ii
20ste Jaargang
VRIJDAG 17 MEI 1929
No. 6180
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
IVO
BUITENLAND
BINNENLAND
SPORT
UIT DE PERS
3)e £cid^elie6oii^omt
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Wr Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
anco per postf 2.95 per kwartaal
it Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
ir tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij
oruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone «dvertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
it nummer bestaat uit drie bladen
De verkiezings-propaganda.
Zooals reeds gemeld is. krijgen de Ka
ntteken 11 kwartier (evenveel als de
D. A- P. en als de anti-rev. en chr. hist,
amen) voor de verkiezings-propaganda
radio.
Bij deze 11 kwartier radio-redevoeringen
1*1 flt natuurlijk m iedere ge-
ente de gesproken en geschreven pro-
ganda flink worden ter hand genomen,
[edere kiesvereeniging en iedere alge-
lene of politieke propaganda-club moet
83j n nu af reeds ijl actie zijn!
Voor de propaganda met geschriften
uitstekend de vlugschriften, uitgege-
door het secretariaat der R. K. S taats-
tij. Wij ontvingen een tweetal dezer
aezings-vlugschriften, getiteld: „Het
gezin beschermen" en: „De arbei-
en de R. K. Staatspartij".
|t zijn frisch-gestelde vlugschriften,
inhoud dadelijk aanspreekt en waar-
'zeker bij de lezers wat blijft hangen,
rlugschrift is verlucht met een teeke-
ïiar wij vernemen zullen er een 15-tal
i-deze vlugschriften verschijnen.
lit blijkt, dat ook de papieren-pro-
pada voor de a.s. verkiezingen onder
flink is aangepakt.
iUé vlugsohriften, welke de R.K. Staats-
rtij zal uitgeven, dragen de volgende
lis:
Ho. 1. Blijft vrij, Blijft waar, Blijft één!
stukje politieke geschiedenis,
io. 2. Het Groote Gezin beschermen,
i. 3. Katholieken, denkt aan Uw bij
der onderwijs.
4. De Arbeiders en de R. K. S. P.
5. De Vrouw en de R. tv. S. P.
6. Welvaartspolitiek is Bevolkings-
itiek.
De Landbouwers en de R. K. S. P.
Io. 8. De Middenstanders cn de R.K.S.P.
I. Onze koloniale taak.
io. 10. Voor 'onze Ouden van Dagen,
itspensioen of Ouderdomsverzeke-
11. Een goede Staat van Dienst
wie zijn de groote sociale wetten?)
Ho. 12. Hoog de Christelijke opvatting
het Huwelijk.
ro. 13. Op! tegen de openbare Onze-
leïd.
io. 14. Hoog bet Gezag.
io. 15. Landsverdediging en Vredesactie.
oor de afdeeling Rotterdam Van den
i C ill ijheidsbond zeide gisteravond een spre-
de heer C. Roos, burgemeester van
OP l kkerkerk, dat de Katholieken zioh orga-
QqU eeren in "n politieke eenheid, terwijl zij,
11 0v gesproken, elkanders tegenvoeters
ij dat het hun niet geoorloofd is, zich
atkundig te organiseeren in de partij,
arbij zij in feite behooren.
)nze eenheid ook in de politiek wordt
benijd, met afgunstige oogen!
iVij wille n die eenheid behouden, om-
ij inderdaad is een zoo kostbaar goed.
in eenheid zullen wij optrekken
Sar de stembus van 3 Juli.
5n in eenheid zullen wij daarvóór de zoo
dzakelijke propaganda voeren.
Divi
ntant
DEN
FRANKRIJK.
IE DESKUNDIGENCONFERENTIE.
Bespreking van het rapport-Stamp.
Nitschlands desiderata.
De deskundigen voor het herstel zijn gis
borgen m particuliere besprekingen be
zeil met het onderzoek van het rapport
sir Josiah Stamp. In den middag be
ien onder voorzitterschap van Owen
big de algemeene discussies over het
iport, welke gezien de omvang en de
kekenis van het document wel eenige
Ben zullen duren.
Bavas publiceert over deze zitting een
'lag, waarin het volgende wordt gezegd:
gedelegeerden hebben gezamenlijk de
0r dr. Schacht in het rapport ingevoegde
pve besproken. De Engelsche gedele
te zette het resultaat van zijn bespre
ken met dr. Schacht uiteen en lichtte
de draagwijdte der Duitsche reserves toe.
Hij verklaarde verder in welke mate deze
reserves naar zijn meening veranderd zou
den moeten worden, opdat de herstelconfe
rentie tot een accoord kan geraken. Daar
na begon de discussie over do Duitsche
voorbehouden, die op de volgende punten
betrekking hebben:
1. Do mogelijkheid van een tweejarig mo
ratorium voor het beschermde deel der
Duitsche schuld en wel wat aangaat de
transfereering als de betaling. Dit punt zou
gemeenschappelijk met. dr. Schacht onder
zocht moeten worden.
