Een onuitroeibaar volksgeloof uit
vroeger dagen
irscl
W
I
Bij de Benedictijnen
KALENDER DER WEEK
I DERDE blad
DE LEIDSCHE COURANT
ZATERDAG 18 MEI 1929
Jj
itep
Voorbereiding tentoonstelling van
authentieke bescheiden en platen
in de gerestaureerde heksenwaag
te Oudewater
door D r. A. C. A. Hof fman.
'h Het heksenwezen heeft universaal-histo-
.rs^ jfche beteekenis.
De huidige paza-scientia, het tegenwoor-
modern-medisch vorschen der hysterio-
jipsche wetenschap, tracht nog altijd meer
n meer de problemen van deze historische
erschijnselensfeer in alle diepten en breed-
fiïénm volledig te kunnen begrijpen. Er is
pLgisL» lans nog altijd geen algemeene weten-
happelijke leering, welke allen heeft
irtuigd, dat op dit geschiedkundig an-
ropologisch terrein alles zou zijn ver-
aard. Men acht zich in dit opzicht he-
nog verder van het doel dan een der-
in een eeuw geleden, toen de hystoriolo-
sche wetenschap nog een eenvoudige
isterische, respectievelijk hypnotische we-
nschap gedacht werd te zijn. Toch zag
o: eds Charcot den ernst van den toestand,
,- i sedert is de physieke structuur der na-
lurwetenschappen tot een psychische he
chting geworden en van louter materialis-
tot een nog half wazig nieuw-spirituar
mie overgegaan.
In dit licht rijst de oude historische hek-
mwaag te Oudewater, die het op 21 Juni
8. beleven kan, dat binnen hare muren
jn juist twee eeuwen geleden, dus op 21
*"6 uni 1729, voor het laatst personen werden
jwogen, dien dag een tweetal, die verdacht
irden van tooverij en hekserij.
Wie in dezen tijd langs den IJsel van
ida naar Oudewater gaat, ziet bij de
ltste winding van edn rivierdijk het beeld
oude stede. De stompe kerktoren,
lekt met 't Friesche zadeldak, rijst bo-
't groen der kruinen en 't rood der da-
en mediteert voor U over zijn afkomst
it't oude Friesche bisdom van Utrecht,
iór hij overging tot het Hollandsch graaf
ian uitgebouwde beiaard klingelt zijn
aki PPelende klankjes en verzilvert de lucht,
wolkjes zeilen boven schaduwglij-
oude grachtjes over marktbrug
fc mediteerende ziel overweegt, bij de
:I£ tóemplatie dezer in haar dringende
reJr ioonheid, hoe het heeft kunnen bestaan,
MjE it in dit schilderachtig stedeke, dat als
Tereke '{6ds te droomen ligt in wisselend spel.
n zonneglans en schaduwschemer, wel-
-136 r het levenslot van een mensch, soms van
rre, van buiten de grenzen gekomen, af-
DOF| jg van zijn lichaamsgewicht, dat hier
lest worden gecontroleerd. en. ..op schrift
teld als „bewijs van waarheyd" en on-
s^Uj rfceekend „met onze Stedezeegel door
Z^jien Secretarius".
Wat was de beteekenis van dat heksen-
Lres,.
straat
45 lg
t
TING n
Ri
11
[en?
II Het geloof aan heksen is bijna zoo oud
U I 't menschelijk geslacht. Het berust hier-
dat men meende en meent, aannam en
eemt, dat er menschen zijn, die door
psychische geaardheid in verbinding
an, passief of actief of op beide manie-
i, met de ongeziene booze machten eener
'er*ai venzinnelijke wereld, en dat verbond in
ipassing brengen om den evennaaste scha-
dera naar lichaam en ziel te willen en te kun-
toebrengen. Het is merkwaardig dat
Sonze eigen dagen een deel der wereld-
jratuur dit aloud beginsel opnieuw in
rmen van letterkundige schoonheid dra-,
itisch tracht uit te beelden,
lok in de toofikunst, juist op den dag,
irop wij dit artikel schrijven, wordt het
[honderdjarig memoriaalfeest van de
^Tugd-van-Orléans aan de Loire gevierd,
tn haar, die als zoogenaamde heks levend
rbrand werd in het gewaand levenstee-
der zwarte magie en die in onze dagen
er de Moederkerk heilig verklaard werd
het vol heerlijk gebleken wonderenrijk
lensteeken der christelijke mystiek.
