V
ZOste Jaargang
DINSDAG 30 JULI 1929
No. 6244
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
LEIDEN IN LAST
BUITENLAND
c£eidAe4ie0ou/z*MiL
lE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
foor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
lij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
franco per postf 2.95 per kwartaal
«et Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
bijgbaar tegen betaling van 50 et per kwartaal, bij
[ooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
I.
Leiden staat voor een zware beslissing
de gewichtigheid ervan wordt terdege
ivoeld door de betrokken instantie, te we
den Leidsohen Raad. Van het noodlot-
af, dat het Stadhuis in vlammen op-
ve ing> heeft als een benauwenis over de stad
ehaugen de vraag: „wat nu?"
En gezien de massa's adress-en en goede
aadgevingen, motie's en verzoeken aan
re et gemeentebestuur, heerscht er bij tal van
evolkingsgroepen een kennelijke bevreesd-
ve eid, dat er besluiten zouden kunnen geno-
ïen worden, die het voornaam aanzien van
_]e e stad zouden kunnen schaden.
Het laat zich begrijpen, dat het in deze
'eer voor den Gemeenteraad straks heel
liet gemakkelijk zal zijn, een beslissing' te
emen, want de adviezen zijn even variant
ls talrijk cn in vele gévallen eis-chen ze
nbestaanibaarheden. Het valt echter di
eet op, dat het behoudend advies sterk in
e meerderheid is. Dit behoudend advies,
at o.a. alreeds tot behoud van de nog
e" lestaande gevel ijverde, nog lang voo£ de
eE ommissie uit Monumentenzorg had kunnen
ia' aststellen, dat zoodanig herstel mogelijk
Pam wenschelijk was, klonk wel zeer dringend
n kwam voort uit zeer uiteenloopende
(evolkingsgroepen.
We kunnen ons indenken, op welke wijze
lit zoo spontaan als algemeen advies uit de
rargerij is ontstaan. Leiden is een stad van
ïen hooge en voorname traditie, stad met
«n faam van doorwrochte wetenschap cn
■au diepe bezonkenheid. En de bouwwerken
lit het verleden, hoezeer ze ook in den
ijd van hun onstaan gedurfd geweest mo-
en zijn, vertegenwoordigen thans een tra-
litie-waarde, die niemand, die veel van zijn
iad haar deftige allure houdt, aange-
id wil zien. En deze personen vreezen,
at een stadhuis naar modernen trant- een
onde in deze traditie van voornaamheid
al teweegbrengen.
Nu beroepen, de huidige moderne archi-
ecten zich natuurlijk op het simpele wer-
celijkheidsfeit, dat eens het nu verwoeste
itadkuis toch ook „modern" is geweest. Dus,
;eggen zij, zal het met de bouwwerken, ont
staan uit de huidige vormgeving, juist zoo
;aan: over eenige eeuwen zullen even def-
~"tige corporatie's in motie's ijveren voor het
iei jehoud van die bouwwerken. Dezö ziens-
alj wijze klinkt al heel verleidelijk, maar raakt
aj ïiettemin kant noch wal. Ze zou waarde
M hebben, zoo die tegenwoordige bouworde
eveneens traditievormend was, maar dat is
S juist niet en daarmede valt heel het
artenhuis dezer redeneering ineen. Want
.Jde architectuur, die in onze dagen tot ver-
[C maardheid kwam, 1 ij k t. niet alleen voor
leekencogen zoo raar en bizar, ze isin we
ien raar, onredelijk, dwaas, pompeus en
moedwillig van vormen. Hetgeen verder
aangetoond zal worden.
Zij die hun goede stad Leiden willen be
hoeden voor architectuur-fantasmen, en
daarbij in schrik en afgrijzen denken aan
kromlijnige wanstaltigheden, waarmede
voornamelijk Amsterdam zit opgescheept,
dank zij een perfect doorgevoerde propa-
la ten behoeve van dezen, door verre
de meeste vaderlanders terecht veraf
schuwden, schijnschoonen barock, zijn geen
achterlijke conservateurs, maar personen,
in wien het normaal begrip van voornaam
heid nog niet. is afgestompt. Het zal dezen
een riem onder het hart gestoken zijn, zoo
lij uit deze artikelen ervaren, dat eenzelf-
voor goede verhoudingen en inge
togenheid, ondanks de bizarrerie van heb
meerendeel der huidige architecten, ook
leeft in een bepaalde groep bouwmeesters.
