20ste Jaargang
VRIJDAG 5 JULI 1929
No. 6223
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
ZONDAGSBLAD
De uitslag der verkiezingen te Leiden herdacht
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 et. per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 :-c POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeclingon wordt
het dubbele van hot tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit vier bladen
V God zij dank!
Toen gisteren de uitslag van de eerste
veertien kieskringen bekend was; vonden
velen in do cijfers grond voor de verwach
ting, dat de R.-K. Staatspartij een zetel
zou winnen, terwijl ook de kans voor de
S. D. A. P. op een zetel-winst er nog niet
slecht voorstond.
Het eind-resultaat is echter geweest, dat
de R.-K. Staatspartij niet een zetel is
Maar wèl zijn wij vooruitgegaan in ste-m-
men-tal, absoluut en relatief
"YVèl hebben wij ons gehandhaafd en
schitterend gehandhaafd
Wèl is gebleken, dat de R.-K. Staats
partij in Nederland nog steeds ds en
God geve blijven zaleen op diepe be
ginselen gegrondveste vol-kra-chtige één
heid!
Wèl is gebleken, dat de felle en laster
lijke campagne, die de S.'D.A.P. heeft ge
voerd tegen de Katholieken, g e c ns' n a-
d e e 1 heeft berokkend aan ons. en.geen
zetel-winst heeft o*pgebracht voor hen (de
S. D. A. P. heeft haar zelfde aantal leden
behouden).
Veel verandering in de samenstelling der
Tweede Kamer is er niet gekomen.
De anti-revolutionairen hebben voor hun
beginsel-vastheid opnieuw een offer moe
ten brengen aan de Kersten-partij, die met
een derden man in de Kamer terugkeert.
De Vrijheidsbond -zag een zetel verloren
gaan aan de dissidenten-groep, welke op
aanstoken van den uitgebannen midden
stander Staalman in den heer Kloris Vos
een vooral bij vijanden van tollend
beteekenen.de trekkracht vond.
De R. K. Volkspartij, vertegenwoordigd
in den heer Arts, keert niet meer in de
Kamer terug.
Voorts valt enkel nog te melden de te
rugkeer iu het parlement van den Com
munist Wijnkoop, die er nu zal zitten naast
zijn vriend en vijand De Visser, waardoor
nu de beide Communistische Partijen in
de Kamer vertegenwoordigd zullen zijn
wat nog wel 'ns tot rumoerige tafereelen
aanleiding zal geven!
De stembus heeft nu gesproken en nu za-1
H. M. de Koningin zich door Haar raads
lieden laten adviseeren over de opdracht
welke zij zal moeten geven voor de forma-
toe van een Kabinet.
Zal er een parlementaire regeering ko
men? De verhoudingen geven alle aan
leiding, ja, leggen o.i. onafwijsbaar de nood
zakelijkheid op, om te beproeven, of er
kan worden gevormd een regeering, steu
nend op de drie oude co<a 1'itie-pa r-
tijen, R.-K., Anti-Rcv. en Chr. Hist., die
te zomen 53 zetels hebben behaald.
En wij hopen van g a n schor lx a r t e,
dat een to benoemen Kabinetsformateur
bereiken zal als resultaat, dat er komt een
parlementair Kabinet, steunend op de
rechtsche meerderheid van 53 in do Twee
de Kamer. We hopen dat, maar op één
voorwaarde. Een noodzakelijke
voorwaarde, welke vanmorgen ook de
„Maasbode"', volkomen terecht, met na
druk naar voren schooi:
„Dat het alleen konio tot een samen
gaan van. rechts onder scherp accoord, op
scherp geformuleerd program"
Dan maar ook dan alléén achten
wij zulk een samengaan tot heil èn
van onze geestelijke èn van onze stoffe
lijke bèlangen.
God zij dank gebracht voor den uitslag
van den stembusstrijd!
ENGELAND
ARBEIDSCONFLICTEN.
Spoorwegmannen in actie.
Looncontrac.t opgezegd.
Het congres van den Engelsche-n natio-
nalen bond van spoo i-,w c g arb e id e rs besloot
aan het bestuur op te dragen, om met in
achtneming van een opzeggingstermijn van
drie maanden het verleden jaar tot stand
gekomen contract op te zeggen, krachtens
welks bepalingen de loonen met 21/: pro
cent werden verlaagd.
Het bestuur zal zich thans in verbinding
stellen met de beide andere bonden van
spoorwegarbeiders, ten einde het over een
gemeenschappelijk te volgen gedragslijn
eens te worden, waarna onder-handelingen
met de spoorwegmaatschappijen zullen vol
gen.
