20ste Jaargang
DONDERDAG 18 JULI 1929
No. 6234
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32 :-: LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
STADSNIEUWS
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct: per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen I
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit twee bladen
V Onwaarachtige mode.
Wij willen onmiddellijk verklaren, wat
wij met dezen titel bedoelen. Er zijn Ka
tholieken, die, doordat zij met alle mode
uitspattingen meedoen, onwaarachtig zijn.
Zij zijn onwaarachtig, omdat zij s c h ij n-
b a a r twee heeren dienen, wat in werke
lijkheid niet zoo i s, omdat 't niet zoo zijn
kan.
Zij zijn onwaarachtig, omdat zij als Ka
tholieken aanvaarden en belijden, dat er
Goddelijke en op de Goddelijke gebaseerde
kerkelijke wetten zijn, die de zeden richten
en leiden, en van den anderen kant mee
doen met een mode, welke zulke wetten
volkomen negeert.
Zij zijn onwaarachtig, omdat zij als Ka
tholieken aanvaarden en belijden, dat de
ziel meer is dan het lichaam en het levens
doel van den mensch is: God te dienen, en
van den anderen kant met een mode co-
quetteeren. die kennelijk is gericht op de
bevrediging van de lagere menschelijke
hartstochten.
Dat is onwaarachtig.
Gebrek aan durf om, èèrst voorzichzelf
en daarna voor anderen, kleur te bekennen
Of gebrek aan inzicht in wat de bele
ving der Katholieke beginselen met een
onverbiddelijke consequentie eischt.
Die mode-slachtoffers vindt men onder
de dames, die zioh naar de mode-excessen
kleeden of eigenlijk ontkleeden.
Die mode-slachtoffers zijn ook te vinden
aan strand, op het water, bij sport-demon-
strafcies.
Een bekend priester, pater Ermann,
schreef, een tiental jaren geleden meenen
we, in de Katholieke bladen enkele weken
voor het begin van den z.g. groentijd, dat
hij de Katholieke studenten er aan wilde
herinneren, dat doodzonde ook doodzonde
is in den groentijd
Wij zouden willen zeggen, dat er geen
andere zedewetten zijn aan het strand, op
het water, bij sport-demonstraties, dan in
het .gewone dagelijksohe leven.
Wij noemen sport-demonstraties
b.v. zwemwedstrijden waarbij vaak de
eischen van welvoegelijkheid en eerbaar
heid, van christelijke fatsoen s-begrippen
ten eenenmale worden genegeerd.
'tl Schijnt ons niet overbodig op de hei-
densche mode-excessen nog 'ns de aan
dacht te vestigen, opdat zéker geen sleur
de Katholieken er in betrekke!
VAN HET VATICAAN
Het Vaticaansche postkantoor.
Opening op 20 dezer.
Men schrijft uit Rome aan de „Msb.":
Als zeker kan worden gemeld, dat het
Vaticaansche postkantoor op 20 dezer voor
het verkeer geopend wordt.
Vóór de opening der daartoe bestemde
lokalen zal de Vicaris der Vaticaansche
stad, aartsbisschop mgr. Zampini, de inze
gening dier lokalen verrichten, bij welke
plechtigheid alle Vaticaansche autoritei
ten, prelaten zoowel als leeken, zullen ver
schijnen.
Wanneer het telegraafbureau in de Va
ticaansche stad geopend kan worden, is
nog niet vastgesteld, doch men hoopt ook
dit nog in den loop der maand Juli te ope
nen.
Oceaan-vliegers bij den Paus.
Dezer dagen heeft de H. Vader in par
ticuliere audiëntie ontvangen de beide
Amerikaansche Oceaan-vliegers, Williams
en Yancey, die, zooals men weet, met het
vliegtuig „Pathfinder" onder den grootsfcen
jubel der Eomeinsche bevolking te Rome
geland waren.