En omdat zij dat niet zullen geweten heb
ben (het ingetogene pleegt nu eenmaal niet
groote trom te roeren) viel him advies
wat al te conservatief uit.
Opnieuw leert ons deze verwoesting, dat
4e reactie op excessen, zich pleegt te uiten
in een dieper teruggrijpen naar het behoud.
Uit het zien van de zoo dwaze voortbren-
selen der modieuze architecten, is de waan
ontstaan, dat onzen eigen tijd geen bezon
nen bouwvormen meer vermag voort te bren
gen. Deze erkenning van eigentijdsch on
vermogen. is echter, hoewel begrijpbaar, niet
juist. En zoo ze niet juist is, moet er stel
ling tegen genomen wordien, dat is een eisch
van fierheid, die ieder zal willen erkennen.
Want zouden wc thans zulke sohoone bouw
werken uit onze Renaissance bezitten, zoo
er m onze gouden eeuw eenzelfde vrees
voor het nieuwe had bestaan? En zulk een
vrees zou ook denkbaar kunnen zijn. bij
®«n geslacht, dat zich persé had willen
blijven vastklemmen aan de Gothische
vormgeving, toen de Gothiek reeds laug in
een wulpschen vormendienst was onderge
gaan. Gelukkig is dat toen niet geschied.
Ret was trouwens niet noodig, want de
Hollandsche Renaissance vormde geen in
breuk op de voorname bouwtraditie onzer
n, was er echter een in den tijdgeest
correspondcerende voortzetting van. Maar
a;s,e?n een<ler verschijnsel van traditieher
stel in evolutie zich heden ook voordoet,
ondanks de verbijsterende mode-architec
tuur, dan mogen wij ons ook nu niet af
wenden; dat zou een bangelijke bekrom
penheid zijn.
Zij, die uit liefde tot de geschetste Leid-
sche traditie gedreven, zich zoo begrijpe
lijk voorbarig uitspraken voor reconstructie
van het verwoeste bouwwerk, hebben na
tuurlijk voor oogen gehad, dat er anders
een monstrum van toevallig-in-de-modc-
zijnde wanarchitectuur zou verrijzen, op de
plaats, waar eens het gebouw stond, dat zoo
innig was verweven met die Leidsche tradi
tie. En omdat de beoefenaren van de mo-
dieuzen barock, met behulp van een waar
lijk bewonderenswaardig publiciteits-
systeem, het langen tijd konden doen voor
komen, of er buiten hun zotte grimassen
van steen, geen bezonnen richting in de
huidige architectuur ook maar bestond, is
die funeste sfeer van wantrouwen tegen de
geheelo vaderlandsche architectuur ont
staan, waar de motie's der traditiegetrou
wen een begrijpbaar gevolg van zijn.
Want het wil er bij ons niet in, dat er
ook maar één fijngevoelig intellectueel ge
vonden zou worden, die zich zou uitspre
ken voor eene klakkelooze reconstructie,
zoo hij zeker wist, dat herbouw in cigen-
fcijdschen stijl geschieden kon, zonder dat
aan de voorname allure van Leiden afbreuk
zou worden gedaan. Dergelijke adviseurs
zouden dan ook terecht, als oude bangelijke
heertjes, door ieder doordenkend gemeente
bestuur naar hun kamersloffen terugverwe
zen worden.
Maar de vrees voor het redeloos-modieuze
was heel niet ongegrond, en doet ons het
reactionnair advies begrijpen, ja op zekere
hoogte waardeeren. Want de impulsen,
waaruit het ontstond, waren van zuiver
bouwkundig standpunt bezien, juist. Deze
personen vorderden namelijk bezonnen ar
chitectuur.
Telkenmale is in dit artikel sprake ge
weest van „modieuze" architectuur, waar
menigeen verwacht zou hebben, dat m o-
d e r u e beter geklonken zou hebben. On
langs heeft onderget. echter uiteengezet,
wat met deze distinctie bedoeld wordt. In
het kort komt het hier op neer, dat er sinds
de architectuurvernieuwing van het einde
der vorige eeuw ,in ons lapd ingezet door
Dr. Cuypers en voortgezet door Dr. Ber
lage, een verzet tegen de redelooze barock
is ontstaan, die gezien moet worden als een
strijd van het wezen tegen den schijn. Deze
verzetbeweging wordt terecht genoemd het
traditioneel functionalïs-
ra e. Traditioneel, omdat zij beoogt, de
breuk met het traditioneel, waar en waar
dig bouwen weer te herstellen; functiona
lisme, omdat de grondstelling van deze rich
ting is: het doel bepaalt de vormgeving.
