Oste Jaargang VRIJDAG 2 AUGUSTUS 1929 No. 6247 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN BUITENLAND BINNENLAND KERKNIEUWS 3)e ÊGidócHeCoti^cmt ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling ,or Leiden 19 cenfc per week f2.50 per kwartaal l onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal anco per postf 2.95 per kwartaal et Geïllustreerd Zondagsblad is toor de Abonné's ver- ijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij oruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend Kleine advertentiën, van ten hoogsto 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50 it nummer bestaat uit drie bladen de herstelkwestie. DE HAAGSCHE CONFERENTIE. De laatste toebereidselen. Het eenige officieele bericht, dat heden er de a.s. conferentie te 's-Gravenhage kend werd, is, dat de conferentie zal eten: „Conférence de la Haye 1929". Men begint thans hoe langer hoe meer gelooven, dat de conferentie inderdaad, oals oorspronkelijk het plan was op Augustus a.s. zal worden geopend. Ver- lillende maatregelen en officieuse be- Jifcen uit het buitenland wijzen er op. De Nederlandsche regeering heeft daar- itrent echter nog geen enkel officieel richt ontvangen. Ook weet zij nog niets omtrent de sa- snstelling van het secretariaat der con- rentie of omtrent de te verwachten ichten behoefte aan vergader- en bu- ruruimte. Men kan in Den Haag echter niet tot t laatste oogenblik blijven wachten, om orbereidende maatregelen te treffen."" irhalve is men maar aan den gang ge- op gissing en op ervaringen, vroeger er en elders bij internationale conferen- is opgedaan. Eerste Kamer wordt thans voor het iiiden van vergaderingen ingericht. In groote vergaderzaal van ons hooger- is wordt thans op de open ruimte in het dden dor zaal, waar anders de steno- afen plegen te zitten, een reusachtige fgwerpig-ronde tafel „gebouwd", die met t haar lengte-as reikt van de plaats, lar de voorzitterszetel stond tot aan de inisterstafel. Daaraan zullen de kopstuk- in van alle delegaties best een plaatsje nnen vinden. De gewone groene ban- n van de Eerste Kamerleden zijn blij- n staan voor de overige gedelegeerden hun adviseurs, terwijl voorts achter de inken nog stoelen en schrijftafels zul- worden bijgeplaatst. In het Tweede Kamergebouw wordt t bureau der conferentie ondergebracht, iar het secretariaat zal zetelen. Verder zal daar een inlichtingenbureau rrijzen benevens een compleet post- en legraafkantoor. Dit post- en telegraafkantoor (het be- aandc postkantoortje van de Tweede amcr wordt veel te klein geacht voor conferentie) zal worden ondergebracht de z.g. „groote spreekkamer" op de recde verdieping van het gebouw aan in gang tegenover de gereserveerde tri- mc. Het is overal in de Kamergebouwen, de grafelijke zal en op het Binnenhof in maken en breken en een sjouwen met oelen, talels, enz. van je welste. De gemcentetelefoon is met man en acht bezig aan het leggen van een raren ka-bel met 140 kernen van het ïlefoonbureau Hofstraat naar het Bin- fflhof. Een goede SO verbindingen zullen tar de grafelijke zalen aangelegd wor- '11 en een 40-tal naar de Tweede Kamer. Ook de telefoonaansluitingen van de 'oofce hotels op Scheveningen, waar de ilegaties zullen zijn gehuisvests worden mmerkelijk versterkt, zooda4> ieder lid een delegatie een telefoon op zijn kan krijgen. Griekenland wil meer. Volgens de Parijsche ochtendbladen Beft de Grieksche minister-president enizelos gisteren bij zijn bezoek aan het luai d'Orsay zich beklaagd over de wijze, aarop Griekenland behandeld wordt, bij