P
VRIJDAG 24 MEI 1929
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
|20ste Jaargang
No, 6l8ö
kerij
Tarl ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Api oor beiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
jj onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
anco per post...f 2.95 per kwartaal
nhuj d Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
(B« n'jgbaar tegen betaling van 50 et. per kwartaal, bij
iruit'betaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mcdcdcclingcn wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingelf worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
nummer bestaat uit drie bladen
Hooc Socialisme en Communisme.
ondtj
Tc Amsterdam is door mr. Goseling een
litieke rede gehouden, waarin deze pas-
eiste 6e voorkwam:
Het socialisme doet in zijn icleecnver-
rnhei rei<Jing ten slotte niet anders dan den
-?(Ve' e3 effenen voo het communisme, gelijk
verkeerd begrepen vrijheidsgedachte.
- Kwclkc aan het liberalisme als stelsel ten
-I ondslag ligt. al die onvrije vrijheden
aaM ft, denken en handelen der menschen
f.
Hij eeft
li
voorbereid. Nooit zal derhalve noch
ralisme, noch socialisme een werkelij-
tegenweer kunnen bieden tegen de
BBunistische strevingen, omdat men nu
iaal niet wasdom kan voorkomen door
-ortels te voeden.
ii, Ki ITant het communisme is niet een felle
Oegs |jjd om de macht te brengen aan het
Het is een volslagen geestelijke ver-
jging, die als een overal doordringende
nrolk over Europa trekt en wegvreet
vernietigt elk positief Godsgeloof, elk
iel voor een hoogere orde. En eerst als
alles in voldoende mate vernietigd is,
is een volk rijp voor de zegeningen van
communisme. Zoo is het doelbewuste
len zoo wordt het uitgevoerd met de
25.50- st geraffineerde middelen.
'^kt® jet, js geen brandkastpolitiek, wanneer
klem op den aard van dit gevaar
f 3^ «lt gewezen. De inhoud van die kasten
bonkjj trouwens onder communistisch regiem
—67 c scli niet verdeeld worden. De kinderen
duisternis zijn voorzichtiger en slim-
Van de machtigsten onder de magna-
pjn er reeds ingelijfd in de „organisa-
Het is de onafwendbare conclusie uit
erbijsterende verwording om ons heen,
doelbewust wordt bevorderd,
ing. Wie zich daarvan doordringt, begrijpt -
slechts met geestelijke middelen weer-
4»d kan worden geboden. Die middelen
3.0 zeker niet uitsluitend en zelfs niet
de eerste plaats op politiek terrein,
i. Vr ar de eenheid der Katholieken op dit
is een onmisbare voorwaarde om
doorwerking mogelijk te maken en te
bekeren.
daarom blijft onze eenheid een zegen
ons land".
Pon^ Dc Gelderlander" merkt bij dit citaat
echt op, dat hier in enkele lijnen de be-
;enis van den verkiezingsstrijd zeer duï-
Ijjk wordt aangegeven.
Wij moeten inderdaad den verkiezings-
jjd ook bezien als een strijd tegen „den
d doordringenden gaswolk" van het
Imunismc.
dien strijd is van zulk 'n groote be-
ucnis een in principieele eenheid sterke
K. Staatspartij.
Socialisme cn Liberalisme voeden
Is mr. Goseling zeer juist zeïde de
btels van het Communisme,
ürect of indirect n.l. door steun aan
eigen Katholieke partij te onthouden
cialisme of Liberalisme te versterken, zou
om de hier nu genoemde reden voor
Katholiek zijn een onverantwoorde-
te daad.
reb;
veiling
1.50-
kon
29 p«
i KG
ki oï
1 M<
t rijï
IJ
kon
40- El1
VAN HET VATICAAN
PAUSEN VERSCHIJNEN BUITEN
HET VATIC A AN.
Nog eenigen tijd uitgesteld.
Door liet Vaticaan wordt verklaard, dat
niet is vastgesteld, wanneer de Paus
het eerst het Vaticaan zal verlaten.
