VERKIEZING VOOR DE TWEEDE KAMER
%S 20ste Jaargang
ZATERDAG 15 JUNI 1929
No. 6205
idersbi
C»|
jboonj
"9
d, ka
e ^cbche0oti/tarit
g „Zor
meien
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
8| Franco per post f 2.95 per kwartaal
20-j get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
Wl krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
50, Do;
jboont
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
iling,
Prijz*
STEMDAG WOENSDAG 3 JULI 8—5 UUR
De lijst der R.-K. Staatspartij draagt het nummer
8. Alle Katholieke kiesgerechtigden van Neder
land stemmen op 3 Juli op lijst 8.
Stemrecht is stemplicht!
In den Kieskring Leiden is No. 1 van lijst 8
de heer A. C. A. VAN VUUREN.
BUITENLAND
VAN HET VATIC A AN.
EEN ACADEMIA POLYGLOTTA.
Een wereldhulde aan den Paus.
Men schrijft uit Rome aan de „Msb":
I Naar uit goede bron verluidt zal dit
Ijiar ,op den eersten Zondag in October
(er eer© van den H. Vader door het
college der Propaganda Fide een grootsche
,Academia Polyglotta" worden gehouden,
welke als hulde van alle Katholieken der
geheele wereld is gedacht.
Hierbij zullen het H. College, de bij den
H. Stoel geaccrediteerde diplomaten, de
geheele Pauselijke hofstaat en alle te
Rome gevestigde priester-colleges tegen
woordig zijn.
Op deze bijeenkomst worden ook theo
logische, filosofisch en litteraire voordrach
ten gehouden.
DUITSCHLAND
DE H. STOEL EN PRUISEN.
Het concordaat gisteren onderteekend.
De voornaamste bepalingen.
Gisterenmorgen om 11 uur is tusschen
den vertegenwoordiger van den H. Stoel
den nuntius mgr. Pacelli en het Pruisische
staatsministerie, het concordaat onder
teekend.
In de inleiding tot het verdrag dat uit
II artikelen en een slotprotocol bestaat,
wordt verklaard dat beide partijen be
sloten hebben een officieel nieuw verdrag
te sluiten met den wensch den rechts
toestand van de Katholieke Kerk in Prui
sen in overeenstemming met do gewijzigde
toestanden te brengen.
Artikel 1 verklaart, dat de vrijheid van
confessie en de uitoefening van den Ka
tholieken godsdienst door den Pruisischen
staat wettelijke bescherming zal worden
verleend.
Art. 2 verklaart, dat de tegenwoordige
diocesane organisatie en circumscriptie der
Katholieke Kerk in Pruisen blijft bestaan,
terwijl in Aken weder een bisschoppelijke
stoel zal worden opgericht en het colle-
giaat in een kathedraal kapittel veranderd
worden. Bij het diocees van Osna-
bruck worden de tot nu toe door den
bisschop bestuurde buitengebieden inge
lijfd. De bisschoppelijke stoel van Pader-
born verkrijgt een metropolitaan karak
ter. De bisschoppelijke stoel van Breslau
verkrijgt eveneens een metropolitaan ka
rakter, terwijl het kapittel aldaar tot me
tropolitaan kapittel wordt verheven.
Do delegatuur Berlijn, welke tot nu toe
onder het bisdom Breslau ressorteerde,
wordt een zelfstandig bisdom, welks bis
schop en kathedraalkapittel hun zetel in
St. Hedwig zullen hebben.
Verder regelt dit artikel verschillende
bijzonderheden der organisatie van de
kerkelijke districten.
Artikel 3 bepaalt, dat kerkelijke ambten
vrij gewijzigd of ingesteld kunnen worden,
mits daarmee geen bezoldiging uit staats
gelden gepaard gaat.
Artikel 4 bevat bepalingen over do
dotatie der diocesen en diocesane instel
lingen, welke voortaan jaarlijks 2.S00.000
Mk. zal bedragen en volgens bijzondere
overeenkomsten verdeeld zal worden. Voor
een afkoop dezer prestaties volgens de
constitutie van het Duitsche rijk zal de
historische rechtstoestand van de dioce
sane dotatie toonaangevend zijm
Artikel 5 regelt de eigendomsrecht-en
en andere rechten der publiekrechtelijke
lichamen, instellingen, enz., van de Katho
lieke Kerk.