P verdeeling der bedragen volgens het Young. Vcnizelos zal op de Haagsche onferentie verhooging van het Grieksche eel en de erkenning van de door het scheidsgerecht aan Grie- toe te wijzen bedragen eisclien. Briand zou Venizelos te verstaan heb- gegeven, dat Frankrijk een volledige andharing van het plan Young verlangt. geringste wijziging zou het gehcele in gevaar kunnen brengen. Voorzichtigheid is ook daarom des te leer geboden, wijl de Engelschen ham be- oelingen nauwelijks verbergen om een «langrijke herziening te verkrijgen, ter- "jl de kleine mogendheden, zooals Roe- nenië en Joego-Slavië alle hebzelfde ischen als Griekenland. frankrijk. De toestand in Monaco. Het conflict tusschen burger ij en prins. Het antwoord van prins Louis van Mo- u °iP uHima-lum, dat hem werd ge- door heb parlement van zijn vorsten- 0® is verworpen en de betrekkingen tus- c en den prins en zijn burgers zijn meer dan ooit. Het ultimatum vroeg, dat de prins on middellijk een deputatie zou ontvangen om de klachten tegen het tegenwoordige be heer van Monte Carlo te vernemen. In zijn antwoord zeide de prins, dat hij bereid was voor 4 Augustus een deputatie te ontvan gen op voorwaarde, dat het blad van Monte Carlo ,.Echo Monegasque", dat den prins en het casino-bestuur voortdurend heeft aangevallen, verboden zou worden. De staatsminister Piette heeft den voor zitter van den nationalen raad Marson, den ondervoorzitter Fontana, den burge meester Marquet en den onderburgemees ter Bonavent-ure in het parlementsgebouw ontvangen om hun het antwoord van den prins te overhandigen. De leiders der parlementaire partijen weigeren terstond deze voorwaarden aan te nemen, er op wijzend, dat zij onlangs verscheidene keeren naar Parijs waren ge gaan om te trachten prins Louis te ontmoe ten, doch zonder succes. Onmiddellijk na de formeele verwerping van de voorwaarden van den prins is minis ter Piette naar Parijs vertrokken. Zijn te rugkomst wordt met bezorgdheid te Monte Carlo afgewacht waar de hoop nog niet geheel vervlogen is dat eenige bevredigende schikking van den langdurigen twist zal worden bereikt. engeland Engeland en Rusland. De inleidende besprekingen afgebroken. Naar het Russische telegraafagentschap meedeelt, is do Russische gezant te Parijs, die te Londen de eerste onderhandelingen over het herstel der diplomatieke -bet-rek kingen tusschen Engeland en Busland heeft gevoerd, uit Londen vertrokken en naar Parijs teruggekeerd. Als reden voor deze ondèrbreking der onderhandelingen geeft het Russische tele graafagentschap op, dat Hendersin gewei gerd heeft de diplomatieke betrekkingen te hervatten, zoo lang de strijdvragen niet ge regeld zijn. Daarentegen was het Russische stand punt- dat eerst 'n Russischen. gezant te Lon den zou worden toegelaten en dan de ge schilpunten geregeld zouden worden. Aangezien de gezant geen desbetreffen de instructies had, heeft Henderson voorge steld op 14 Augustus nieuwe onderhandelin gen te beginnen, teneinde alle strijdvragen te regelen. De Sovjet-reeeeriiig heeft daarop la-ten verklaren, dat- het volkscommissariaat, van bui tenia ndsche zaken gedwongen is instruc- t ties to vragen, welker bestuur zich in de j eerstvolgende zitting met de Engelsche voorstellen zal bezig houden. Na ontvangst van dit antwoord uit. Mos kou heeft de gezant Londen verlaten. polen Polen's strijd tegen het bendewezen. 