DONDERDAG 11 JULI 1929
No. 6228
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32
LEIDEN
20ste Jaargang
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bi] onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogsto 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
DE ELFDE DIOCESANE KATHOLIEKENDAG
REDE VAN PASTOOR FILBRY.
VERMANEND WOORD VAN DEN BISSCHOP.
Monseigneur de Bisschop heeft gisteren
wel van zijn sympathie voor den Katholie
ken-dag doen blijken. Mgr. di*oeg 's morgens
in onze luisterrijke Kathedraal een stille
H. Mis op, des middags vereerde de Bis
schop de drie sectie-vergaderingen met een
bezoek, en op de slot-bijeenkomst hield
mgr. een toespraak, waarin hij de beslui
ten der secties met zijn warme bisschop
pelijke aanbeveling bekrachtigde.
Over de sectie-vergaderingen hebben
wij reeds in dc courant medegedeeld, dat-
zij niet overmatig druk bezocht waren.
Van de gelegenheid tot debat werd echter
druk gebruik gemaakt. Iu dc lecfcuur-sec-
tie hield o.a. prof. Kol et uit. Warmond ©en
gevat pleidooi voor de nieuwe leuze: in
iedere stad een flinke Katholieke boekhan
del, terwijl de heer Louis W-eterings, hoofd
redacteur van de „Nieuwe Haarlemsche
Courant" de verscherpte doorvoering van
de oude leuze: in ieder gezin een Katho
liek dagblad, verdedigde.
In de sectie „De trek naar de stad" be
val onze demissionaire Minister van De
fensie, do heer Lambooy aan de geestelijk
heid aan, om, wanneer de miliciens hun
dorp verlaten en de kazerne binnengaan,
dadelijk de B.-K. Militairen vereenging
daarvan op de hoogte te stellen.
De conclusies en de amendementen, zoo
als deze reeds eerder gepubliceerd zijn,
werden allen, aangenomen
Om 4 uur werd in de mooie, niet dra
perieën en palmen versierde, Stadsschouw
burg de slotvergadering gehouden
De belangstelling was vrij groot; maar
wij hadden toch veel grooter aantal bezoe
kers verwacht..
Het tooneel stelde bij deze bijzondere
gelegenheid voor: de geestelijke upper-
ten" van ons Bisdom, vereenigd rondom
den Bisschop. Wij merkten, o.a. op mgr.
TI. J. M. Taskin, president van- het Groot-
Seminarie, de hoogeerw. kanunnikken L.
A. M. Westerw-oudt, dr. Th. M. Vlaming eu
M. W. A. Wijtenburg,- de kolonel-hoofd
aalmoezenier van leger en vloot, mgr. F. .1.
TI. Evers; Z.Exc. J. M. TI. Lambooy, Minis
ter van Defensie; pater R. Welschen- O.P.,
professor te Am-sterdamdr. A. H. M. J.
van Rooy, professor te AmsterdamW.
Nol et, professor aan het Groot-'Semïnarie
-bestuursleden van den Katholiekendag en
van de K.S.A. te Haarlem; afgevaardigden
van verschillende Katholieke vereenigin-
gende Tweede Kamerleden dr. L. G. Kor-
tenhorst, prof. mr. P. J. M. Aalberse, Ch.
L. van de Bilt, Henri J. M. Hermans, A. J.
Loerakker, Annie Meijer; den zeereerw.
pater P. M. Broer sen, gardiaan van het
Franciscanerklooster te Woerden; mr.J.
A .G. M. van Hellenberg Hubar, directeur
van het Nationaal Hanzebureauprof. dr.
Alph. M. A. A. Steger, lid der Eerste Ka-
Toen Mgr. Aengenent was ontvangen en
binnengeleid, zong een zangkoor hem het
„Ecce Sacerd-os" toe-, waarna de heer Eve-
rard uit Bloemendaal. voorzitter van het
uitvoerend comité, een welkomstwoord
sprak.
De voorzitter der Diocesane Katholie
kendagen', de heer Mr. J. N. J. E. H-eerkens
Thijssen sprak vervolgens het openings
woord.