Eet wegen behoorde tot de Godsoordee-
of Ordaliën, die moesten richten in nog
oblematisch geachte beschuldigingen van
ever- en hekserij. Zij zijn bij de oudste
Ikeren bekend geweest.
Bewezeij is dit tot 't tijdvak rondom 3000
Hu vóór onze tijdrekening. Het wegen b.v.
iden wij weer later, maar toch reeds
nderden jaren vóór Christus. In de kodex
Wiscknu met 5 proeven w.o. de weeg
oef (Wegen tegen steenen b.v., voorts 't
léiend ijzer, de koudwaterproef, de gift
oef en de heilige drank).
Merkwaardige historische gegevens zijn
*aard gebleven omtrent het gewicht dat
Ie verdachten zouden hebben gewogen,
13 verdachten, die samen ;iiet meer dan
o half ons wogen, voor wie 't gelooven
In 'C jaar 728, in 't proces van Szege-
Modcrne occultisten wijzen op de proe-
i van den beroemden natuurkundige Sir
Uiam Crookes, genomen onder buiten-
Kone physische controle-voorwaarden, bij
spiritistisch medium Mej. Cook, die nu
'dan bijna de helft van haar gewicht ver-
t op 't oogenblik der manifestatie van 't
Materialiseerde phantoom, de zooge-
amdc Mejuffrouw Katie King, die een
heel andere persoonlijkheid bleek dan
medium zelf, dat tijdens die manifesta-
als dood neerlag, naar op de foto's
mijnt-te-blijken". Men noemt dat fluïdaal-
«trooming of od-uittreding buiten 't me
de lichaam.
Het Christendom vond dergelijke ge-
fbt.swijzigingen bij zijn ont" taan en groei
alle oude Heidensche v/J ;eren als een
f factoren van den phys: L,-psychischen
schat der verleden eeuy?1^ als een der
chii"
KOI
—"■spi
ml da
'tericn van den tempeL
Jet volksgeloof in het 1 fc cCwegen was
uitroeibaar en machtig/11 °0.. in dit op-
Jt dan het religieus es Wli Wee dan'
later de van hekseri'' persoon,
lilcer 't gewicht mi' dan met
„postuur ende structuur siner persoonlick-
heit" zou behooren te „concorderen". Dan
kwam een kwade geest in zijn of haar pro
ces. Dan was er iets uit het lichaam naar
buiten gestroomd. Bij al deze ellende was
het een mooie dag voor de van hekserij
beschuldigden, toen de jonge Karei V in
Polsbroek tusschen Schoonhoven en Oude
water een dergelijke wegerij incognito bij
woonde, naar men meent op aandrijven van
een geestelijke, en hij toen bemerkte, dat
de schout, die de proef leidde, met het ge
wicht knoeide, zeker met 't oog op zijn
aandeel in de te verwachten verbeurdver
klaring der goederen van „de heks". Dit
voorval bleef Karei vele jaren bij. Deze dag
was de geestelijke geboortedag der hek
senwaag van Oudewater.
Karei werd niet bekeerd van ook zijn
geloof in de mogelijkheid van hekserij en
tooverij. Maar van misdadig bedrog was
hij overtuigd. Tegen het heksenwezen en
heksenwegen, het psygisch stigma aller
verleden tijden, als zoodanig optreden en
het uitroeien wilde hij niet, maar zou hij
ook niet gekund hebben. Eer ware zijn
vorstenkroon gevallen. Maar hij had een an
dere, in allo Kareis heerenlanden onbetwist
bare macht.