952 executies in tien jaar. Het Poolsche officieele politie-blad geeft een interessante beschouwing over het aan tal doodvonnissen, dat in de eerste tien jaar na Polens onafhankelijkheid is uitge voerd. In de jaren 1919 en 1920 was de be strijding van het bendewezen de grootste zorg der staatspolitie. Door den. oorlog wa ren er groote hoeveelheden wapens en mu nitie in handen der bevolking gebleven en het was bijna- onmogelijk dit oorlogsmate riaal van'de particulieren terug te krijgen. De bloedigste 'bende had de deserteur Valentin Goralski met zijn broeders geor ganiseerd. Zij bestond uit 57 leden en maak te van 1919 tot 1922 -bijna, geheel cent-raai Polen onveilig. De bende was bijzonder bloeddorstig en had verscheidene honder den overvallen en vele moorden op haar geweten. Bij het proces konden 140 over vallen en 3<i moorden worden bewezen. Tot. de gewone praktijken der loonde be hoorde het de slachtoffers te boeien, ze met petroleum te begieten en daarna in brand te steken. Aan de moordtochten van Valentin Goralski werd ook deelgenomen door zijn geliefde, een beeldschoon 20-jarig meisje. Eenige leden der bende vielen in 1922 in handen van Warschau s politie, ter wijl die van Lodz niet lang daarna de overige bandieten kon vatten. Volgens de opgave der politie werden in Polen van 1919 tot en met 1928 12.275 moor den gepleegd; 92 moordenaars werden ver oordeeld tot den kogel. Voorts hadden er S60 standrechtelijke executies plaats, in to taal dus 952 executies ira tien jaar. Ver scheidene geëxecuteerden waren communis tenleiders, die in de eerste nït-oorlogsjaren en in 1920 Putsche organiseerden en des wege standrechtelijk gefusileerd werden. afghanistan. Gardez heroverd door Naidir Khan's aanhangers? Te Simla doet een onbevestigd gerucht de ronde, volgens hetwelk de stad Gardez, 90 K.M. ten Zuiden van Kaboel, heroverd zou zijn dóór de aanhangers van Nadir Khan, den voormaligen opperbevelhebber van Aman Oellah's troepen en diens gewe zen minister van Oorlog. Hoewel van dit succes der aanhangers van Nadir Khan geen bevestiging was te verkrijgen, staat het vast., dat de uitslag der jongste gevech ten in het Logar-dal tusschen Gardez en Kaboel gunstig is geweest, voor de stam men, die worden aangevoerd door Nadir Khan. en die tegenstanders zijn van den huidigen emir van Afghanistan. CHINA. HET CONFLICT MET RUSLAND. Nog geen voorbereidende besprekingen. Een tegenspraak. Uit Moskou wordt gemeld, dat door de Sovjet-regeering het van Engelsche zijde verspreide bericht, dat Dinsdag voorloopige besprekingen zouden zijn gehouden tus schen den Russischen consul-generaal te C'harbin en een vertegenwoordiger van de Chineesche regeering, als beslist onjuist, wordt tegengesproken. Alle, vooral van En gelsche zijde verspreide berichten omtrent besprekingen tusschen China en Rusland worden door de SovjeUregeering onjuist ge noemd en tendentieus geacht. De tSovjet-regeering wijst, er op, dat zich op het oogenblik geen enkele officieele Sovjet-vertegenwoordiger meer op Chi- neesch grondgebied bevindt, die de be voegdheid heeft namens de Sovjet-regee ring te onderhandelen. Militaire oefeningen in Siberië. Het t e le graa f age n ts chap der Sovjet-Unie meldt uit Chabarofsk, dat alle soldaten met groot verlof en de in het Verre Oosten wonende officieren van het roode leger voor militaire oefeningen zijn opgeroepen. Ook alle dienstplichtigen van de lichtingen 1902 en 1903, die in de districten Wladiwo- stok, Chabarofsk, Arnoer, Stretensken Tsji- ta wonen. zijn»voor oefeningen opgeroepen. de kabinetscrisis. De zaken hebben een normaal verloop. Heden de definitieve uitslag. Het is ons bij navrage te bevoegder plaatse gebleken, dat de kabinetscrisis in dit stadium haar normaal verloop heeft. Nadat tusschen den kabinetsformateur eenerzijds en de A.