20ste Jaargang
DONDERDAG 23 MEI 1929
No. 6185
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
NIEUW FEUILLETON
BUITENLAND
BINNENLAND
UIT DE OMGEVING
3)e
E ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
oor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
ij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
ranco per postf 2.95 per kwartaal
let Geïllustreerd Zondagsblad is voor d^ Abonné's ver-
rijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
loruibbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Medcdcclingcn wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste' 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur on
verhuur, koop en verkoop f 0.50
it numme" bestaat uit twee bladen
Een statistiek.
Statistieken kunnen waardevolle in-
pssante gegevens verstrekken.
Maar men moet altijd met het bouwen
conclusies daarop heel voorzichtig
Oók al zijn die statistieken betrouw-
tar.
Wat niet kan worden gezegd van alle
jtistieken
Zoo komt er wel eenige twijfel bij ons
als we een statistiek lezen in enkele
iter bladen, overgenomen uü. heb „Zeit-
fcrift- für padagogische Psyochologie",
limit zou moeten blijken een nauw ver-
tusschcn maatschappelijken welvaart
louders en begaafdheid der kinderen.
Ie nemen daarvan wèl iets aan. Gebrek
het voor lichamelijk onderhoud noo-
voedsel, gemis aan menschwaardige
pving, ontbering van frissche levens-
tgd kan den opbloei van het geestes-
zelfs in den kiem neerdrukken.
k mogelijkheid ontkennen wij volstrekt
i
laar eerstens: deze mogelijkheid wordt
in altijd werkelijkheid. En vervol-
e hierop komt het vooral aan
iasheid zou 't zijn, te denken, dat
eerdere welvaart der ouders in stij-
ade lijn oorzaak zou zijii van mee r-
re begaafdheid der kinderen!
De werkelijkheid doet 't ons héél an-
zien!
Wel komt 't voor, dat- meerdere wel-
irt der ouders het mogelijk of zeker ge-
kkelijker maakt de begaafdheid der kin-
ren, zoo deze aanwezig is, tot zoo
iot mogelijk resultaat te leiden. Vooral
irheen was dit zoo. In onzen tijd is dn
eel verandering en verbetering ge-
Zorg der ouders en arbeidslust der kin-
opgevoed in een waarachtig
dsdienstig milieukunnen nog
een slagboom vinden in geldgebrek.
ar de maatschappelijke verhoudingen
toch gelukkig nu wel zoo, dat daar-
als regel, zoo niet al heb bereikbare,
toch heel veel kan worden verkre-
uit een bij de kinderen aanwezigen
lüeg.
De slag beginnen.
.jffet Volk" schreef Dinsdag:
Van het partijsecretariaat ontvingen
wij het bericht, dat in alle IS kies
kringen de inlevering der candidaten-
lijstcn van de S. D. A. P. normaal ver-
loopen is.
De slag kan dus over de geheele
linie beginnen.
Ook bij ons is de inlevering der candi-
tenlijsten normaal verloopen wat
ast vanzelf sprekend is.
ook bij ons kan dus de slag over de
ïeele linie worden begonnen.
Wij willen vertrouwen, dat dit ook ge
uren zal
Laat althans bij ieder onzer twee din-
vaststaari. Deze twee zijn:
lo. Hij (zij) gaat zelf beslist stemmen
als Katholiek goed stemmen.
!o. Hij (zij) oefent althans onder dege-
d, met wie dagelijks wordt omgegaan en
Katholiek zijn invloed uit, opdat ook
tón allen op Woensdag 3 Juli stemmen,
aals zij in het algemeen Katholiek bc-
ig behooren te stemmen.
Een Katholiek is voor het vervullen van
stemplicht verantwoord, als hij stemt
de Katholieke candidatenlijst!
En hij zal, als hij dezen plicht goed be-
■jpt, ook anderen, mede-katholieken, wil-
opwekken, dien zóó te vervullen.