Artikel 6 en 7 regelen de nieuwe bezet
ting van een aartsbisschoppelijken of bis-
schoppelijken zetel. De H. Stoel zal vol
gens deze artikelen niemand tot aarts
bisschop of bisschop benoemen, van wien
het kapittel niet na zijn verkiezingen door
een aanvraag bij de Pruisische regeering
heeft vastgesteld, dat er geen bezwaren
van politieken aard tegen dezen candidaat
bestaat.
Art. 8 en 9 regelen evenzoo de benoe
mingen van kapittelleden, kanunniken,
dom vicarissen, wijbisschoppen, enz., ook
van leeraren aan seminaries, onderwijs
inrichtingen, enz., waarbij bepaald wordt,
dat de te benoemen personen onderda-
en van het Duitsche rijk moeten zijn, van
welke bepaling echter bij overeenstemming
tusschen de kerkelijke staatsautoriteiten
afgeweken kan worden. Ook wordt hierin
bepaald, dat van voorgenomen benoemin
gen ten minste twee weken van tevoren
door de bevoegde kerkelijke instantie aan
de staatsoverheid kennis moet worden ge
geven.
Volgens het onderteekende concordaat
zullen voortaan in Pruisen drie aartsbis
dommen bestaan, n.l. die van Keulen en
de nieuwe ingestelde aartsbisdommen van
Breslau en Paderborn.
Onder het aartsbisdom Keulen zullen
behalve de bisdommen van Munster en
Osnabruck ook nog het bisdom Limburg
ressorteeren, dat tot nu toe tot het aarts
bisdom Freiburg in Baden behoorde.
Onder het aartsbisdom Breslau ressor
teeren het nieuw opgerichte bisdom Ber
lijn, het tot nu toe zelfstandige Oost-
Pruisischo bisdom Ermland en de prelatuur
van Schnoidemühl.
Onder het aartsbisdom Paderborn ressor
teeren het bisdom Hildesheim en het bis
dom Fulda, welk laatste tot nu toe onder
het aartsbisdom Freiburg ressorteerde.
Daarmede zijn alle zelfstandige bis
dommen of die bisdommen, welke tot nu
toe onder een aartsbisdom buiten Pruisen
behoorden, gebracht onder het ressort van
de drie Pruisische aartsbisdommen.
De salarisregeling der pastoors valt
niet onder de dotatie. Deze bezoldiging
wordt niet in het concordaat geregeld,
doch blijft bij de wet bepaald, evenals
die van de Evangelische geestelijken.
BELGIE
België en het Rijnland.
Naar verluidt, heeft de Fransche regee
ring er bij de Belgische op aangedrongen,
dat België zich verplichten zou, eventueel
met Frankrijk bij het bezet houden van de
derde zone samen te werken. België heeft
dit voorstel aangenomen. Het heeft be
paald, dat het eerste- regiment huzaren na
de ontruiming van de tweede, zone naar
Trier za-1 gaan.
FRANKRIJK.
De schuldenkwestie.
De financieele commissie van de Kamer
heeft de voorstellen tot ratificatie bij de
creet van de FranschrAmerikaansche en
Fransch-Britsche schuldenovereenkomsten
verworpen.
LITAUEN.
Voortdurend moorden.
Sinds het verijdelde complot tegen den
Litauschen minister-president, Woldema-
ras, hebben de terroristen in Litauen hun
activiteit aanmerkelijk uitgebreid.
De laatste zes weken zijn niet minder
dan vijf vooraanstaande beambten der Li-
tauschc politie verraderlijk vermoord, ter
wijl minstens acht bomaanslagen op poli
tieposten zijn gepleegd.
Opmerkelijk is, dat deze aanslagen alle
in nabij de Poolsch-Lit'ausche grens gele
gen plaatsen zich afspeelden.
Teneinde zoo effectief mogelijk dit terro
risme te bestrijden heeft de Litausche re
geering 'n verordening uitgevaardigd, waar
bij van zes uur 's avonds tot drie uur des
ochtends aan dc Poolsch-Litausche grens
alle verkeer verboden is.
CHINA.
EEN SOVJET-INVAL IN MONGOLIë?
Geen nadere bevestiging.
De stad Chailar zou bezet zijn.
De „Daily Telegraph" publiceert een te
legram van haar correspondent te Peking
volgens hetwelk Russische troepen een in
val in Mongolië hebben gedaan als repre
saille-maatregel voor den Chineesehen
overval op het sovjet-consulaat te Char-
bin.
