V
ZOste Jaargang
DONDERDAG 29 AUGUSTUS 1929
No. 6269
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32
LEIDEN
De DuitscSie delegatie in een.
moeilijk parket
BUITENLAND
3)e
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
voor uctuBij I? cent, per week
gij onze Agenten 20 cent per week
f 2.50 per kwartaal
,yii f 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
flet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
ROME OVER DE
CHRISTELIJKE ORGANISATIE.
EL
Nadat de H. Congregatie van het Con-
alie in haar schrijven over de Christelijke
organisatie er verder op heeft gewezen,
hoe noodzakelijk is een sociale opvoeding
van ouderen en jongeren leden van de
Katholieke vakvereenigingen, wijst het
schrijven er verder op, dat ook de werkge
vers zich Katholiek moeten organiseeren.
Vervolgens overgaande tot wat di
rect de fabrikanten van het consor
tium betreft, heeft de H. Congregatie
met levendige voldoening kennis ge
nomen van al hetgeen het consortium
heeft gedaan voor de opheffing van
den nood der arbeiders, alsmede van
de prachtige werken van weldadig
heid, die het heeft georganiseerd, spe
ciaal door de ontwikkeling van de
„familie-toeslagen", hetgeen een werk
is van groote liefde en tegelijk ook
van sociale rechtvaardigheid. Evenwel
sprekend tot Katholieken, kan de H.
Congregatie zich niet weerhouden hen
te verzoeken wel te bedenken, dat, om
tusschen fabrikanten en arbeiders
eendracht en blijvende vrede te hand
haven, het niet voldoende is een be-'
Toep te doen op de „beroepssolidari-
teit" en de werken van weldadigheid
te vermenigvuldigen, die door zuivere
menschenliefde worden ingegeven. De
ware eendracht en de werkelijke vre
de kunnen niet verkregen worden dan
door de aanhankelijkheid van allen
aan de lichtende beginselen van de
Katholieke zedeleer.
Insgelijks wmscht de H. Congrega
tie die fabrikanten geluk, die ook de
noodzakelijkheid gevoeld en begrepen
hebben, dat ook zij een patroonsver-
eeniging moesten oprichten om te
doeltreffender den maatschappelijken
vrede te verzekeren.
Nochtans kan zij het feit niet ver
helen, da.t de leiders van het Consor
tium, hoewel persoonlijk levend als
Katholieken, een neutrale vereeniging
hebben gesticht. Hier is het goed hen
te herinneren aan wat Leo XIII
schreef: „De Katholieken moeten zich
bij voorkeur met. Katholieken vereeni
gen behalve als de noodzakelijkheid
hen dwingt anders te handelen. Dit
is een zeer belangrijk punt voor het
behoud van het geloof" (Leo XIII
„Longinqua Oceani", 6 Jan. 1895).
Indien het momenteel niet mogelijk
is confessioneele patroonsvereenigin-
gen te vormen, acht de H. Congrega
tie het nochtans noodig de aandacht
te vestigen van de Katholieke fabri
kanten, speciaal van hen die deel uitma
ken van de „Christelijke Vereeniging
van Patroons uit het Noorden", op hun
persoonlijke verantwoordelijkheid voor
de besluiten, die genomen worden,
dat deze overeenkomstig de regelen
van de katholieke zedeleer zijn en de
godsdienstige en zedelijke belangen
van de arbeiders zullen worden ge
waarborgd of minstens niet geschon
den.
De beginselen van de Katholieke zede
leer moeten richtsnoer zijn óók in het so
rt ciale, het oeeonomische leven. De Katho
lieke werkgevers handelen lofwaardig, ver
vullen een Christelijken plicht, als zij wer
ken van cha-ritas beoefenen, doch daardoor
alléén zullen zij niet geheel doen, waartoe
zij geroepen zijn, nl. zooveel in hun ver
mogen-is, „de ware eendracht en de wer
kelijke vrede" bewaren en bevorderen. Om
dat te bereiken, zijn o.m. gewenscht en
Boodig Katholieke vakvereenigingen van
Aan deze, ook voor Nederland, practi-
sche waarheden worden we in het boven
staande herinnerd.
Het zeer belangrijk schrijven van de H.