De secretaris van het Uitvoerend Co
mité, de heer P. J. M. van Tetering, deed
hierna eenige mededeelingen o.a. de in de
afdeelingsvergaderingen. aangenomen con
clusies. Aan. Z. H. de Paus, H. M. de Ko
ningin en Z.Exc. mgr. Schioppa werden, de
volgende telegrammen, van hulde en eerbe
toon gezonden:
A an Z. H. -d en P aus.
„Dé Katholieken van het Diocees Haar
lem, vereenigd met hun Bisschop, hebben
heden in een drietal afdeelmgsvergad-erin-
gen en daarna in een plechtige algemeene
vergadering besproken, overwogen en ge
peild het zoo actueele en belangrijke vraag
stuk: „Het behoud des Geloofs".
Tenslotte zijn zij tot bepaalde practische
conclusies gekomen.
Zij betuigen Uwe Heiligheid: hunne kin
derlijke liefde, trouwe aanhankelijkheid en
vragen Uwen Apostolische® Zegen.
(w.g.) HEERKENS THIJSSEN,
V oorzitter."
A a n Z. E x c M g r S c li i o p p a.
„De leden van den Katholiekendag in
het Diocees Haarlem in plechtige slotver
gadering bijeen hebben, iu een drietal af
deelingsvergaderingen het zeer actueele,
belangrijke onderwerp behandeld: „Het be
houd des Geloofs". Daarna is men -tot be
paalde en practische conclusies gekomen,
welke nader in deze slotvergadering wer
den uitgewerkt en toegelicht.
De vergadering betuigt den officieelen
vertegenwoordiger van den H. Stoel bij ons
Koninklijk Hof hare hulde en opnieuw
hare volmaakte gehoorzaamheid en lei-d-
zaamheid aan den H. Vader.
(w.g.) HEEBKENS THIJSSEN,
Voorzitter.-'
Aan H. M. de Koningin.
„De Katholieken uit het Diocees Haar
lem, reikend van Vlieland tot aan Zeeuwsch
Vlaandereu, zijn heden met hun Bisschop
in plechtige slotvergadering bijeen, nadat
in drie afdeelingsvergaderingen op dezen
Katholiekendag het belangrijke onderwerp
„Het behoud des Geloofs" is behandeld.
Dit geloof sterkt ons bij voortduring in
onze onwankelbare liefde jegens Uwe Ma
jesteit en Haar Koninklijk Huis en tevens
in onze hechte trouw aan Uw Koninklijk
gezag, waarvan wij' heden wederom dc
plechtige verzekering geven.
(w.g.) HEERKENS THIJSSEN,
Voorzitter."
De voorzitter van het Uitvoerend
Comité deelde mede, dat het le
dental van den Katholiekendag ge
stegen was van 923 tot 1102, welke kennis
geving met applaus werd begroet.
De zeereerw. heer F. B. J. M. Filbry,
pastoor te Amsterdam, hield daarna de
feestrede.
Rede Pastoor Filbry.
Vaai oordeel, dat voor het aan de Katho
lieken van liet bisdom Haarlem op dezen
dag afgenomen examen een groot percen
tage is te licht bevonden en tot een her
examen behoort te worden aangespoord,
zeide spr., dat de oorzaak daarvan dient
gezocht in het feit, dat in het huisgezin
maar al te veel vacantie wordt gegeven in
het vak: godsdienstkennis. De lectuur
welke die geloofskennis moet voeden, is
in haar geheel als een al te weinig gelezen,
nog minder bestudeerd, voor velen zelfs
een vaak gesloten boek, dat bestoft en niet
opengesneden tot later inzage wordt weg
geschoven onder neutrale bladen en luch
tige romannetjes.ja zelfs al te dikwijls
opgeruimd wordt als oud-papier, wanneer
do verhuiswagen heb zuinig inboedeltje van
het plattelandsgezin ïmar de kazernestad
rijdt!