ENGELAND
MacDonald's reis naar Amerika,
Reuter meent te weten, dat de reis van
MacDonald naar Amerika thans het on
derwerp is van diplomatieke onderhande
lingen voor wat betreft den datum waarop
zij plaats zou hebben en de middelen om
ze productief te maken voor de zaak van
de ontwapening ter zee.
AFGHANISTAN.
De burgeroorlog in Afghanistan.
Opstand tegen Ha bi It Oellah
in H e r a s.
Uit Teheran wordt gemeld, dat volgens
een officieel bericht in de Afghaansche
provincie Hera-s een opstand tegen Habib
Oellah zou zijn uitgebroken.
De opstandelingen zouden de troepen
van Habib Oellah hebben ontwapend en
een groote voorraad munitie in beslag heb
ben genomen. De gouverneur-generaal van
de stad Heras is naar Kaboel gevlucht.
.De opstand wordt geleid door aanhan
gers van Nadir Khan en wordt ook door
andere stammen ondersteund. De regee
ring van Habib Oellah heeft een militaire
expeditie naar het opstandige gebied ge
zonden om den opstand te onderdrukken.
CHINA.
HET CONFLICT MET SOVJET
RUSLAND.
Het antwoord op het ultimatum.
Door Moskou onbevredigend
geacht.
Volgens een bericht via Berlijn uit Mos
kou ontvangen verklaart de „Iswestija"
dat de mededeeling van den tijdelijken
Chineeschen zaakgelastigde in Russische
regeeringskringen niet als een antwoord
op het Russische ultimatum van 13 dezer
wordt beschouwd.
Rusland zal niet ingaan op de tactiek
van vertraging der Xankingregeering en
handhaaft zijn eischen.
Rusland breekt de betrek
kingen met China af.
Volgens berichten uit Moskou heeft het
Sovjet-Commissariaat voor buitenlandsche
zaken gisteravond om negen uur den Chi
neeschen gezant in Moskou een nieuwe
nota ter hand gesteld. In deze nota wordt
medegedeeld, dat de Sovjet-regeering be
sloten 'heeft, terstond alle vertegenwoordi
gers der Sovjet-Unie, zoowel diplomatieke
als consulaire en handelsvertegenwoordi
gers, die zich in de Chineesche republiek
bevinden, uit China terug tc roepen. Ver
der moeten de diplomatieke en consulaire
vertegenwoordigers van China onmiddellijk
het grondgebied der Sovjet-Unie verlaten.
Voorts wordt het spoorwegverkeer tus-
schen China en Rusland terstond verbro
ken.
Tegelijkertijd verklaarde de Sovjet-re-
geering, dat zij haar aanspraken op den
Chineeschen Oosterspoorweg onverminderd
blijft handhaven en alle maatregelen ter
behartiging harer belangen in het Verre
Oosten zal treffen.
De Japansche minister van
Oorlog pessimistisch.
In de zitting van het Japansche kabinet
verklaarde de minister van oorlog, dat vol
gens officieele berichten van zijn collega
voor buitenlandsche zaken de Sovjet-regee
ring aan de Russisch-Ohineesche grens
80.000 goed gewapende troepen ter beschik
king houdt. Voorts beschikt dc Chineesche
regeering aan den Oosterspoorweg over
150.000 gereedstaande troepen. De minister
van oorlog beschouwt, .den toestand in
Xoord-Mandsjoerije uiterst critiek en leg
de er den nadruk op, dat Japan thans in
de noodzakelijkheid verkeert zijn stand
punt inzake het conflict fcusschen Ohina en
Rusland te bepalen.
C'hina neemt
foorzorgs-
aatregelen.
De regeering in Nanking heeft maar
schalk Tsjang Hsoe Liang opdracht gege
ven alle niet-Chineesche ambtenaren en
beambten door Chineesch personeel te
vervangen.