Congregatie en het Concilie houdt aan het
einde het volgende voor:
Na deze gedachten geuit te hebben
inzake de twee soorten vakvereenigin
gen, wil de H. Congregatie, dat het
wantrouwen verdwijne, het verschil
ophoude en rechtvaardige en vrede
lievende betrekkingen, overeenkomstig
de Christelijke beginselen, voortaan
tusschen beide vakvereenigingen zul
len bestaan. Dat de léden zoowel van
de eene als van de andere zich de
groote sociale verantwoordelijkheid
herinneren, die zij als Katholieken
hebben: want de beide vakvereenigin
gen moeten het voorbeeld geven van
die samenwerking tusschen 'de klas
sen, welke geëischt wordt door de ze
deleer die zij aanhangen.
Gezien het feit, dat het Consortium
zich bereid heeft verklaard over mo
gelijke oorzaken van ontevredenheid,
in volle vrijheid en wederzijdsche on
afhankelijkheid, in het licht van de
beginselen van billijkheid en recht be
sprekingen te houden, zou de H. Con
gregatie gaarne zien, dat, door middel
van een gemengde Commissie, regel
matige betrekkingen tussohen de twee
vereenigingen werden onderhouden.
Deze commissie nioet tot taak heb
ben, in geregeld terugkeerende bijeen
komsten de gemeenschappelijke belan
gen te behandelen, en te bewerkstelli
gen, dat de vakvereenigingen geen
organen van strijd en tegenstelling
worden, maar, zooals zij volgens
christelijke opvatting moeten zijn,
middelen tot wederkeerig verstaan,
welwillende discussie en bevrediging.
De H. Congregatie kan niet anders
dan de Doorluchtige Bisschoppen van
het Noorden prijzen, dat zij aan be
voegde en ijverige priesters de zorg
hebben toevertrouwd, aan de leiders
en leden der vakvereenigingen geeste
lijken bijstand te verleenen en hen te
helpen -bij vraagstukken, waarbij zede
lijke beginselen betrokken zijn; zij
wenscht, dat in andere industriegebie
den de Bisschoppen priesters aan-
stellen als „aalmoezeniers van den ar
beid", zoals men hen noemt, wier
apostolaat zal zijn dat het de bevol
king beschermt tegen den ramp van
onverschilligheid en het socialistisch
en communistisch gevaar en bovendien
een getuigenis zal wezen voor de moe
derlijke zorg waarmee de Kerk de ar
beiders omringd.
Benedictus XV heeft getoond, dat
het niet alleen nuttig maar noodig is,
toen hij in zijn reeds aangehaalden
brief aan den Bisschop van Bergamo
verklaarde: „dat niet één priester
zich verbeelde, dat zu'lk een actie
vreemd is aan het priesterlijk werk,
onder voorwendsel dat het wordt uit
geoefend op economisch terrein; want
juist op dit terrein is het eeuwig heil
der zielen in gevaar. Daarom willen
Wij, dat de priesters het tot him plich
ten zullen rekenen, zich zooveel mo
gelijk te wijden aan sociale weten
schap en sociale actie, door studie,
waarneming en arbeid, en dat zij uit
alle macht hen begunstigen, die op dit
terrein een gezonden invloed uitoefe
nen voor het welzijn der Katholieken".
Samenwerking tusschen de verschillen
de groepen in het sociale, het oeeonomi
sche leven, waarachtige solidariteit is
een eerste eisch van Katholieke sociale
actie.
En daartoe mede te werken, positief, is
de taak der aalmoezenier van den arbeid
of geestelijke adviseurs.
En dan ten slotte, dit hoog-ernstige slot
van het document der H. Congregatie (on
derteekend door Kardinaal Sbaretti als
prefect):
Ten slotte verzoekt de congregatie
zoowel patroons als arbeiders zich te
verheffen tot hoogere gedachten en
gevoelens. De zoo indrukwekkende
vorderingen van het socialisme en van
het communisme en de godsdienstige
afval, verwekt onder de arbeiders
massa's, zijn onloochenbare feiten, die
ernstig te denken geven. Profiteerend
van den werkelijken nood van de ar
beiders, zijn socialisme en communisme
er in geslaagd, hen te doen gelooven,
dat zij alleen in staat zijn doeltref
fend de belangen op vakterrein en
van politieken en socialen aard te be
vorderen, en hebben zij de arbeiders
in vakvereenigingen bijeengebracht.
Het is dus hoog noodig dat alle Ka^-
tholieken hun krachten vereenigen om
een dijk op te werpen tegen zulk een
groot kwaad, dat zooveel zielen sleept
op den weg van het eeuwig verderf en
dat de grondslagen van de maatschap
pelijke orde ondermijnt en den onder
gang van volken en naties voorbe
reidt.