Dit traditioneel functiona
lisme was een oorlogsverklaring aan de
toentertijd hcerschende stijlverwildering.
'Het liet zich aanzien, vooral na de erken
ning van do Amsterdamsche Beurs als een
meesterwerk van do eerste orde, dat het
toen voor langen tijd met de onzinnige frat-
sologiën van bouwfantasten gedaan zou
zijn. Maar zie, wat gebeurde er? Na een zeer
korte periode, waarin Berlage's wijsdoor-
dachte dienende architectuur werd nage
bootst (soms zelfs zeer verdienstelijk werd
verwerkt), stak de zoo bloedig bekampte
barock zijn fantastischen drakenkop weer
op. Meen echter niet, dat dit in dezelfde
orde van voor Berlage geschiedde. De ba
rock van het einde der vorige oeuw kon-
merkte zich door een dwaze overlading van
bijerengegrisde antieke stijldetails, meestal
allerdwaast verwerkt, de 'nieuwe barock
was minder primitief afgrijselijk, maar
verhulde zich in sjeuige lijnen. De zoo-
geheeten aesthetische barock der fan
tastische vormgeving had zijn intrede
gedaan, maar hoewel deze zwieriger was
dan de voormalige lappendeken-barock, in
zotheid spant de huidige toch nog de kroon.
We kregen huizen als schepen, urinoirs als
kathedralen, kerken als riolen en theaters
als brontasourussen.
Zooveel architecten, zooveel stijlen, was
het droevig parool dezer dagen. Iedere
bouwmeester achtte het aan zijn reputatie
verplicht, iets volkomen nieuws uit te den
ken op het stuk van den vorm, want origi
naliteit gold voor het belangrijkste ken
merk van de moderne bouwkunst. Bij eenig
nadenken begrijpt echter een ieder, dat
deze eisch van afzonderlijkheid 6loopend is
voor het werkelijke kunstenaarschap. Want
do bouwkunst is bij uitstek een traditiekunst
en het zijn juist de tijdperken, waarin de
bouwwerken elkander in grooten hoofd
vorm gelijk zijn, die in de geschiedenis der
bouwkunst uitsteken. Blijkbaar is dus een
traditievorming noodwendig, om te gera
ken tot een groot arohitectorrisch tijdvak.
Deze conclusie laat zich al heel eenvoudig
verklaren. Hier kan het echter maar sche
matisch gebeuren, hoewel het gegeven zioh
zeer eigent- tot een diepgaande studie.
Wanneer n.l. de bouwmeester een groot
part van zijn aesthetische energie moet aan
wenden tot het najagen van een volstrekt
eigen vormgeving, met wegduwing van wat
de directe voorgangers hebben bereikt op
het punt van de verwerking der huidige
bouweischen, in het kader dus van een tra
ditie-vorming, dan zal noodzakelijk zijn in
tensiteit daaronder leiden, en wordt het ge
vaar voor oppervlakkigheid groot. Met an
dere woorden: alleen hij, die niet gehandi
capt wordt door de jacht naar het modieuze,
die niet opgejaagd wordt om toch maar voor
al nog nieuwer dan nieuw te zijn, leeft in
de goede ingetogen conditie, om zijn talent
te verdiepen.
En de ellende van een ongebreidelde fan-
tasterij, niet geremd door traditievorming,
laat zich niet grondiger kennen, dan wan
neer men eens 'n afstand neemt. Men hoeft
niet eens honderd jaren terug te gaan in
deze beschouwing; inde zenuwachtige jacht
naar het steeds weer allernieuwste in de
architectuur onzer dagen, is een afstand
van drie jaren alreeds voldoende. Sinds de
redelooze barock weerom gekomen is, na
het vcrzuivcrende optreden van Berlage
dus, hebben we achtereenvolgens een
massa nieuwe „stijlen" gehad, meer in die
twintig jaren, dan anders in drie eeuwen.
De zoogeheetën Amsterdamsche School,
d.i. het bouwen van zwierig gekrulde gevels,
met op z'n kant gezette dakpannen als sier
motief en meer van dat fraais. Sinds deze
allerzotste barock, ontstond het even onge
motiveerde horizontalisme, toen weer het
cubisme, het utilisme en eindelijk de dorre
verstandelijkheid van „Bauhaus Dessau".