Hij voere deze propaganda althans
eigen omgeving. Wij vertrouwen op
leger propagandisten, die hun ijver
rde r laten uitslaan!
Onder den titel: „De Strandroo-vers"
zullen de lezers in dit nummer een nieuw
feuilleton vinden, voor ons blad bewerkt
door den heer P. G. Hoeks. Het zal hen
voeren naar den Staat Noord-Carolma in
Noord-Amerika aan den Atlantischen
Oceaan, waar de kust in vroeger jaren on
veilig werd gemaakt door strandroovers,
mamiep, die er hun bedrijf van maakten
bij stormachtig weer de schepen naar het
strand te lokken en zich meester te ma
ken van de gestrande goederen zonder
zich te bekommeren om de menschen-
levens, die daarbij verloren gingen.
Het is oen boeiend verhaal vol spanning,
dafc zeer zeker weer met belangstelling
zal gelezen worden.
VAN HET VATICAAN
WANNEER VERLAAT DE PAUS
HET VATICAAN?
Met Sacramentsdag?
Een tegenspraak.
Kaar wij dezer dagen gemeld hebben,
zou Z. H. de Paus op Sacramentsdag het
Vaticaan verlaten cn deelnemen aan de
processie op het St. Pietersplein. Volgens
de „Corriere d'Italia" heeft de Paus ver
klaard, dat hij het Vaticaan voor den eer
sten keer wilde verlaten op een dag,
waarop hij het volk met het Allerheilig
ste den zegen kon geven.
De H. Mis voor de processie zal waar
schijnlijk door kardinaal Vannutelli wor
den opgedragen, waarna men van de Sa
cramentskapel uit door het linkerportaal
van de basiliek naar de Colonnaden trekt
cn, na deze gevolgd te hebben de trap
pen opgaat.
Voor de Portica van de basiliek wordt
een altaar opgericht, van waar de Paus
het. volk met het Allerheiligste den zegen
geeft.
Het St. Pietersplein wordt geheel door
militairen afgezet. Hiervoor zullen tien
duizend soldaten noodig zijn.
Het H. College van kardinalen, het Va-
ticaansch domkapittel, de geestelijkheid
en de seminaristen der basiliek zullen den
Paus in de processie vergezellen.
De „Giornale d'Italia"' meldt nog, dat
de Pauselijke maestro di camera, mgr.
Caccio Dominoni, den econoom en secre
taris van de H. Congregatie van de eer
waarde kerkfabriek van St. Pieter, mgr.
Pellizzo en den hoofdcommissaris van den
Borgo heeft, ontboden om alle uoodige
voorbereidingen te bespreken, opdat bij
deze wereldgebeurtenis alles zoo goed mo
gelijk tusschen de Vaticaansche en de Ita-
liaanschc autoriteiten worde geregeld.
Eerst na Sacramentsdag?
Hoewel do bovenstaande berichten vrij
stellig luiden, meldt een telegram van het
B. T. A. dat nog niet is vastgesteld wan
neer de Paus het Vaticaan zal verlaten.
Waarschijnlijk zal dit echter in de
week na den H. Sacramentsdag geschie
den. Door de „Osservatorc Romano" wordt
een mededeeling in dien zin gepubliceerd.
DE HERSTELBETALINGEN
HET MEMORANDUM DER
SCHULDEISCHERS.
Aan Schacht overhandigd.
Wat d© geallieerden hebben
•willen.
Naar Havas mededeelt, zijn het door sir
Josuah Stamp uitgewerkte en voor de re
geeringen bestemde rapport en het memo-
ramdum der delegaties van de crediteur-
landen gistermiddag aan dr. Schacht over
handigd. Op basis van dit memorandum
dat zoowel do geallieerde reserves bevat
als de formules, die do geallieerden aan
dr. Schacht met het oog op een wijziging
van diens reserves voorstellen, verklaren
de crediteurlanden, aldus het Havas-be-
richt, zich bereid de volgende punten te
aanvaarden:
1. Een gemiddelde annuïteit van 2050
milüoen mark, zooals Owen Young die
voor het herstel en voor de schulden, ge
durende de eerste 37 jaar heeft voorge
steld.