Dat men dus alle meenigsverschïl-
len opzij zette, en dat men met we
derzijdsche eendracht, met wederkee
rig vertrouwen en vooral met een
groote liefde, vereenigingen oprichtte,
die bezield zijn door de beginselen
van de Katholieke zedeleer en die aan
de werklieden met him economische
belangen de vrijheid verzekeren, zich
Christenen te noemen, en hun de mo
gelijkheid bieden, alle plichten te ver
vullen, die daaruit voortvloeien.
Mogen de vorderingen van het socialis
me en van htet communisme ook voor ons
allen „indrukwekkend" zijn ons allen
dringen tot erstig denken en tot kracht
dadig doen!
Een nachtelijke vergadering in Grand Hotel
De Duitschers blijven onvoldaan
De onderhandelingen ter Haagsche con
ferentie boteren niet zoo vlug als optimis
ten wilden doen gelooven. De schuld-
eischende naties zijn weliswaar tot een
overeenkomst geraakt, maar de instem
ming van Duitschland is nog niet verkre
gen.
Heel aangenaam voor Stresemann is
het zeker niet, zoo het laatste oogenblik,
na de groote vreugde, waarmede gisteren
het accoord tusschen de schuldeischers-
staben was begroet, thans de man te zijn
geworden, op wien de schijn rust van het
geheel zoo moeizaam verkregen compro
mis weder op losse schroeven te zetten.
Ieder verlangt vol ongeduld naar het
einde en ieder is geneigd den man, die
een nieuwe vertraging daarvan veroor
zaakt uitsluitend de schuld daarvan te
geven.
Toch zou een dergelijk oordeel niet
rechtvaardig zijn.
Men mag wel aannemen, dat Strese
mann inderdaad bereid zou zijn geweest,
zooals gisterenavond verteld werd, tegen
een vroegen termijn van de Rijnland-ont
ruiming de twee aanvankelijk van Duitsch
land gewenschte concessies betreffende den
afstand van het Duitsehe aandeel in het
overschot uit de Dawes-betalingen en be
treffende een vrij onschuldige wijziging in
het systeem der onvoorwaardelijke annui-
teiten te brengen.
i'Jooh toen Frankrijk, België en Italië
gisterennacht besloten tot nieuwe conces
sies aan Snowden over te gaan, die op
een verhooging van de aan Engeland
aangeboden vermeerdering der annuïtei
ten met 7.400.000 goudmarken neerkomt,
hebben deze drie delegaties een nieuwen
eisch aan Duitschland gesteld, die niet zoo
makkelijk aanvaard kan worden.
Zij willen namelijk, in strijd met de be
doelingen van de Parijsche deskundigen,
die het Toung-plan ontwierpen, thans van
Duitschland een afspraak, dat Duitschland
de totale som der bezettingskosten, zoo
lang de bezetting na 1 September nog
zal voortduren, voor haar rekening zal
nemen.
Ook wenschen zij, dat Duitschland alle
schadevergoedingen betalen zal aan de
Duitsehe bewoners van het Rijnland, die
overeenkomsten op langen termijn met de
bczettingsmogendheden gesloten hadden,
en thans bij een spoedige ontruiming moe
ten worden schadeloos gesteld. Tegen de
zen laatsten eisch zal Duitschland wel
niet lang bezwaar maken. Doch Strese
mann verzet zich met alle macht ertegen,
dat Duitschland de bezettingskosten zou
moeten betalen, terwijl de Duitsehe regee
ring, zooals bekend, reeds maandenlang
het standpunt verdedigt, dat Duitschland
recht heeft op onmiddellijke ontruiming.
De Berlijnsche pers aan 't woord.
De besprekingen in Den Haag worden in
de Berlijnsche bladen van gistermiddag uit
voerig besproken.
Met betrekking tot de vraag, welke hou
ding do Duitsehe delegatie ten opzichte
van den nieuw geschapen toestand zal moe
ten innemen, schrijft de „Abend", dat
Duitsohland zijn vereischte toestemming
zal geven, op voorwaarde, dat op het punt
van de ontruiming overeenstemming wordt
bereikt. Na de op het laatste moment van
Duitschland verlangde concessies heeft het
meer dan ooit recht op een aannemelijken
ontruimingstermijn van de zijde van
Frankrijk.
