DONDERDAG 6 JUNI 1929
No. 6197
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32 :-: LEIDEN
DE
ZALIGVERKLARING
DON BOSCO
VAN
Ruim vijftig duizend menschen in de St. Pieter
20ste Jaargang
£cidódie(Boii/tomt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
gij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
flet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
'Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit twee bladen
„Een eenvoudige jongen uit den
Jordaan".
Twee menschen. De een praat veel over
naastenliefde, maar doet weinig voor z'n
evenmensch. De ander praat weinig over
deze deugd, maar beoefent ze veel meer
dan de eerste.
Tien tegen één, dat de eerste veel meer
in den roep van een goed mensch te zijn
nal staan dan de tweede.
Het Socialisme voert in zijn devies de
iuze van broederschap: Vrijheid, ge
lijkheid en broederschap. Het Katholicis
me cischt een zuivere opvatting van de ge
lijkheid aller menschen als noodzakelijke
voorwaarde, om in de practijk des le
rens als katholiek te kunnen leven: Gij zult
iff naaste beminnen gelijk uze-lven, en:
tl 1 e menschen zijn elkanders naaste.
En toch in veler opvatting is het Socia-
sme d e macht, die de menschen tot elkaar
brengt in gelijkheid!
Zeker, het Katholicisme erkent in t h e_o-
ie en practijk de feitelijke onge-
Jkheid tussohen de menschen, welke
roortvloeit uit de natuur van de menschen,
n dus moet worden beschouwd als door
en Schepper der natuur, in Zijn ondoor-
[rondelijke Voorzienigheid, gewild.
Het Socialisme wil in t h e o r i e, en bij
lisleidende propaganda-, wel dikwijls die
ngelijkheid ontkennen, maar.... in de
r a c t ij k doet het ook niet anders, kan
et niet anders doen, dan met die ongelijk-
eid feitelijk rekening houden.
Het Katholicisme aanvaardt onver-
iloemd de consequenties van de natuur-
ijke ongelijkheid der menschen; doch
lecht-s inzoover als 't w a a r 1 ij k daaruit
oortvloeiende consequenties zijn.
Zoo erkennen wij ronduit het verschil van
stand" in onze maatschappij; onze begin-
elen van recht verzetten zich er geenszins
dat iemand, die een zeer verant-
roordelijke cn veel cischendc, een hoogere
lositio in de maatschappij bekleedt, meer
roorrecliten, met name geldelijk gewin,
laaruit trekt, dan een ander uit een minder
'erantwoordelijken en minder eischenden,
la-geren werkkring. Dat erkenning is
>r wie ma-ar even wil nadenken een
onsequentie uit de aanvaarding van de
latuurlijkc ongelijkheid tusschen de men-
chen.
Haar de Katholieke beginselen veroor
delen alle overdreven en in wezen on-
ihristelijk „stands"-verschil, waarvan onze
laatschappij zoo volis, en dat geens-
ins een vanzelf sprekend gevolg is van
lie natuurlijke ongelijkheid. De Ivatho-
ièke- beginselen veroordeelen dat moderne
eidendom, die onbeschaafde „beschaving";
ok al maken Katholieken zelf zich daar-
a-n wel schuldig!
En de Katholieke Kerk stoort zich niet
an dat wereldsc-he „stands"-versohil
Wie de oogen niet sluit moeten zien!
De priester der Katholieke Kerk staat
Is bedienaar der Genade-middelen gereed
oor den armste der armen zoo goed als
oor den rijksten der rijken alle nien-
chen zijn voor hem gelijk.
En de waardigheden in de Katholieke
ierk bijvoorbeeld staan open voor de
«esters van deugd en wetenschap, onver-
chillig uit welken „stand" zij geboren zijn
- alle standen zijn voor de Kerk gelijk.