Gisteren is de scheepvaarlafdeeling van
den Oosterspoorweg door het Chineesch
personeel overgenomen, terwijl de Russi
sche directeur, die tot nu toe de leiding
had, door een Chineesch burger is vervan
gen. Op GO K.M. afstand van Tsjailor kwa
men Chineesche troepen in botsing met
een bende, waarbij 4 Mongolen werden
neergeschoten. De Chineesche regeering
laat de Russisch-Ohineesche grens scherp
bewaken.
Langdurig conflict verwacht.
De Sovjet-regeering, aldus de correspon
dent van het „Berliner Tégeblatt" te Mos
kou, staat thans voor belangrijke beslui
ten, daar ze klaarblijkelijk het oogenblik
gekomen acht om in elk geval paal en perk
te stellen aan het verder oprukken van de
Chineezen. Op welke wijze dit zal geschie
den, is nog onbekend. Een voordeelige uit
werking is nauwelijks te verwachten van
het uitwijzen van alle zich op Sovjetgebied
bevindende maar zelden legalen handel
drijvende Chineezen of van het verbreken
van de Siberische spoorwegverbinding
naar Mandsjoerije. Van deze maatregelen
zou het Sovjet-bedrijfsleven, dat uit dit
verkeer belangrijke valutavoordeeien treft,
ook zelf het slachtoffer worden. China zou
algemeen worden getroffen door een be
zetting op het grondgebied van de spoor
lijn of zelfs van Charbiu. Het is echter te
begrijpen, dat een dergelijk optreden on
overzienbare internationale gevolgen zou
kunnen hebben.
Dc correspondent van het Berliner Ta-
geblatt sluit z$a beschouwing met het ver
moeden. dat dit conflict, hoe het ook moge
worden bijgelegd, niet anders zal zijn te
overwinnen dan na een langen strijd waar
in de Chineezen aanvallend zullen optre
den en Rusland een defensieve houding
aan den dag zal leggen. Ook dient de
vraag te worden gesteld of niet achter
China mogendheden schuilen die op stelsel
matige verzwakkingen van het Sovjet-or
ganisme aansturen.
Eon rede van Tsjang Kai Sjek.
Tsjang Kai Sjek heeft te Xanking een
rede gehouden, waarin hij zich uitvoerig
bezig hield met de betrekkingen tusschen
Rusland en China. Hij verklaarde, dat het
eveneens van den Chineeschen Ooster-
spoorweg niets ongewoons is. Rusland heeft
herhaaldelijk verklaard dat het den spoor
weg aan China zal teruggeven. Wanneer de
Sovjet-regeering de Chineesche regcering
respecteert en het sluiten van verdragen
op den basis van gelijkgerechtigdheid kan
plaats hebben, is de reg'eering tc Nanking
bereid de diplomatieke betrekkingen met
Rusland voort te zetten. Behalve de kwes
tie van den Chineeschen Oosterspoorweg
zijn er nog verscheidene andere Russisch
Chineesche kwesties, die op regeling wach
ten. Voor a.lles moeten de kwesties van
Mongolië en van het Chineesch bestuur
op Chineesch grondgebied worden gere
geld, Voordat deze kwesties evenwel op
gelost. kunnen worden, moest de Chinee
sche regeering evenwel den Oosterspoor
weg in haar bezit hebben.
KABINETSFORMATIE.
Waarom zij in ons land zoo lang duurt.
Op de haar gestelde vraag: hoe het komt,
dat het bij ons steeds zxïo lang duurt eer
een nieuw ministerie is gevormd-, terwijl in
andere landen een kabinetsformatie in en
kele dagen haar beslag krijgt, geeft de
„Maasbode" onderstaand antwoord, waar
van ook onze lezers met belangstelling zul
len kennis nemen.
Het zittend kabinet vraagt ontslag, of
stelt de portefeuilles ter beschikking van
Hare Majesteit. Er zijn er, die tusschen
deze twee tennen verschil maken. Zoo
stelde 'het ministerie-Ruys de Beerenbrouck
in 1922, na de verkiezingen, de portefeuil
les ter beschikking, maar na dc verwer
ping van dc Vlootwet op 26 October 1923
vroeg het ontslag. De portefeuilles ter be
schikking stellen beteekent: aan de Kroon
gelegenheid geven te onderzoeken, of het
kabinet kan aanblijven, al of niet gereorga
niseerd, óf dat het beter door een ander
kabinet vervangen wordt. Ontslag vragen
beteekent: dat het ministerie zelf uit
spreekt, dat zijn aftreden noodzakelijk, al
thans gewenscht is.