Voorts verklaart de „Vossische Zeï-
tung", dat de crediteurstaten wel begrij
pen zullen, dat Duitschland tot het uiter
ste van zijn mogelijkheden gegaan is, en
dat het niet van zins is nog meer lasten
op zich te nemen.
Door het „Berliner Tageblatt" wordt in
dit verband als contra-prestatie de ontrui
ming van het Saargebied genoemd, in dit
opzicht gesteund door het blad „Germa-
nia".
Snowden's impopulariteit.
Toen gisterenavond in de Parijsche bios
copen het nieuwe journaal van de week
zou draaien, o.a. met opname van de Haag
sche conferentie, verschenen korten tijd
voor de voorstellingen begonnen in de bios
copen politie-agcnten, die op bevel van den
minister van binnenlandsche zaken en den
perfect van politie order gaven, dat het
journal van de programma's moest worden
afgevoerd.
Oorzaak hiervan zou zijn, dat te Parijs
de stemming tegen den Britschen kanse
lier van de schatkist, Snowden, niet al te
gunstig is en dat de autoriteiten vreesden,
dat het bij het verschijnen van het beeld
van den Britschen minister op het witte
doek tot minder gewenschte uitroepen en
demonstraties zou komen.
Nog steeds geen resultaat.
Gisteravond om 8 uur zijn al de gedele
geerden te gast geweest bij Snowden in
het Grand Hotel. Daarna werden de bespre
kingen tusschen de zes uitnoodigende mo
gendheden hervat.
Het belangrijkste bezwaar der Duitsehe
delegatie is, dat Duitschland na 1 Septem
ber a.s. alleen de bezettingskosten zal heb
ben te betalen.
Naar van Italiaansche zijde verklaard
wordt zou de conferentie nog tot Dinsdag
a.s. duren. De Duitsehe delegatie sohijnt
in ieder geval besloten te hebben zich
energiek tegen de eischen der andere dele
gaties te verzetten.
Engeland zeer tevreden.
Het succes van de Haagsche conferentie
is van Engelsch standpunt verzekerd.
Snowden is de groote man van den dag en
wordt overstroomd met telegrammen ter
gelukwensching, waaronder van MacDo-
nald, leden van de verschillende partijen
en talrijke leidende persoonlijkheden in
alle kringen van het publieke leven. Snow
den zelf zeide tot den bijzonderen corres
pondent van de „Evening Standard" bet
volgende: Ik geloof, dat wij onszelf kun
nen gelukwenschen en vooral over de uit
nemende wijze waarop de Britsche delega
tie heeft samengewerkt. Wij hebben nog een
en ander te doen, doch de voornaamste
hindernis is ten slotte uit den weg ge
ruimd. Ik ben tevreden". Ook de minister
van Handel, Graham, gaf op dezelfde wijze
uiting aan zijn genoegdoening, zeggende:
„Wij beschouwen het resultaat als zeer
belangrijk. Mijn eigen werkzaamheden wa
ren in hoofdzaak beperkt tot de leweringen
in natura. Wij hebben op dit gebied conces
sies kunnen verkrijgen. Het algemeene re
sultaat is veel beter, dan wij gedeeltelijk
durfden hopen".
De avondbladen geven onomwonden
uiting aan hunne genoegdoening. Over het
algemeen is do opvatting in Londen deze,
dat de Haagsche conferentie, nu zij blijk
baar met een succes voor de Engelsche
zaak sluit, een der belangrijkste gebeurte
nissen is sedert Locarno.
VOLKENBOND
Het minderheden-vraagstuk.
Twee resoluties.
Het minderheden-congres heeft in zijn
slotzitting in een resolutie den wensch
der minderheden uiteengezet, dat een per
manente volkenbonds-ins telling in den
geest van het internationaal arbeidsbureau
zal worden opgericht, welk orgaan alle
vraagstukken, welke uit de minderheden-
verdragen en uit het minderheden-pro
bleem voortvloeien, te bestudeeren zal heb
ben. I
Zooa'ls men zich herinnert, ging de
wensch der minderheden tot nu toe slechts
tot een permanente volkenbonds-commis-
sie, zooals bijvoorbeeld ook voor de man-
da a tlanden bestaat.