Zoo heeft men weer kunnen lezen over
'en jongsten Nederlandschen Bisschop,
Hgr. Bouter, hoofd van het diocees Nel-
ore (Madras); in een artikeltje in de
Jlsb." wordt geschreven over 5,een een-
oudigo jongen uit den Jordaan".
Gelijkheid
In de practijk der Katholieke Kerk"!
De gelijkheid aller menschen onder vele,
®der de voornaamste opzichten erkent
'e Katholieke Kerk uitdrukkelijk in hare
eer cn practijk.
Onbeschrijflijk enthousiasme
Van een onzer redacteuren.
Zondag heeft in de St. Pieterskerk te Rome plaats
gehad de eerste zaligverklaring, nadat de Paus weer
de wereldlijke souvereiniteit heeft herkregen.
Deze plechtigheden zijn bijgewoond door een onzer
redacteuren, die daarvan het hier volgende verslag"
toezendt.
De pen opnemend om te schrijven over
de plechtige zaligverklaring van den groo-
ten jeugdapostel en „zielenjager" Don
Rosco, en overdenkend al de schoonheid
en schittering, die ik heden mocht aan
schouwen, komt het mij onwezenlijk en
ongeloofelijk voor. Het is alsof in een
droom al de stoute verlangens en bodem-
looze verwachtingen van mijn jongens-jaren
in vervulling zijn gegaan. Li dien droom
die werkelijkheid was heb ik den Paus
gezien, gezeten hoog op de Sedia temidden
van een kleuren-pralenden, hofstoet en toe
gejuicht en toegewuifd door een onafzien
bare menigte. Ik heb den Paus gezien in
zijn glorie als Stadhouder van Christus hier
op aarde, als een eenvoudige, in 't wit ge-
kleeden mensch, omringd door een onge
kende weelde, aan wien eerbied en hulde
werd gebracht als aan geen koning of kei
zer ooit is bewezen.
Het was een grootsche, een bijna boven-
mensckelijk grootsche plechtigheid, waar
van buitenlanders geen flauw idee hebben,
en ik vrees, dat het moeilijk is de indruk
welke zij op mij gemaakt heeft in woorden
weer te geven. Allen, die van een zalig-ver-
klaring getuige waren, zullen eenparig moe
ten verklaren, dat in Holland „geen oog
heeft gezien, geen oor heeft gehoord" de
weelde-schittering, waarmede het Pause
lijk Rome een dergelijk feest viert.
Er waren twee plechtigheden vandaag,
dc eerste *de eigenlijke Zaligverklaring
's morgens om 10 uur; de tweede de ver
eering van den nieuwen Zalige door den
Paus 's middags om 6 uur.
Toen wij 's morgens om kwart voor 9 op
de Esedra tegenover de bouwvallen van
Dioclet-ianus' badhuis een tram probeerden
te pakken, bleek alles „uitverkocht". Als
korven vol zwervende bijen reden de trams
naar St. Pieter weg en ik bofte nog een
plaats op de tweede treeplank te kunnen
veroveren. Regimenten in zwarte unifor
men gestoken jongens, leerlingen van Don
Bosco's instituten, marcheerden langs de
straten naar de basiliek, en hoe liooger de
St. Pieters-koepel opsteeg in de blauwe
lucht, des te dichter werd het gewoel.
Dank zij voorspraak van de allerhoogste
kerkelijke autoriteit in ons Bisdom en dank
zij de ijverige bemoeiingen van den heer
d'Alessandri, advocaat, verbonden aan het
Pauselijk Hof, was aan den redacteur van
.,D e Leidsclie Courant" een kaart
voor „libera circolazionc" (vrije rondwan
deling) in de basiliek verstrekt een
voorrecht, dat mij vanmorgen reeds te pas
kwam, maar dat des middags voordeden
bood, waarop ik nimmer had durven hopen.
Met dit biljet in dc hand kon ik een uit
gelezen plekje uitzoeken op een marmeren
steunbeer, juist onder het geweldige, vier
of vijf maal levensgroote beeld van Longi-
nus, den hoofdman, die Christus' zijde
doorboorde.
