m 20ste Jaargang
MAANDAG 27 MEI 1929
No. 6188
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
BUITENLAND
Wettelijke regeling van den arbeidsduur
in den land- en tuinbouw
BINNENLAND
E ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
jr Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
ranco por postf 2.95 per kwartaal
jt Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
jjgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
oruitbet^ling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen I
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mcdedeolingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
it nummer bestaat uit twee bladen
13881
ondco
BELGIE
De verkiezingen.
Voorloopige uitslagen.
Gisteren hebben in België algemeene
rkiezingen plaats gehod. Volgens de
irloopige uitslagen hebben zij een alge-
ele overwinning voor de regeering opge-
rerd. De Katholieken zijn stabiel geble-
j, doch de socialisten hebben een zestal
jls verloren, terwijl de com munis'ten uit
Kamer verdwijnen. De frondpartij zou
winst van 3 zetels te boeken hebben.
DUITSCHLAND
)e Duitsche socialisten en het leger.
itschland heeft een leger
n o o d i g.
Blijkens een Wolff-telegram uit Berlijn
ift de programma-commissie van de
naa'' itsche sociaal-democratische partij eeni-
veranderingen in het program aange-
tht, waardoor in paragraaf 3 nn wordt
iaard: „De beste bescherming der
sche republiek ligt in een buitenland
politiek, die streeft naar verzoening
landhaving van den vrede. Nog dreigt
ler de machtpolitiek van imperialisti
en fascistische staten met contra-re-
ifciormaire interventies en nieuwe oor-
;n. Duitschland kan als opmarschge-
n| II1 misbruikt en tegen zijn wil in bloedige
m\ wikkelingen betrokken worden. Zoolang
uvl gevaren bestaan, heeft de Duitsche
ibliek een weermacht noodig ter be-
m rming van haar neutraliteit en van de
*tieke, economische en sociale winsten
arbeidersklasse".
Iver de ontwapening wordt gezegd
erplichting van de Duitsche repu
te, om de haar opgelegde ontwapenings-
alingen onafhankelijk van haar politieke
militaire doelmatigheid na te komen
ent de partij niet.
verlangt, een stelselmatige verminde
van Duitschlands bewapeningen en
uit eigen wil, rekening houdend met de
itieke, economische, sociale en finan
ce verhoudingen".
Ie partij verlangt verder, dat de rijks-
de controle zal hebben over alle rijks-
rkwesties en over alle verdragen en
reenkomsten van het legerbestuur,
leze wijzigingen zijn met groote meerder-
goedgekeurd.
'T>
ING.
dooi
SE
gllil
ITALIË
IET VERDRAG VAN LATERANEN.
Door den Italiaanschen Senaat
aangenomen.
Een rede van Mussölini.
I Ie senaat heeft het verdrag van Late-
pyj en met 315 tegen 6 stemmen aangeno-
j T] i. Enkele senatoren, van wie men ver-
:ht had, dat zij tegen zouden stemmen,
van de zitting weggebleven.
[AN, |e rapporteur, senator Boselli, verdedig-
woöl het wetsontwerp tegen de critiek van
ver ele senatoren, waarna Mussolini het
rd om de passage in zijn kamm-
die in enkele kringen der Katholieke
a, k verkeerd is begrepen, nader toe te
N/ ten.
2j£L fussolini verklaarde, dat hij in. de des-
effendo passage slechts heeft willen
ffsterken, dat Bome voor de uitbreiding van
rkest Christendom zeer gunstig was gele-
ok trachtte Mussolini de bezorgdheid
streng religieuso kringen met betrek
tot de opvoeding van de jeugd te doen
[wijnen.
en moet zich, zeide hij, op het zuiver
ctisch standpunt stellen, dat slechts do
t voor het geven van liet onderwijs in
algemeen, zelfs van het godsdienston-
2375 *ij3 kan zorgen. Bij de tegenwoordige
lomische toestanden kan het huisgezin
«tal zeer weinig voor de opvoeding der
leren doen. Hoo overigens de tegen-
regeering over het vraagstuk der
Stukt aeding denkt., bewijst het feit, dat het
ie zelf een Katholieke universiteit
t toegelaten.
ging vervolgens nogmaals de
eelen na, welke de vroegere toestand
den Italiaanschen staat had.