Hierop wees hem, naar men meent, zijn
toenmalige biechtvader, een latere leeraar
in Salamanca. Hij kon het gewicht als lou
ter gewichtsmateriaal bepalen en omschrij
ven en aan een bepaalde plaats en waag
als standaardgewicht binden. En juist dat
gewicht was als zoodanig juridisch onaan
tastbaar in alle Karelsheerenlanden en een
officieel document van den magistraat der
gewichtsvrijplaats, dat het gewicht der ver
dachten in overeenstemming was met hun
postuur en structuur, vrijwaarde hen in alle
heksenprocessen. Alle rechters, ook de
kwaadwillige, moesten buigen voor dit or-
dalium
Natuurlijk heeft elke mensch het gewicht,
dat zijn postuur en structuur aanwijst, wan
neer hij niet in trance of extase is. En zelfs
ook dan nog heeft hij 't gewicht, dat hij
onder die omstandigheden hebben moet.
Trouwens in de allermeeste zoodanige ge
vallen is het gewichtsverschil, bij 't nor
male waakleven vergeleken, naar evenre
digheid zeer gering. Een gewone epilepti
sche aanval, bij haast iedereen bekend, kan
een gering gewichtsverschil in zeer, korten
tijd veroorzaken.
- Op bevel-van zijne Keizerlijke Majesteit
werd nu de waag te Oudewater als het
standaardgewicht houdende aangewezen.
Dirck Corneliszoon, tollenair ende rent
meester van der Goude (Gouda) moest der
stede wicht van der Goude wongen in de
stede Waech te Oudewater tegens die wicht
derselver stede"' van Oudewater in gelyke
stucken. Ende is bevonden mitten zelfe te
accorderen. (28 Februari 1547).
In tegenwoordigheid van Adriaen Lou-
werisz, Jacob Gerytsz. Moen, burgemeys-
ters en schepenen desz stede van Oude
water, also Frederica Jansz. Muntere en
Jan Jansz. en Pieter Speyert, Secretaris
der selver stede.
Do waaggewichten van Gouda en Oude
water waren dus gelijk eervol genoemd.
Deze steden hadden voor deze zaak Kareis
vertrouwen. Zij hadden het Troyaansch
gewicht, van Troyes in Frankrijk. In de
waag werden kaas, hennep, touwsoorten
en ook van hekserij beschuldigden gewo
gen. Maria Konings uit Munsterland werd
b.v; hier gewogen op 24 Febuari 1644,
Leentje Willems, huysvrouw v. Jan Aertsz.
Paulus uit Heerde in 1677, Marritje Cor-
van de Lange Linschoten in 1647, Jacobije
nelis van Langerak in 16S1, Sybilla Essers
uit de Graafschap in 1694, Aaltje Brou
wers van Heybergen in 1694, Maasje Fa es
sen in 1710, Geertruyd van Beek van
Utrecht in 1711, Lysbet van Wout van
Montfoort in 1713, Neeltje Pols van Berg
ambacht in 1827, en als laatsten Klaas
Ariensz. van den Dool van Noordelois, en
zijne vrouw Neeltje Kersbergen van Meer
kerk op 21 Juni 1729. Niet van alle ge-
wogenen zijn de namen bekend gebleven.
Ycle boeken zijn verloren gegaan, reeds
bij den brand der stad in den tachtig
jarigen oorlog. Uit buitenlandsche oorkon
den der heksenprocessen wordt nu en dan
een naam als van iemand, die te Oude
water gewogen was, genoemd (b.v. bij
Kiesewetter, den Linnaeus der heksen
processen).
De te betalen leges van zulk een wegerij,
„te betalen by die geene die in der stede
Waaoh uit beschuldiging van tovery gc-
woogen worden" bedroegen per persoon
f6 10 waarvan voor de
schepenen f 1 16 den secre
taris f2 12 den bode f 0
12 den waachmeester f 0
12 de vroedvrouw f 0 12
De romantische afbeeldingen van zulk
een wegerij, hier en daar in tijdschriften
gegeven, zijn overdreven, 't Waaggebouw-
tje, thans in restauratie, was ook toen
veel te Hein voor zulke opera-scenes.