Eerastemmig werd eveneens een reso
lutie inzake het minderheden-probleem
aangenomen, waarin zij den wensch uit
drukt. dat in ieder land, dat aan een min
derheden-verdrag gebonden is, een z.g. ver
zoeningscommissie zal worden ingesteld,
die door onderhandelingen tusschen de
minderheden en den staat, waarbij deze
zijn ingelijfd, het doorloopend indienen
van klachten van minderheden bij den
volkenbond zal kunnen voorkomen.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De conferentie te den Haag is nog tot
geen resultaat gekomen.
De troebelen in Palestina houden, hoe
wel in hevigheid verminderd, aan.
De Graf Zeppelin boven New York. (1ste
blad.
BINNENLAND.
Vergadering van den R. K. Bond van
Post-, Telegraaf- en Telefoonpersoneel.
(2de blad).
Een schrijven van de H. Congregatie
van het Concilie aan Kath. Fransche werk
gevers. (Artikel 1ste blad).
De Liturgische Week te Brugge. (Artikel,
2de blad).
De beteekenis van den Jeugddag op 1
September a.s. (Artikel, 2de blad).
DUITSCHLAND
Graaf Bernstorff voorloopig leider van de
Duitsehe delegatie te Genève.
Naar verluidt zal Graaf Bernstorff voor
loopig leider van do Duitsehe delegatie op
de zitting van den Volkenbond te Genève
zijn. Het is nog niet definitief, dat alle
Duitsehe gedelegeerden op de Haagsche
conferentie naar Genève zullen vertrekken.
Het schijnt intusschen zeker ie zijn, dat
Stresemann na het beëindigen der werk
zaamheden in Den Haag naar Genève zal
Botsingen te Berlijn.
Tusschen nationaal-socialis-
ten en communisten.
In enkele gedeelten van Berlijn hebben
in den afgeloopen nacht botsingen tus
schen nationale socialisten en communisten
plaats gehad. In de Wailstrasse werden
daarbij vijf personen door messteken ge
wond. De politie moest do menigte met
den gummistok uit elkaar drijven. Onder
do gewonden bevonden zich een schoor
steenveger en zijn vrouw, die toevallig
voorhij kwamen.
Te Charlottenburg overrompelden com
munisten eon vergadering der nationale
socialisten en werden hfjidgemeen. De
politie ontruimde de zaal, waarna de
vechtpartij op straat werd voortgezet, zoo
dat de agenten ook hier met den gummi
stok de menigte uiteen moest drijven.
Aan het station Zoologischer Garten
moest tenslotte de politie ook nog een
einde maken aan een schermutseling tus
schen communisten en Duit6ch nationalen.
PALESTINA
DE TROEBELEN IN PALESTINA.
Weinig verandering in den toestand.
Het Britsche departement van koloniën
maakte gisteravond bekend dat er weinig
verandering in den toestand in Palestina
viel waar te nemen.
Te Jeruzalem. Jaffa en Haifa was het,
naar men meldde, rustig. In de buurt van
Haifa onderdrukten .landingsdivisies van
het oorlogsschip Barham do ongeregeldhe
den.
Verkennende vliegtuigen hebben in de
buurt van Haifa Ramleh en op de hoogten
oni Jeruzalem afdeelingen Arabieren on
der vuur genomen.
Ten Zuidwesten van Gaza hadden de
Arabieren zich volgens 'n bericht, tussohen
de menigte samengetrokken maar de vliegers
konden geen afdeelingen Arabieren in die
•buurt ontdekken en totdusverre zijn geen
aanvallen losgekomen.
Dinsdagavond zijn herhaalde aanvallen
op Beit Alpha, 6.5 K.M. ten W. van Beisan,
met goed gevolg door een afdeeling van de
Transjordaansche grenswacht afgeslagen.
De telefoonlijnen van Jeruzalem naar
Nazareth, Haifa en Tiberias zijn, naar ver
luidt, doorgesneden.
In Transjordanië is de toestand, volgens
de ontvangen berichten, normaal.
Van de twee havens, Jaffa en Haifa
zijn gepantserde auto's naar het binnen
land gezonden om de Joden uit de ver van
de kust verwijderde kolonies te halen en
onder te brengen in de havensteden, die
gemakkelijk te verdedigen zijn, of op de
oorlogsschepen.
De Arabische hoofden te Jeruzalem heb
ben er de Engelsche autoriteiten op ge
wezen, dat de Engelsche troepen wel-is-
waar tijdelijk de rust kunnen herstellen,
doch dat een definitieve pacificatie eerst
dan zal komen, indien Palestina een con
stitutie krijgt, welke voor de Arabieren
gunstig is.