De havenstaking loopt ten einjde.
De staking van havenarbeiders is bij
een voorloopige regeling geschikt en het
werk hervat te Lcith, Liverpool en South
ampton. Te Londen is het conflict, inge
wikkelder geworden door een solidariteits-
staking van dokwerkers ,doch plaatsvin
dende onderhandelingen wettigen de hoop
op een spoedige schikking. De schepen, die
tengevolge van dc staking worden opge
houden, konden alle vertrekken.
De Engelsche dankstonden voor 's k'onings
herstel.
Zondag worden in alle Engelsche kerken
dankstonden voor 's Konings herstel ge
houden. De voornaamste dienst, waarbij dc
Koning en de. Koningin en bijna veertig
andere vorstelijke personen tegenwoordig
zullen zijn, wordt in de Westmïnstersohe
Abdykerk gehouden. Het zal een zeer een
voudige dienst zijn, die slechts 32 minuten
duren zal cn waarbij niet gepreekt wordt.
Een treffend oogenblik ervan zal zijn,
wanneer dc Deken, na het geroffel van
trommels, do woorden zal spreken: ..God
behoede den Koning! God behoede het
rijk! God geve ons een dankbaar hart!"
Dadelijk daarna zullen trompetten een
fanfare doen schallen.
ZWITSERLAND.
Koning Foead te Genève.
Een 'bezoek aan het Volken-
bondssocrc taria at.
Koning Foead van Egypte komt heden
te Genève aan, waar hij zal afstappen in
het Carlton Hotel, in de onmiddellijke na
bijheid van do terreinen, bestemd voor het
nieuwe Volkenbondspaleis. Op speciaal
verzoek van don koning is dezelfde kamer
voor hem gereserveerd, die hij in vroeger
jaren, toen dit hotel nog een jongenskost
school was, als kostschooljongen heeft be
woond. Do koning brengt een officieel be
zoek aan het secretariaat van den Volken
bond en aan hot Internationaal Arbeids
bureau. In het Volkenbond ssecrelariaat
zal een korte plechtigheid plaats hebben in
de glazen zaal, waar dc ondersecretaris-
generaal, dc heer Avenol. den koning zal
toespreken. De rede zal door den koning
beantwoord worden. Ka de waardcerende
woorden, die dc koning in een rede te
Bei-n aan den Volkenbond, heeft gewijd,
acht men het niet uitgesloten, dat hij zich
te Genève nader zal uitlaten over de ver
houding van Egypte tot den Volkenbond.
Zooals bekend, was tob nu toe Engeland
het groobe struikelblok voor Egypte voor
de toetreding tot den bond.
OOSTENRIJK.
Mgr. Seipel en de socialisten.
.Weer in 't openbare leven
terug.
Mgr. dr. Seipel, de vroegere Oostenrijk-
sche bondskanselier, neemt weer actief
deel aan de politiek, tot groote woede van
do socialisten.
Dezer dagen is hij gekozen tot voorzitter
van do grondwetscommissie, ccn yan dc
voornaamste, commissies uit den Nationa-
len Baad. Ook heeft dr. Seipel weer bij
verschillende gelegenheden politieke rede
voeringen uitgesproken op openbare verga
deringen. Sinds hun onthullingen over het
zoogenaamde financieren van de burger
wachten door bemiddeling van dr. Seipel,
gaan de socialisten nog scherper tegen
diens persoon to keer.
Overigens blijken ook in het christelijk-
sociale kamp do tegenstellingen in zake
dc beoordeeling van het vraagstuk der
burgerwachten toe te Jiemen. Kxmschak, dc
christelijk-sociale arbeidersleider, die zich
reeds eerder krachtig tegen de burger
wachten heeft uitgelaten en wiens candï-
daluur voor het bondskanselierschap bij het
aftreden van dr. Seipel deswege door de
christelijk-socialen uit de provincie ten val
is gebracht, heeft van het congres van do
christelijke (katholieke) vakverecnïgingcn
te Weencn gebruik gemaakt, om dc dicta
toriale neigingen van dc burgerwachten
opnieuw aan te vallen op oen wijze, die aan
duideb'jkhcid niets te wcnschen oveiiiet.
Een burgerlijk politicus antwoordt in heb
Ncues Wiener Journal op een uitlating van
dr. Renner, den sociaal-democratischen
oud-kanselier, die in eeix radicaal Maandag
ochtendblad de burgerwachten den wortel
van het Oosterxrijksclie kwaad heeft ge
noemd. De anti-socialist zegt in dit ant
woord, dat de socialisten het zelf in de
hand hebben het denkbeeld van de bur
gerwachten in Oostenrijk illusoir te ma
ken, mits zij er eindelijk maar eens toe
kunnen besluiten zich te ontdoen van de
menschen cn dc denkbeelden, die oorzaak
zijn geweest van dc dramatische gebeurte
nissen op den 15en Juli. Zoolang dat niet
geschiedt, ziet het onsocialistischo Oosten
rijk zijn cenigen steun in de burgerwach
ten.