-R., C.-H. en R.-K. Twee de Kamerfracties anderzijds een uitwisse ling van schriftelijke bescheiden heeft plaats gehad, heeft, zooals steeds in zijn voornemen lag, jhr. mr. Buys de Beeren- brouck de vertegenwoordigers dier frac ties tot een samenkomst me»t hem uitige- noodigd. Zoo wij bereids mededeelden, worden dc Woensdag j.l. begonnen besprekingen he den voortgezet. In die bijeenkomst zal een definitieve beslissing in een of anderen zin gunstig of ongunstig voor de vor ming van een parlementair 'kabinet steu nende op de rechterzijde vallen. De „Resb." weet nog mede te deelen, da-t aan het opnieuw op gang brengen der onderhandelingen tusschen de Ohristelijk- I-Iistorischen en den formateur, een per soonlijke bemiddeling van jhr. de Geer niet vreemd zou zijn geweest. Van dezelfde zijde vernam liet blad ook, dat voor eenig optimisme overigens nog weinig reden is, want dat er nog groote moeilijkheden zijn te overwinnen. Er worden intussohen van verschillende zijden kraehtige pogingen gedaan om de Woensdag nog gebleken moeilijkheden voor heden uit den weg te ruimen. Daartoe is gisteren bijv. opnieuw de Christ.-Historische fractie bijeen gekomen. Vergadering van de S. D. A. P. in Zaandam Te iaandam heeft Donderdagavond in het gebouw „Ons Huis" een vergadering van de afdeeling Zaandam van dc S. D. A. P. plaats gevonden, waarin de houding van burgemeester K. ter Laan als hoofd der politie met betrekking tot het conflict in de Zaansche houtindustrie is besproken. De vergadering, die druk bezocht, werd, werd gepresideerd door den partijvoorzitter J. Oudegeest. Naar wij vernemen werd vanuit de ver gadering een motie van afkeuring voorge steld, welke op voorstel van den heer Oude geest niet werd aanvaard, op grond van het feit, dat de heer Oudegeest van bur gemeester ter Laan in voorafgaande con ferenties de verzekering heeft mogen ont vangen, dat deze in den vervolge meer zal handelen naar den geest der S. D. A. P. Burgemeester ter Laan -was niet ter verga dering aanwezig. „Ï.ÜÉÈIÜA DE PROFESSOR GAAT. Leeken-gedacbten bij eep afscheidc-college. Na vijftien jaar iu de faculteit der god geleerdheid de „Nieuwtestamentische we tenschap" in. Leiden gedoceerd te heb ben. verlaat de Duitsche professor H. Win- disch ons land om in eigen vaderland, aan de universiteit te Kiel. dit vak tc gaan doceeren. Dc hoogleeraar heeft op 7 Juni j.l. een afscheidscollege gehouden, dat werd afge drukt. in „De Smidse", maandblad voor moderne religie en humanistische cultuur. In dit college, dat door zijn blanke open hartigheid den geleerde eert die het uit sprak, trekken enkele dingen dc aan dacht en wekken gedachten, schrijft P. K. in dc ..Maasbode": Professor Windisch schelste de ontwik keling van zijn vak zooals die de laatste vijftien jaar plaats laad. Rustig vertelt hij, dat men voor den oorlog in Duitschland „van de bijbelwetenschap in Holland niet veel moer af wist dan dat daar naast dc school van A. Kuemen een radicale school bestond". Mag de leek opmerken, dat dc keninis va.n den kring waaruit dc Leidsche hoog leeraar voortkwam, dan toch wel wat be grensd was? Zóó begrensd, dat dc ge schriften van Bolland, die het Jesus-pro bleem behandelen „maakten wegens hun compilatorisch karakter weinig indruk op mij" in 1914 nog door hem gelezen wer den. Wij hooren den hoogleeraar verder een karakteristiek geven van de tijdens zijn professoraat zoowel in binnen- als buiten land verschenen literatuur, die op zijn vak betrekking had. Zoowel