20ste Jaargang
Op bezoek bij Z.Em. Kardinaal
van Rossum
BUITENLAND
ZATERDAG 8 JUNI 1929
No. 6199
e£eicbche(Boii^omt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
franco per postf 2.95 per kwartaal
flet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en FeestdagenII
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Modedeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ton hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden 'of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
NEDERLAND EN DE KATHOLIEKE PERS.
DE REDEVOERINGEN VAN MUSSOLINI.
(Van een onzer redacteuren)
Aan 'liet Zuideinde van de levendige
i a z z a d i Spa g n a met zijn elegan
te Spaansche trap en de parasols der fleu-
bloemententjes een der mooiste en in
teressantste pleinen van Rome verheft
lich het statige paleis 'der Propaganda
Fide, de ambtswoning van den Kardinaal-
'refect der Congregatie tot Voortplanting
des Geloofs, onzen Nederland schen Prins
ser Kerk, Kardinaal van Rossum.
Vanuit dit eenvoudige, maar zeer uitge
lekte paleis worden de Missie-gebieden
iver de geheel aardbol bestuurd, vanuit
ie raadszaal, waar de Kardinaal-Prefect
retelt temidden van twintig andere Kardi-
»lcn wordt de verspreiding van Christus'
ïer geregeld onder de negers en de India
an, onder de dwalende naties van het
foorden en onder de volkeren van het
'erre Oosten en der Indien.
Zoo schoon en zoo treffend, als slechts
Home mogelijkheden biedt, staat voor het
paleis de zuil der Onbevlekte Ontvangenis,
daarop de woorden: Beataoi me dicent
manes generationes, Zalig zullen mij prij-
:en alle geslachten der aarde. Vanachter
ie muren der „Propaganda" wordt do blij-
boodschap van Christus' komst, aan
Maria het eerst gebracht en uitgejubeld,
loorgezonden naar alle geslachten in alle
alen.
Het paleis omvat, behalve een groot
lantal kantoren, de particuliere vertrek
ken van den Kardinaal-Prefect der mach
tige congregatie. De college-zalen zijn voor
een gedeelte reeds overgebracht naar het
nieuwe, grootsche gebouw der Propaganda,
dat aan de andere zijde der stad, op de
helling van de Janiculus verrezen is.
Ik had gehoopt bij Pater Prehmanns,
den secretaris van den Kardiaal, een
audiëntie te kunnen aanvragen. Pater
Drehmaams evenwel, zoo vertelde mij de
portier (een echte gemoedelijke Hollander)
was niet thuis en het zou moeilijk zijn, hem
aan de Propaganda te treffen. Mij geheel
verlatend op het vrijgeleide en de schitte
rende aanbeveling, den redacteur van
J)e Leidsche Courant" verstrekt, gaf ik
daarop mijn kaartje af, en zou den ande
ren dag, dat is hedenmiddag om 5 uur het
er maar op wagen ter audiëntie te komen.
Wederom in „vol ornaat" reed ik van
middag ter Propaganda, waar ik in een lift
naar boven zeulde, naar de appartemen
ten van den Kardinaal. Binnengelaten be
vond ik mij in een reeks van vijf in elkaar
loopende vertrekken, waarvan alle deuren
open stonden, zoodat zij één gang vorm
den. In een daarvan lag op een tafel het in
leer gebonden „Annuarium" der Holland-
sehe Studenten en daarnaast.een
scharlakemrooden karinaalsbonnet.
Hot wachten op een audiëntie in de
anti-chanibre van een Kardinaal geeft een
zelfde onaangename sensatie als een be
zoek aan een tandarts. Men wordt in een
zelfde sfeer van plechtige en afwachtende
stilte gewikkeld, slechts onderbroken door
het gerumoer beneden op straat. Op tafel
lagen stapels, fraai gebonden, boeken over
Missie en aan de muur een schilderij
Tan pater Damiaan bij de mclaatschen.
