U.
DINSDAG 9 JULI 1929
No. 6226
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
STADSNIEUWS
2öste Jaargang
5)e£cid6obe6ou^cmt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per weck f 2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone ad vertentiën 30 cent ppr regel
Voor Ingezonden Mededeelingcn wordt
het dubbele van liet tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
VAN HET VATICAAN
HET BEZOEK VAN VICTOR
EMANUEL AAN DEN PAUS.
16 Juli a.s.?
Men seint uit Rome aan de „Msb."
De bladen melden, dat het bezoek van
koning Victor Emanuel aan Z.H. den Paus
thans zeer aanstaande is en mogelijk
reeds den lGden dezer to verwachten is.
Lni koning zal vergezeld zijn van de ko
ningin en van de geheele koninklijke
familie.
Het bezoek zal met alle pracht cn praal
plaats hebben. In een schitterenden stoet
van 20 'S taatskarossen met voorrijders zal
de koninklijke familie naar het Vaticaan
rijden.
FRANKRIJK.
De aanslag op Fachot.
De koers tegen den Elzas is
veranderd!
De Elzasser George Beiioit, die het
vorig jaar December een aanslag pleegde
op den oud-procurcur-generaal in het pro
ces Colmar, Fachot, en zich deswege voor
de jury-rechtbank had te verantwoorden,
is gisteren vrijgc
Aman Oellah in Frankrijk.
Hog geen ar m m a n.
Als een keurige meneer in een lichtgrijs
reispak met een slappen grijzen hoed, zoo
is de gewezen koning van Afghanistan
Zaterdag te Marseille aan wal gestapt
Er hadden geruchten geloopen, dat de aft
getreden vorst ui treurig-b&rooide omstan
digheden verkeerde, ja, dat de zes pond,
waarmee liij zijn land had verlaten, zijn
geheele vermogen uitmaakte. Gelukkig
heeft een van de secretarissen van dezen
koning-in-ballingscha-p een eind aan den
fabel der vorstelijke armoede gemaakt.
Z. M., zoo heeft de secretaris medege
deeld, bezit een particulier vermogen van
twee millioen pond en een groote hoeveel
heid juweelen. Tevens deelde de secretaris
mede, dat Aman Oellah nog geen besluit
genomen had omtrent de plaats waar hij
zich zou vestigen. Hij begon met naar
Italië te gaan en reeds te Port Said had
hij telegrammen ontvangen van den ko
ning van Italië en van Mussolini, die
hem de verzekering gaven, dat hij in
Italië welkom zou zijn.
Toen Aman Oellah Zaterdag te Marseil
le aankwam, was hij vergezeld door zijn
vrouw de schoone koningin Souriya, zijn
vijf dochters, zijn drie zoons, zijn zusters,
zijn schoonmoeder. Een heel familie-tafe
reel dus. Verder secretarissen en andere
onmisbaarheden ten getale van vier-en-
twintig personen, Eenigen van de leden
van dit gevolg droegen stalen valiezen
met groote sloten erop. Waarschijnlijk za
ten daar de koninklijke juweelen in.
Een der secretarissen heeft ook nog
verteld, dat Aman Oellah reusachtig
groote bezittingen in Afghanistan heeft
en de hoop volstrekt niet heeft opge
geven 'fc zij als koning, 't zij dan maar
als gewoon mensch naar zijn land terug
te keeren.
ENGELAND
De ziekte van den Engelschen Koning.
Misschien een nieuwe
operatie n oodi g.
Het Engelsche publiek is zeer opgewon
den door de mededecling ,-van de lijfartsen
van de;n koning, dat het vertrek naar
solt Sandringha-m moest worden uitge
steld, omdat een nieuw Röntgenonderzoek
moest plaats vinden. Dit onderzoek had
gisterenmiddag plaats en duurde ongeveer
vijf kwartier.