„Osservatore Romano" wijst er op, dat
Lateraanverdrag nog niet is goratifi-
rcl en de Paus derhalve den dag, waar-
hij voor de eerste maal het Vaticaan zal
laten, nog niet heeft kunnen vaststel-
Intussclicn verluidt in kringen van het
caan dat de paus op 6 Juni a.s. bij de,
aments-proccssio tegenwoordig zal
Geschenken voor den Paus.
Dc Belgische regeering heeft besloten,
heiligen Vader een geschenk aan te
en, ter gelegenheid van het priesterju-
van Zijne Heiligheid.
Thans wordt vernomen, dat dit geschenk
zal bestaan uit een magnifieke kristallen
bloemenvaas, afkomstig uit de wereldbe
roemde fabrieken, de cristalleries du Val
St. Lambert.
Dc „Daily Mail" verneemt, dat een ka
tholiek Engelsch edelman bezig is, een
fonds te vormen, ten einde den vermaarden
parel, de „Southern Cross", aan den paus
ten geschenke tc geven als huldeblijk der
Engelsche katholieken.
Deze parel, die op een waarde van
120.000 gulden wordt geschat, is een won
der zonder gelijke. Hij bestaat uit negen
van nature aaneengegroeide parels, die
door hun rangschikking den vorm vertoo-
nen van een kruis. Degenen, die dit
kleinood aan Pius XI willen vereeren, oor
dcelen dat het een waardig geschenk zou
zijn ter herdenking van het eeuwfeest van
de katholieke emancipatie in Engeland en
Ier gelegenheid van 's pauserf pricsterjubi-
DE HERSTELKWESTIE.
DE HERSTELBESPREKINGEN.
De voorstellen der geallieerden.
De „Times" acht ze voor
Duitschland onaannemelijk.
De „Times" brengt een uitvoerig arti
kel, waarin dit blad erkent, dat de nieuwe
voorstellen in verschillend opzicht een ver
slechtering voor Duitschland beteekencn
cn enkele punten bevatten, die van Duit-
Bche zijde als onaannemelijk worden be
schouwd. Het betrekken van de vergoe
ding voor de in België achtergelaten mark-
biljetten bij het nieuwe voorstel wordt,
evenals tevoren, van Duitsche zijde beslist
verworpen. Het schijnt, dat dc Duitschc
delegatie geneigd is, het geheele plan tc
verwerpen, indien aan de aanvullende
cischen der geallieerden wordt vastgehou
den. Ook de vaststelling van het tijdstip,
waarop do annuiteiten beginnen tc loopen,
baart moeilijkheden, aangezien men van
Duitschland erop had gerekend, dat dit
tijdstip op 1 April vastgesteld zou worden,
in overeenstemming met het Duitsche be-
groo tings jaar. De wijziging in de wijze van
betalen en de daarmee gepaard gaande
verhooging van de Duitsche verplichtingen
acht de „Times" eveneens onaannemelijk
voor de Duitsche delegatie.
Over heb algemeen is dc indruk, dat dc
nieuwe voorstellen van Duitsche zijde be
slist ongunstig worden beoordeeld, doch
dat de Duitsche delegatie er in ieder ge
val waarde aan heeft gehecht, vast te stel
len, dat zij het nieuwe plan niet als een
ultimatum zal beschouwen en nadere be
sprekingen met de vertegenwoordigers der
schuldeischersstaten verwacht. Iedere dag
meer voor de onderhandelingen, aldus be
sluit de „Time's" maakt het afbreken der
conferentie onwaarschijnlijker.
Een der Duitsche gedelegeerden neemt
ontslag.
Officieel wordt gemeld, dat directeur-
generaal Yoegler aa-n de rijksregeering
heeft meegedeeld dat hij zijn functie van
deskundige in de Parijsche commissie van
deskundigen heeft neergelegd.
Als zijn opvolger is benoemd Gelieimrat
Castl.