De heksenweging was niettemin op zich
zelve al tragisch-romantisch genoeg. En
heel „oüwatcr" assisteerde dan bij den
treurigsten aller optochten: de aankomst
door de Montfoorder- of door de Goutse-
poort van een van tooverij of hekserij
betichte onder geleide van een escorte
van mannen met hellebaarden en getab-
berde afgevaardigden van buitenlandsche
magistraten, als een wandelend gekken
huis, als een betoovereode waanstcde bin-
meesteren, schepenen en raden van do
eerzame Hollandsche kaas- en touwstad.
21 Juni 1729 werd het laatste certifi
caat van weging uitgereikt:
„My, Burgemeesteren, Schepenen en de
Raden der Stede Oudewater in Holland,
doen cond en certificeeren mits deezen, ten
verzoeke van Claas Ariensz van den Dool,
geboortig te Noordeloos, oud omtrent 37
jaren, kortagtig en eenigsins spitsig van
lighaam, hebbende blaauwe oogen, hoog
bruyn van vel en hair, en Neeltje Ariens
Kersbergen, geboortig van Lakerveld, oud
omtrent 31 Jaaren, matig van postuur en
hoog zwanger, bruyn van vel, blaauwe
oogen, man en vrouw, woonagtig op den
Dool onder Meerkerk, dat op huyden voor
ons verscheen zijn d' Heeren Dirk van
der Lee en Gerrit Ingen van Liesveld,
Schepenen dezer Stede, mitsgaders Jan
Racante, geswooren Waagmeester, dewelke
ten verzoeke van de Requiranten ver
klaarden waar en waarachtig te zyn, dat
door den voorn. Waagmeester Jan Racante
op ernstige instantien van de Requiranten,
in presentie van de voorn. Heeren Sche
penen en andere notabele oersoonen, op
Huyden den voorn. Klaa; ^riensz van
den Dool in dese Stede net le
ordinaire belance en opregte '/"•oyaanschc
wigte, gelijk men altoos in deeze Stede
Waag gebruykt is gewoogen, nadat Philip
van der Werff, Geregtsbode dezer Stad
had verklaard, dat denselve Klaas Ariensz
van den Dool door hem was ontkleed,
schoenen en kousseri mitsgaders andere
kleederen uytgetoogen, en zulks alleen in
hembd, zonder dat hij eenige zwaarte van
gewigten bij zig had, en is denzelven
persoon bevonden zwaar te weezen een
honderd twee en twintig ponden."
Daarna wordt de vrouw gewogen, waar
bij de stadsvroedvrouw Jacomijntjo moet
assisteeren. Deze woog 12 pond minder dan
haar mam-
En dan vervolgt dezelfde schepenakte:
„certificeeren vervolgens wy, dat de
voorn, gewigtc met de natuurlijke propor
tie des lichaams van de requiranten beyde
zeer wel is accorderende bevonden en al-
soo zy daar van verzogten onze opene
brieven van certificatie om dezelve te
dienen, daar en zoo zulks behoord, heb
ben wij haarlieden 't zelve niet kunnen
nog willen weygeren, dit alles zonder be
drog, en in be- ys van waarheyd hebben
wij deze met onzr Stede Zeegel en onder
tekeningen van onzen Secretaris bekrag-
tigt. op den 21 Juny 1729".
Yolgens Soldan werd de laatste van
hekserij verdachte persoon te Oudewater
in 1754 gewogen. Onze Dominé Bekker, de
schrijver der „Betoverde waereld", op dit
terrein de Nederlandsche evenknie van den
Duitschen Pater Spee, schroef in 1693, dat
men in de laatste twee jaren verschillende
personen te Oudewater gewogen had en
dat die wegerij maar aldoor plaats vond.