'aar aanleiding van de bewering, tij
de beraadslagingen geuit, dat de vrc-
tasschen den Staat en de Kerk niet van
in duur kan zijn, merkte Mussolini op,
het feit, dat over de verschillende arti-
n van dc verdragen drie jaar lang is
«dslaagd, voldoende waarborgen biedt,
_H de vred,e duurzaam zal zijn. Overigens
JU 'bet geen verwondering baren, indien
Heenings verschillen of conflicten ont-
want het geheele leven is niets an-
1383' i dan actie en reactie. Indien slechts
van weerszijden te goeder trouw wordt ge
handeld, zal men ook in de toekomst aile
moeilijkheden kunnen overwinnen.
Het fascisme heeft de Kerk eerlijk de
hand gegeven, doch denkt er niet aan haar
den geheelen arm te laten.
ROEMENIE
De troonkwestie in Roemenië.
V o o-r go e'd afgedaan.
In de Roemeensche kamerzitting van
Vrijdag is nogmaals de troonkwestie be
sproken, naa-r aanleiding van een vraag
van den gewezen minister Duka, die in
naam der liberale partij den minister-pre
sident Manioe vroeg, hoe de regeering na
het bekende incident in Targovitse tegen
over de troonkwestie stond.
Manioe verklaarde daarop dat de re
geering haar standpunt in de betreffende
kwestie herhaaldelijk geuit had. en wel
niet het minst in den oproep aan de kie
zers, welke met toestemming van het re
gentschap gepubliceerd was.
Hij moest verklaren, dat de troonkwes
tie voor de boerenpartij als ook voor de re
geering beschouwd moest worden als een
eens en voor altijd afgesloten aangelegen
heid. De regeering zou niet dulden, dat de
kwestie door onverantwoordelijke factoren
'steeds weer op het tapijt werd gebracht.
JOEGO-SLAVIE.
De moorfd in de Skoepsjtina.
Heden begint het proces.
Voor de rechtbank te Belgrado begint
heden het proces tegen Poenitsja Rats-
jitsj, wiens moordaanslag in de Skoepjtina
het geheele openbare leven in. verwarring
bracht, de tegenstellingen tusschen Ser
viërs en Kroaten verscherpte, en in laatste
instantie aanleiding was tot de instelling
van de huidige dictatuur in Zuid-S la vië.
Het proces zlal het grootste zijn, dat
ooit voor Servische rechtbanken is behan
deld. De aanleiding tot de schietpartij in
de Skoepsjtina van 20 Juni 1928 wa-s het
voorstel van Ratsjitsj om een onderzoek te
doen instellen naar de verstandelijke ver
mogens van Stephan Raditsj, den leider
van de Kroatische oppositie. Een uiterst
heftige woordenwisseling volgde. Dat was
op 19 Juni. Den volgenden dag, toen de
debatten werden voortgezet, wond Rats
jitsj zich zóó op, dat hij verscheidene
schoten loste op do aanhangers van Ra
ditsj. Stephan Raditsj en zijn neef Paul
Raditsj, alsmede de afgevaardigde Bassa-
ritsjek overleden aan de
RUSLAND.
De strijd 'der Sovjets tegen den godsdienst.
De „Times'-correspondent te Riga
meldt:
De sovjet-regeering heeft het volkscom
missariaat voor onderwijs opdracht gege
ven een speciale nieuwe „inspectie van de
anti-godsdienstpropaganda" met vertak
kingen in do centra van alle districten te
organiseeren, ten einde de nieuwe wet,
welke de vrijheden der Kerk beperkt en
alle godsdienstige propaganda verbiedt te
controle eren.
De autoriteiten hebben een nieuw be
sluit, dat thans aangenomen is, gepubli
ceerd. Het verandert verscheidene artike
len van de grondwet der sovjet-unie. De
nieuwe tekst verheft het atheïsme tot den
rang van staatsbelijdenis door de zinsne
den, welke alle godsdiensten, on het
atheïsme gelijke vrijheid toestonden, uit
de grondwet te lichten en door formeel den
atheïsten het monopolie van het recht om
hun belijdenis te onderwijzen.
Het twaalfde artikel van de grondwet
verleende vroeger asyl a-aji alle politieke
uitwijkelingen uit den vreemde, doch de
nieuwe tekst biedt alleen een schuilplaats
voor buitenlanders, die wegens hun revo
lutionaire handelingen worden vervolgd.
AFGHANISTAN.
HET RAADSEL VAN AMAN OELLAH.
Omtrent het vertrek van Aiua-ri Oellah
uit Afghanistan en zijn aankomst te Cha-
man verneemt de „Daily Mail" nog uit,
Lahore, dat do aankomst te Chaman en
het verzoek aan do Engc'lsche regecring
om een geleide voor een veilige reis van
Chaman naar Bombay, zeer onverwacht
kwamen.