2. De betaling der oorlogssclïulden gedu
rende de laatste 22 jaar.
3. Aan België zal bovendien genoegdoe
ning worden verschaft voor de gedurende
de bezetting uitgegeven mark-Jjiljetten.
4. Onafhankelijk van de kapitaalvoorzie
ning tot oprichting van dc bank voor in
ternationale betalingen, zullen dio staten,
aan wie deze bank haar diensten zal ver-
leenen, met name Duitschland, stortingen
doen en wel als bijdrage om haar function-
neeren mogelijk te maken.
Men ziet, zoo zegt Havas verder, dat het
door de geallieerde voorgestelde systeem,
wat aangaat de vastgestelde waarde der
betalingen, hetzelfde is als dat hetwelk in
Young's memorandum was vervat. Dit
systeem blijft wel is waar binnen het ka
der van een gemiddelde, annuïteit van
205U milüoen mark, maar dekt precies do
schulden en laat levens een bestendig over
schot voor het herstel over.
Het document der crediteuren bepaalt
echter, dat de annuïteiten niet in een ge
regelde volgorde van 25 millioen mark per
jaar stijgen, zooals Young voorstelde, maar
dat globaal genomen, de eene annuïteit
boven en de andere weer beneden het an-
nuiteitentype zal liggen.
Dc achterstallige schulden zouden daar
door niet voortdurend stijgen. Nu moet
echter dat deel der annuïteit, dat het te
mobiliseeren saldo vormt, een blijvend ge
deelte zijn, opdat aldus dc mobilisecring
vergemakkelijkt worde. Ten einde een ver
effening tot stand te brengen, bepaalt het
memorandum der geallieerden dus, dat in
het eerste jaar (waarvoor dc schulden
reeds betaald zijn) en voor het derde jaar
zoomede voor de laatste 17 jaar, de an
nuïteiten lager zullen zijn dan de gemid
delde annuïteit van 3050 millioen mark. In
de andere jaren zouden de annuïteiten
echter hooger zijn.
Bovendien bepaalt hel geallieerde me
morandum, dat het plan-Young van 1 April
1920 tot 31 Maart 1966 geldig zal zijn en
wel wat aangaat het herstel cn de schul
den. terwijl Duitschland wat betreft de
schulden alleen eerst na laatstgenoemd tijd
stip betalingen zal hebben tc doen.
Het memorandum van de geallieerden
heeft geen ultimatief karakter. Wat de
kwestie der cijfers betreft, zullen nog be
sprekingen moeten plaats hebben tusschen
de Duitsche cn de geallieerde deskundigen
over de hoogte der annuïteiten, volgens dc
afzonderlijke geallieerde vorderingen.
FRANKRL'K.
Legioen van eer voor priesters.
Dc zeerecrw. pater Delpuch der Witte
Paters van kardinaal Lavigerie, overste
van het inlandsch Arabisch seminarie van
>St. Anna te Jeruzalem volgens den Grick-
schen ritus, waarin ook onze landgenooten
pater N. van der Vliet en pater J. van
Mechelen werkzaam zijn, is door de Fran-
sche regeering gedecoreerd met het le
gioen van eer.
Pater N. van der Vliet die verleden jaar
de finantieelc belangen van zijn seminarie
in Nederland is komen bepleiten, is zelf
al sedert, 1922 ridder van het legioen van
eer voor zijn kloek beleid te Jeruzalem
onder de Turken gedurende den wereld
oorlog.
Communist burgemeester van Straatsburg.
Het gewezen communistische Kamerlid
Huber is met IS tegen 11 stemmen en 3
onthoudingen tot burgemeester van
Straatsburg gekozen. Tot wethouders wer
den drie autonomisten gekozen, onder wie
het Kamerlid Michel Walter, een katholiek
Elzasser en twee communisten.