Wat een jeremiade hoort u hier na den
blijden jubel op den Haagschen Katholie
ken Dag! De roep der Historie van ons
eigen land deed onzen vergaderden Katho
lieken goed, en zette clen Roomschen adel
in het zade-l, die zonder vrees of blaam,
het kruis, gehamerd in het wapenschild,
hooghoudt als teekeji van Boomsche cul
tuur, door christendom ons vaderland ge
schonken. Maar, vergeten wij het niet, wij
worden enkel geduld om ons gegroeid ge
tal, en in eigen kring worden 't Boomsche
erfgoed d.i. 't-H. Geloof en onze traditie
verwaarloosd door de fatale berusting van
duizenden iu een cultuur zonder God. Wij
worden wel geprezen door den H. Vader
om het georganiseerd katholiek leven in
Nederland; dat is een hulde aan het Ne-
derl. Episcopaat allereerst maar het Leven
der Katholieken, draagt lidteekenen en
wonden, welke niet alleen God aanschouwt,
maar ook allen, die het Evangelie aanvaar
den als de gezondheidsleer van den Hei
land der wereld, zien. Klagen evenwel
baat geen zier, als het heilig verlangen
niet opwelt uit onze ziel tob een vurige
actie voor behoud van ons Geloofsleven
door middelen, welke succes beloven.
Kennis van Geloof is noodzakelijk voor
behoud van Geloof: Wie twijfelt aan deze
waarheid? Gepaste kennis der waarheden
door God geopenbaard en door de H. Kerk
te gelooven voorgesteld, is een der nood
zakelijke voorwaarden tot behoud van de
deugd des Geloofs, tot belijdenis van ons
Geloof, tot bloei van een Geloofsleven on
der ons Katholieken.
Ziedaar het leerprogram der Kerk in
Naam en met de kracht van Jesus Chris
tus uitgevoerd en voorgehouden allen vol
keren der aarde: Daardoor is het aan
schijn der aarde 'veranderd. De missieprak
tijk bouwde daarom school naast kerk.
Missicarbeid, zeggen duizenden, o dat is
een prachtig werk, onze gave wel waard
en zij denken aan de vreemde landen en
stoeren missionarisarbeid, aan ontberin
gen en helden en Heiligen, aan Apostelén
en Martelaren, maar is er dan geen nood
zakelijker toepassing op de eigen geloofs
verkondiging, welke in huisgezin, kerk en
school door den christclijkcn familiegeest,
lectuyr en behoedzame voorlichting moet
worden versterkt tob een paraatheid in de
eigen moeilijkheden van stand en vak en
omgeving?
Ons Geloof moet, bij gebruik van gezond
verstand, de geheele Gods-openbaring door
de H. Kerk voorgesteld, standvastig aan
vaarden met een vaste overtuiging, wil
het geloofsleven daaruit kunnen voortko
men.
Gelet op dc veelzijdige werkmethoden
der H. Kerk in haar door God gewilde en
bevolen predikatie mag ieder Katholiek
het zich gezegd weten, dat niet de Kerk
een verwijt treft, indien duizenden in den
stroom van het moderne leven de gewich
tigste waarheden niet meer weten en tot 'n
cynische onverschilligheid overgaan, wcvlke
niet alleen verkillende verbazing, maar ook
meewarige bezorgdheid wekt om de on
metelijke zielenellende
Schetsend hoe de Kerk alle mogelijke
middelen aanwendt, bracht spr. zijn hoor
ders onder het oog, dat alleen door dc me
dewerking van de geloovigen afdoende re
sultaten kunnen worden verkregen.
Onze tijd vraagt bij monde van Paus
en Bisschop medewerking van leeken in
een oprecht Apostolaat! Het kerkelijk ge
zag stelde de missio canonica dat is de
verantwoorde toestemming aan leeken om
catechismuslessen te geven. Maar gebeden
unies allereerst.
't Leekenapostolaat in ons Bisdom is in
wording! De verwachtingen zullen bevre
digend worden op deze ééne voorwaarde,
dab heb leekenapostolaat in zijn breeden zin
worde opgevat, als een veelzijdig, maar al
lereerst geestelijk werk van barmhartig
heid in den dienst van Christus en zijn H.