Volgens een Berlijnsch mïddagblad mo
tiveert Voegler zijn aftreden aldus, dat. na
afwijzing van het betaling§-moratorium
thans elke verdere discussie te Parijs over-
bodig is geworden.
DUITSCHLAND
De Mei-onlusten te Berlijn.
Gearresteerden vrijgesproken
Voor dc uitgebreide schepenrechtbank
te Berlijn hadden zich gisteren drie jeug
dige metaalbewerkers te verantwoorden,
die sedert 3 Mei j.l. in hechtenis zaten en
er van beschuldigd werden op 2 Mei tijdens
de onlusten in Neukoeln verzet tegen do
politie tc hebben gepleegd.
De beklaagden verklaarden, dat zij toe
vallig passeerden en in de samenrotting
tegen hun wil verzeild waren geraakt. Hun
verklaring kon niet met bewijzen weerlegd
worden en ook de politicambtenaren, die
hen gearresteerd hadden, konden niet met
zekerheid getuigen, dat de beklaagden
schuldig waren. Dc rechtbank sprak hen
allo drie vrij.
FRANKRIJK.
De waardigheid van „maarschalk van
„Frankrijk".
In den Franschen ministerraad is giste
ren besloten, do waardigheid van Maar
schalk van Frankrijk te doen verdwijnen
door uitsterving. De laatste maarschalk
was Foch.
JOEGO-SLAVIE.
Nieuwe politieke arrestatie?
Naar verluidt, zou dc beleende politicus,
Wladimir Matsehek, de opvolger van den
Kroatenleidcr Raditsj, tc Agram gearres
teerd zijn.
Bevestiging van dit bericht was voorloo-
pig nog niet tc krijgen.
RUSLAND
Coritra-revolutionnair complot.
Doodvonnissen en gevangenis-
s t
f f r
Een communique uit Moskou zegt, dat
het politieke staatsdcparteinent bij het
spoorwegbedrijf en de goud- en plalina-
industrieën contra-revolutiounaire organi
saties heeft ontdekt, die er naar streefden
het Sovjetbewind omver te werpen door
daden van geniepige sabotage en desorga
nisatie met behulp van buitenlaudsche
medeplichtigen. Drie leiders v.erden ter
dood veroordeeld en geëxecuteerd, de an
dere werden tot verschillende gevangenis
straffen veroordeeld.
AFGHANISTAN.
AMAN OELLAH GEVLUCHT.
De ex-koning van Afghanistan Aman
Oellah is, vergezeld van zijn echlgenoote
Soeraya en zijn broer Inaya Oellah gis
termiddag een uur onverwachts te Gha-
man aan de Britsch-Indische grens aange
komen.
CHINA.
De strijd in het Zuiden.
V ij f cl u i z e n< d soldaten v a n
Kwangsi geven zich over.
De consulaire ambtenaren werden ervan
verwittigd dat 5000 soldaten uit Kwangsi
zich op 25 mijl ten noordwesten der stad
hebben overgegeven. Men gelooft dat deze
overgave wijst op dc inecr,; -iting van /Ie
beweging van Kwangsi. tegen Kan tón.
Het militaire hoofdkwartier te Kantou
beweert schier de helft van het leger van
Kwangsi in een twcedaagschen slag ge
vangen te hebben genomen de troepen
van Kwangsi zouden op alle fronten te
rugtrekken.
De nationalistische regeering wil Feng uit
het land zetten.
Dc Centrale Uitvoerende commissie, liet
hoogste orgaan van de nationalistische re
geering, heeft besloten op advies van de
Koeomintang, generaal Feng Joe Siang
uit het land te zetten en. een strafexpedi
tie tegen hem en zijn volgelingen af te
zenden.
MEXICO.
De burgeroorlog in Mexico.
De balans.
Men heeft vastgesteld, dat de burger
oorlog in Mexico 4000 dooden en 11.000 ge
wonden heeft geëisöht en dat dc kosten
meer dan 10.000.000 pond sterling hebben
bedragen.