Toen was het heksenwegen gedaan. De
gewichten in de Heksenwaag te Oude
water, welke nog héden aanwezig zijn,
werden 21 Juni 1739 historisch. Dominé
Balthazar Bekker en ne Ouifcsche Pater
Jezuiet Spee hadden de openbare mee
ning verlicht en hun arbeid had vrucht
gedragen. Do gewichten van Oudewater
hadden hun zegenrijken cultuurarbeid ver
richt. Karei V en Oudewaters magistra
ten hadden honderden menschen gered
van den vreeselijksten folterdood. Wijsheid
had waan ten goede geleid. De laatst
gewogenen wa/en beschuldigd van tooverij
door 't „booze-oog", hekserij over stallen,
land en vee. De Fransche dichter Ron-
sard had, zonder hen te kennen, reeds
vroeger zulk een beschuldigde in een als
vers heerlijk oud-Fransoh gedicht bezon
gen, krachtig en tevens naief: „Tu est
la frayeur du village", „Gij zijt de schrik
der boerderijen. Een ieder sluit voor u
zijn stal, beducht, dat door uw tooverijen
het'land of vee 't besterven zal. Ik heb uw
oog driemaal zien lichten...."
Waarschijnlijk zal bij de herdenking
van den cultuurdatum 21 Juni 1729 in
de gerestaureerde heksenwaag te Oude
water een tentoonstelling zijn van authen
tieke bescheiden en platen op aanstaanden
eersten Zomerdag.
Waarde lezer, zijt ge wel eens bij dc Be
nedictijnen geweest? Vermoedelijk zullen
weinigen onder u deze vraag bevestigend
kunnen beantwoorden. Te verwonderen is
dit geenszins, daar we hier ten lande slechts
tvee abdijen dier orde aantreffen, n.l. de
Sint Paulus Abdij te Oos-terhout (N. B.) en
de St. Benediktsbcrg bij Vaals. We willen
een bezoek aan de eerstgenoemde abdij
brengen en begeven ons dus op weg hier
heen. Na een minder mooie x-eis door het
stadje zelf gemaakt te hebben, komen we
op dc plaats van bestemming en bellen
aan. Een broeder in bruine pij doet open
en laat ons in de gastenkamer. De stilte
overvalt ons, wij „hooren" haar. Doorgaans
laat men u ïxa aankomst op z'n minst een
klein kwartier aan uw lot over, geen enkel
geluid bereikt dan ons ooi*. Dit wordt niet
voor niets gedaan. Daar hooren we het ge
klik van sloten, een deur kraakt, en de
gastenpater trpedt ons vertrekje binnen.
Alvorens ons een kamertje toegewezen
wordt, bx'engen we eerst even een bezoek
aan dc kapel om even tot ons Lieven Heer
to bidden. Heel de omgeving werkt mede,
om te kunnen bidden. Dicht bij het altaar
ccn helder-roode godslamp, midden in de
donkore stilte.
Om de indeeling van den dag getrouw
weer te geven, zullen we ons verplaatsen
van het late middaguur naar den A*olgen-
den morgen. Reeds voor vieren worden wc
gewekt. „Benedicamus Domino", klopt oen
bi'oeder op m'n deur. „Deo Gratias", klinkt
'"t vanuit m'n bed. Vlug spring 'k er uit.
wat weliswaaa* eenige moeite kost-, maar do
ongewoonte speelt den eersten dag ook liier
een rol, wat spoedig verbetert; De gasten
staan, tot uiterlijk zes uur nxogen wo in
Morpheus' armen vertoeven. Tijdens do
Metten en Lauden bidden de paters hun
brevier en loop ik in den kloostergang te
midden der broeders m'n rozenkrans te bid
den.
Een grauw ochtendlicht dringt nu tot ons
door. Daar luidt het Angelus; we knielen
op den steenen vloer. Om zes uur, dus di
rect na de Lauden, volgen twee stille H.H.
Missen en begeef ik me naar een der vele
zijaltaren. Twee kaarsen alleen zou te don
ker zijn dus wordt er gebruik gemaakt van
het minder bekorende kunstlicht. Een een
voudig altaar tegen een kale, steenen muur,
min of meer nisvormig, doet me onwillekeu
rig denken aan de catacomben.