Vanaf dezeu hoogen zetel had ik naar alle
zijden uitzicht, maar het voornaamste was,
,dat ik de Cathedra, St. Petrus' Stoel,
recht voor mij had.
Op het altaar der Cathedra stond de re
likwie van den eerbiedwaardigen Don Bos-
co, nog met een witte doek omhuld, en
daarboven, eveneens door een gordijn voor
het gezicht verborgen, een schilderij van
den zalige. Aan het begin van het koor hin
gen schilderijen af, do wonderen voorstel
lend, op Don Bosco's voorspraak gewrocht
en welke in het proces te zijner zaligver
klaring als getuigenis gediend hebben.
Meer dan vijftigduizend menschen vul
den langzaam aan de grandioze ruimte der
basiliek, allen luidsprekende, wat een ge-
bruisch veroorzaakte als van een stormen
de zee.
Infcusschen had ik op mijn marmeren pos
tament gezelschap gekregen van een Nica-
ragueesch student met echt, platneuzig
Mestiezen-gezicht, en een naar een knoflook
geurende Italiaansche, tot groote ergernis
van een Sampietrino. een ordebe
waarder, die op het blanke marmer juist
met een potlood een optelling gemaakt had
van zijn „ma-ncie", zijn fooien, en op onze
schoónen niet gesteld was. Deze omkoop
bare grijsaard bewaakte als Cerberus, de
hellehond, de opgang naar de tribune, die
alleen voor D o n n e dames bestemd was.
Iedereen probeerde natuurlijk de beste
plaatsen in te palmen, maar de geheele St.
Pieter was in vierkanten verdeeld door
meter-hooge schuttingen, wat, toen de kerk
leeg was, een gezicht gaf als de Vrijdag-
sche veemarkt bij aanvoer van Texelsche
lammeren. Thans werden de „lammeren en
schapen", aan St. Petrus toevertrouwd, in
deze ruimte gevoerd, maar, even onwillig
als hun naamgenooten op vier pooten,
sprongen zij telkens uit de ban. Ik zag, wat
ik nog nooit gezien had, een non over een
schutting klauteren, om in het bereik te ko-
toeii van haar medezusters, die boven op
een hekwerk als musschen zaten te snate
ren. En in die algemeene herrie en confu
sie waren er waarachtig nog vrome zielen,
die met diepe aandacht aan 't bidden wa
ren.
Eindelijk na lang wachten weel-
klonk een bel en het gebruisch der menigte
werd stormachtig, want al die duizenden
monden zeiden op dat oogenblik tot élkaar:
Nu zal 't gebeuren.
Do Maestro di Camera van Zijne Heilig
heid, mgr. Caccia, een zeer invloedrijk man
aan het Pauselijk Hof, liep heen en weer
en, nadat nogmaals een kwartier verloopen
was, weerklonk de bel ten tweeden male
en uit de sacristie trok langzaam een stoet
van scharlaken kardinalen langs de Con
fessie en het Pauselijk altaar naar het
hoogkoor; achter de kardinalen een onaf
zienbare processie van clerici van allerlei
rang en orde, een kruisdrager in een wie
rookwolk, een gemijterde bisschop en ten
slotte do statige, vlammend-roodc gestalte
van den aartspriester der basiliek, kardi
naal Merry del VaL
Plotseling flapten alle lichten aan en het
geheele koor schitterde van licht als een
diamanten sterrenhemel. Meer dan duizend
electrische lampjes straalden uit kristallen
luchters, die tot boven in de gewelven wa
ren opgehangen. Boven dc cathedra, rond
om het verdekte beeld van den zalige, was
dc illuminatie nog niet ontstoken.