Kerk
De leerende Kerk heeft haar plicht in ons
Bisdom vervuld, niet om thans te eindi
gen, maar om thans ok aan allen van goe
den wil gelegenheid te geven, de winst der
talenten van den werkzameu dienaar te be
halen Gebeden en gewerkt in oprechten
trots een kind der Moederkerk te mogen
zijn! Dat is plicht.
Weg met alle benepenheid en kleingees
tigheden: de Groote H. Geest moet ons
Credo bezielen: het Credo van den arbei
der, van den middensander, den werkge
ver, den jurist, den politicus, den socio
loog, den kunstenaar, den onderwijzer en
den leeraar.
Dc H. Geest beziele ook het Credo van
die menigten, welke 't moderne leven als
een last bevoelen en niet-onwillig toeli
twijfelen, of zij Christus- wel trouw kunnen
blijven.
Het Credo beziele ook ons allen, die ze
ker vandaag het leven willen ingaan om
Christus' Woord te begrijpen en te doen
verstaan door anderen.
De vraag beantwoordend: „Waarin zul
len wij ons moeten verbeteren tot betere'
kennis van ons Geloof, opdat dit strekke
tot behoud van ons Geloofsleven?" zeide
spr. Ieder B. K. huisgezin veroorlove zich
de weelde van een boekenplank, waarop
een catechismusboek, een Bijbelsche Ge
schiedenis, een handboekje voor Liturgie
plaats zullen vinden naast gebedenboeken.
Iu het Kath. gezin een katholiek dagblad
te- eisehen is zoo logisch, dat zelfs zij, die
het niet lezen, daarom een uitvlucht zoe
ken voor hun gedrag.
In halfslachtige gezinnen waar neutrale
bladen worden gelezen, diene „Het Schild"
of „de Bazuin" bezorgd.
Iedere parochie trachte alleen of in ver-
oeniging met andere parochies een paro
chieblaadje gratis te doen verspreiden bij
alle parochianen, zonder de locale pers
concurrentie aan te doen.
Blijft ons nog de zorg voor geloofsken
nis ter voorlichting van niet-Katholieken
in onze omgeving. Zich tenslotte richtend
tot mgr. Aengenent zei spr. In dezen groo-
ten tijd, richten alle Katholieken zich met
scherper aandacht naar den Blaatsbcklee-
der van Christus.
Van dien H. Vader Pius XI is Uwe
Doorluchtige Hoogwaardigheid de Aposto
lische Zoon en Broeder daarom: Uw
beider woord geldt voor ons als een Pmk-
sterpreek als een woord van den H.
Geest zelf!
Moge Uw Bisdom, door het H. Vormsel
gesterkt en krachtig in bloei Uw glorie
worden bij God om geloofsbehoud en belij
denis.
Monseigneur, aanvaard van deze verga
dering, de plechige belofte om volgens bet
Apostelwoord het Geloof te bewaren en
Uw Doorluchtig werk te bevordereD.
Maak ons daarom Uw Bisschoppelijken
Zegen deelachtig, welke het kruis teekent
boven onze hoofden, om ons in den strijd
tegen een schijnbaar overmachtigen vijand
het bemoedigend Constantijnsche voorbeeld
gedachtig, 'toe te spreken: „In hoc Sïgno
Vinces". In dit teeken des Kruises van het
heilbrengend geloof, zult gij overwinnen.
Na het applaus op deze met geestdrift
uitgesproken rede, nam Z. D. H. Mgr. Aen
genent het woord.
Toespraak van den Bisschop.
Dierbare Diocosanen.
Het is voor de eerste maal, dat ik als
Herder van dit Diocees tot U spreek en
ik geef u de verzekering, dat ik bij geen
enkel van de toespraken, die ik het laatste
jaar op verschillende vergaderingen gehou
den heb, vervuld ben geweest met zooveel
vreugde als op dit oogenblik.