„De Kardinaal zal nu wel gauw ko
men", verzekerde mij de gemoedelijke por-,
tier, en inderdaad, na eenige minuten werd
i in de receptie-salon toegelaten.
In het volle licht, dat door breede ra
men binnenviel, stond daar Kardinaal van
Bossum, rijzig en statig, gekleed in zwarte
toga met roode rand, het roodc kapje op
de zilvergrijze haren. Bij het kussen van
den ing, schitterde de paarse amethyst
mij in 't oog. Zijne Eminentie wees mij een
plaats op de sofa en nam zelf plaats te
genover mij.
„Zoo, en wat hebt u op 'b hart."
Toen moest het hooge woord er uit:'
„Totaal niets, Eminentie," en ik maakte
mijn verontschuldiging dat ik, als ik niet
een aanbeveling had gehad, nooit zoo vrij
postig zou zijn geweest, om bij een Kardi
aal op bezoek te gaan zonder zakelijke
'eden, Echter, zoo pleitte ik, zouden de le-
zers gaarne iets van den Kardinaal verne
en, en daarom was ik gekomen.
Zijn Eminentie vroeg daarop naar „De
teidsche Courant", naar den brand en hoe
pel abonné's er waren.
„Ja, zeide de Kardinaal, Holland mag
gelukkig jn met zijn Katholieke pers.
het reusachtige Amerika, eu hier in
Italië het is niet veel. Een Katholiek
dagblad van naam hebben zij niet, en dat
is heel jammer."
De Kardinaal wendde daarna het ge
sprek op do redevoeringen door Mussolini
in Kamer en Senaat uitgesproken.
„Het was afschuwelijk. In Italië is er
een spreekwoord: Hij was hoog geklommen
maar is van de vijfde verdieping gevallen.
Dat zou men haast van Mussolini zeggen."
„Wat bedoelt u daarmee precies, Emi
nentie?" (Feitelijk vergiste ik mij telkens
met Eminentie, zei Monseigneur of een
maal zelfs: ja, Kardinaal". Toen flikker
den lachend de grijze oogen achter de bril-
,Door de reconciliatie met het Vati-
caan", zette Zijne Eminentie uiteen, „is
Mussolini in de achting van alle landen
zeer gestegen; maar door zijn anti-reli
gieuze redevoeringen is hij als 't ware vijf
verdiepingen naar omlaag gevallen. Die re
devoeringen waren vol divaling en zelfs vol
ketterijen."
„Is 't dan niet de gewoonte", vroeg ik,
„dat vreemde regeeringen, die op vriend
schappelijke voet zijn, elkaar van te voren
van zulke redevoeringen op de hoogte
stellen
„Men heeft er niets van geweten", ver
klaarde de Kardinaal, „maar bovendien
handelde Mussolini geheel correct. Het
verdrag is immers nog niet geratifi
ceerd."
„Zal dc ratificatie gauw gebeuren?"
Een afwijzend „Binnenkort". „Er heeft
in verschillende bladen gestaan", zeide
mijn hoo'ge gastheer, „dat de onderteeke-
ning in het Paleis van Venetië (een paleis
in Rome) zou plaats hebben. Dat is niet
waar. Er zijn nog verschillende zaken te
bespreken."
Dé Kardinaal kwam daarna terug op
Mussolini.
„Hij is tot nu toe een sfinx geweest. Het
is een geniaal mensch. Hij heeft de lagere
school bezocht en daarna hard gewerkt.
Hij moest zich bewust zijn, zich niet op
een terrein als dat van zijn jongste rede
voeringen te kunnen wagen.
Geschiedkundig heeft hij vreeselijke fla
ters begaan en bovendien ketterijen te
genover de Katholieke Kerk uitgesproken.