DE STEMBUS OP 3 JULI.
Partijtje spelen.
De ..Maasbode" bevat een artikel over de
vele kleine partijtjes, die elkaar dc hon
derd Kamerzetels betwisten. Het blad wijst
er op, dat de R. K. Volkspartij, welke als
Volkspartij de oudste brieven heeft, reeds
weer een groepje dissidenten kan nawij
zen, die de spoeling nog wat dunner zul
len maken voor deze groep katholieken,
welke nog altijd de eenheid der katholieke
Staatspartij blijven offeren aan persoon
lijke ambities en eigen inzichten.
Naast haar is nu een tweede en helaas
ook een derde groepje ontstaan, dat op
eigen avontuur uit wil.
Vooreerst do „sociaal-economische volks
partij", die zonder andere pourparlers dan
een berichtje in het roode hoofdorgaan van
de laatste dagen in het strijdperk is getre
den eri van welke we alleen weten, dat zij
bestaat uit „moderne katholieken". (Do
candidaten zijn. althans meerdere, niet
Katholiek! Deze partij als een afbrok
keling van de R. K. Staatspartij te beschou
wen, berust o.i. op oen vergissing.
Red. L. Crt-.). Of we hier misschien te doen
hebben met dezelfde groepecring, dio in
Maart j.l. als „Onafhankelijk Katholiek
Staatsverband" werd aangediend en waar
van het program clandestien werd overge
legd, is moeilijk uit te maken. In elk ge
val komt dit „Verband" niet met name
onder de mededingende leveranciers van
candidatenlijsten voov.
En voorts blijkt er tegen de verwach
ting in, toch gevolg te zijn gegeven aan de
inluiding eencr zich afscheidende verkie
zingsactie onder dc katholieke landbou
wers. Terwijl Braat cn zijn vroegere fractie
genoot der Tweede Kamer, dc lieer dc
Boer, thans als elkanders tegenstanders
ieder een eigen boeren-partij aanvoeren,
heeft ook een groCp katholieke landbou
wers in de drie Zuidelijke kieskringen het
wenschelijk geacht, haar geluk .op eigen
gelegenheid te gaan beproeven.
Meer dan dc „Sociaal-economische Volks
partij" lijkt ons deze R. K. Boerenpartij
een gevaar voor dc katholieke eenheid,
vooral als precedent, van een op de spits
gedreven groepsbelang.
Naar het miltioen.
De voorzitter der R. K. Staatspartij,
Jhr. mr. Ch. Ruys de Beerenbrouck, heeft,
als gemeld, to Amsterdam de verkiezings
campagne geopend. Hij zei o.a.:
Als de grootste tegenstanders wilde
spr. beschouwen die Katholieken, welke
hun stem te onbelangrijk vinden om haar
uit te brengen. Deze stemmen zijn geen
verlies, maar gedorvcn winst. Laksheid en
onverschilligheid moeten bestreden wor
den.
„Ieder moet werken zóó, dat geen en
kele Katholieke stem verloren ga.
..Wij kunnen sterk staan in onze een
heid, waarheid cn vrijheid. Door verbre
king van onze eenheid zou niet alleen de
vrijheid der Kerk, maar ook onze staat
kundige invloed worden verspeeld. Een
katholieke stem, bewust uitgebracht, be-
teekent een moreelc waarde voor dc ge
meenschap".
Dc vorige maal brachten we het tot bij
de 900.000 stemmen. Thans moet het -doel
wit het millioen zijn. Er zijn weer veel kie
zers bijgekomen cn vorigen keer bleven nog
duizenden weg of stemden ongeldig.
Naar liet millioen! Als alle katholieken
hun plicht doen is dat doel te bereiken.
Collectief contract voor de havenbedrijven.
Overeenstemming tusschou
de onderhandelende besturen.
Dc onderhandelingen tot het aangaan
van een collectief contract voor dc haven
bedrijven tc Amsterdam en Rotterdam tus-
schen dc .Scheepvaart Vcreeniging „Noord"
en „Zuid" eenerzijds en den Centralen
Bond van Transportarbeiders, den Ned.