En waarom? Bij al die vergaderingen
waren allen aanwezig als loden van een
bepaalde sociale organisatie. En^hoo hoog
ik het vercenigingslcven ook stel (gij weet
dat allen), hoe noodzakelijk ik het lidmaat
schap van een organisatie ook acht, toch
is het mij thans veel dierbaarder, nu gij
gekomen zijt niet als leden van een orga
nisatie, die het doel voor oogen houdt van
een bepaalden stand of klasse, maar een
voudig zonder verschil van rang en stand,
maar als gelijke kinderen van onze ééne
Moederkerk.
Gij zijt gekomen naar de woonplaats van
uw geestelijken Vader in Christus, en gij
weet, dat ik dat op prijs stel en ben u daar
dankbaar voor.
Gij zijt gekomen om te overwegen hoe
een dam op te werpen tegen de stroom van
ongeloof, die voortrolt door onze groote
steden vooral in Ons Bisdom gelegen
en wel met zoo'n sterkte, dat duizenden
en tienduizenden worden meegesleept en
meegesleurd.
Het onderwerp van dezen Katholieken
dag is geen stof, waar wij bij konden
juichen, maar actueel, omdat do groote
steden juist in dit Bisdom voorkomen.
Gij hebt overwogen en conclusies aange
nomen, die mij uit het hart' gesneden zijn.
Ik zou enkele conclusies willen noemen,
waarvan de uitvoering mij bizonder na aan
het hart ligt.
Dc slotconclusie van dc eerste sectie-ver
gadering luidt: „In het gezin van Katho
lieken moet zijn een Katholieke sfeer".
Daar moet in het Katholiek geziu hangen
een atmosfeer van Roomsch-zijn, waaraan"
de kinderen moeten wennen, zoodat ze op
later leeftijd er niet meer buiten kunnen.
Ik wil slechte enkele eenvoudige ideeën
geven om die sfeer te bereiken.
Er moet geen Katholiek gezin in ons
bisdom zijn, in welks huiskamer niet hangt
een kruisbeeld of is geplaatst een beeld
van het TI. Hart.
Er moet geen Katholiek gezin zijn, waar
niet des avonds gezamelijk het avondge
bed wordt gebeden.
Er moet in ieder Kaholiok gezin dooi
de ouders aan de kinderen de cathechis-
mus worden overhoord.
De leden van een gezin, die daarvoor
iu aanmerking komen, moeten lid zijn van
een Katholieke organisatie, want dan
spreekt men in dat geziu over het Boom
sche leven, dat naar buiten uitslaat, ter
wijl, wanneer men lid van een neutrale or
ganisatie wordt, er een koud Christendom
in een huisgezin is en het sprankelende
Boomsche leven niet wordt aangevoeld.
Dit zijn enkele eenvoudige middelen,
waardoor de Katholieke sfeer in het huis
gezin behouden blijft.
Uit de conclusies der 2e Sectie-vergade-
ring beveel ik in uw aandacht: „Uit de
lectuur kunnen zeer bizondcre gevaren
voortvlooien voor het behoud des geloofs".
Ook met die stelling ben ik liet bizonder
Allereerst is noodzakelijk het verschaf
fen van goede Boomsche lectuur. In ieder
Kath. gezin moet zijn een Kath. courant
en uit iedere huiskamer moet worden ge
weerd liet neutrale dagblad.
Het is altijd mijn overtuiging geweest,
dat er onder de Katholieken, ook de goede
Katholieken, veel te veel gelezen wordt,
en veel te gauw gedacht wordt, dat het
door hen wel gelezen kan worden, „omdat
zij toch volwassen zijn".
Maar laten wij eerlijk zijn. Al zijn wij
volwassenen, wij blijven allen in zekeren
zin kinderen, onvolwassenen. Want na den
val van Adam zijn' wij bij allen goeden toe
leg zwak van wil. Wij blijven onvolwassen
in zeker opzicht.
Niet alleen bedoel ik thans lectuur, die
positief slecht is het spreekt van zelf,
dat die niet gelezen wordt maar ook
Dit nummer bestaat uit twee bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLANI
Het schijnt thans vast te staan, dat cIc
Paus op 25 Juli het Vaticaan zal verlaten.