Volgens een mededecling van de medi
sche autoriteiten heeft de verettering van
de zweer, die zich onder de operatiewond
heeft gevormd, nog niet geheel opgehou
den. Daar de heling van de wond afhan
kelijk is van het ophouden van de ette-
ring wordt na het Röntgenonderzoek de
mogelijkheid van een nieuwe operatie
overwogen. Voor Buckinghampalacc had
zich een groote menigte verzameld.
ROEMENIE
De mislukte staatsgreep.
Toch ernstiger dan word t
toegegeven.
De Roemeensche regeering heeft giste
renavond over de reeds door ons ge
melde staatsgreep een communiqué ver
strekt, waarin geconstateerd wordt, dat
in het land volkomen orde lieersoht. Het
leger is tot zijn taak bereid. Er hebben
echter onder leiding van den voormali-
gen overste Stoica opstandige bewegin
gen plaats gevonden met het doel een
staatsgreep te volvoeren. De aanleggers
en de overige betrokkenen zijn gearres
teerd. Ondanks de kalmeerendc bewoor
dingen, waarin het regeeringsrapport is
gstelci, kan niet worden ontkend, dat de
bedoelde bewegingen een ernstiger karak
ter hebben, daar ook andere milit. krin
gen 'bij den opstand betrokken zijn, het
geen echter door de regeering niet wordt
erkend. Intusschen zijn alle politieke par
tijen hat eens met de strekking van de
door de regeering genomen maatregelen.
De regeeving heeft beslag gelegd op
het blad „Epoca" en andere bladen met
hetzelfde lot bedreigd, wanneer de be
richtgeving zich niet zou beperken tot de
officiecle verklaringen. Voorts worden alle
telegrammen, die voor het buitenland be
stemd zijn en zich met den staatsgreep
bezig houden, ingehouden.
CHINA.
Het Chineesche raadsel.
Wie zal in Hoor' d-0 h i li a de
baas z ij n
De toestand in het noorden van China
is nog altijd uiterst onzeker. Tsjang Kai
Sjek, de leider van de rpgeering te Han
king vertoeft te Peking in verband met de
regeling van zaken, vereischt door liet
voorgenomen vertrek van Feng Joe Hsiang
naar het buitenland., Hij bad Tsjang Hsoe-
Lïang, den lieerscher te Modulen, tot een
conferentie tc Peking ontboden. Deze toon
de aanvankelijk aarzeling, doch thans wordt
gemeld, dat hij eindelijk te Peking is aan
gekomen en in hetzelfde hotel als Tsjang
Kai Sjek verblijft, bewaakt door een ge
weldige lijfwacht, omdat hij bevreesd is
voor een aanslag op zijn léven. Tsjang Kai
Sjek zou trachten den steun van Tsjang
Hsoe Liang te verwerven bij de belieer-
sehing van Hoord-China, ingeval Jen Hsi
Sjan, de gouverneur van Sjansi, Feng Joe
Hsiang naar het buitenland vergezelt. Jen
Hsi Jan bevindt zich nog altijd in het
Duitsche hospitaal in'de legatiewijk, wach
tend op een goede kans om uit het land te
komen, daar Tsjang Kai Sjek dreigt hem
met geweld in het land vast tc houden. In
verband hiermede wordt gemeld, dat te
Moekden een groep streeft naar de over-
heersching in Sjikli ter wille van de spoor
wegontvangsten.
Jen heeft den Raad van State te Han
king doen weten, dat slechts zijn belofte
om Feng Joe Hsiang naar het buitenland
te vergezellen een nieuwen, binnenland-
schen oorlog heeft voorkomen en laat de
waarschuwing hoor en, dat indien hij zijn
woord breekt, dit ernstige gevolgen zou
hebben.
Feng blijft de ontwikkeling van zaken
gadeslaan uit Taijanfoe, de hoofdstad van
Jen's provincie, waarbij hij volkomen stil
zwijgen bewaart.
AMERIKA
Hot Lateraansc'n Verdrag.
Een exemplaar aan Hoover
overhandigd.