de radicale als ethische en gereformeerde werken wor den genoemd. De leek bemerkt, tot zijn ontsteltenis, dat dc professor aan de Duitsche tra ditie getrouw? blijkbaar al die jaren geen katholiek boek ook maar zijn aan dacht waard heeft gekeurd. Rome bestaat niet, Jerusalem bestaat niet, Parijs bestaat niet, Leuven bestaat niet, Tübingen be staat niet. Bonn bestaat niet en de Ne- derlandsche Katholieken die boeken of verhandelingen schreven, bestaan heele- maal niet. Zij schijnen in elk geval niet waard ook maar genoemd te worden. De leek verbaast zich en luistert verder. Hij verneemt, dat de meeste proefschrif ten komen van studenten derVrije Universiteit en dat in de vijftien jaren van zijn hoogleeraarschap, de Leidsche professor uit den kring van zijn. studenten den overstelpenden vloed van1, zegge één proefschrift, zag. „Ik wensch mijnen opvolger too", zoo be sluit de hoogleeraar triest, „dat hij in dat opzicht meer succes zal hebben dan ik ge had heb." Dc leek helpt dat wcnscken, maar als nuchter Nederlander vraagt hij zich af: welk resultaat zien de Gereformeerden van hun geld en ook wij, die immers mee betalen aan de instandhouding der Leid sche faculteit van godgeleerdheid Hoe komt het, dat de „gebonden" we-, tenschap blijkbaar gemakkelijker doctores aflevert, dan de „vrije" wetenschap? Met een lialf-ongeloovig gezicht hoort hij professor Windisch vertellen, dat deze begon „laaigzamerhand in. te zien, toen (hij) op colleges, op tentamens en examens meer contact met de studenten kreeg, hoe gering bij heel velen de kennis van het N. T. was". Dc leek vraagt zich af, hoe 't wel met de Bijbelkennis van het dorre hout moet staan, waar 't zoo treurig gesteld is met het Iheologisch-gezinde groene uit dc „protestantscho" wereld. En hij vraagt zich verder af: welk een indruk het op deze z.g. zelfstandige onder zoekers moet maken, hun geleerden do cent te hooren vertellen, „dat de vierde ovangclist de andere evangeliën uit het gebruik der gemeenten beeft willen ver dringen, om zelf als eenig normaal-evan gelie gebruikt tc worden' „Een zoer radicale stelling", neemt dc professor. Inderdaad, al oven radicaal, als de andere, die onderscheidt, „tusschen het evangelie van Galilea en het evangelie van Damascus enhet evangelie van Jeruzalem". Het evangelie van een of anderen pro fessor erbij, en wij hebben weer het oude getal. Al is het dan niet het oude Evan gelie. Ten sJoLLo sprak prof. Windisch nog over de moeilijkheden voor den hoogleeraar waarvan één was: do houding der studen ten. Daar komen er. die verzekerd zijn, „dat zij op het gebied van bijbelcritiek of bijbelonderzoek niet veel nieuws kunnen of mogen leeren". en er komen er „die bijna geheel ontgroeid zijn aan bijbelsche reli gie en daarom ook in de wetenschap van den bijbel weinig belang stellen", ja, de overleden professor Roessingh meende zelfs te mogen, zeggen: „de tijd van be- VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De voorloopige besprekingen tusschen Er.geland en Rusland over de hervatting der diplomatieke betrekkingen, zijn zonder resultaat afgebroken. De internationale roode dag is, voor zoo verre te middernacht bekend was, overal zonder incidenten verloopen. (Buitcnl. Be richten, 2e blad). De tocht van de „Graf Zeppelin". (Lucht vaart. en Telegrammen). BINNENLAND. „De Plasmolen" bij Mook geheel afge brand. (Gem. Ber„ 2de hlad). Te Rotterdam heerscht een nieuwe be smettelijke ziekte de „Alastrim" (Gem. Ber., 2de blad). Ook te Leiden is een ge val dier ziekte geconstateerd. (Stads nieuws). Het v/eer