In beide gevallen begint de koningin met
bepaalde personen te ,jhooren": de voor
zitters van de Eerste en van do Tweede
Kamer en den vice-president van- den
Raad van State, waarvan de koningin zelf
presidente is. Dan worejen geroepen de
voorzitters der groote Kamerfracties.
Aan al deze personen vraagt de konin
gin: hoe naar 'hunne meening de kabinets
crisis zou moeten worden opgelost. Daar
bij zal zij, naar gelang van omstandigheden
ook nadere vragen stellen, zoo: Uit welke
partij een kabinetsformateur zal moeten
worden aangezocht? Of er een bepaald
aangewezen persoon is? Welke de voor
naamste punten zijn, die in het regeerings-
program zullen moeten worden opgenomen
Ofwel: of het niet gewenscht is, dat het
zittend kabinet aanblijft, al of niet gereor
ganiseerd 1
Al de geraadpleegde personen geven hun
persoonlijk» meening, al zal wei worden
aangenomen-, dat de fractie-voorzitters het
gevoelen van de meerderheid hunner frac
tie vertolken.
Na dit mondeling „hooren" wordt dezen
heeren verzocht hun gegeven advies schrif.
tel ijk te bevestigen.
De koningin overweegt deze adviezen,
maar neemt volkomen, zelfstandig hare be
slissing.
Zoodra zij besloten heeft, wien zij de
kabinetsformatie zal opdragen, wordt de<ze
ten hove genoodi-gd. De koningin deelt hem
dan de ontvangen adviezen mee, en het be
sluit, waartoe zij gekomen is. Hij kan, in
dien hij overwegend bezwaar heeft, aan
stonds voor de opdracht bedanken. An
ders verklaart hij, dat hij bereid is, haar
in beraad te nemen.
In het laatste ge-val begint hij met. over
leg te plegen met de leiders der fracties,
die zijn meerderheid zullen vormen. Na
hun meening vernomen te hebben-, stelt -hij
een concept-regeeringsprogram op. Dit con
cept zendt hij aan de fracties der meerder
heid, met de vraag, of zij bereid zijn een
kabinet met dit regeeringsprogram te steu
nen.
De fracties vergaderen dan, en deelen
hem hare opmerkingen, beiwaren en wen-
schen mee.
Een gewijzigd concept zal daar gewoon
lijk wel het resultaat van zijn, hetwelk
dan ter nadere beoordeeling weer aan de
fracties wordt toegezonden.
Ofwel, er blijkt op een of meer punten
een meeningsrerschil tusschen de fracties
te bestaan. Dan moet eerst dit ve.-schil
Üoor nadere ook onderlinge bespre
king tot. oplossing worden gebracht.
Komt men niet tot overeenstemming,
dan zal de formateur aan de koningin
meededen, dar hij de opdracht tot kabi
netsformatie niet kan aanvaarden.
De koningin moet dan overwegen, aan
wien zij dan een opdracht zal willen ge
ven. 't Kan noodig zijn, dat zij daarvoor
eerst nog weer eens alle of enkele der zoo
juist genoemde personen wenscht te raad
plegen.
Daarna wordt, dan weer een andere per
soon geroepen, die opdracht krijgt een ka
binet te formeeren.
En dezelfde weg wordt weer afgelegd.
Is er ten slotte overeenstemming tus
schen formateur en meerderheid over het
concept-regeeringsprogram, dan moet hij
de te benoemen ministers kiezen. Hij houdt
na al of niet de fractie-voorzitters ge
raadpleegd tc hebben-, besprekingen met
verschillende, hem geschikt lijkende per
sonen.