Nadat dc bulle der zaligverklaring voor
gelezen en de relikwie van doeken ontdaan
was, kwam het groote moment: de voor
hang viel af van het schilderij, do lichtjes
rondom begonnen te fonkelen en te schitte
ren, en in een gouden schemer vertoonde
zich de heilige, temidden van de spelende
engeltjes der „gloria" van Bernini. Het
Sixtijnschc koor zette een zegevierend „Te
Deuin" in en de enthousiaste menigte van
duizenden leefde zijn geestdrift uit in een
daverend applaus!
Tot na het Credo van de kardinaalsmis
ben ik in de basiliek gebleven, om de Six-
tijnsche kapel tc liooren jubelen in de hoog
ste sferen, zooals alleen de Capclla
S i x t i n a jubelen kan.
Te 12 uur stond ik op het zon-geblakcr-
de St. Pieterplein om -1 uur zou ik weer
komen om de Pauselijke plechtigheid bij te
wonen cenigen tijd dus om wat op ver
haal te komen cn mijzelf in „vol ornaat"
te steken.
Het voorwerp der zaligverklaring raakt
bij zulke feestelijkheden wat op den achter
grond. Dc dag ^ou voor mij even schoon en
onvergetelijk zijn geweest, indien een to
taal ombekende tot de eer der altaren was
verheven. Yan Don Bosco's leven weet ik
echter ook niet zoo héél veel mede te dee-
len.
Hij wa-s een groote kindervriend, die de
moeilijke kunst verstond de jeugd tot deugd
te voeren. Don Bosco was in het opvoeden
zulk een meester, dat de liberale regeering
van het Risorgimento hem de ziel
zorg in de gevangenissen indertijd niet
durfde toevertrouwen, bekennende, dat Don
Bosco in staat was boeven tot priesters te
maken en priesters aldus de vrijmetse
laars-regeering waren er al genoeg!
Door hem zijn de Salesianer congregaties
van mannen en vrouwen gesticht, die thans
over de geheele wereld zijn verspreid. De
Italianen zijn groote vereerders van den
nieuwen zalige, die door een dor bladen een
col os so di grandezza benefi c a,
een reus van weldoende grootheid, werd
genoemd. Bovendien zijn zij erg in him nop
jes, dat de eerste zaligverklaarde na do
verzoening van Kerk en Staat, een 11 a -
lianissimo is, wat in heb Hollandsch
vertaald zou luiden: een 18-karraats Ita
liaan.
Veel meer zou ik van Don Bosco (f 31
Jan. 1888) weten te vertellen, want ik
heb een boek en „daar staat het in", maar
dat ligt op 't oogenblik in St. Pieter, in do
verwarring na de plechtigheid van heden
middag achtergelaten. Belangstellenden
worden naar boek en plaats verwezen!
Over pauselijke ceremonieën had ik
reeds veel gehoord, maar nooit had ik kun
nen vermoeden, dat het zoo mooi zou zijn.
's Middags om 4 uur aan do St. Pieter
aankomend, was reeds een enorme menigte
de reusachtige tempel binnengestroomd, en
verdrong zich in de bovenvermelde scha
penhokken. Mijn perskaart werkte nu won
deren uit en heel voorkomend werd ik naar
de Sacristie gebracht, waar Signor d'Alle-
sandri, eere-kamerheer van Z. H. den Paus
mij wachtte. De eere- en geheime kamcr-
heeren di Spada e Cappa, waren in
costuum van Spaansche edellieden: wande
lende sprookjes van zwart fluweel en zijde,
een gouden keten als fijn borduursel op de
schouders en om den hals een witte pijp -
kraag (die, 't is een ongelukkige vergelij
king, mij altoos herinnert aan het cornotje
van een pastoorstneid). De meesten van
dezé Cameriere di Onore droegen
hun Spaansch costuum met veel zwier,
(zooals Signor d'Allesandri) alsof zij in
kuitbroek geboren waren, maar sommigen
keken'met warm gezicht en stijve hals bo
ven hun cornet uit.