der laatste dagen' (Gem. Ber„ 2de blad). Het toezicht op de uitvoering der Ziek tewet. (Binnenland, 2de blad). langstelling in bijbelonderzoek on bijbel- crilick is voor Nederland voorbij." Hier stopt de katholieke leek cn hij neemt do vrijheid to vragen: als zóó do zaken staan aan de z.g. theologische facul teit van de Nederlandscbe openbare uni versiteiten en Leiden zal toch wel geen uitzondering zijn wordt het dan geen hoog tijd, dat hier eens een hervormende hand ingrijpt Wat ter wereld weerhoudt toch een. mi nister van onderwijs c.n de Kamer om waar' te vragen voor ons geld Hoeveel kost aan Nederland hei onderwijs van al die el kaar-weer sprekende profossoren, wier theo rieën al hcc.l interessant mogen zijn maar waarvoor blijkbaar weinig belangstelling bestaat, zelfs bij degenen bij wie men in teresse verwachten mocht? Bijna de helft van het Nederlandscbe volk vraagt vrij hooger onderwijs. Dit volksdeel offert daarvoor tonnen gouds. Het openbaar hooger onderwijs negeert dat volksdeelde negatie is er bij benoe mingen o, zeker dal is niet altijd ma thematisch tc bewijzen, iuaar wie ootren heeft en ooren. merkt het toch wel -"cn natuurlijk ook bij het onderwijs. Dit on derwijs tast op meer dan één punt aan, wat het grootste deel van het Nederlandscbe vo'fc heilig is. He(, wordt door den Staat rijkelijk gefinancierd het is wèl toegerust en kan andoren goed-bewapend aanvallen. En de anderen staan daar tegenover en hun heele Universiteiten krijgen van don Staat por jaar ongeveer evenveel a.ls één student, ingeschreven bij dc z.g. faculteit der godgeleerdheid aan een der openbare universiteiten, denzelfden Staat kost. Men zal ons zeggen, dat dit onderwijs er moet zijn; aangenomen, maar moet het andere er niet wezen Men zal ons zeggen, dat het eerste vrij is; best, maar wanneor anderen die vrij heid niet wenschen voor zichzelf? Men zal ons zeggen, dat dc aard van het hooger onderwijs zóó is, dafc het reke nen moot met zclfstandiig-oorclcelende nicn- schen, die eigen levenbeschouwing zoe ken moeien. Uitstekend, maar indien nu blijkt, dab er van dit zelfstandig oordcel geen sprake is, noch kan zijn en dat andoren in hoo ger onderwijs eenvoudig een der middelen tot verdieping en versteviging van eigen levensbeschouwing zien? Men zal ons zeggen, dat het hooger on derwijs nationaal moot zijn. Maar indien anderen nu mecnen, dat nationaal onderwijs even vaag is als natio nale staatkunde cn dat hooger onderwijs zich even vrij moet kunnen ontwikkelen als handel, politie of industrie, is hef dan niet krankzinnig, dat juist dit onderwijs door den Staaf practisch wordt gemono poliseerd en dat zij, die eigen weg willen gaan, belet worden door te moeten betalen voor hel monopolie dat zij niet wenschen cn 't. eigen, onderlijs dat zij eisclien Het zijn maar Jeebengedachten. doch daar zij draaien om twee punten, die el- ken Nederlander belang inboezemen religie en negotie zou het wellicht zaak zijn. dat een academicus of soortgelijk Uebermensch ons, eenvoudige stervelin gen, eens voorlichtte hoelang wij eigenlijk nog zullen doorgaan met dc momenteelc malligheid. Dat er in Nederland geen 10.000 gulden tc krijgen zijn voor oen bijzondere hooge- re liandelsschool, is bewezen. Maar waarom er nu wel een lO.OOO gul den zijn voor een professor, die blijkbaar zoo een vak doceert, dat de moeste Ne derlanders er geen belangstelling voor hebben, dat is een mysterie waarvoor een eenvoudige leek maar geen oplossjng wee!. Is iemand in. staat, hem tc helpen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1