POLEN
Begint het lieve 'leven weer?
De Litausche premier Woldemaras heeft
dc verzending aangekondigd van een nota
aan den Volkenbond, waarin vci'klaard
wordt, dat ook Polen schuld draagt aan
den onlangs op Woldemaras gcpleegden
bomaanslag.
CHINA.
Echte of diplomatieke ziekte.
Uit Sjanghai wordt gemeld, dat gene
raal Jen-Sji-sjan gisteren in het Duitscho
Ziekenhuis te Peking is opgonomen. Men
verklaart, dat Jen lijdende is aan dysente
rie, doch in Chineescho kringen vermoedt
ïxxen, dat diplomatieke redenen niet vreemd
zijn aan deze opneming in het Duïtschc
Ziekenhuis.
Maai-schalk Tsjang Kai.-sjek heeft ge
neraal Jen er opgowèzen, dat persoonlijke
ovci'wegingen op den achtergrond moeten
treden tcrwille van do nationale eenheid.
De vereeniging van geheel China is drin
gender dan do vazallentrouw aan generaal
Feng. Daarop heeft Jen gcantwoox'd, dat
hij persoonlijk niet onmisbaar is bij de uit
voering van het groote plan tot ontwape
ning der verschillende generaals door de
regeering. Anderzijds zou zijn weigering,
om met Feng naar het buitenland te gaan,
een ongunstigen indruk kunnen maken op
do groote massa in de Kwomintang.
MEXICO.
WEER EEN PRIESTER
TERECHTGESTELD.
Niettegenstaande dc godsdienstvrede is
afgekondigd in Mexico, meldt de Times,
dat dezer dagen in den staat Jalisco te
Arandal een priester, Pedroza geheeten, die
een vooraanstaand leider van de z.g.
„Christeros" zou geweest zijn, na een pro
ces door den krijgsraad is ter dood yer-
oordeeld en geëxecuteerd.
HET MILLIOEN OVERSCHREDEN.
Het persbureau V. D. meldt ons:
De door de op de hoofdbureaux van de
13 kieskringen verzamelde stemmcncij-
fers komen vrijwel overeen met onze voor-
loopig gegeven cijfers.
Slechts blijkt, dat de R.-K. Staatspartij
in den kieskring Maastricht nog 118-1 stem
men meer heeft verkregen, zoodat haar
totaal-aantal stemmen de millioer over
schreden heeft en bedraagt 1.001.574.
De Vrijheidsbond heeft in den kieskring
Nijmegen 4990 stemmen minder gekregen
dan bij dc publicatie der voorloopige cijfers
was vermeld. Het totaal aantal stemmen
op deze partij uitgebracht bedraagt
249.102.
Op de verdcoling en dc toewijzing dier
zetels (op do basis der officieele cijfers
zal de kicsdeclcr 33.794 zijn) hebben deze
verschillen geen invloed gehad.
De staking in de Zaansche houtindustrie.
D e b e niiid dl-el'd m-gspo gi 11 g v an
burgemoester Ter Laan
uitgesteld.
Men meldt uit Zaandam aan de „Misbd.":
Hoewel de beide in het. conflict betrok
ken partijen aan burgemeester Ter Laan
hebben bericht de uitnoodiging voor een-
bespreking te aanvaarden heeft dc burge
meester in verband met hel feil dat beide
partijen voorwaarden hebben gesteld, ge
nteend beter te handelen door de conferen
tie voorloopig uit te stellen.
Goedkoope trein.
Op Zondag 14 Juli zal een goedkoope
trein 2o en 3e klasse loopen van dc sta
tions Den Haag S.S., Voorburg, Zocter-
meerZegwaart. Zevenhuizen-M., Gouda,
Oudewatcr. Leiden, Zoeterwoude, Hazers-
w oude-Koudekerk, Alphen aan den Rijn,
Zwammerdam, Bodegraven, Waarder,
Woerden, Harmeien, Vleuten cn Utrecht
CjS. naar Apeldoorn, Zutphen, Laren-
Almen en Lochcm on terug.
Weekabonné's worden er aan herinnerd,
dat vanaf heden het abonnement op het
Zondagsblad over het 3e kwartaal ad 50
ent. moet worden betaald.