De Hew York Sun meldt: De kwestie
der erkenning van den nieuwen pauselij
ken staat is Woensdag op indirecte wijze
aan de regeeriug der Ver. Staten voorge
legd, door den vertegenwoordiger van den
paus, die een bezoek bracht, aan Hoover
en hem een gebonden exemplaar van het
Lateraansch verdrag aanbood.
DE KABINETSCRISIS.
Graaf v. Lynden v. Sandenburg
bij H. M. de Koningin.
H. M. de Koningin heeft gisternamid
dag' ten koninklijke paleize het Huis ten
Bosch te Den Haag den vice-president
van den Raad van State ter conferentie
ontvangen.
Mr. Dr. Kooien Kabinetsformateur.
Haar de Volkskrant" verneemt, gaat in
parlementaire kringen het gerucht, dat
men het zeer wel mogelijk acht, dat
staatsraad mr. dr. D. A. P. H. Kooien zal
worden aangezocht als kabinetsformateur
op te treden.
Goedkoope reis.
Op Woensdag 17 Juli zal er gelegenheid
zijn een goedkoope reis te maken per trein
en per boot naar de Zuiderzeewerken van
de stations 'Rotterdam D.P., Schiedam,
Delft, den Haag H.S.M., Leiden, Haarlem,
Utrecht C.S., Hilversum, Amersfoort, Am
sterdam C.S., Zaandam, Wormerveer, Uit
geest, Alkmaar en Hoorn (per trein) naar
Enkhuizen en terug. Van Enkhuizen met
een der booten van den Veerdienst (uitmun
tende restauratie aan boord).
STEMMENCIJFERS.
De meerderheid in drie kieskrin
gen en het grootste stemmencijfer
in zes andere.
In slechts drie kieskringen van de acht
tien heeft een der partijen' de meerderheid
der stemmen verkregen, constateert het
„Hsg.". Het zijn de Brabantcche en Lim-
burgschc kringen, waar de R. K. Staats
partij overwegend de sterkste was. De cij
fers zijn:
R. K. Staatspartij Totaal
Den Bosoh 152.1117 186.853
Tilburg 130.212 169.359
Maastricht 160.302 195.553
In alle overige vijftien kieskringen be
haalde geen enkele partij de meerderheid,
al kwam ook in den kieskring Nijmegen
de R. Iv. Staatspartij de volstrekte meer
derheid dicht nabij: zij verkreeg 82.609
stemmen van het totaal 173.129.
Opmerkelijk mag het wel heetcn, dat in
die vijftien kieskringen öf de R. Iv. Staats
partij 6f de S. D. A. P. het hoogste stem
mencijfer verwierf, al waren er een tweetal,
waar de anti-re volui ionnaire of de eliris-
telijk-historische partij de sterkste op den
voet, volgde. In een tweetal kringen ook
liepen de stemmencijfer» van Staatspartij
en S. D. A. P. weinig uiteen.
Het sterkst was de K. Iv. Staatspartij
in de volgende zes kieskringen:
R. K. Staatspartij
Totaal
Nijmegen
82.609
173.1*29
Leiden
46.175
167.608
Haarlem
46.079
174.004
Middelburg
20.667
110.108
(ehrist.-hïst. 20.402)
Utrecht
44.796
175.S77
Zwolle
55.936
224.G55
(S.
D. A. P. 55.320)
Het sterkst
was de S. D. A. P. in
de vol-
gendc negen
districten
s; D. A. P.
Totaal
Arnhem
41.906
188.369
Rotterdam
94.393
245.452
's Graven hag
54.862
195.657
Dordrecht
48.438
219.115
(anti-rev. 47.323)
Amsterdam
134.323
340.047
Helder
45.746
163.303
l. K. 44.637)
Leeuwarden
54.542
189.601
Groningen
60.504
174.161
Assen
26.031
S7.30S
KRUISVERBOND BISDOM HAARLEM.
Vijf en twintig jarig bestaan.
Een bisschoppelijk woord
van M gr. Acngenen t.
In de bovenzalen van het hotel de Kroon
aan de Markt te Haarlem, herdacht Zon
dagmiddag het Kruisverbond in het bis
dom Haarlem zijn 25-jarig bestaan.