Bond van Chr. Faibriclos- cn Transportar
beiders en den Ned. R'.-K. Bond van
Transportarbeiders „St. Bonifacius" an
derzijds zijn thans beëindigd. Tusschen dc
onderhandelende besturen van de partijen
is nu overeenstemming bereikt over de
grondslagen van een collectief contract
voor den duur van twee jaar. Een en ander
zal ter goedkeuring aan dc verschillende
vereenigingen worden voorgelegd.
Een oesterkweekerij te Oostmahorn?
B ij w ij z o van proef een aantal
dieren uitgezaaid.
Naar de „Tel." verneemt, zal, wanneer
de proeven slagen, te Oostmahorn een ge
heel nieuw bedrijf worden gevestigd.
Door een oesterkweeker uit Zeeland is
eenigen tijd geleden geconstateerd, dat dc
zeebodem langs den dijk bijzonder ge
schikt is voor het kweeken van oesters.
De firma Van der Wal te Z,wolle heeft
nu de vorige weck over een kleine uitge
strektheid ten «Zuiden van den landings
steiger te Oosfmahoni vijf ton oesters la
ten uitzaaien. In September a.s. zal een
onderzoek worden ingesteld naar den groei
dezer weekdieren. Valt dit onderzoek gun
stig uit. dan ligt het in het voornemen, een
kwart millioen oesters uit te zaaien.
Er moet zich reeds een concern hebben
gevormd, dat zal trachten, een nieuw
Noord-Ncderlandsch oesterkweekerijbedrijf
in het leven tc roepen.
Actie onder de sigarenwinkeliers.
Men verzoekt om opname van liet vol
gende:
De sigarenwinkels maken momenteel ecu
crisistijd door. Men zou dit niet zeggen,
wanneer men enkel let op de statistische
gegevens, betreffende het verbruik van
sigaren, sigaretten en tabak, welke cijfers
hier te lande nog steeds een aanmerkelijke
stijging vertoonen.
Er heeft zich daarnaast echter een
moordende concurrentie ontwikkeld, die
maakt, dat ondanks den verhoogden om
zet, dc bedrijfsresultaten vaak zeer slecht
zijn. De zaak wordt nog bedenkelijker
doordat die moordende onderlinge concur
rentie dikwijls tevens een unfaire is. En
deze wordt tegen iedere bedoeling in zeer
in dc hand gewerkt door de bandcrollc-
bclasting. De kwestie is n.l. deze:
Door do banderolles hebben dc tabaks
producten als het ware hun officieelcn
prijs gekregen. Nu worden cr helaas fabri
kanten gevonden zij bchooren tot do
hooge uitzonderingen die cr zich toe
leenen hunne sigaren te laten bandcrol-
lceren tegen een hoogcren prijs dan het
product feitelijk waard is. Dc truc, die
door dc oneerlijke concurrentie wordt toe
gepast, is dan dc volgende:
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Waarschijnlijk zal Z. H. dc Paus op Sa
cramentsdag het Vaticaan nog riet verla
ten.
Aman Oellah is uit Afghanistan ge
vlucht.
Dc Zeppelin is gisteren- opgestegen en
hedenmorgen vlot te Fricdrichshafen ge
land. (Luchtv 3e blad).
Men biedt sigaren of sigaretten van be
kende en onbekende merken aan legen
een lagcren prijs dan zij gebanderollccrd
zijn. De bekende merken zijn voor den
klant het lokmiddel en is hij daardoor een
maal den winkel binnen, dan wordt hij
verleid ook dc onbekende merken Ie koo-
pen, die aan dc bekende schijnbaar gelijk
waardig zijn. Dit zijn dan echter de mer
ken met een verkoopwaardo van wellicht
G ets., doch gebanderollccrd aan 11) cis.