Heem zijn bewering, dat de Kerk Katholiek
(d.w.z. algemeen) geworden was door haar
vestiging in Rome en anders een secte ge
bleven zou zijn.. Dat is onwaar. De Kerk
van Christus is Katholiek geboren; Zij
werd reeds Katholiek op het - feest van
Pinksteren, toen de Apostelen in allo ta
len spraken. En de opvoeding der jeugd.
In zijn tweede discours heeft Mussolini
zelfs verklaard, dat ook de godsdien
stige opvoeding der kinderen alleen door
de Staat moet geschieden.
Men zal moeten zien, wat het zal ge
ven. Mussolini heeft vele schoono dingen
tot stand gebracht. Maar, maar...."
De Kardinaal wuifde afwerend met zijn
hand en trok een bedenkelijk gezicht.
„Men weet nog niet met zekerheid, wat
men aan hem heeft. Maar een ding staat
vast: De Kerk is van God. Ik ben met u
tot het einde der tijden.
De Kerk is gebouwd op de Rots en zal
door God beschermd worden."
De Kardinaal stond op. „Bent U nu te
vreden
„Eminentie, ik ben U zeer dankbaar."
„Uw naam ken ik; uit de bloembollen
streek, nietwaar? Ik ben als gewoon pater
meermalen bij uw grootvader geweest."
„Als mijn grootvader dat toen had kun
nen denken...."
„Dat zijn kleinzoon redacteur zou wor
dend', interrumpeerde de Kardinaal ne
derig.
Ik knielde daarop neer en kuste de ring.
Dc audiëntie was geëindigd. En hiermede
ook mijn verhaal voor heden ten einde. Dc
audiëntie bij Kardinaal van Rossum is tot
een zeer bijzondere gebeurtenis voor mij
geworden. Ik had niet mogen verhopen,
dat de Kardinaal een zoo interessant en
de publieke belangstelling trekkend onder
werp als Mussolini zou willen bespreken.
Zijn Eminentie liet zich, zooals uit het bo
venstaande blijkt, zeer beslist uit. Toen de
Kardiaal begon met te spreken over Mus
solini's redevoering, keek ik een beetje
'overdonderd op. Maar Zijne Eminentie
INGEZONDEN MEDEDEELING
herhaalde met een krachtig gebaar van
zijn hand: het is afschuwelijk.
Dit interview werpt wel een schril
licht op de stemming aan het Vaticaan.
Uitwendig is het pais en vree, maar de
kerkelijke autoriteiten, die weten door do
ervaring van eeuwen, dat niets wisselval
liger is dan een mensch en dan zulk een
flamboyant en opbruisend mensch als Mus
solini zijn blijkbaar niet zoo eenstem
mig in hun enthousiasme als wij, gewone
menschen. die wat meer naar de opper
vlakte kijken.
VAN HET VATICAAN
DE RATIFICATIE VAN HET
LATERAANSCH VERDRAG.
Een korte plechtigheid.
Gelijk wij reeds gemeld hebben, was gis
termorgen om 11 uur het historisch oogen-
blik aangebroken, waarop dc uitwisseling
der ratificatieoorkonden van het verdrag
van Lateranen tusschen den kardinaal-
staatssecretaris Gasparri en Mussolini in
oen der appartementen van den kardinaal,
de Salla della Congregazione, plaats had.
Het was dc eerste keer, dat Mussolini
het Vaticaan betrad, waar hij aan de Scala
Nobile in den, Hof v.\rr St., Damasns met allo
oer welke voor hoofden van regeeringen is
voorgeschreven, werd ontvangen.
Hij werd naar het vertrek van den kar
dinaal-staatssecretaris geleid door verschil
lende heeren van den Pauselijken hofstaat,
omgeven door een escorte van Zwitsersche
gardisten naast wie de Palafrenieri liepen.
In de Salla della Congregazione waren
de medewerkers van den staats-secretaris
mgr. Pizzardo en mgr. Borgongini Duca
aanwezig en daar had onmiddellijk de uit
wisseling der authentieke verdragsstukken,
welke do handtcekeningen van den Paus
en van den koning dragen, plaats. Daarbij
werd. een kort proces-verbael, dat betrek
king heeft op de wederzijdscho overhan
diging, voorgelezen.