RUSLAND.
Nieuw manifest van grootvorst Cyril.
„Strijd tegen de beulen van
't Russische vol ik".
Grootvorst Cyril, die cenigen tijd gele
den den tsarcntitel heeft aangenomen,
heeft een nieuwen oproep tot de in liet
buitenland vertoevende Russische emi
granten gericht. Hij legt er den nadruk op,
dat hij den titel van tsaar heeft aangeno
men om de vereeniging der ware zonen
van Rusland te vergemakkelijken, en wet
telijke leiding aan de pogingen tot redding
van het vaderland te geven. Intusschen,
zoo licet het in het nieuwe manifest, wil
len niet alle Russen in het buitenland het
belang en de offervaardigheid van mijn
besluit begrijpen. Aan allen zijn de
grondslagen bekend, waarop dc nieuwe
Russische volksmonarchie opgericht zal
worden, maar weinigen is bekend, dat
ik deze grondslagen publiceerde na een
nauwkeurig onderzoek door mijn aanhan
gers in Rusland, in overeenstemming met
do hoop cn de wenschen vann het volk cn
dc werkelijke cischcn van den tegenwoor-
digen tijd. Thans, terwijl een samenstel
ling der Russische monarchisten in het
buitenland plaats vindt, en met het oog
op dc smeekbeden uit het vaderland, wend
ik mij nogmaals met een dringenden op
roep tot alle Russen, dio bereid zijn hun
krachten aan het scheppen van een groot
nationaal Rusland te wijden. Ik maan hen
aan, allen strijd, alle partijgeschillen en
programkwesties terzijde tc stellen en zich
om het keizerlijk banier te scharen, niet
het eenige doel, gemeenschappelijk strijd
te voeren tegen do beulen van het Russi
sche volk. Vercenigen wij ons onder het
gemeenschappelijke heilige parool: de red
ding van ons geliefd, lijdend Rusland!
Na het overlijden van grootvorst Nico-
laas Xicolajëwitsj hebben zich, volgens do
Duitsche bladen, alle Russische monar
chisten achter grootvorst Cyril geschaard.
Tol
CHINA.
Feng verklaart zich onafhankelijk.
Opperbevelhebber der N o o r-
d e 1 ij k e s t r ij d k r a c h t e n.
Generaal Feng heeft, zich tot. opperbe
velhebber der Noordelijke strijdkrachten
van China, onafhankelijk van de Nanking-
regeering, doen uitroepen. Hij is verder
voornemens te Peking een nieuw kabinet te
vormen, dat zal worden samengesteld uit
vertegenwoordigers van den linkervleugel
der Rwomintang en de burgerlijke kringen.
Feng verklaarde ten slotte, dat de Ivwang-
si-troepen, die tegen Kanton strijden, aan
hem gehoorzaamheid verschuldigd zijn en
spoorde de Chinccsche soldaten aan, zich
tegen de militaire dictatuur van Tsjang
Kai-sjek te verzetten, terwijl het volk op
zijn beurt- de soldaten ter zijde moet staan.
Nederlaag der Kwangsi-troepen bevestigd.
Bevestigd wordt, dat de Kwangsi-troe
pen bij Kanton een ernstige nederlaag heb
ben geleden. Ze zijn gedwongen geweest
zich terug te trekken achter een lijn, die
zich van Sjiocking naar het noordoosten
uitstrekt. Het kantonlcgcr moet minstens
5000 gevangenen gemaakt hebben. Vlieg
machines hebben bij deze overwinning van
Kanton een groote rol gespeeld door het
werpen van bommen cn machinegeweer-
vuur. Men verwacht, dat dc vredesonder
handelingen nu weer hervat, zullen wor
den.
VRAGEN VAN KAMERLEDEN.
De tol bij Leimuiden.