DE ADMINISTRATIE.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Arbeidsconflicten in Engeland.
Weer een priester in Mexico geëxecu
teerd.
BINNENLAND.
RECHTS 53 LINKS 47.
De stembus-resultaten. (4de. 2de cn 1ste
blad).
Wij geven de photo's van de honderd ge
kozen Kamerleden. (4de blad).
Salomon Liebermann heden veroordeeld
tot 3 jaar gevangenisstraf.
EEN GEESTDRIFTIGE SAMENKOMST.
Heel Katholiek Nederland is dankbaar
cn verheugd gestemd over het. gezegende
resultaat, dat de verkiezingen ons kobben
gebracht. Wanneer menschen goed nieuws
ontvangen, gevoelen zij behoefte dit aan
andere mede te dcelcn. En was er gisteren
beter tijding te brengen, dan dc Roomschc
zegepraal door liet gehcclc land
Godachtig de zinspreuk: „gedeelde
vreugde is dubbele vreugde", is het zoo
begrijpelijk, dat gisteravond de Katholieke
kiezers in groot getal naar de Kleine
Htadszaal stroomden, om daar jióg eens en
voor dc zoovcolste maal de stembus-uitslag
te bespreken, cn -te luisteren, wat anderen
daarover zeggen zouden.
Vermakelijk bij deze bijeenkomst was,
dat- dc Socialisten onder één dak als do
Katholieken 'hun vreugde bot vierden. Een,
niet. te verhopen, yoortceken? Maar in'
ieder geval niet ontbloot van symbolischen
zin: de Socialisten ben eden, de Katho
lieken boven!
Gisteravond behoefden dc sprekers niet
moeizaam het vuur der geestdrift, in de
harten der toehoorders los te ketsen, zoo
als vóór de stemming. Het verkiezingsvuur
bleek nog lange niet gedoofd ,en de war
me woorden der verschillende sprekers
vonden een onthaal als een ontspannend
onweer, dat telkens en -telkens raak „in
sloeg".
De bijeenkomst droeg zooals dat on
der Katholieken gewoonte is een gezel
lig en gemoedelijk karakter.
Inleidend woord vice-voorzitter
R. K. Kiesvereeniging.
De eerste spreker was de heer Th. B. J.
Wilmer, hoofdredacteur van „De Lcidsche
Courant", die, omdat, de voorzitter der kies-
vereeniging niet tijdig aanwezig kon zijn,
als vice-voorzitter 'het openingswoord sprak
en tegelijkertijd een beschouwing over den
uitslag der verkiezing gaf.
Do mededeeling, dat de Katholieken
hun dertig zetels in dc Kaïhcr behouden
hebben, werd langdurig toegejuicht. De
heer Wilmer zeidc, dat die dertig zetels
een applaus waard zijn; oogenschijnlijk toch
zijn wij op denzelfden stand gebleven, maar
inderdaad is er vooruitgang to constatec-
ren. Dat dc Kath. Staatspartij zoo schit
terend uit. den strijd is gekomen, daarvoor
zijn verschillende oorzaken aan te wijzen,
oorzaken wan nationalen aard en van
plaatselijke strekking, waarop spr. echter
niet dieper zal ingaan. Maar op een voor
naam feit wilde spr. wijzen: dat wij onze
overwinning grootendeels te danken heb
ben aan het buitengewoon principieel en
eensgezind optreden van het. Kath. Zui
den, dat met zulke cijfers voor den dag is
gekomen, dat iedereen er verbaasd van
stond. Zonder het Kath. Zuiden zouden
wij beslist niet onze 30 zetels behouden
hebben.
Hiermede wilde spr. in geen geval zeg
gen, dat wij in Holland over het resultaat
der stemming niet tevreden kunnen zijn.
Er is goed gewerkt in Holland en speciaal
in Leiden. Het percentage Katholieke
stemmen in Leiden behaald is höoger dan
men had durven verwachten. Voor dezen
prachtigen uitslag bracht spr. een woord
van oprcchto waardeering en innige dank
baarheid aan dc nog zoo jeugdige propa-
gandaclub ..dr. Schacpman" (stevig ap
plaus). Hoewel wij niet aan personenver-
ccring doen omdat wanneer men één
noemt, men dikwijls tientallen vergeet die
even hard, gewerkt hebben wilde spr.
niet nalaten hulde to brengen aan den
voorzitter van „dr. Schacpman" mr. Don
ders (luid applaus), wiens jeugdige kracht
in dezen strijd de vuurproef doorstond, cn
aan haar secretaris voor wicn wij God
nog altijd dankbaar zijn, dat Hij hem de
gezondheid heeft teruggeschonken den
heer Lombert (daverende toejuiching).