Onder de aanwezige gasten, die bij de
opening der bijeenkomst door den bonds
voorzitter met een speciaal woord werden
welkom geheetcn, bevonden zich verte
genwoordigers van het federatief bestuur
van Sobriëtas, van drankbestrijders-orga
nisaties uit andere bisdommen en van ver
schillende diocesane vorcenigingen uit het
bisdom Haarlem buiten het gebied der
drankbestrijding.
Van cle gelegenheid den jubileerenden
bond gelukwenschcn aan te bieden, werd
een ruim gebruik gemaakt.
Allereerst voerde het woord de heer J.
G. Suring, voorzitter der federatie Sobric-
tas, waarna mej. A. Sam, 2c secretaresse
van den Haarlcmschen Mariabond, de heer
P. J. F. Dieges, algemeen secretaris van het
Kruisverbond in het Aartsbisdom en de
beer J. Vloeyberghs, vertegenwoordiger der
Dr Ariënsvereeniging, als vertegenwoordi
gers van zustervereenigingen volgden.
Daarop spraken nog een vertegenwoordi
ger der St. Gregoriusvereeniging, van den
Diocesanen Boeren- en Tuindersbond, van
den R. K. Bond van Marine-personeel, van
de R. K. Onderwijzersorganisatie, den Haar
lcmschen Voetbalbond en van het Diocesa
ne Wit-Gcle Kruis.
Na al deze gelukwenschcn, waarop de
voorzitter met een toepasselijk woord ant
woordde, werd aan 24, die vanaf de op
richting lid van het Kruisverbond geweest
zijn, een diploma, uitgereikt.
Onder deze jubilarissen behoorde ook de
ze. er eer w. pater Ermann S.J., aan wicn bij
liet uitreiken van het diploma door de ver-,
gadering een oorverdoov<mdo ovatie ge
bracht werd.
Onder deze jubilarissen behoorde ook
de lieer G. Potharst, die niet alleen *25
jaar lid, doch ook 25 jaar lid van het hoofd
bestuur is. De geestelijk adviseur, hem hul
digend, kon mecdeelen dat het Z. H. de:i
Paus bel\aagd had, hem het. gouden eerc-
kruis .Pro Ecclesia et Pontifice te Schen
ken.
Onder applaus der vergadering werd de
zen jubilaris het eerekruis op de borst ge
hecht.
Nadat de heer Jos. dc Lobel een geest
driftig gestelde feestrede had uitgespro
ken, verscheen tegen vier uur Z. D. H. Mgr.
Aengenent ter vergadering.
Het gedeelte der bijeenkomst, dat door
Mgr. werd bijgewoond, werd gevuld met
muziek cn zang.
Mgr., daarop de vergadering toespre
kend, zei met groot genoegen de uitnoodi-
ging tot bijwoning van dit feest te hebben
aangenomen, omdat het hier geldt een
vereeniging, op wier bestaan Mgr. heel veel
prijs stelt, een vereeniging die. in het ver
leden een heerlijk apostolaat liceft vervuld
en dit in dc toekomst niet minder doen kan.
Hartelijkcn dank wilde Mgr. brengen
voor alles wat het Kruisverbond in het be-
lang van het bisdom heeft gedaan.
Want het ijveren voor de matigheid on
der ons.volk is in dezen tijd, nu wij leven
in een periode van' geweldige genotzucht,
meer noodig dan ooit.
De matigheid bevorderen is een streven
naar meer levensgeluk voor het volk door
levensvereenvoudiging te verbreiden.
Gij bevordert door uw voorbeeld in ont
houding die algemeenc matigheid in niet
geringe mate, en het is mijn vurige wensch,
dat gij door blijft werken, om door het
voorbeeld van onthouding en uitbreiding
van het aantal onthouders die algemceno
matigheid te bevorderen.
Ha een kort dankwoord van den voorzit
ter gaf Mgr., alvorens de vergadering te
verlaten, aan de knielende vergadering,
den bisschoppclijken zegen.