Nederlandsch protest tegen dc nieuwe
Amerikaansche invoerrechten.
Het nieuwe groote Dornicr-vliegtuig.
(Luchtv., 2e blad).
zinneprïkkelende lecuur, of waarin levens
verhoudingen worden beschreven, die eigen
lijk onder Katholieken, zooals St. Paivlus
zegt, niet genoemd mogen worden.
En wat was St. Paulus, een voorbeeld
van kracht, niet overtuigd van eigen zwak
heid, zooals blijkt uit zijn eigen woorden:
„Het goede dat ik wil, doe ik niet, en het
kwade dat ik niet wil, doe ik wel". En
zijn wij sterker dan St. Paulus en kunnen
wij ons meer volwassen voelen dan hij?
In de conclusies van do 3o afdeeling
lees ik: „Zielzorgers en invloedrijke lee
ken zullen geen middel onbeproefd mogen
laten om den plattelander bij zijn trek
naar de stad tc bewaren voor afval van
den godsdienst".
Mag ik ook deze stelling in uw bizondcre
aandacht aanbevelen?
Wij weten het allen, dat juist zoo velen,
die van het platteland naar do steden ko
men, worden weggerukt uit dc Kerk.
Een middel daartegen is noodzakelijk:
liet lidmaatschap cencr sociale organisa
tie. Mijns inziens is dit een der allersterk
ste middelen om het geloof te behouden.
Een hechte Katholiokc. vakvereoniging van
landarbeiders en daarnaast dc Christ!ijkc
bond, met wie wij federatief samenwerken,
is noodzakelijk. Dc Katholieke vakbewe
ging is het cement voor liet bestaan der
orde in de Maatschappij. Daarom moeten
zij, die de leiding hebben op 't platteland
de vakbeweging niet tegengaan maar pro-
pageoren. Dat is- een plicht, niet alleen van
rechtvaardigheid en naastenliefde, maar
ook om de orde op den duur te bewaren.
Ook in de steden moeten krachtige vak-
vercenigingon zijn, die te gemakkelijker do
trekkende plattelanders kunnen opvangen.
Wanneer wij al die Kath. arbeiders opvan
gen in sociale organisaties, zal er van afval
geen sprake zijn.
Ziedaar, wat ik u op het hart wilde
drukken. Ik weet het, gij zijt bezield met
de beste bedoelingen. Want ik ken uw hei*
ligen ijver en uw groot geloof, en ik heb
ondervonden hoe aanhankelijk aan uw
Bisschop gij zijt. Ik weet, gij zijt bereid te
doen, wat ik vraag.
Dn vorige wcelc, toen ik was tc Hciloo
om het geschenk van den H. Vader aan
Maria aan to bieden, bob ik het behoud
des geloofs gesteld onder de bescherming
van O. L. Vrouw van Heiloo. Ik hoop, dat,
wanneer gij 'daarheen gaat, gij altijd voor
hot behoud des- geloofs zult bidden. Daarom
verheugt het mij en hoop ik, dat door dat
geschenk van Z. H. den Paus de oude micl-
dclecuwsche godsvrucht zal gaan opbloeien.
Want Maria heeft liet Geloof steeds tegen
aanvallen bewaard. Door middel van Tiaar
komen wij dichter bij Jezus. En daarom
heb ik deze aangelegenheid gesteld onder
Haar bescherming, -ppdat zij met machtige
arm de afval van het Gelóóf moge lteercu
en terugdringen en velen tot Jezus, Haar
Zoon, mogen gebracht worden!
Na de rede van den Bisschop, zong liet
kcor het „Laudate Dominum". De hoer
Hcerkens Thijssen, algemeen voorzitter,
sloot vervolgens dc bijeenkomst met een
kort dankwoord.
Vele deelnemers begaven zich naar „De
Kroon" om aan te zitten aan den offi
cieelen maaltijd, waar druk gespeecht en
waar de „Roomschc Blijdschap" in lied en
vieugdo hoogtij vierde.
