
Ber., 2de blad).
Een spoortrein door de openstaande brug
in de Smildervaart gereden. (Gem. Ber.,
2de blad). -1—
LEIDEN.
Doodelijk ongeluk op het Rapenburg.
(1st© blad).
OMGEVING.
De opening van het nieuwe raadhuis te
Boskoop. (2de blad).
en Noord-Westelijke staten was er minder
van te bemerken, vermoed wordt dat het
aaltje zich daar minder wel vermeerdert
en minder schade berokkent dan in warme
streken.
De warmwaterbehandeling hééft overal
zeer goede uitkomsben opgeleverd. Over 't
algemeen zijn do aaltjes alleen gevonden
in de voorraden, die men vóór 1926 begon
nen was te planten, boen deze behandeling
voor 't eerst werd voorgeschreven. Nieuw
cultures zijn bijna geheel vrij van aaltjes
ziek en men heeft groote vorderingen ge
maakt in de bestrijding van het ziek, dab
vrij algemeen voorkwam in do bollen, die
tusschen 1920 en 1925 werden ingevoerd.
Uit deze gunstige beoordeeling van den
toestand in de Amerikaansche narcissen-
culturen met betrekking tot het aaltjesziek
mag veilig worden afgeleid, aldns het
Weekblad, dat de uit Nederland in Ame
rika ingevoerde narcissen van 1926 af niet
de minste aanleiding tot het verspreiden
van aaltjesziek in Amerika hebben gege
ven. Een succes voor de zoo ernstig doorge
zette ziektebestrijding en een sterk argu
ment in den strijd voor de heropening van
Amerika voor narcissen!
LAWNTENNIS.
Wedstrijden voor professionals te
Noordwijk.
Op Vrijdag, Zaterdag en Zondag a.s. zul
len op de banen van heb Casino te Noord-
wijk de wedstrijden voor professionals
worden 'gehouden, waaraan door bijna alle
bekende oefenmeesters hier te lande zal
worden deelgenomen. Alleen do bekende
Amsterdamsche trainer Gourowitsch ont
breekt op het appèl. De lijst der inschrij
vingen vermeldt o.m. de volgende namen
H. Schotborgh (Huis ter Duin, Noordwijk);
Waasdorp (Casino, Noordwijk); J. Goed-
raad (Eilers Tennispark, Amsterdam); W.
Hemmes (Marlot Den Haag); Diekman
{Kralingen, Rotterdam); Houps („W. W.",
Den Haag); Harnisch (Temmink, Amster
dam); Krone en Olm^ Boschhek, Den
Haag) en Hartung (Van Amerongen, Am
sterdam). Er wordt een halve competitie
gespeeld.
De directie van het Casino heeft voor
den winnaar een zilveren wisselbeker uit
geloofd.
KORFBAL.
Om den v. Zimmeren-Beker.
A.s. Zondag zal worden gespeeld Fluks
Die Haghe, voor welke ontmoeting de v.
Zimmeren-beker als wisselprijs is uitge
loofd. De wedstrijd vindt van 24 uur
plaats op heb terrein nabij den Wilhelmina-
brug.
GOLF.
De Noordwijksche Golfweek.
Onder begunstiging van buitengewoon
fraai zomerweer zijn gisteren de wedstrij
den op de Noordwijksche Golflinks voort
gezet.
De resultaten luiden:
Om den Palace-Hotel-Wisselbeker, 2e
ronde: H. Ke&sler (10) sl. S. Maneck (15)
met 2 en 1, O. Groeninx van Zeelen (24)
sl. J. Froweirt (19) met 3 en 2.