2. Een garantie-clausule, die het Duitsch-
land mogelijk zou maken, zich tot den raad
van beheer van de internationale bank te
wenden, voor het geval Duitschland zich
geplaatst zou zien voor moeilijkheden van
economischen of financieelen aard, welke
zijn betalingscapaciteit aanzienlijk wijzi
gen.
3. Opheffing van de financieele en econo
mische controle van het Dawesplan.
Ongetwijfeld zal met de Duitsche gedele
geerden gediscussieerd worden, ten einde
vast te stellen in welke mate de door de
opbrengst der spoorwegen geschapen ge-
rantie, zou kunnen worden opgeheven.
Men hoopt heden met de studie van
Schachts reserves gereed te komen. De des
kundigen zullen dan kunnen vaststellen wel
ke reserves aangenomen, veranderd of af
gewezen moeten worden. Indien er inder
daad mogelijkheid bestaat van overeen
stemming over de Duitsche reserves, zul
len de deskundigen, aldus Havas, den ar
beid voortzetten en de cijfers van het al
gemeen© rapport bespreken.
Eerst als dit stadium der onderhandelin
gen bereikt is zullen de gedelegeerden zich
bezig kunnen houden met de verdeeling
der Duitsche annuïteiten en van do winst
der internationale bank over de verschil
lende crediteuren.
Volgens Havas is men in de kringen der
conferentie van meening, dat het rapport
een serieuze basis voor verdere onderhan
delingen vormt. Ook de avondbladen be-
oordeelen den toestand niet pessimistisch.
ROEMENIE
Incident in den Roemeenschen Senaat.
Belecdigende uitlating over
generaal v. Seekt.
In de Woensdag gehouden senaatszitting
te Boekarest heeft de vroegere liberale
minister van buitenlandsche zaken, Arge-
toianu, aan den minister-president Manioe
een nieuwe vraag over zijn samenkomst
met den Duitschen generaal von Seekt in
Klausenburg geëischt, waarbij hij den ge
neraal als een „commis-voyageur" en
„avonturier" betitelde.
Argetoianu wees op de noodzakelijkheid
van goede betrekkingen met Duitschland,
doch voegde *er aan toe, dat hij er tegen
protesteerde, dat personen, dio aan het
hoofd van het Duitsche leger gestaan heb
ben, Roemenië als arbeidsveld beschouwen.
In een onmiddellijke repliek wees minis
ter-president Manioe er nogmaals op, dat
het zuiver particulier en volkomen onpoli
tiek bezoek een gewone daad van beleefd
heid was geweest en merkte, onder bij
valsbetuigingen der meerderheid op, dat de
politieke moraal zeer laag moest staan,
om eenigerlei commentaar eraan vast te
knoopen.
De minister-president protesteerde voorts
krachtig tegen de beschimping van gene
raal von Seekt.
Argetoianu erkende dan zelf, dat de door
hem gekozen uitdrukkingen te kras ge
weest waren en verklaarde, geen verdere
campagne in de kwestie der samenkomst
van den minister-president met generaal
von Seekt te willen voeren.
RUSLAND.
De broodcrisis in Rusland.
Nog weinig verbetering.
De Sovjet-regeering heeft besloten het
register van personen, die recht hebben
op broodkaarten te herzien, ten einde het
aantal z.g. proletarische kaarten, die recht
geven op het volle broodrantsoen te ver
minderen. De bakkerijen moeten verder de
productie van de betere kwaliteiten witte
brood met 50 pet. verminderen. Ten einde
de ongerustheid te verdrijven en alarmee-
rende geruchten te ontzenuwen heeft de re
geering aan de arbeiders medegedeeld, dat
het rantsoen gewoon brood voor werkelijke
arbeiders niet verminderd zal worden.
Daar in den afgeloopen winter het ver
bruik van vleesch in Moskou 30 pet. boven
het normale is geweest, is nu de verkoop
van meer dan 4 pond vleesch tegelijk ver
boden. Namens de coöperatieve vereenigin-
gen werd aan de voedselconferentie mede
gedeeld, dat het rationalisatie-stelsel het
tekort heeft doen verminderen, -doch dat
do toestand nog steeds moeilijk blijft.
Volgens het rapport aan het volkscom
missariaat van Arbeid, dat in de „Prawda"
wordt gepubliceerd, is het aantal werkloo-
zen in de afgeloopen zes maanden met
390.000 gestegen tot ongeveer 1,800.000.
CHINA.
Opstandige beweging te Swatau.
Nieuwe regoeringgevormd.
Volgens te Hongkong ontvangen berich
ten is Swatau in opstand gekomen tegen
zoowel Kanton als Nanking en heeft het
een nieuwe regeering gevormd. Twee Chi-
ncesche kruisers zijn voor de reede van
Swatau aangekomen.
Buitenlanders te Hongkong gelooven, dat
binnenkort een groote beweging in China
aan den dag zal treden, gericht tegen de
Kwomintang en Tsjang Kai-sjek
De gevechten te Sansjoci duren voort,
doch hebben tot dusver nog geen aanmer
kelijke wijziging in den toestand gebracht.
Wel echter wordt gemeld, dat de Kanton-
neezen er in geslaagd zijn, Waitsjau te her
overen.
AMERIKA
Argentinië's politieke warboel.