De H. Mis wordt met grooten eerbied
opgedragen. Duidelijk hoor ik de consecra
tiewoorden: „Hoe est enim corpus meum"
plechtig uitspreken, en ik zie op naar de
grooto. blanlc-witte Hostie. Jezus is op het
altaar.... En diep buig 'k m'n hoofd, tege
lijk met de andere paters, die om me heen-
liggen neergeknield.
Na om kwart over zeven met de Primen
begonnen te zijn, die slechts korten tijd in
beslag nemen, gaan we den anderen inwen-
digen mensch verzorgen, en laten ons het
ontbijt goed smaken. Alleen de gastenpater
mag nu met ons spreken. Na tafel wandelen
wo wat in den tuin of zoeken onze col op.
Door ;t geheele huis heerschfc diepe stilte;
een voorschrift van een der vele orderegels,
welke den paters dagelijks in do kapittel
zaal, waar de gasten niet bij tegenwoordig
mogen zijn, -worden voorgelezen.
Even voor negenen beiert dc klok weer
en roept ons naar de Hoogmis. Ik zit voor
aan, dus ik kan alles goed opnemen. Twee
aan twee knielen de zwarte paters voor 't
altaar cn splitsen zich naar weerszijden,
waar do koorbanken zijn opgesteld. De kle
pel is nog in beweging, om, als allen op
hun plaatsen zijn, te verstommen.
Nu in 't daglicht, dat hier weliswaar nog
somber lijkt, kan ik de paters goed opne
men. Hun verstarde gezichten en vastbera
den trekken getuigen van volharding en ont
bering. Hier ziet men, hoe menschen, die
een doel voor oogen hebben, iets kunnen
bereiken. En het is het eenige doel, waar
toe wij allen, zonder uitzondering, hier op
aarde zijn geroepen.
Hoort, daar klinkt de introitus: „Exsur-
gat Deus". Als de zang ten einde is, trok
ken de paters hun koorkappen weer over
het hoofd, om niet afgeleid te worden; we
zien nu slechts rijen donkerzwarto punten.
De HoogmisHoe indrukwekkend gecele
breerd! Wat 'n voorrecht, zóó de II. Mis bij
te wonen! De „Ita missa est" vernam ik
met tegenzin.
's Middags om één uur traden we na
handwassching den refter bin'nen. 't Ge
heele interieur is opgetrokken uit ruwe
roodbruine steen; tot zelfs den ambo toe,
waardoor een koude en kille indruk niet
achterwege kan blijven.
De Vader-abt staat in 't midden onder 't
kruisbeeld. Als pilaren staan paters en
broeders, hun handen onder het lange sca
pulier. Pas bij volslagen stilte opent de AbT
de gebruikelijke gebeden voor den maaltijd.
Een wagentje op gummiwieltjcs rijdt langs
de rijen der monniken, waarvan ieder z'n
portie krijgt in kleine witte kommetjes. Al
etende luisteren we naar wat wordt voor
gelezen, steeds op dezelfde zangerige toon
hoogte.
In de streng-liturgische officie's merken
we toch goed dat we slechts gasten zijn.
't Is knielen en opstaan, en zoo veelvuldig,
dat ik me beslist moet inspannen om niet
te blijven zitten. Ook daarin ligt een of
fertje! Toch, dit is slechts bijzaak. Maar 't
voortdurend met de gedachten in 't boven
natuurlijke vertoeven, dat bedoel ik; 't is
voor ons wereldlingen zoo'n grooten toer,
zelfs hier in 't klooster, om niet af te dwa
len.
's Middags is het recreatieuurtje, wat bij
gunstig weder meestal in den tuin wordt
doorgebracht. Eens zag ik hoe een troepje
paters, en heusch niet alleen de jongeren,
achter een bal aanliepen, kinderen gelijk.
Naïef zult ge misschien zeggen, maar straalt
hier niet uit de groote eenvoud des harten
van hen, die zich voor eeuwig voor God en
Zijn dienst hebben opgeofferd? Voelen zij,
eenzamen, zich niet oneindig veel méér
gelukkig, dan wij wereldlingen met al onze
genoegens des levens, ondanks liun niets
bezitten?