Begeleid door zulk een edelman al la
spagnola, met een zilveren zwaard
(spada) en een zwarte fluweelen muts (cap
pa), heb ik heel statig door de* St. Pieter
gewandeld alleen spijtig dat onder de
duizenden koppen in de schapenhokken
geen enkel bekend gezicht geel van ja-
louzie werd!
Het zou nog lang duren voor de Pause
lijke stoet uit het Vaticaan kwam en van
deze misschien nooit-weerkcerende gele
genheid heb ik dankbaar gebruik gemaakt
om te bewonderen en mij te vergapen (dat
is het juiste woord) aan de pracht en praal,
die hier ten toon gespreid werd.
Ten eerste was daar de plaats der han
deling: de St. Pieter. Er bestaat, zou
ik zeggen geen grootscher cn verheve
ner gezicht dan de St. Pieter in feestdos.
Over do heerlijkheid van heb gebouw als
kunstwerk zal ik later uitvoerig schrijven
maar wanneer deze enormo ruimte ge
vuld is met een enorme menigte menschen,
wanneer duizenden lichtjes als sterren pin
kelen aan de gewelven, wanneer „in dc
gloria" de Zaligverklaarde hoogverheven
op allen neerkijkt, wanneer bloedroode en
purperen prelaten zich voortbewegen tus
schen zwarte Spaansche edellieden en ge
ridderde hoeren in rok, steenroode Malthe-
ser ridders tusschen barrevoetsche paters
in bruine pijen, dames met dc zwarte vclo
of met de mantilla over het hoofd in
lichtingen vragen aan gehellcbaarde Zwit
sers in him kostelijke regenboog-kleurige
costumes dan geeft dat een kleurenspel,
eenig om aan te zien.
Maar dat is nog niet alles. Verder wan
delend door het schip der basiliek stond dc
Palatijnschc garde aan weerszijden „en
liaie" opgesteld tot aan de portonc di
bronzo. de cyclopische bronzen deur der
basiliek, die, gesloten zijnde in afwachting
van den pauselijken stoet, geopend werd,
niet voor mij natuurlijk," maar voor den Ca
meriere, die mij begeleidde. Toch geeft het
een heel eigenaardige gewaarwording, wan
neer zulk een deur opengaat om twee lilli-
putterigc menschjes door te laten.
Ook het a t r i o, dc voorhal der basiliek
die bij ons een „flinke kerk" zou vormen,
stond dc Palatijnschc garde opgesteld tot
aan de vleugeldeur naar het Vaticaan, die
reeds opengeslagen was. Op den achter
grond verrees daar de pauselijke troon in
rood en goud, waarop de H. Vader straks
zou worden binnengedragen.
Het zou nu niet lang meer duren. Een
ontzettende spanning maakte zich van de
menigte meester, Tcrcse GaJlicari, de door
don Bosco, genezene was geheel overstuur
en stond luidop te snikken.
Wat is dat? Zwak applaus drong tot ons
door vanuit het portaaL De Paus naderde!
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De deskundigen te Parijs zullen waar-
schijnlijk heden met hun eindrapport klaar
komen.
De Parijsche poststaking geëindigd.
Een nieuw succes voor Habib Oellah.
De uitbarsting van de Vesuvius. (Buitenl.
Berichten, 2o blad).
De menigte begon reeds te wuiven en te
roepen. Plotseling sidderde vanuit den
hooge het geschal der zilveren bazuinen,
een rilling van ontzag voer door de menig
te. Do klanken der zilveren bazuinen, ik
zal zo- nooit vergeten!
De Paus kwam en in de duizenden sloeg
het enthousiasme los; iuen klom op banken
en schuttingen en aan het gewuif mpt
zakdoeken, het applaudiseercn en het ge
roep „Ewiva il Papa" kwam geen einde. Ik
kan geen woorden vinden om to beschrij
ven, hoe geweldig grootsch het is den Paus
te zien naderen, wiegend boven de menig
te, langzaam zegenend, langzaam wuivend,
kalm en rustig, en om Hom die golvende
zwarte zee Zijner kinderen in laaiende
geestdrift.