Generaal Tsjang Hsi Ho, de zoon van
Tsjang Tsi Lin, heeft in een telegram aan
de Nanking-regeering verzekerd, dat hij
over voldoende troepen beschikt om lede
ren aanval der Russen te kunnen afslaan.
De Nanking-regeering wil terstond een
conferentie bijeenroepen om tot een diplo
matieke actie tegen dezen inval der Rus
sen te besluiten.
Alen verwacht, dat Japan zal ingrijpen,
indien van Russische zijde werkelijk een
inval op grootc schaal bedoeld zou zijn,
waardoor Mantsjoerijc ernstig zou worden
bedreigd.
Een niet-officiecl bericht uit Russische
bron uit Charbin meldt, dat Sovjettroepen
Chailar, een belangrijke stad aan den Chi-
neeschen Oosierspoorweg, honderd mijl ten
Oosten van Mantsjoeli, zijn binnengedron-
G e e n nadere be
3 s t i g i n g.
Telegrammen uit- Sjanghai en Peking
melden, dat aan de berichten over een in
val door Sovjet-troepen in Mongolië en
Mandsjoerijo geen geloof wordt gehecht.
Er is hierover uit Chineesche bron geener
lei inlichting ontvangen te Peking en even
min zijn te Tokio officieelc of andere me
dedeelingen ontvangen.
MEXICO.
KERK-EN STAAT.
De vrede hersteld?
Volgens een bericht uit Mexico hebben
de onderhandelingen tusschen den Mexi-
eaanschen president en dc vertegenwoordi
ger van het Vaticaan tot principieele over
eenstemming geleid. Het voornaamste
punt van het verdrag, dat nog deze week
zal worden onderteekend, constateert, dat
de revisiewet buiten de staatswetten ligt.
De godsdienstvrede zal a.s. Zondag door
heropening der kerken met plechtige mis
sen gevierd worden.
(Wij geven dit bericht volledigheidshal
ve door, doch hechten er weinig geloof
aan. Red.).
Nederl. West-Indië
DE OVERVAL OP CURACAO.
Nadere bijzonderheden omtrent het
gebeurde.
Tien arrestaties te v
Willemstad.
Wij laten hieronder een officïeele mede-
deeling volgen welke het Ministerie van
Koloniën doet in aansluiting aan de com
munique's van 10 en 12 dezer.
Uit do Vrijdag ingekomen nadere be
richten van den gouverneur blijkt, dat do
overval van het militair kampement te Wil
lemstad door een bende Venezolanen, on
der leiding van zekeren Urbina, zeer goed
was voorbereid en met groote snelheid is
uitgevoerd.
De aanvallende bende was plaatselijk
gevormd; do aanvalstroep, do versterkings-
en de afzettingsafdeelingen traden elk af
zonderlijk op. Do aanvalstroep bestond uit
meerendeel9 vreemde elementen, die korte
lings op deugdelijke passen te Willemstad
waren aangekomen, dc aanvulling van deze
kern vond vermoedelijk mede plaats uit in
Curasao gevestigde Venezolanen, die te
Willemstad een kolonie van ongeveer 2000
personen vormen.
Bij de recherche waren geen berichten
omtrent het gesmeed complot binnengeko
men, zoodat bijzondere veiligheidsmaatrege
len niet waren genomen.
Zaterdagavond tegen half tien reden drie
groote autobussen vol personen met ver
borgen wapens met groote snelheid op de
wacht bij het Waterfort in. De inzittenden,
ongeveer SO in getal, splitsten zich in drie
groepen, sloegen in enkele seconden ue
wacht neer, omsingelden het in het fort
aanwezige 24 man sterke piket militairen
en bezetten het arsenaal ter plaatso. Be
doelde militairen hebben zich van him revol
vers bediend voor hun verdediging, maar
konden niet aanvallend optreden tegen de
met automatische geweren, karabijnen,
pistolen en klewangs gewapende bende.
Van het garnizoen, dat 136 man sterk
was, waren op het tijdstip van den overval
in de hoofdwacht aanwezig zes politie-mili-
tairen, in het fort zelf het vorenbedoelde
piket in rust. De dienstdoende militaire po
litie surveilleerde op straat en was over het
geheele stadsdistrict verspreid. Twee ploe
gen waren buiten dienst en buiten de ka
zerne.
Het feit, dat autobussen vol personen in
de omgeving van het fort zich bevonden,
was niet opvallend, omdat zulks des Zater
dagsavonds op het plein voor dat fort wel
meer plaats vindt.