En wat zal daarop volgen? Iedere nieuwe
richting verkettert de voorgaande, meestal
met. het verachterlijk predicaat.roman
tisme. Want dc romantiek schijnt dc he
vigste aller zonden te zijn in de oogen van
de nerveus-modieuze kunstenaars dezer
voorbijflitsende stijlen.
Blijkbaar heeft deze ongebreidelde ba
rock dus de eigensohap, zichzelven in zeer
korten tijd op te teren: uit onrust wordt on
rust geboren. Iedere uiterlijke wccldelust
vreet zichzelven aldus op. Het snelle wisse
len der schichtige „stijlen", als we ze zoo
weidsch mogen aanduiden, is aldus een ver
schijnsel, dat de waardeloosheid van dit
bouwkundige tijdperk bewijst. En het was
dus heel niet oneerbiedig, in dit verband
van modieuze architectuur te spreken.
Hier volgen eenige frappante voorbeelden
van den onernst dezer dagen. De oud-Leide-
naar Dudok, wiens horizontalisme weer
eenige jaren en vogue was (het blijkt weer
voorbij te zijn), bouwde in Leiden in een
onvervalschten Tuschinski-stijl, maar eeni
ge jaren daarvoor was dezelfde onvaste ar
chitect kennelijk een, helaas uiterlijk,
adept van Berlage's functionalisme. En dit
voorbeeld staat helaas niet alleen; overal
waar we rond ons zien, is een eender ge
brek aan ernst te constateeren. Zoo heeft de
bouwmeester van het Jaarbeursgebouw, Ir.
dc Bic Leuvelink Tjeenk, nu hem na tien
jaren opdracht is verleend, zijn bouwwerk
voort te zetten, besloten tot een nieuwbouw,
van volstrekt afwijkenden .bouwvorm
en, wat nog bedenkelijker is, van geheel af
wijkend bouwkundig inzicht getuigend. De
architect van het Scheepvaarthuis, wiens
pomptueuze fantasterij (een huis dat een
schip moest voorstellen) eenigen tijd veel
invloed tot navolging heeft gehad, bouwt
thans naar het horizontaal voorbeeld van
Dudokwant deze modegril was op ze
ker oogenblik méér getapt. De lieeren mo
dieuze architecten veranderen dus blijk
baar van inzicht en methode, met hetzelfde
gemak, waarmede een modieuze damo zioh
schikt naar de Parijsohe hocden-tirannie.
Dat een dergelijke onernst, die geheel op
de uitwendige bekoring was afgestemd, ten
slotte een verontrusting werd voor ingeto
gen bewonderaars van schoone bouwkunst,
laat zich verstaan. En in eenige artikelen in
„De Maasbode" heb ik uiteengezet, hoe vle
gelachtig het van de bedrijvers van zooveel
zwenkende bouwvormon was, het den
aesthetischen leek kwalijk te nemen, dat
hij afwerend bleef staan (en voornamelijk
wantrouwend) tegenover al dit mode-ge-
scharrel.
Wie nu mocht meenen, dat de leidingge
vende architecten, die met al deze tribula-
tiën trouw hebben meegedaan, thans be
scheiden zouden zwijgen, nu de traditie der
bezonkenheid hier in het Leidsche geval
zich eindelijk afwerend roert, heeft geen
goed inzicht in het elegante aanpassings
vermogen van modieuze architecten. Ter
wijl toch het geheele alarm tot behoud in
hun ooren heel dwaas moest klinken (zij
hebben natuurlijk evengoed als ondcrgetec-
kende begrepen op welke wijze deze reactie
ontstond, maar kunnen onmogelijk eerbied
gevoelen voor de denkwijze, waaruit deze
reactie ontsproot), in dit heel speciale geval
uiten zij zich o zoo voorzichtig en zoo braaf
jes half-cn-half behoudend. Men proeft er
uit, dat zij inzien, dat hier geen gevoelig
heden mogen worden gekwetst. Wij achten
deze onprincipieelc houding van ongebrei
delde fantasten in de architectuur eer tac
tisch dan voornaam. En wij achten het onzen
plicht, er de aandacht op te vestigen, om
te voorkomen, dat straks voor de zooveelste
keer een besluit wordt genomen, waardoor
(ondanks de platonische liefdesverklaringen
aan het adres van de voorname traditie in
de bouwkunst) weer geofferd zou gaan wor
den op het altaar van den schijn.
HERMAN DE MAN.
ENGELAND
HET CONFLICT IN DE
KATOENINDUSTRIE.
Sober vooruitzicht.