Talrijke moeilijkheden doen zich dan
voor. De een meerderheid vormende frac
ties moeten hare vertegenwoordigers in- het
te vormen kabinet hebben. Maar het is
haar ook niet onverschilig, welke porte
feuilles die vertegenwoordigers zullen krij
gen. Het eene departement is veel belang
rijker dan het andere.
Bedankt iemand, die gevraagd wordt, en
is er in zijn partij geen geschikte persoon
voor do hem toegedachte portefeuille, dan
moet er een uit een andere partij aange
zocht worden. Maar dan valt weer een
ander, die reeds gepolst was en aangeno
men had. uit, omdat anders diens partij
te veel portefeuilles, zou krijgen.
Ook kunnen er moeilijkheden ontstaan
over het concept-regeeringsprogram.
Iemand, die gevraagd wordt, kan in begin
sel bereid zijn, maar bezwaar hebben te
gen een of ander punt in het concept-pro
gram, of hij kan- als voorwaarde stellen, dat
er nog een belangrijk punt aan toegevoegd
wordt.
De formateur zal dan weer met de frac
ties moeten overleggen.
Slaagt hij er ten slotte in. dit. alles voor
elkaar te krijgen, dan deelt, hij aan de ko
ningin mee, dat hij bereid is een opdracht
tot kabinetsformatie te aanvaarden. Hij
krijgt die dan, en deelt de koningin mee,
wat z;ijn program is, en welke ministers hij
haar voorstelt te benoemen.
De mogelijkheid is niet uitgesloten, dat
de koningin tcgeu een of ander program
punt of tegen een der voorgedragenen be
zwaar maakt. De formateur komt dan in
een delicate positie, waaruit hij zich ech
ter zal moeten weten te redden.
Na.enkele dagen volgt dan de benoeming
va" het nieuwe ministerie.
Maar is ook de tweede aangezochte niet
geslaagd in zijn poging, een kabinet tc for
meeren dan wordt de moeilijkheid steeds
grooter.
Zoo zijn er zoowel in- 1923 (vlootwetcri-
sis), als in 1926 (gezantschap-scrisis) ach
tereenvolgens verschillende personen bezig
geweest met kabinetsformatie. In 1923
was het einde, dat de koningin weigerde
het aangeboden ontslag te aanvaarden-, en
dat dus na een maandenlange crisis het
kabinet-Ruys de Beerenbrouck weer aan
bleef, feitelijk als extra-parlementair kabi
net. In 1926 kwam ten slotte het extra
parlementair ministerie-De Geer.
Als men dit. alles nagaat, en zich reali
seert, welke tallooze variaties van moei
lijkheden zioh kunneu voordoen, dan be
grijpt men ook, waarom het gewoonlijk zoo
lang duurt, eer er een nieuw ministerie ge
vormd is.
Nti de géheelc politieke situatie op het
oogenblik moeilijker is, dan ze ooit te vo
ren was, is daarom de kans zeer groot, dat
de huidigo crisis lang zal duren. Nog meer
dan ooit te voren zullen veel overleg en
ernstig beraad noodzakelijk zijn.
H. COLIJN.
Nog geen beslissing genomen.
Tot dusver heeft de heer H. Colijn er
ngo niet aan gedacht in welke richting zijn
besluit inzake het al of niet zitting nemen
in de Tweede Kamer vallen zal. aldus meldt
de „Standaard"
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Het Vaticaansche postkantoor wordt op
20 dezer opengesteld.
Het Chineesch-Russische conflict ver
scherpt. Rusland verbreekt alle betrekkin
gen met China. In Japan ziet men den toe-
stand somber in.
BINNENLAND.
De Australische vliegers komen naar Am
sterdam. (Luchtv., 2e blad).
De nieuwe parochie te Lisse-Sasser.heim.
(2de blad).
Te Alphen is overleden de heer Joh. Vlas
man. wethouder der gemeente. (1ste blad)*
R. K. BOND VOOR BOUWPATROONS.
Het congres te Nijmegeji.