De heer Wilmer heette daarna welkom
Pater Mulder, die - zooals spr. zeide
een benijdenswaardig man is. omdui. hij
met- één sla-g populariteit verworven heeft,
n.l. bij den schitterend geslaagden optocht
(opnieuw gedaver!).
Die optocht was er een. zooals wij er
meer in Leiden moeten houden. Het was dc
eerste in zijn soort; het mag niet dc laatste
zijn. Zulk ccn opt-ocht moge geen direct
succes opleveren dm dien zin. dat zij vplc
kiezers van overtuiging doet veranderen,
maar zulk een massale betooging toont aan
de buitenstaanders en aan dc lauweren on
der ons onze kracht en onze eenheid, wel
ke zich manifesteert, hi het sociale en po
litieke leven. Onze eenheid zoo te Loonen
is een echt apostolaat. Spr. bracht daar
voor dank aan de R. K. Sportcommissic en"
haar voorzitter don lieer Tobé (groote geest
drift bij dc sportlui). Het is ,,-ejT'verheu
gend verschijnsel, dat jongelui, die
sport beoefenen, ook blijk geven te gevoe
len voor sociale cn politieke belangen, iets
wat. helaas van vele jongeren (cn ook
ouderen, maar dio zijn toch niet meer te
bekeoren) niet gezegd kan worden.
Do heer Wilmer kwam vervolgens terug
op den uitslag der stemming. Dc Anti-Re
volutionairen zijn een zetel achteruitge
gaan, wat buitengewoon jammer is. omdat
wij in hen onze beste politieke vrienden mo
gen erkennen. Dit is nog pas treffend ge
bleken in een der Anti-Rev. bladen. dc
„Rotterdammer", die schreef over het
jongste bisschoppelijk schrijven, dat zij
het bisschoppelijk maanwoord gaarne tot
het hare maakt cn met vervanging van den
term „katholiek" door „anti-revolutionair"
den tekst haren lezers voorlegde, oni met
deze opmerking te besluiten:
„Wat staat dit ernstige, positieve ver
maan, waarbij van andere partijen nauwe
lijks gerept wordt,, oneindig veel hoogor,
dan het negatief kabaal, dat anderen ma
ken, die alleen maar ageeren togen Rome
en de Coalitie cn hot. groote gevaar van
het ongeloof niet schijnen te zien".
Al heeft de A. R. partij verloren, spr.
durft, in den geest sprekend van do Kath.
leiders, verzekeren, dat wij dc Anli-Rov.
niet zullen verlaten, dat wij niet een re-
geering zouden willen vormen, waarbij wij
de Anti-Rev. in de steek laten, die ons in
de coalitie op de meeste trouwe wijze, ter
zijde hebben gestaan (enthousiaste cn wer
kelijk stormende sympathiebetuiging).
Dc Christ.-Hdst. bleven op denzclfdcn
stand als in dc vorige Kamer. Dc Vrij
heidsbond heeft een zetel verloren on is
gedaald op 8. Dit kleine aantal zotels wil
echter niet zeggen, dat ook de invloed dei-
liberalen zoo gering is; dat moet men niet
denken, anders zou men zich iu het open
bare loven misschien wat naief gedragen I
De Slaatk. Geref. Partij steeg. Vele gc-
loovigc Protestanten zullen dit, evenals
wij, met droefheid constatcercn. omdat
deze vooruitgang niet. is te danken aan
een positief belijden van beginselen, maar
aan kleingeestige, anti-papistischc drijverij.
Dc R. K. Volkspartij is verdwenen; de
beer Arts zal niet in de Kamer lerugkcc-
xen (luide tevredenheidsbetuiging). Wij mo
gen hopen, dat nu van beide kanten de
overtuiging zal worden gekoesterd, dat nu
hel. juiste psychologisch moment is aan
gebroken om tot herstel der eenheid over
te gaan. Thans is duidelijk gebleken, dat
het verbreken der eenheid niet het inim-Lc
voordeel voor wie ook, maar wel veel na
deel heeft gebracht.
Voor wie de Kamerzittingen bijwoont is
het misschien verheugend te vernemen, dat
één lid niet is verdwenen: Braat (gelach).
Dc Communisten zagen hun aantal zetels
verdubbeld, cn dat belooft interc^sanl te
worden. Het is niet te veel gewaagd te voor
spellen, dat do heeren Wijnkoop en de Vis
ser elkaar dikwijls iu 't haar zullen zitten!
Dan is er nog een nieuwe partij-verte
genwoordiger in de Kamer jrékonv '"r -