K. R. 0.
Pastoor Perquin's.causerie.
In zijn gebruikelijke Zondagavond-cau
serie heeft pastoor Perquin Zondagavond
een en ander meegedeeld over dc verdec-
ling der golflengten, welke tot 31 Decem
ber van kracht blijft.
De golflengte van 1071 meter, die tot
dusver van Hilversum was, komt aan Sche-
veniugen Haven.
Huizen heeft voorgoed dc golflengte van
1875 meter.
Er moet een korte golf-station worden
bijgebouwd.
Hilversum krijgt na 6 uur 's avonds de
golflengte van Schevoningen Haven cn
overdag, op verzoek van den minister, dc
korte golf van Huizen, dus- op 298 meter.
Wij hebben, zei pastoor Perquin, willlen
toonen, dat wc, als geen beginselen in heb
spel zijn, tot samenwerking zijn bereid.
Dc minister heeft geineend, dat cn dc
rechtsche èn dc linkschc radio ieder op z'n
beurt de korte en de lange golflengte
moesten hebben.
Gevolg is, dat wij de eerste drie maan
den op Hilversum zullen uitzenden, van 1
October tot 31 December op Huizen, waar
wij dan hopen te blijven.
Verder heeft pastoor Perquin meege
deeld, dat deze maand een vast K.R.O.-
orkest zal worden opgericht onder bekwa
me leiding.
De Radioraad.
Mutatie.
Dr. .Stoop heeft om gezondheidsredenen
bedankt als lid van den Radioraad. In
zijn plaats, heeft de minister benoemd dc
heer C. J. Bakker, bestuurder van den
Nederl. Bond van Personeel in Overheids
dienst cn lid van den gemeenteraad van
Bussum. „Volk"
LETTEREN EN KUNST
Richard Tauber als Goethe.
liet, in kunstkringen zoo lang verbeide,
Taubergastspcl zal van 16 Juli t/m. 31 Juli
in Den Haag in het Gebouw voor K. en W.
plaats vinden.
Dc beroemde tenor zal in zijn glansrol
Goethe in Lehar's Friederiko zijn de
buut in ons land maken en ongetwijfeld,
die ontvangst ontmoeten, welke oen kunste
naar van zijn faam mag verwachten.
Het spreekt van zelf, dat de Fritz Hirsch
Operette, in wier midden Tauber optreedt,
voor een waardige en alleszins kunstzin
nige bezetting der overige rollen heeft
zorg gedragen.
Tegenover een artist, die 2000 per
avond gage ontvangt, is zulks niet minder
dan noodzakelijk. Zoo zal de Friederiko-rol
worden vervuld door de zoo geliefde Friedl
Dotza.
En het spreekt eveneens vanzelf, dat aan
de aankleeding kosten nog moeiten be
spaard zijn. Aan décors, in eigen ateliers
vervaardigd, naar ontwerpen van den
kunstschilder Gerard Vroom, en costuums
betrokken van dc firma Leopold Verch te
Berlijn (welke dc cos-tuums voor dc eerste
opvoering tc Berlijn leverde) is niet min
der dan 25.000 besteed.
Dc Directie van de Fritz Hirsch Operet
te lean er dan ook met trotsch op wijzen,
dat nog nooit in ons land op zulk een royale
wijze een operette gemonteerd werd.
De directie heeft voorts de noodzake
lijkheid begrepen, het orkest zoodanig uit
te breiden, dat de schitterende muziek
van Franz Lehar, in dc groote ruimte van
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Volgens de Romeinschc bladen zal de
koning van Italië op 16 Juli a.s. den Paus
bezoeken.
De mislukte staatsgreep in Roemenië.
Een nieuwe Oceaanviucht. De „Padvin
der" boven den Oceaan. (Luchtv. 2c blad).
BINNENLAND.
Ernstige brand te '^Gravendeel, (Laat
ste Berichten).
Vreeselijk drama te Zeddani. (Gem. Be
richten, 2de blad).
De huldiging van den Amstel-skiffeur
Gunther. (Sport, 2do blad).