Aman Oellah en zijn, gemalin kwamen
zonder cenigo voorafgaande aankondiging
met een gevolg van 60 personen in auto's
aan. Het gezelschap had slechts weinig
bagage bij zich, daar 48 auto's door Habib
Oellah zijn buit gemaakt..
Do EngelsChc regeering heeft een extra-
trein van Lahore naar Chaman gezonden,
welke den koning en de koningin met hun
gevolg naar Bombay zal brengen, vanwaar
de reis naar Europa zal worden onderno
men. Men neemt aan, dat Kandahar in
brand zal worden gestoken. De bewoners
verlaten de stad. Habib Oellah heeft
Een advies van den Algemeenen R. K. Landbouw-
bedrijfsraad. Een pleidooi voor de Sociaal-
organische gedachte.
Het bestuur van den R. K. Nederl.
Boeren- en Tuindersbond had het voor
ontwerp van wet, houdende bepalingen
ter bescherming van den arbeid van vrou
wen en jeugdige personen in den land
en tuinbouw om advies gezonden aan den
Algemeenen R. K. Landbouw-Bedrijfsraad.
Deze heeft een uitvoerig advies uitge
bracht, waarin niet alleen het vooront
werp zelf besproken wordt, maar het ge
heel e vraagstuk van de wettelijke regeling
van den arbeid in den land- en tuinbouw
onder de oogen wordt gezien.
De Bedrijfsraad betreurt het, dat, al
dus schrijft hij, de arbeidswetgeving van
den land- en tuinbouw, welke tot dusverre
nog een blanke lei had, thans ook in de
sociale wetgeving op den grondslag van
het individualisme wordt ingeschakeld.
Ook hier geen spoor van werkelijke sociale
•hervorming. Het voor-ontwerp is geheel
geschoeid op de leest van de oudere, voor
de industrie geldende arbeidswetten. Wij
vragen ons af, of het niet hoog tijd is;
dat de Katholieke organisaties van boeren
en tuinders en land- en tuinbouwarbeiders
de arbeidswetgeving gaan dringen in een
anderen koers, in de richting der sociaal-
organische gedachte. De gelegenheid om
daartoe te komen is thans bij uitstek gun
stig. Uit de besprekingen, die indertijd
^gehouden zijn in dén Hoogen Raad van
Arbeid over bet bij dien Raad aanhangig
gemaakte voorontwerp Landbouwarbeids-
wet is gebleken, dat een groote meerder
heid de voorkeur gaf aan eigen bedrijfs
regelingen onder rijkstoezicht boven 'n al
gemeene regeling van den arbeidsduur in
den land- en tuinbouw.
De Bedrijfsraad geeft den R. K. Nederl.
Boeren- en Tnindersbond de volgende
regeling in overweging:
I. Dc Land- en Tuinbouwarbeidswet,
bepaalt zich tot het vaststellen van al
gemeene normen, zooals:
a. het totaal aantal uren, dat per jaar
in de land- en tuinbouwbedrijven in loon
dienst gewerkt wordt;
b. algemeene regelen betreffende den
arbeid van kinderen, jeugdige personen
en vrouwen;
c. algemeene voorschriften tot het te
gengaan van gevaar voor de zedelijkheid
de gezondheid of het leven der arbeiders.
II. De verdeeling van het totaal aantal
arbeidsuren over de verschillende tijden
van het jaar wordt binnen de grenzen
van de wettelijke norm overgelaten aan
het georganiseerde bedrijf zelf, door mid
del van hetgeen wij thans de collectieve
arbeidsovereenkomst noemen. Deze ar
beidsovereenkomst wordt dus uitgebouwd
tot een bedrijfsregeling
III. De mogelijkheid bestaat natuurlijk,
dat hier of daar do boeren en tuinders
en/of de land- en tuinbouwarbeiders niet
of niet voldoende georganiseerd zijn om
zelfstandig een zoodanige bedrijfsregeling
te maken. Ook kan het zijn, dat een enke
len keer de organisaties niet tot over
eenstemming kunnen komen omtrent den
inhoud der bedrijfsregeling. In die ge
vallen behoort er een instantie te zijn,
welke dan de taak der organisaties over
neemt en tot uitvoering brengt. Deze
instantie zou men kunnen noemen land
bouw- resp. tuinbouwcommissie.