Terstond na uitwisseling der ratificatie
oorkonden werden de Vaticaansche grenzen
gesloten en de Zwitsersche gardisten be
trokken him nieuwe posten aan de Arco
delle Campanc, aan het St.. Pietersplein
en voor de kleine kerk van St. Anna dei
Palafreniere aan dc via di Porto Angelica.
Tegelijkertijd verlieten de politiedienaren
der Italiaansche regeering de basiliek van
St. Pieter waar zij tot dusverre op wacht
hadden gestaan, en in hun plaats betrok
ken de Pauselijke gendarmen de wacht in
de basiliek.
Het merkwaardigste was het openen van
de Bronzen Deur, welke 59 jaar voor de
helft gesloten bleef. Voor deze historische
gebeurtenis was vóór het Vaticaan een groo-
to menschenmenigte bijeengekomen.
Sinds gistermiddag heeft de Vaticaan
sche gouverneur zijn werkzaamhedenaan
gevangen, en de wetgeving van de Citta del
Vaticano is van kracht geworden.
De diplomatieke betrekkingen.
Mgr. Borgongini Duca nuntius.
De H. Vader heeft mgr. Borgongini Duca
tot Apostolischen Nuntius bij het Quirinaal
benoemd en verhief hem tegelijkertijd tot
titulair aartsbisschop van Eraclea-.
Tot raadgever dezer nuntiatuur is mgr.
Testa cn tot auditeur mgr. Serena, op het
oogenblik auditeur aan de nuntiatuur te
Bern, benoemd.
De nieuwe nuutius zal op het feest van
Petrus en Paulus tot bisschop gewijd wor
den en aanvaardt den eersten Juli zijn
ambt. Dien dag zal hij door den' Italiaan-
schen koning ter overhandiging vAn zijn ge
loofsbrieven ontvangen worden.
Teleurstellende houding van den koning.
Naar do „Msb." mededeelt moet de hou
ding van koning Victor Emanuel tegenover
den Paus teleurstellend zijn.
Evenals dc koning één der hoofdtegen
standers van een toenadering der rcgcering
tot het Vaticaan geweest is, evenzoo was
hij er op uit, moeilijkheden bij de ratifica
tie der Lateraanscho verdragen te maken
en wel wat betreft het. bezoek, dat hij en
dc koningin aan den H. Vader zullen hehoo-
ren te brengen.
Ten Vaticane is men met recht van mee
ning, dat het eerste plechtige bezoek van
het Italiaansche koningspaar aan den Paus
na de ratificatie, welke een zoo droevig
hoofdstuk in dc geschiedenis van Italië af
sluit, met alle plechtigheid moet geschie
den.
Men had zich het ceremonieel van het
bezoek voorgesteld, gelijk aan dat, hetwelk
bij de ontvangst der Katholieke koningen
van Spanje en België ten Vaticane wordt
toegepast..
Koning Victor Emanuel zou aanvanke
lijk echter van zulk een officieel bezoek
niets willen weten. Hij zou gezegd hebben,
dat het hem niet naar den zin was, „in het
Consistorie ontvangen te worden". "VVant bij
een officieele ontvangst door den Paus van
het Italiaansche koningspaar zou natuur
lijk ook het heelc college der kardinalen
aanwezig zijn.
De koning zou gaarne zien, dat Paus Pius
XI hem en de koningin ontving in zijn.
particuliere bibliotheek.
Er is zelfs gesproken van het bezoek van
een legaat des konings, een voorstel, waar
op men echter van de zijde van het Vati
caan wel moeilijk zou kunnen ingaan.