Verkoopt de winkelier deze dan tegen s
ets., dan maakt hij genoeg winst om dc
korting op dc bekende merken goed to ma
ken. waarvan de argelooze koopcr dan na
tuurlijk de dupe is.
Dit stelsel van kortingen op tabalcspro-,
duclen om klanten te lokken heeft echter
ook de bona-fide winkeliers noodgcr!won
gen medegeslcurd. die, zich Jiiel lconónde
tot dergelijke minderwaardige praktijken,
evenmin als de bekende fabrikanten, hunne
reëele winst zien verdwijnen als gevolg
van de toegestane kortingen.
Hot systeem heeft intusschcn een der
gelijke uitbreiding gekregen, dat de funes
te gevolgen zich op bedenkelijke wijze
doen gevoelen. De bedrijf suit komsten voor
de sigarenhandelaars zijn dan ook zoo
slecht geworden, dat. men gerust van een
ernstige crisis onder deze middenstanders
spreken mag.
Om dit kwaad Ie keereri worden thans
pogingen in liet werk gesteld om de regee-
ring te bewegen maatregelen in het leven
te roepen, die in dc toekomst Moet voor
komen, dat tabaksarlikelen beneden den
officieelcn bandcrollcnprijs worden ver
kocht.
Tovens zouden betere controle-maatre
gelen moeten worden getroffen ten aan
zien van rcchlstreeksehc levering -van fa
brikanten cn grossiers aan particulieren,
waarvoor volgens dc huidige wel
dubbele accijns moet worden betaald, doch
waaraan nagenoeg niemand zich houdt, of
wel zou deze levering wettelijk verboden
moeten worden wanneer geen afdoende
controle-maatregelen mogelijk zijn.
Aangezien zoowel de winkeliers als «le
tabaksfabrikanten van den bcstaanden
mistoestand Ie lijden hebben en het groot
ste belang hebben bij de sancering van den
tabakshandcl in het klein het aantal bij
deze kwestie bel rokkenen is zeer groot
vertrouwen de initiatief-nemers dezer ac
tie, dat ook de rogecring voor deze aan
gelegenheid te winnen zal zijn en paal en
perk zal willen stellen aan hot geknoei met
prijzen, waaraan zij zelf door do bandrrol-
lecring een officieel cachet heeft gegeven.
B. cn W. van Hilversum hebben dc:i
gemeenteraad voorgesteld aan het Gooiseh
Kanalencomité ten 'behoeve van den aan
leg van het kanaal v an Uil v e r s u m
naar dc V echt een subsidie te verico
nen van 30 pet. vaïv do op 1.350.000 ge'-
raamdo kasten, tot een maximum van
405.000 cn te besluiten het kanaal na zijn
voltooiing in beheer cn onderhoud tc ne
men.
In de gisteren gehord t. verga k ring
van den gemeenteraad v. M i cl cl e 1 b u r g
kwam aan de orde het voorstel van 1». m
W. om een credict te verleen en voor liet
maken van brandvrije bergruimte voor be
langrijke documenten. Bij de discussies
werd gevraagd, of nu ook het stadhuis
voor brand voldoende beveiligd is.
De voorzitter antwoordde, dat -les
avonds de concierge steeds controle houd',
in alle vertrekken.
Tusschcn het bestuur van «de Fric-
scho Coöperatieve Zuivel-cxportverecni-
ging cn de betrokken arbeidersorganwt-
ties is overeenstemming bereikt in zake
dc loonregeling voor 1929. De fa
brieksbesturen zijn accoord gegaan met de
opvatting der arbeidersorganisaties, dat
de uitspraken van dc arbitragecommissie
niet zullen gelden tot vaststelling van dc
marge tusschen stads- en plattclandsloo-
nen. Dc marge is voor dit jaar vastgesteld
op 3.75 per week.
Bij de Nedcrlandseho 8 e i n t o e-
stellenfabriek (Radio N.8.F.) to
Hilversum is een dezer dagen dc tv oedui
zendstc arbeider aangenomen.