IV. Te dien einde zullen er gewestelij
ke landbouw- resp. tuinbouwcommissies
(de begrenzing van do gebieden zal niet
moeilijk te vinden zijn) moeten worden
in het leven geroepen, die bij falen in eer
ste instantie van het particulier initia
tief zelf voor de betrokken streek een be
drijfsregeling zullen samenstellen.
V. Deze gewestelijke commissie worden
derhalve met zekere publiekrechtelijke be
voegdheden bekleed hetgeen thans onder
vigeur van het huidige art. 194 der Grond
wet („De wet kan aan andere dan in de
Grondwet genoemde lichamen verordenen
de bevoegdheden geven") in ieder geval
mogelijk is.
VI. Deze gewestelijke commissies zou
den moeten worden samengesteld:
a. uit vertegenwoordigers van die or
ganisaties van boeren en tuinders en land
en tuinbouwarbeiders, die bij algemeenen
maatregel van bestuur hiervoor zullen
worden aangewezen;
b. uit een (bijv. den voorzitter) of meer
personen, aangewezen door den met do
uitvoering van de wet belasten minister.
VII. "Wat betreft de controle, uit te
oefenen op de naleving van de bedrijfs
regelingen, deze zou zeer wel in handen
kunnen worden gelegd van het georgani
seerde bedrijf zelf, al dan niet met assis
tentie van do rijks-arbeidsinspectie.
Dit advies is door den R. K. Nederl.
Boeren- en Tuindersb. voorgelegd aan de
gewestelijke organisaties (Noórd-Brabant-
sohe Chr. Boerenbond, Limburgsche Land
en Tuinbouwbond, Aartsdiocesano Boeren-
en Tuindersbond in het bisdom Utrecht
en Land- en Tuinbouwbond in het bisdom,
Haarlem).
Gahzni op weg naar Kandahar ingeno
men. Zijn strijdmacht wordt op 40.000 man
geraamd.
MEXICO.
Nog steeds gevechten.
V ij ft ig op-s tand1 edi i-ng-e n
gedood.
Telegrammen uit Mextitacan in den staat
Jalisco melden, dat 50 opstandelingen bij
een gevecht van twee uren tegen de regee-
ringstroepen onder generaal Saturnino
Cedïïlo gedood zijn.
VOOR HET NEDERLANDSCH
COLLEGE TE ROME.
„De gouden keten, die Rome en
Nederland bindt, zal door het
Nederlandsch priestercollege te
Rome aan glans en hechtheid
nog toenemen".
Paus Pius KI tot do Nationale
Nederlandsche Bedevaart.
Wie geeft er een gave in klinkenden
munt voor kefc Nederlandsch College te
Rome 1 Wij zullen do ingekomen giften
in ons blad verantwoorden.
De „Maasbode" vernam nog de volgen
de bijzonderheden omtrent het te bouwen
Nederlandsch College te Rome.
Het nieuwe collego zal verrijden op een
buitengewoon mooi gelegen punt van Ro
me, in de nabijheid van den Palatijn met
keizerspaleizen, 'het Rorum Romanum. het
Colosseum enz. Het is gelegen, rnstig,
hoog, gezond met vlak erbij het mooie
archeologische park van do Caracalla-ter-
men. 't Biedt een heerlijk uitzicht op ar
cheologisch© plekken en ruïnes van Rome
en in do verte de schitterende streek der
Albaansche bergen. Architect is do inge
nieur Alexander Villa, do. bouwmeester
van het groote nieuwe general aatshuis der
UrsuHnnen to Rome en van vele andere
kerkelijke inrichtingen.
Het gebouw zal wegens de nabijheid der
majestueuse ruïnes van keizerpaleizen,
termen, colloseum, enz. in strengen stijl
worden opgetrokken.
Boypn een hoog souterrain komt het
parterre met groote hal, waaromheen eet
zaal, recreatiezaal, spreekkamers on aan
de achterzijde do kapcL Do eersto verdie
ping zal de ontvangst-vertrekken en dc
kamers voor den rector bevatten alsmede
de logeerkamers. Do tweede verdieping
zal de kamers der studenten bevatten
rondom do bibliotheek, die dezelfde ruim
te zal hebben als d© hal in het parterre.
Een prachtig terras komt daarboven. Er
zullen kamers zijn voor ongeveer 15 stu
denten. De zalen worden zoo groot dat
er voor 25 a 30 plaats is, terwijl, wanneer
het noodig zal blijken, kamers voor do
studenten bijgebouwd kunnen worden,
daar waar nu 'het terras is.
H. M. de Koningin.
Te-rug in ons lamtl.
H. M. de Koningin is Zaterdag in den
namiddag uit het buitenland aangekomen
aan het Centraal Station te Utrecht, om
vandaar per auto naar Soestdijk door to
reizen.