Op dc vragen van den heer Van den
Heuvel, betreffende opheffing van den tol
bij Leimuiden, heeft de heer v. d. Vcgte,
Minister van Waterstaat o.m. liet volgen
de geantwoord:
Het is den ondergeteekende bekend,
dat. zich op den weg van West-Noord-
Brabant naar Alphen, bij Leimuiden, een
hrugtol bevindt. De heffing van dien tol
geschiedt krachtens gemeentelijke belas
tingverordening en behoort dus tot de be
moeienis van den Minister van Binnen-
landschc Zaken en Landbouw.
Intusschen kan worden medegedeeld, dat
de heffing reeds bestaat, van 1862 af. De
verordening tot tolgeldheffing werd het
laatst bij Kon. Besluit van 26 Maart 1929
no. 9 tob 1 April 1930 goedgekeurd, waar
bij het tarief voor motorrijtuigen op vier
wielen werd verlaagd van f 0.35 tot f 0.25
en het tot nog toe bepaalde bedrag voor
motorrijtuigen op minder dan vier wielen
eveneens werd verlaagd, n.l. van f 0.15
tot f 0.10, terwijl voorts voor niet-ingczetc-
nen de abonnementsprijzen voor auto's zijn
verlaagd van f 100 tob f 75.
Het gaat hier om een tol in een weg,
die slechts van plaatselijke beteekenïs
moet worden geacht. De verdwijning van
dien lol is dan ook voornamelijk een plaat
selijk belang. Daarom is het aangewezen,
dat dc streek pogingen in het werk stelt
om tot opheffing to geraken. Voorstellen
daartoe hebben do regeering nog niet be
reikt. Zoodra dergelijke voorstellen haar
zullen worden gedaan waarbij dan zal
moeten blijken, dat de streek zich afdoende
offers voor d-o opheffing zal willen ge
troosten, zal ondergeteekende met zijn
ambtgenoot van Bimienlandsche Zaken en
Landbouw in overleg treden om to beoor-
deeleii, in hoeverre, ook in verband met
opheffing van andere tollen, van Rijks
wege steun zou kunnen worden verleend.
CANDIDAATSTELLING TWEEDE
KAMER.
36 deelnemende partijen.
Blijkens de in alle 18 kieskringen verza
melde gegevens hebben bij de gister ge
houden candidaatstelling voor de op 3 Juli
a.s. tc houden verkiezing van leden van de
Tweede Kamer niet minder dan 36 politieko
partijen of groepen candidatenlijsten inge
leverd.
In 1925 hebben 32 partijen cn groepen
aan de verkiezing deelgenomen, waarvan
het slechts aarr elf mocht gelukken een ver
tegenwoordiging in de Tweede Kamer te
verkrijgen.
De Nederlandsche Brouwerijen.
"Wat Nederland in 1928
verdronk.
Naar liet Centraal Bureau voor de Sta
tistiek mededeelt, is 1928, wat den omvang,
der werkzaamheden Ijetreft, voor do brou
werijen een gunstig jaar geweest.
Het mooie weder in den zomer en na
jaar was oorzaak van groot© binnenlandsche
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Warneer zal Z .H. de Paus het Vaticaan
verlaten?
De eischcn der geallieerd?!
Schacht overhandigd.
Ferg verklaart zich onafhankelijk.
De overstroomingen in Irak. (Buiten!.
Berichten, 2e blad).
BINNENLAND.
Overleden is de oud-rurtius te 's-Gra-
venhage mgr. Nicotra. (Kcrkn., 2de blad).
De vijfde uitkeerirg van de Harzebar.k.
(Financiën, 2de blad).
Een relaas over de ortploffirg op dc
„Barer.drecht". (Gèm. Berich en, 2de blad).
vraag naar bier. Ook de export ging vooi-
uit. In totaal werd door de Nederlandsche
brouwerijen 2.273.000 H.L. bier afgeleverd,
waaronder* 2.111.000 H.L. mei binnenland-
sche bestemming cn 102.000 H.L. voor uit
voer. Voor 1927 toen de zomer veel min
der gunstig was waren deze cijfers resp.