1800 fabrieken staan stil.
De eerste dag van het conflict in dc ka
toenindustrie was somber en het regende
aanhoudend. Ongeveer 1800 fabrieken staan
stil, nagenoeg een half millioen werklieden
zijn werkloos en dc loonderving per week
bedraagt meer dan twee millioen pond ster
ling.
Ook de vooruitzichten zijn buitengewoon
somber. Het eenige lichtpunt is de beslis
sing van een gering aantal fabrikanten,
zich afzijdig te houden van het geschil en
de werkzaamheden tegen de huidige loonen
te laten voortzetten. De minister van Ar
beid, miss Bondfield, volgt het verloop van
den toestand met ernstige, bezorgdheid,
doch zij is van meening, dat haar departe
ment op het oogenblik niets kan doen.
LITAUEN.
Nieuwe doodvonnissen in Litauen?
24 Socialisten veroordeeld.
De krijgsraad te Schaulen heeft Zater
dag, na een zitting van slechts vier dagen,
vonnis geveld in een proces tegen 24 socia
listen, onder wie het lid van het hoofdbe
stuur der sociaal-democratische partij, Ga-
linys. De verdachten zijn eenige maanden
geleden te Kowno in het gebouw van het
hoofdbestuur van genoemde partij gearres
teerd. Het vonnis is nog niet gepubliceerd.
Volgens de „Memeier Dampfboot" zouden
10 a 14 verdachten ter dood zijn veroor
deeld cn de overigen tot levenslange ge
vangenisstraf. Het doodvonnis tegen een be
ambte der grenspolitie, die de aanhangers
van Plesjkaitis geholpen moet hebben bij
het oversteken van de grens, moet reeds
voltrokken zijn.
RUSLAND.
„Sabotage".
Te Brjansk werd in Mei van dit jaar oen
fosfaatfabriek in bedrijf gebracht. Spoedig
bleek, dat in plaats van de 66 ton fosfaat-
meel, welke de fabriek - per etmaal moest
leveren, zij er slechts 6 produceerde. Toen
in het buitenland bestelde machines aan
kwamen, bleek het dat zij niet geplaatst
konden worden zonder dc fabriek weer ten
deele af te breken. Ook bleken de buiton-
landsche machines niet te passen op de in
do sovjetunie vervaardigde. Op last van
de arbeiders- en boereninspcctie is de di
recteur van dc fabriek ontslagen en de lei
der van den bouw niet alleen ontslagen,
maar tevens in staat van beschuldiging
CHINA.
HET CONFLICT MET RUSLAND.
Beroep van China op Genève?
Uit semi-officieele brond wordt vernomen,
dat de Nanking-regeering besloten heeft,
het Chineesch-Russisohe conflict langs
vreedzamen weg op te lossen. Indien de
Sovjct-regcering China's voorstel tot on
derhandelen mocht nogeeren, zal de regec-
ring te Najiking het conflict voorleggen aan
den Volkenbond. Het desbetreffende ex-
pocé voor het "secretariaat, van den Volken
bond wordt thans geredigeerd. Inmiddels
is met wederzijdsch goedvinden een neutrale
zóne van 20 mijlen in het bedreigde gebied
ingesteld.
Dreigende inval der
Mongolen?
Te Nanking zijn dringende officieele rap
porten uit Taian-foe binnengekomen, waar
in gezegd wordt, dat uit Kalgan en Oerga
berichten zijn ontvangen, volgens welke de
Sovjetunie aanstuurt op een opstand in
Mongolië togen de regccring te Nanking.
De Sovjotagenten voeren een uitgebreide
propaganda in Buiten-Mongolië. Het blijkt
dat Jen Sji-sjan zelf dit rapport heeft afge
zonden.
Tevens wordt gemeld, dat Tsjang Kai-sjek
uitgebreide plannen heeft ontworpen voor
de verdediging van de geheele Noordelijke
grens. De bescherming van het Noord-Oos
telijke gedeelte zal worden toevertrouwd
aan Tsjang Hsu-liang; Jon Sji-sjan zal ver
antwoordelijk worden gesteld voor het Noor
delijke cn Noord-Westelijke gedeelte met
troepen uit Sjansi, terwijl Sinkiang (Chi-
neesch Turkestan) zal worden toevertrouwd
aan generaal King Sjoc-jen. Deze officieele
verklaring besluit met de woorden: „Hoe
wel de regeering van Nanking geen nieuwe
troepon naar het Noorden zal zenden,
wordt financieele steun voorbereid voor het
geval inderdaad vijandelijkheden met Rus
land. uitbreken".