Binnen een kwartier na den overval was
de bende meestor van het fort. Daarop
kwamen onmiddellijk van alle kanten aan
hangers aanzetten, die zich van wapenen
voorzagen of hun bewapening aanvulden
uit de daar geroofde voorraden.
De groepscommandant had zich dadelijk
nadat hen gealarmeerd was, por auto naar
het fort gespoed; bij do wacht gekomen,
viel hij in handen van dc bende.
De in dé stad dienstdoende politie-mili-
tairen, die op dat oogenblik niet over ge
weren .do beschikking hadden, begaven zich
na alarmeering snel naar het fort, doch
bevonden de toegangen tot het centrum
der stad, alwaar zich het fort bevindt, reeds
afgezet door handlangers van de bende.
De gouverneur ontving kort na den over
val bericht daarvan, doch bevond toen, dat
de telefonische verbinding van het gouver
nementshuis met dc politiewacht gestoord
was. Nader ontving de Landvoogd de mc-
dedeeling van den troepen commandant in
persoon, dat hij gevangen was, dat de Ve
nezolanen de macht in handen hadden en
dat zij op den wapen- en muniticvoorraad
beslag hadden gelegd. Zij hadden hem mc-
degedéeld, niets tegen Curasao in den zin
te hebben, daarentegen zoo spoedig moge
lijk met het stoomschip Maracaïbo to wil
den vertrekken, met medeneming van do
door hen buitgemaakte wapenen en munitie.
Zou tegenstand worden geboden, dan zou
den zij de stad plunderen en de werkplaat
sen van de Cura<jaosche Petroleum Indus
trie-maatschappij in brand steken.
De Gouverneur heeft zich daarop ge
dwongen gezien den agent van de reederij,
aan welke de Maracaïbo behoort, te ver
zoeken zijn medewerking to verlcenen om
het schip te doen uitvaren.
Het is onbekend gebleven, hoeveel'ver
liezen de bende geleden heeft.
Een tiental personen, verdacht van mede
plichtigheid aan den overval, is thans in
hechtenis.
Notawisseling tusschen Nederland en
Venezuela.
United Press meldt aan de Telegraaf:
De Nederlandscho legatie te Caracas
heeft aan do Venezolaanscho regeering een
nota overhandigd, waarin te kennen gege
ven wordt, hoezeer de Nederlandscho re
geering het betreurt, dat de jongste rebel
lie in Venezuela haar oorsprong vond op
Curasao. De nota vervolgt met de verkla
ring, dat Nederland overtuigd is, dat dc
jongste tragische gobcurtenissen, als zij
Venezuela en Nederland schouder aan
schouder doen staan tot „den strijd tegen
de gemeenschappelijke vijanden die de wet
ten der beschaafde Staten in den wind sloe
gen", daartoe zullen leiden, dat de beide
elkaar vriendschappelijk gezinde naties
elkander voortaan beter zullen leeren
waardeeren en begrijpen.
In de nota wordt aan de Venczolaanschc
regeering^ het leedwezen der Nederlandscho
regeering uitgesproken over den dood. van
generaal Gabriel Laclc, den commandant
van het garnizoen van La Vela en Coro, die
Maandag gedood werd bij do verdediging
van zijn post bij de rebellen, „terwijl hij zijn
leven op de bres stelde om zijn door de
militaire eer voorgeschreven plicht te ver
vullen".
De nota zegt dan dat do legatie van harte
deelneemt aan den rouw over Lacle's sneu
velen.
Het stuk vervolgt met er op te wijzen,
dat zooals reeds op 10 Juni werd verklaard,
de Nederlandscho regccring cr snel in ge
slaagd is den toestand op Curasao weer
meester te worden, naar welk eiland thans
vlooteenheden met landingstroepen onder
weg zijn om er weldra te arriveeren.
Er wordt nog in de nota vermeld, hoe de
gebeurtenissen tc Willemstad zich hebben
'afgespeeld en melding gemaakt van het
feit, dat de twee vermiste zeelieden behou
den te Willemstad zijn teruggekeerd; zij
waren blijkbaar onder verdenking van deel
neming aan de landing der vrijbuiters, door
de autoriteiten van La Vela en Coro gear
resteerd.
Antwoord van Venezuela.