Een lichtzijde is intusschen do omstan
digheid, dat koningin Elena van levendi-
gen godsdienstzin blijk geeft, evenals
kroonprins Umberto, terwijl ook de beide
jongste dochters van het Italiaansche ko
ningspaar in dit opzicht een goeden invloed
kunnen uitoefenen.
De koningin heeft zich beslist uitgespro
ken voor een bezoek aan den Paus, dat aan
alle eischen der ware etiquette beant
woordt.
DE HERSTELKWESTIE.
HET EINDRAPPORT.
Gistermiddag onderteekend.
De conferentie geëindigd.'
De Par ij sche conferentie van deskundi
gen is gisteren geëindigd.
Het eindrapport, werd om zes uur on
derteekend.
Kort voor do onderteekening ontstond
in dc zittingszaal een kleine brand, daar
zijden gordijnen bij ©en lamp van een film
toestel brand vatten. Het brandje werd
echter spoedig gebluscht.
Het. exemplaar van het. rapport, dat on-
derteekend werd, droeg alle sporen van do
bewerkingen van de laatste dagen. Het is
een dikke bundel vellen papier, met de
schrijfmachine beschreven.
Voor de onderteekening hield Owen
Young een korte toespraak, waarin hij een
kort overzicht gaf van de 16 weken, welke
de conferentio heeft geduurd. Hij noemde
het bereikte resultaat een compromis tus
schen de cisclien van de schuldeischerssta-
ten en de levensnood zakelijkheid van den
schuldenaarsstaat.
Moreau, de gouverneur van de Bank van
Frankrijk, bracht uit naam van de overige
gedelegeerden Owen Young dank voor zijn
werk als bemiddelaar, dat tot dit gelukkige
resultaat heeft geleid.
DUITSCHLAND
DE RIJNLAND-ONTRUIMING.
Gunstig verloop der diplomatieke
onderhandelingen.
De ontruiming van het Rijnland tegen
den herfst wordt, thans in Londensclio po
litieke kringen als vrij zeker beschouwd.
Volgens de „Daily Expres" werd giste
ren te Londen bekend, dat het kamp van
Catterick in gereedheid is gebracht voor
de Engelsche troepen, die uit het Rijnland
zullen terugkeeren.
Naar Sanerwein in de „Matin" meedeelt,
zijn de diplomatieke onderhandelingen
over do vorming van. een commissie van
toezicht en arbitrage voor het Rijnland
reeds zoover gevorderd, dat men met ze
kerheid kan aannemen, dat binnenkort
overeenstemming bereikt zal zijn.
Do Fransche regeering wil zooveel mo
gelijk spoed betrachten met de ontruiming
van het Rijnland, om Frankrijk niet on-
noodig aan een waarschuwing van de En
gelsche arbeidersregeering bloot te stellen.
ENGELAND
DE NIEUWE REGEERING.
Het kabinet gevormd.
Officieel wordt bekend gemaakt, dat do
Arbeiders-regeering als volgt is samenge
steld:
Premier: Ramsay MacDonald.
Kanselier van de Schatkist: Pil. Siuw-
den.
Buitenland sche Zaken: Arthur Hen
derson.
Dominions: Sydney Webb.
Indië: Wedgwood Beun.
Grootzegelbewaarder: J. H. Tliomar
Bimienlandsche Zaken: J. R. Olynes.
Oorlog: Tom Shaw.
Volksgezondheid: Greenwood.
Arbeid: Miss Bond field.
Landbouw: Noel Buxton.
Onderwijs: Sir C. Trevelyan.
Board of Trade: William Granham.
Lord van d© Admiraliteit: A. V
Alexander.
Luchtvaart: Lord Thomson.
Dit nummer bestaat uit vijf bladen,
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De ratificatie der Lateraanverdragen.
Het eindrapport van de financieele des
kundigen onderteekend.
De nieuwe arbeidersregeering in Enge
land gevormd.
Reeds overeenstemming in Mexico be
reikt?
Het ontwapeningsvraagstuk.