Tegen half 5 arriveerde H. K. H. Prin
ses Juliana, vergezeld van een hofdame,
<>er auto uit Soestdijk. Zij werd in de
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Het verdrag van Lateranen door den
Italiaanschen Senaat aangenomen.
Aman Oellah naar Parijs of Berlijn?
Moir en Owen, de vermiste Australische
vliegers zijn gevonden. (Luchtv., 2de blad).
Bij autowedstrijden in de buurt van Zit-
tau zijn vier personen gc-dood en twaalf
gewond. (Buitenl. Berichten, 2de blad).
Groote bioscoopbrand in een Chineesche
stad. (Buitenl. Berichten, 2de blad).
BINNENLAND.
Groote fabrieksbrand te Beek en Donk.
(Gem. Berichten, 2de blad).
Bosch, en heidebrand. (Gem. Berichten,
2de blad).
In het Rechterdiep bij Kampen is een
melkwagen met twee paarend van een pont
afgereden. De bestuurder is verdronken.
(Laatste Berichten).
OMGEVING.
Zes plechtige Eerste H. Missen in onze
omgeving.
eerste klasse wachtkamer ontvangen door
den kofdignitaris Jhr. Storm van 's-Gra-
venzandc.
Ruim half 5 arriveerde de trein uit
Zwitserland en weldra stapte H. M. de
Koningin, die er welvarend uitzag, op het
perron, waar 'een hartelijke ontmoeting
plaats had tusschen Moeder en Dochter.
Onmiddellijk daarna begaven de hooge
gasten zich naar de auto's, na op het
perron en buiten het station hartelijk te
zijn toegejuicht.
Zoodra dc auto-stoet zich in beweging
zette, klonk het hoera-gcrocp weer luid-op
en het duurde gedurende den geheelen
tocht dwars door de stad.
'Aanstonds werd naar Soestdijk gere
den, waar de Koninklijke Familie eenigen
tijd bijeen zal zijn.
R. K. Bond van Woningbouwverenigingen
in het bisdom Haarlem.
Zaterdag vergaderde lx>vengcnoemde
bond in restaurant „De Greef" te 's-Gra-
venbage.
Na opening door den voorzitter, den
heer J. J. Velt van Zaandam, werden de
notulen gelezen en de gebruikelijke jaar
verslagen van secretaris en penningmees
ter uitgebracht.
De begrooting voor 1929 werd in ont
vangst en uitgaven vastgesteld op 316.
Do beide aftredende bostuursleden, do
heeren K. C. Donzen van Haarlem, en H.
Goedhart, penningmeester, Amsterdam,
werden bij enkelvoudige candidaatstclling
herkozen.
Op voorstel van het bestuur werd de
contributie verlaagd en voor de aangeslo
ten vercenigingen vastgesteld op 7.50
grondcontributie, plus 3.voor dc eerste
voltallige 25 woningen en voor elke 25 wo
ningen daarboven 0.50. Het aantal wo
ningen naar boven afgerond.
Uit het jaarverslag van den secretaris
stippen wij aan, dat bij den Bond thans
zijn aangesloten 23 woningbouwvereenigin-
gen met een totaal van 3956 woningen in
exploitatie.
Do zeereerw. hcor rector Bots, van Am
sterdam, was do geestelijk adviseur der
organisatie. Mr. Tcpe to Leiden verleende
ook in het afgoloopcn jaar wederom be
langloos zijne medewerking als rechtskun
dig adviseur.
Verschillende aangesloten vercenigingen
ontvingen advies cn bijstand irf verschil
lende zaken of geschillen met rijk, ge
meente of cventueele huurders.
Nog kon met vreugde worden geconsta
teerd, dat, overeenkomstig de actie van
den Bond, in het urgenticprogram van de
R. K. Staatspartij oen afzonderlijke para
graaf werd opgenomen over de Volkshuis
vesting.
Zeer geanimeerde besprekingen werden
gevoerd over dc werkzaamheden van de
bekende commissie Vliegen cn over de ge
volgen welke dit kan hebben voor dc wo
mngbouwvereenigingen. Het bestuur zal in
deze diligent blijven.
Zeer krachtig zal actie worden gevoerd
voor uitbreiding van het aantal aangeslo
ten woningbouw vcreenigingen en verder
landelijk centralisatie.
Na afloop der vergadering maakten dc
talrijk opgekomen afgevaardigden geza
menlijk eene excursie naar het Vredespa
leis.