De' Venezolaanscho regeering heeft in
antwoord op deze Nederlandscho nota haar
leedwezen uitgesproken over het feit, dat
het gebeurde te Willemstad zulk een tragi-
schen nasleep op Venezolaansch grondge
bied heeft gehad en dat daardoor een
oogenblik dc vriendschap tusschen Vene
zuela en Nederland dreigde verstoord tc
worden, zoozeer, „dat er een uitwisseling
van nota's noodig was".
In het antwoord wordt de hoop uitge
sproken, dat de autoriteiten op Curasao
een deugdelijk onderzoek zullen instellen
en haar bevindingen mede-deelen aan dc
i Venezolaansche regeering, opdat aldus bei
de partijen de verantwoordelijkheden zullen
Dit nummer bestaat uit vijf bladen,
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Het concordaat tusschen den H. Stoel en
Pruisen.
Geruchten omtrent een Sovjet-inval in
Mongolië.
Nota-wisseling tusschen Nederland en
Venezuela. (West-Indië le blad).
De Oceaanvlucht 'der Franschen gelukt.
Zij zijn gisteren bij Santander geland. Een
verstekeling aan boord. (Luchtv. 2c blad
en Telegrammen).
BINNENLAND.
Politieke radio-redevoeringen (1ste blad).
De oplossing van het veemarktconflict.
(L. en T., 1ste bla-d).
INSCHRIJVING VOOR HET
NEDERLANDSCH COLLEGE TE ROME.
N. N. te Zoetorwoude 10 gld.
Wie wil medeworken om den naam van
Katholiek Nederland in Rome hoog (e hou
den door do oprichting van een College
voor te Rome studccrcndc Ncderlandschc
priesters?
Men zendc ons z'n gift toe.
vaststellen cn dc noodigc voorzorgsmaat
regelen zullen kunnen nemen.
De positie van Urbina.
Dc correspondent van dc Times seinde
d.d. gisteren uit New-York:
Generaal Don Simon Urbina, de Venezo
laansche opstandelingenaanvoerder, doet
zijn best om zijn positie in zijn geboorte-
staat Falcon, in welles hoofdstad Coro hij
de macht in handen heeft, to stevigen. Hij
heeft een boodschap aan zijn aanhangers in
Panama gezonden, waarin hij zijn aanslag
op Willemstad rechtvaardigt vanwege de
militaire noodzakelijkheid, cn beweert dat
meer dan 1000 Venezolanen cn 300 menschei:
uit Dominica, die in do olie-raffinaderijen
van Maracaibo werken, zich bij zijn troe
pen hebben aangesloten ten einde te proles-
tccren tegen het onpolitiek optreden van
de overheid op Curasao die Venezolaansche
ballingen vervolgde.
In .telegrammen uit Bogota (Columbiü)
wordt geklaagd dat goed boreden Venezo
laansche vrijbuiters en opstandelingen
boerderijen en dorpen in het district Casa-
nare, ten Zuiden van de Venozolaansche-
Columbiaansclie grens, afloopcn cn melden
dat een afdeeling Columbiaanschc vrijwilli
gers onder kolonel Pulido togen hen uitge
zonden is.
Een persconferentie.
De regeering woot nog niets.
In een persconferentie heeft dc Minister
van Koloniën medegedeeld nog niet in
staat te zijn een aaneengeschakeld ver
haal to doen omtrent dc gebeurtenissen te
Curasao, die in het duister en onder eon
paniek zijn voorgevallen. Wel blijkt de
overval uitstekend georganiseerd tc zijn
geweest door generaal Urbina.
Do gouverneur werd bedreigd met plun
dering en in brand steken van Willemstad
cn de etablissementen daarbuiten, war
neer dc aanvallen niet ongehinderd met
de wapenen konden vertrekken.
De weermacht is door het gebeurde niet
verslapt. Er zal' zeker in dc toekomst oen
vaartuig in dc West gestationneerd moe
ten zijn, maar het overleg is nog hangende
over de meest geschikte wijze, om voor do
toekomst paraat te zijn.
BINNENLAND
Diocesaan Kruisverbond in het Bisdom
Haarlem.
Dc algemeene vergadering en de feest-
vergadering ter gelegenheid van liet 25-
jarig bestaan van het Diocesaan Kruisver
bond in het Bisdom Haarlem worden op
Zondag 1 Juli niet gehouden in het gebouw
„Sint Bavo" te Haarlem, doch in de boven
zalen van „De Kroon" (Brinkman). Groote
Markt, Haarlem.