Deze nieuwe toon in dc mededeeling van
Nanking staat in opmerkelijk contrast met
de telegrammen uit Charbin, die gerust
stellende berichten blijven geven over de
Dit nummer bestaat uit twee bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Het conflict in de Engelsche katoenin
dustrie.
China wil een beroep op den Volken
bond doen.
Bij een mijncntploffing te Waldenburg
zijn 23 mijnwerkers om het leven gekomen.
(Telegrammen).
BINNENLAND.
Verraad van fabrieksgeheimen van Phi
lips. Communistische actie te Eindhoven.
(lste blad).
De verkiezing van een Gedeputeerde in
Noord-Brabant. (2de blad).
De verhooging der Amerikaanschc In
voerrechten op bloembollen. (L. en T., 2de
blad).
De sterke aanwas der R. K. Vakbeweging
(2de blad).
Een vergadering van het Centraal Bloem
bollencomité. (L. en T., 1ste blad).
OMGEVING.
Doodelijk auto-ongeluk te Zegwaart. (lste
blad).
a.s. onderhandelingen met Rusland, hoewel
daarvoor nog steeds geen enkele bewijs
grond wordt gegeven. Hot gevaar van een
eventueclen inval der Mongolen is onge
twijfeld groot. Buiten-Mongolië staat sedert
verscheidene jaren geheel onder Russischen
invloed en, als de Mongolen zouden optrek
ken door Uingsia (Noord-Kansoe), zal _de
groote ellende, waarin dc bevolking aldaar
verkeert, hen ongetwijfeld in slaat stellen
groote moeilijkheden te schoppen voor de
Ohineesche regecring, terwijl zij geen spe
ciale complicaties behoeven te vreezen met
andere mogendheden, waartoe kans zou be
staan wanneer Mandsjoerijc zou worden
aangevallen.
AMERIKA
De kruiserbouw.
Belofte, geen werkelijkheid.
Ofschoon president Hoover heeft aan
gekondigd, dat het leggen der kielen van
de drie kruisers, welke op dc marinewer
ven zouden worden gebouwd, zal worden
opgeschort, is nog geen order tot stopzet
ting van den arbeid aan het geschut voor
deze schepen gegeven. Dit geschut, dat in
alle 16.000 ton-kruisers kan worden ge
bruikt, wordt met het gewone tempo in dc
marine-werven vervaardigd.
Verscheidene marine-deskundigen vorkla
ren, dat er geen twijfel bestaat of de uit
gestelde kruisers zullen ten slotte worden
gebouwd. Voorts zijn zo van oordeel dat
de eerste tien van de vijftien kruisers, tot
welker bouw het Congres in den afgeloo-
pen winter toestemming heeft gegeven, zul
len worden gebouwd. Zij basceren hun oor
deel op het geloof dat, tot welke beperking
men ook in de vlootoverecnkomst moge gc-'
raken, de Ver. Staten het recht zullen blij
ven behouden op dit aantal schepen.
Samenzwering in Peru.
Nog t ij dig ontdekt.
De „Prcnsa" meldt, dat de Lima, de
hoofdstad van Peru, ccn samenzwering is
ontdekt tegen President Legnia, Dc leiders
der samonzwering beweren, dat zij hun daad
wilden verrichten naar aanleiding van de
ratificatie van de overeenkomst over Tacna
en Arica, waardoor de aanspraken van Pe
ru op deze beide provincies slechts voor do
helft vervuld worden. Waarschijnlijk richt
te dc aanslag zich echter tegen do'dictatuur
van President Leguia, die in den laatsten
tijd verscheidene politieke tegenstanders
heeft laten arresteeren.
Communistische agitatie in Columbia.
Hevige gevechten met dc
politic.
Officieel wordt uit Columbia medege
deeld, dat acht porsonen zijn gedood cn
tien gewond bij botsingen tusschcn politie
en communisten, die Zaterdagavond te La
Gomez, San Vicento en Chucuri in het de
partement Santander plaats hadden. Voorts
wordt officieel gemeld, dat bij nieuwe bot
singen heden te Libano in het departement
Tolina vier personen zijn gedood en 12 ge
wond. Versterkingen tier politie zijn on-,
middellijk naar dc woelige steden gezon
den; het kabinet is in buitengewone zitting
bijeen.
Zaterdagavond bestormden communisten,
onder leiding van een zekeren Benigno At-