Met doordringenden blik zien ze u aan;
uit hun oogopslag stralen ingetogenheid,
gehoorzaamheid, zuiverheid, zachtmoedig
heid. Zij, die met geheime zonden van de
wereld hen in de oogen zien, moeten dezen
blik wel spoedig ontwijken, als ware hei-
die van Christus zelf, die vermanend zijn
vinger opsteekt* en zegt: „zondig van nu
af aan niet meer!"
In den namiddag luidt de klok weer A-oor
de vespers. Hoe heel anders is deze dan in
de parochiekerken, waar, jammer genoeg,
geAvoonlijk niet meer dan tien menschen
komen
Je moet hier meeleven, of je wil of niet.
De Gregoriaansche melodieën voeren ons
in een andere wereld, de wereld der con
templatie. O, dat gregoriaanscli, als 't goed
gezongen Avordt zooals hier, gaat het Avecr
leven: vreugde, droefheid, Avanhoop, smart,
ze zijn er uit te halen, mits men maar luis
teren wil. Hoe heerlijk, dat van verschillen
de zijden krachtige pogingen worden aan
gewend, om den gregoriaanschcn zang weer
tot zijn ouden omvang terug te brengen en
te doen her-opbloeienNiemand kan onder
dezen schoonen, meesleependcn cn indruk-
Avekkendcn zang ongeroerd blijven; hij
voert u mede, draagt u op de A-leugelen zijner
cadans naar hooger sferen, weet zelfs den
oogenschijnlijk meest onvermunvb'ren, tot
in hun diepste kern te treffen. Hij roept u,
smeekt, of beveelt u, zich mede dienstbaar
te maken, om onzen Heer, Jezus Christus,
te gaan verheerlijken en Hem met gejuich
te gaan begroeten.
Gij kunt u nog bij dezen aansluiten; nog
is het niet te laat. Welaan, dan, Avat Aveer-
houdt u? Wilt ook gij soms tot de dwaze
maagden behooren? Nog steeds is het tijd
en kunt ge uw schreden nader naar Hem
richten, totdat een onvoorziene oordeels-
d;\\' i', ï'Irt«,Hing rekenschap komt vrnpen
N:B. Dagelijks Gloria cn Credo. De Se
quens: „Veni sancte Spiritus". Do Prefa
tie en liet gebed „Communicantes" en
„Hanc igitur" van Pinksteren. Kleur:
Rood.
ZONDAG 19 Mei. Hoogfeest van Pink
steren of de nederdaling van den H. Geest
over de Apostelen. Mis: Spiritus Domini.
Do beloofde H. Geest is ons geschonken
Dc Geest des Heeren vervult de gc-heele aai
de! Alleluja. (Introitus). Moge Hij ook onze
harten vervullen en daarin ontvonken het
vuur Zijner H. Liefde (Alleluja-vers). Moge
Hij ook zijn de zoete Gast onzer zielen;
aan wie in Plem gelooven -geven Zijne ze
venvoudige gaven (Sequens).
MAANDAG 20 Mei. Tweede Pinkster
dag. Dag van devotie. Geen verplichting
van Mishooren, doch A-olgeus A-erlangen
Aan Paus en Bisschop te vieren als Zon
dag. Mis: Cibavit.
Pinksteren is het feest van dc stichting
der Kerk. Het Epistel verhaalt ons van
den groei der jeugdige Kerk (Petrus be
zield door den H. Geest bekeert vele hei
denen door zijne prediking tot Christus'
Kerk, Avelko ook nu nog leert cn zal blij-
Aen lecren: „Wie in Christus gelooft, zal niet
A-crloreii gaan, maar eeuwig leven". (Evan
gelie).
DINSDAG 21 Mei. Derde Pinksterdag.
Dag A'an devotie. Mis: Accipite.
WOENSDAG 22 Mei. Vierde dag v. h.
Pinksteroctaaf. Mis: Deus. 2c gebed voor
Kerk of Paus.
DONDERDAG 23 Mei. Vijfde dag v. h.