2.058.000, 1.909.000 en 1.190.000 H.L.
Het binncnlandsch verbruik van bier be
droeg 2.13-1.000 H.L. tegen 1.92s.000 ILL. in
1927, d.i. bijna 11 pet. meer. Hiervan werd
slechts con gering gedeelte (resp. 23.000 cn
19.000 H.L.) uit liet buitenland ingevoerd.
Het jaarverbruik per hoofd, dal van 1923
tot 1927 betrekkelijk constant was en om
25.5 L. schommelde, bereikte in 1928 27.8 L.
Katholiek Indisch bureau.
Als adviseur voor juridische belasting
en pensioenzaken, meer speciaal ten be
hoeve van R. K. Verlofgangers, is aan heb
Katholiek Indisch Bureau ie VGravnhagc
verbonden mr. J. P. G. van Vclzon, advo
caat cn procureur aledaar.
De X. V. Suikerfabriek „Sas
van Gent" te Sas van Gent, heeft, naar V.
D. meldt, in verband met een tekort aan
bietcnmateriaal besloten de fabriek iu cle
aanstaande campagneperiode, buiten
bedrijf te stellen. Hoogstwaarschijnlijk
zal van het in normale omstandigheden,
buiten dc camjjagne, 62 man bedragende
fabriekspersoncel slechts een 10-tal perso
nen gehandhaafd blijven. In de canipagno
vonden steeds 150 arbeiders aan deze fa
briek werk.
Naar de „Volkskrant" verneemt is
gisteravond door de landarbeiders
tc Fijnaart (X.-Br.), georganiseerd in
den R. K. Landarbcidersbond. besloten
aanstaanden Maandag in staking tc gaan.
indien hun verlangens niet eerder word n
ingewilligd. In geheel West-Brabant is
het uurloon van de landarbeiders voor het
geheele jaar met 2 cent per uur verhoogd
en de reiers ontvangen gedurende de win
termaanden oen verhooging van oen gulden
per week. Dc patroons tc Fijnaart. willen
wel het loon verbeteren cn een verhooging
van het- uurloon geven van 2 cent over -l
maanden en in dc ovprigc maanden 1 cent.
De arbeiders kunnen hiermee voor Fijnaart
geen genoegen nemen.
De Koningin cn de Prins stellen zich
voor, ter gelegenheid van dc aanstaande
lustrumfeesten, een officieel bezoek aan de
stad Groningen te brengen en den
volgenden dag eenige belangrijke gedeel
ten van de provincie Groningen iu oogen-
schouw to nemen.
SASSENH EI M.
Filmavond. Het bestuur van de K. S.
A. is geluk!beslag te leggen op de. groote
oorlogsfilm, getiteld: De groote parade. De
ze film heeft overal elders zeer groot suc
ces gehad. In Leiden is deze film twee maal
geprolongeerd moeten worden.
Kerkveiling. Gisteren werd ten over
staan van Notaris G. ten Bruggecate de
jaarlijksche veiling gehouden voor kerk cn
armen in het K. S. A.-gebouw. l)e handel
ging zeer vlug, zoodat dc bollen voor tie
kerk hebben opgebracht H-181, voor de ar
men 3590 en voor lie' St. Barnardusgc-
sticht 1228.
Gevonden on verloren. Bij tic politie
is aangifte gedaan door een woonwagen
bewoner, dio een lederen overtrek van een
autokap heeft gevonden. Ook word aangifte
gedaan door den heer L. v. Reiscn alhier,
dat een Engelschcn heer, die ceingcn lijd
bij hem vertoeft, heeft verloren oen gouden
horloge met armband cn oen zilveren pot
lood. Dc eerlijke vinder worclt beloond.