Verschillend© berichten bevestigen dat
MacDonald ©en nieuw voorstel voor de ont
wapening van de vloot voorbereidt, dat
binnen, enkele dagen aan do regeering der
Vereenigdo Staten zal worden voorgelegd.
Het voorstel der vlootcommissio van het
Amerikaansche Huis van afgevaardigden
verklaard© in verband hiermede, dat door
de vorming van een arbeiderskabinet in
Engeland het bijeenroepen van een nieuwe
vlootout.wapeningsconferentio een tastbare
mogelijkheid is geworden.
Indien Engeland en dc Vereenigde Sta
ten zich wederzijds als vrienden en niet als
tegenstandors beschouwen, kan men het.
succes der conferentie bij voorbaat als ver
zekerd beschouwen.
JOEGO-SLAVIE.
De moordenaar Ratsjitsj.
Tot 20 jaar kerker straf
veroordeeld.
In het proces tegen den moordenaar
Ratsjitsj, die in de skoeptsjina den aan
slag op de gebroeders Raditsj pleegde,
werden gisteren dc vonnissen geveld. Pu-
nisa Ratsjitsj werd veroordeeld tot 20 jaar
kerkerstraf, terwijl zijn mede-beklaagde
Popowitsj werd vrijgesproken.
MEXICO.
KERK EN STAAT IN MEXICO.
Reeds overeenstemming bereikt?
Naar do Associated Press uit Mexico
verneemt, verwacht men daar, dab de for-
meelo onderhandelingen over een regeling
van liet conflict tusschen dc Kerk en dc
regeoring Maandag a.g. zullen, beginnen.
Voor de Kerk zullen do onderhandelin
gen gevoerd worden door mgr. Ruy y Flo-
res, aartsbisschop van Michoacan en mgr.
Diaz van Tobasco.
In vele kringen is men van mccning, dat
een overeenkomst over dc aanhangige
strijdkwestic reeds bereikt is en de komen
de onderhandelingen vooral zullen dienen
om de getroffen overeenstemming te rati-
ficceren.
BINNENLAND
HET BEZOEK VAN H. M. DE KONINGIN
MOEDER AAN AMSTERDAM.
In dc eerstvolgendo dagen zal in do
hoofdstad des Rijks herdacht worden, dat
H. M. de Koningin-Moedor voor een hal
ve eeuw geleden in ons land kwam. Een
aantal feestelijkheden zullen dan plaats
hebben. De stad is niet in feestdos gesto
ken, alleen, langs den korten intochtsweg
en op den Dam zijn liooge masten ge
plaatst met oranje vanen en vlaggen.
In. den loop van den morgen zijn H. M.
de Koningin, Z. K. H. Prins Hendrik en
H. K. H. Prinses Juliana per auto ten pa-
leize gearriveerd. Er heerschte toen rccd>
eenigo drukte op den Dam en omge
ving, want de politie-agenten in groot te
nue met den helm op in grooter getale dar.
anders aanwezig, hadden dc kleine steen
tjes vóór het Paleis vrijgehouden.
Allerwegen in den omtrek waren de
vlaggen uitgestoken, zoodat Dam en Dam
rak een fleurigen. fcestelijken indruk
maakten.
Reeds vroeg begon dc politic ruimte te
makon op het Damrak om aan dc ongeveer
200 vcreenigingen met hun vaandels gele
genheid te geven zich op te stellen langs
den rand van. het trottoir.
Om ongeveer twee uur vertrok de Ko
ninklijke Familie niet groot gevolg naar
het Centraal Station om Haar Koninklijke
Moeder en Grootmoeder aan het station te
verwelkomen.
Op het perron waren daar ook aanwezig
de burgemeester en dc wethouders, de
waarnemend Commisards der Koningin
van Noord-Holland, vertegenwoordigers
van Land- en Zeemacht, benevens dc le
den van dc commissie uit d© burgerij voor
den intocht.