Pinksteroctaaf. Mis: Spiritus. 2c gebed als
gisteren.
VRIJDAG 24 Mei. Zesde dag v. h. Pink-
stcroctaaf. Mis: Repleatur. 2e gebed als
gisteren.
ZATERDAG 25 Mei. Zevende dag v. h.
Pir.ksteroctaaf. Mis: Caritas. 2c gebed v.
d. H. Gregorius, Paus cn Belijder; 3c a\ d.
II. Urbanus, Paus en Martelaar. Na dc
Sequens wordt het Alleluja niet gezegd.
De H. Paus Gregorius is een allerkrach
tigst bestrijder geweest van dc Investi
tuur, een instelling, waarbij de keizer of
koning aan de gekozen of benoemde ker
kelijke Overheid (Bisschop) de teekenen
zijner waardigheid: ring en staf overhan
digde. Omdat nu dezo teekenen allereerst
Avijzen op do geestelijke rechtsmacht, had
liet den schijn alsof do Bisschop zijn gees
telijken rechtsmacht van den keizer of ko
ning ontving. Reeds als monnik ijverde
Ilildebrand hiertegen, maar meer nog toen
hij als Paus Gregorius VII de-n -Pauselijken
troon beklommen had.
Als gevolg yan. zijn strijd tegen de In
vestituur stierf Gregorius in de stad Sa
lerno. Beroemd zijn zijne laatste woorden:
„Ik'heb de rechtvaardigheid bemind cn
het onrecht gehaat. Daarom sterf ik in bal
lingschap".
Bidden wij vandaag vodral voor hen,
die de II. Priesterwijding ontvangen, op
dat de H. Geest in hen ontvlamme dat lief
devuur, dat Christus is komen brengen op
de aarde en zoo noodzakelijk voor een
vruchtbaar priesterleven.
IN DE KERKEN DER
E.E. P.P. FRANCISCANEN
Alles als in bovenstaande kalender, be
halve:
WOENSDAG 2e gebed v. d. Z.Z. Joan
nes Forest, Joannes A-an Cctina oil Petrus
van D'uenas, Martelaren.
DONDERDAG 2e gebed v. d. Z.Z. Bar-
tholomeus Pucci en Gerardus van Villa
in agna, Belijders.
VRIJDAG 2e gebed d. Z. Joannes van
Prado, Martelaar.
Amsterdam ALB. M. KOK, Pr.
van al uw doen en laten. Zijt go dan doof
of blind? O, mensch, go begrijpt niet Avat
ge doet, leer nog heden uw gebed stame
len, nog heden
We kecren terug tot onze cel. Dc trillen
de stilte stemt ons tot diep nadenken. Nie
mand komt ons hier storen, wij lezen Avat of
begeven ons in gebed.
Tegen zevenen luidt dc klok Aveer voor 't
souper. Weer dczclfdo ceremonieel litur
gische handelingen en gebeden. Na afloop
volgt een korte recreatie.
De Vadcr-Abt loopt met enkele Zijner
kinderen in den kloostergang. Zijn scherpe
profiel en majestueuze gestalte dwingen
ccn ieder ongetwijfeld diep respect af. Deze
reeds grijzcfulc kop past in zijn klon.stcr:
strengheid en vriendelijkheid, zij strelen U
beide tegemoet.
De dag. wordt besloten met dc' comple
ten. Een korte litanie én sen gebed om hen
in den naderenden nacht togen dc listen des
duivels te beschermen klinkt van dc lip
pen der monniken, 't Confiteor wordt, bele
den, do absolutie gegeven. Terwijl het „Al
perges me" gereciteerd wordt, sproeit d<*
Vader-Abfc hot zware massieve kruisbeeld
bengelt op zijn borst zijn kinderen en
de gasten met wijwater toe.
Een nieuwe morgen wacht ons; wij re
kenen er op, maar Avia geeft ons hierom
trent eenige zekerheid
Wij be-mediteeren onze daden en ge
dachten A-oor avc ons ter ruste begeven....
1>.