VOOR HET NED. COLLEGE
TE ROME.
L. M. v. R., Sassenheim 10.
Gaarne nemen wc giften voor dit sym
pathieke doel in ontvangst.
het Gebouw, op baar best uitkomt. Daar
voor is het orkest gebracht op 10 musici,
die onder leiding zullen staan van Eugen
Donath, die overal waar Tauber gastvoor-
slellingen gaf, als orkestleider optrad.
Wanneer wij tenslotte vermelden, dat
Lehar's Friederiko in Borliju 300 en te
Weencn reeds 200 opvoeringen beleefd
heeft, dan zijn wij overtuigd, dat. zeer ve
len zich geroepen zullen voelen dc voorstel
lingen te 's Gravcnhage in het Gebouw
bij tc wonen. De opvoering van liet zang
spel „Friederiko,belooft dan ook een der
belangrijkste muzikale gebeurtenissen in
dit seizoen tc zullen worden.
HET LEIDSCHE STADHUIS.
De prae-adviezen van den B. N. A.
Van do prac-adviseurs voor de 13 dezer
te Leiden tc houden vergadering van
den Bond van Ned. Architecten, waarin
het vraagstuk van het Stadhuis zal be
handeld worden, zegt, blijkens het Bouwk.
Wkbl. „Architectura" architect C.
B 1 a a ii w, dat de verstrekkende conclusie,
door de Rijksmonumcntencommissic ge
steld voor de verbinding van den ouden
gevel aan 't'nieuwe Raadhuisproject, den
aan te wijzen architect voor groote wel
licht onoverkomelijke moeilijkheden zal
plaatsen. Voorloopig is nog dc cenigc
reëele mogelijkheid: dc restauratie van
den ouden gevel. Rostdo bestudeering
van het nieuwe raadhuisproject èn dc ver
binding niet den ouden gevel. Do uit
spraak: „de architect moet den ouden
gevel in het nieuwe, project opnemen",
komt me ©enigszins beperkend cn oök
wel wat voorbarig voor, want hot is im
mers niet uitgesloten, dat do architect
door dc aan liet nieuwe Raadhuis gestelde
cischcn en wellicht beperkte situatie-
mogelijkheden, daarin niet zou kunnen
slagen! Niet uitgesloten ook is dat betere
mogelijkheden alsnog buiten dit „moeien"
zouden blijken tc liggen.
Het Lcidsche Raadhuis-herbouw vraag
stuk is thans één schrede vorder gekomen.
Met de thans voorhanden zijnde gegevens
zal een nauwkeurige architectonische stu
die gepiaakt moeten worden cn zal aan
verschillende oplossingen getoetst moeien
worden welke dc beste oplossing cn dc
beste verbinding (of sclieidingC?) van
oude en nieuwe factoren zal zijn. Eerst
dan zal kunnen blijken of op het „moeten"
ook een „kunnen" kan volgen.
De heer W. Du dok vindt de vraag
of de fraaie Brocstraatgcvel geheel of ge
deeltelijk in de nieuwe conceptie kan wor
den opgenomen, wel uiterst belangrijk,
maar niettemin secundair. De herbouwde
gevel zou in elk geval geen dood masker
mogen zijn vóór een geforceerd plan;
hij zou in het nieuwe gebouw een opnieuw
bezield element moeten vormen dal bo
vendien de redelijkheid en overzichtelijk
heid der ruimtevcrdceling niet schaden
mag. Of dit mogelijk zal zijn hangt rif
van talrijke factoren, o.a. van de bijzon
derheden der situatie, liet beschikbare
bouwterrein enz. Hij zou in beginsel den
bouwmeester niet willen binden aan den
absoluten eisch lot opneming van den
ouden gevel; wel dient hij te onderzoeken
of het menschelijko verlangen lot liorwin-
val vcrccnigen kan met een hooggestemd
plan.
De hoer ir. Duiker raadt: Zoekt
met dc Rijks Monumenten-Commissie één
of meer architecten (meervoudige op-