Staande bij een der hemelhooge bronzen
kolommen, die het ciborium van het pause
lijk altaar torsen, ging de stoet langs mij
heen. Nooit had ik daar durven staan, wan
neer Signor d'Allesandri niet bij mij ge
weest was.
Hoe de stoet precies was samongesteld,
zou ik niet weten te vertellen; op zulke
oogenblikken is de Paus het eenigc waar
men naar kijkt Een lange stoet van purpe
ren prelaten liep voor dc Sedi*. uit, kamer -
heeren in 't zwart, een Minister van het
Koninkrijk, en toen kwam de Paus op den
troon gedragen, gekleed in de witte toog,
waarover de bloedroode, fluweelen m o ■/.-
z o 11 a, een schoudermantel. Achter de
Paus volgden do kardinalen en hun hof cn
tot slot de edelgardc met verguld koperen
helmen.
Onder oen onbeschrijfelijk enthousiasme
werd de Paus het koor ingedragen, waar,J
neergeknield voor het. wit en goud faldis-
torium, Z. H. ging bidden voor de beelte
nis van den nieuwen Zalige.
Een korte plechtigheid volgde; door een
kardinaal werd het H. Sacrament uitge
steld. De Paus stond op en zegende dc wie
rook, maar bleef de geheele verdere plech
tigheid knielend. Aan Z. H. werden ge
schenken, een bouquet en een beeld der za
lige, aangeboden. Do Cappella Sixti-
n a zong haar schoonste zangen en de me
nigte in hot koor was eerbiedig stil; alleen
vanuit de basiliek, waar niemand iets zien
kon van do plechtigheid, drong een gc-
druisch als van de zee tot in het koor door.
Dc zegen met het Allerheiligste werd ge
geven; de stramme Zwitsers cn de Edel-
wachten vielen op hun knieën cn salueer
den....
Daarna steldo de stoet zich op zooals zij
gekomen was, terwijl priesters boeken met
het leven van den Heilige aan do menigte
uitdeelden.
Onder gejuich cn gewuif ging de stoet
weer langs mij heen, cn ik zag den Paus do
kerk uitdragen, zegenend, terug wuivend.
Die oogenblikken, die laatste oogenblik
ken, dat de zwevende troon, verweg als oen
schaduwbeeld door de zonverlichte poort
dc kerk uitgaat, zou men willen vasthouden
en vastleggen voor zijn geheele leven.
Aanloopend achter den stoet kwam ik
weldra in dc voorhof, met Techts de op
gang naar het Vaticaan. Dc Paus was reeds
verdwenen cn achter do kardinalen mar
cheerden edelwacht, palatijnschc garde en
de Zwitsers in dichte gelederen dc trap
pen op.
Toen, heel langzaam als een gordijn, dat
wordt toegeschoven sloten zich dc bron
zen-vleugeldeuren.
In onhoudbare strooiuca perste de me
nigte uit de kerk. Het St. Pietersplein was
reeds zwart van dc menschen, van de velen
die wachtten op de verlichting van dc koe
pel en dc facade ter gelegenheid van dc
Zaligverklaring.
Des avonds om 9 uur ben ik dc verlich
ting gaan bezien. Niet dichtbij, maar vanaf
het bordes der Villa Medici, vlak bij dc
Pincio, met heb beroemde gezicht op St.
Pieter. Files van auto's reden ononderbro
ken af en aan en drommen menschen wa
ren stil van bewondering voor dat gezicht:
do St. Pieter geilluminecrd, niet elcctrisch
(wat „dood" licht is) maar het flakkerende
licht van ontelbare vetpotjes (er waren een
paar honderd man noodig, om alles aan tc
steken). Het was als een vertelsel uit „Dui
zend cn een Nacht", dat een waardig einde
was van dezen dag van sublieme schoon
heid.