Gisterenmorgen werd het congres voort
gezet onder voorzitterschap van rlen heer
W. Fransen Jzn. Een bespreking werd
gehouden over de verplichtingen der aan
nemers, welke voortvloeien uit levering
cn uitvoering van werken door derden.
De lieer H. J. L. Klein Schiphorst, onder
voorzitter van den Bond, lichtte deze
kwestie nader toe en drong aan op do
billijke regeling, dat de aannemers op z.g.
stelposten meer medezeggenschap krijgt
en niet alleen bij bijzondere werkjes voor
het risico alleen gesteld worden. Bij uit
voering dient de volle leiding van het
werk bij den aannemer to berusten.
De afd. Utrecht deed het voorstel om
de beunhazerij in het bedrijf landelijk te
bestrijden en daarom samen te werken
met de materiaal-leveranciers. Het 1T.B.
prac-ad viseerde, in deze aangelegenheid
plaatselijk to werken.
In principe werden aangenomen de voor
stellen der afd. Alkmaar en Enschedé tot
aanstelling van een vasten rechtskundigen
adviseur van den Bond.
Het hoofdbestuur zal mot een nader
voorstel komen.
De afd. Rotterdam deed het voorstel
om in overleg met den Ned. Aannemers-
bond pogingen aan te wenden bij de R.K.
Architecten-vereeniging en Bond van Ned.
Architecten om te komen tot doorvoering
van uniforme administratieve voorschrif
ten voor alle bestekken.
De actie zal gericht worden togen de
herhaalde afwijkingen. Het bestuur ont
vangt gaarne van de verschillende afdoe-
lingen verschillende voorbeelden van i-fwij
kingen en zal daarop do actie fundoeren.
De vergadering ging accoord met deze
zienswijze.
Inzake bouwveiliglioid deed dc al'd.
Rotterdam het voorstel oni pogingen bij
de bevoegde autoriteiten in het werk te
stellen om te komen tot uitsluitend lan
delijke voorschriften, waaraan in het be
lang van op een bouwwerk aanwezige
werklieden /.al moeten worden voldaan;
het betreft hier vooral dc steigerwerken.
Het hoofdbestuur zal in ieder goval de
rijksvoorschriften inzake bouwveiüghcid in
het orgaan publiceeren cn in deze aan
gelegenheid diligent blijven.
De afd. Alkmaar deed het voorstel om
door middel van den Bond een krachtige
actie te ontplooien om te verkrijgen, dat
bij te houden aanbestedingen détailteekc-
ningen vóór de aanbestedingen ter visie
liggen.
Het bondsbest-uur herinnerde cr aan,
dat het bestuur van den Bond van Ned.
Architecten, juist op verzoek van het
hoofdbestuur 'n rondschrijven aan zijn le
den heeft, gericht.
Besloten werd de volgende jaarvergade
ring in Haarlem te houden.
Besloten werd om het H.B. volmacht
te geven de onderhandelingen met don
minister over de kwestie borgstellingen
bij gunstige gelegenheid weder aan Ie
knoopen.
Na de rondvraag sloot de voorzitter
de vergadering, dankte voor. de ontvangst
ten gemeentehuize, voor de belangstelling
door geestelijke en burgerlijke overheid en
de afd. Nijmegen voor de gulle ontvan"st.
Boottocht „Jeanne d'Arc".
Naar men ons mededeelt heeft de R.-K.
Gymnastiekvereeniging „Jeanne d'Arc" bij
genoeg deelname een boottocht georgani
seerd naar Amsterdam cn terug op Zon
dag 4 Augustus voor leden, aspirantleden
en introduced voor een gulden per per
soon. Zij, die daaraan wensohen «loei Ie
nemen, moeten zioh uiterlijk Zaterdag
avond opgeven bij P. A. Meershoek Vliet 32
Verdere bijzonderheden zullen Woensdag
avond worden bekend gemati