Regeering zonder parlement?
Het schijnt in Argentinië een ongeloof
lijke politieke janboel te zijn. Althans naar
de „Preusa" uit Buenos Aires meldt, is men
or na weken lange bemoeiingen en met me
dewerking van do politic in geslaagd, een
voldoend aantal leden in kamer en senaat
bijeen te krijgen om deze weer in staat te
stellen besluiten te nemen.
Hierbij is het, zooals tc verwachten was,
tot een conflict tusschen regeering en oppo
sitie gekomen. De regeerings-partijen stel
den voor, de geloofsbrieven van een aantal
nieuwgekozen senatoren, tegenstanders van
president Irrigoyen, ongeldig te verklaren.
Zij bleven echter in de minderheid. Daar
op verlieten de z.g.ru personalistische sena
toren, aanhangers van de regeering-Irri-
goyen, onder leiding van den voorzitter van
den senaat, die tevens vice-president van
de republiek is, de zaal.
In de kamer zijn het voornamelijk de
oppositie-partijen, n.J.'le conservatieven cn
de beide sociaal-democratische fracties, die
de regeering in dezen toestand aanleiding
de werkzaamheden der kamer belemmeren.
In sommige kringen verwacht men, dat
zal vinden om zonder het congres te re-
geeren.
EERSTE KAMER.
Meerdere wetsontwerpen aan de
orde.
Bij een crediet-aanvrage voor herstellin
gen aan het Koninklijk Paleis te Amster
dam bepleitte de heer Polak een grondige
restauratie van Van Oampen's meester
werk. 't Komt in orde, antwoordde Minis
ter de Geer, maar kalm aan.
Nadat de Senaat ten slotte zonder hoof
delijk© stemming de aangevraagde restau
ratie-gelden had gevoteerd, werden met
een kalm vaartje een 12-tal hamerstukken
afgedaan. Toen stuitte men op de goedkeu
ring van het op 28 Maart 1925 tusschen
Nederland en België gesloten verdrag be
treffende territoriale rechterlijke bevoegd
heid, de rechtskracht van in het andere
land gewezen vonnissen enz.
De heer Briët (A.-R.) voerde vele be
zwaren tegen hel verdrag aan.
Minister Donner, die dit wetsontwerp te
verdedigen kreeg, ging stuk voor stuk de
bezwaren, door den heer Briët aangevoerd,
na. Om tenslotte de laatste bedenkingen
tegen eventueele fouten, die de regeling
in de practijk mochten blijken aan te kle
ven, weg te nemen, herinnerde hij er aan,
dat over 5 jaar het- verdrag weer ehrzien
kan worden.
Niemand repliceerde na de rede van den
Minister en de Kamer keurde het- wets
ontwerp ten slotte zonder hoofdelijke
stemming goed.
Bij een der naturalisatie-ontwerpen
bracht de heer Dc Gijselaar zijn bekend©
bezwaren tegen de voorbereiding dezer
ontwerpen wederom te berde. Het wordt
ook inderdaad de vraag, of de bepaling
in de Grondwet, dat naturalisatie bij de
wet geschiedt, bij de thans gevolgde prac
tijk wel tot haar recht komt.
Van een ernstige bestudeering der dos
siers met ambtsberichten door de afge
vaardigden is geen sprake.
In een zeer brcede redvoering heeft de
heer Danz een aanval gedaan op het beleid
van den minister en de commissie-Limburg
ter zake van de tandtechnici.
De minister kwam den heer Danz (en
den heer Westerdijk) tegemoet met de be
lofte, dat zeer ernstig zal worden overwo
gen of de xamencommissie, die het aan
een aantal tandtechnici gedane onrecht
zal moeten rechten, voorzóover daartoe
aanleiding bestaat, reeds zeer spoedig aan
het werk kan worden gezet. Het examen
zal zuiver practisch zijn.
De Kamer is weer voor twee weken
uiteen.
TWEEDE KAMER.
Ook: van alles wat.
Geen der Kamerleden had bezwaar te
gen de deelneming van ons land aan de
tentoonstellingen, welke België in 1930 ter
herdenking van de grondlegging van den
Belgischen Staat te Antwerpen en Luik
zal houden en waarvoor de Regeering 500
mille aanvroeg, terwijl de Indische schat
kist bovendien 127 mille bijdraagt.
Het was verder een blijde dag voor vele
hooge Staatsdienaren: het inkomen van
den Gouverneur van Curasao werd ge
bracht- op 28.000 en 12.000 representa
tiekosten; de wedde voor de leden der Al
gemeene Rekenkamer op 7000 (voor den
President 8000), voor de leden van den
Raad van State op 5ÖOÖ (vice-president
14.000) en verder is de bezoldiging van
de rechterlijke macht herzien. In het ont
werp voor de leden der reehterlijke macht
is nog een verbetering aangebracht, door
aanneming zonder verzet van het amende
ment der Commissie van Rapporteurs, dat
de wedde der Raadsheeren in- en advoca
ten-generaal bij den Hoogen Raad van
9000 op 9500 verhoogt.
De heer K. ter Laan heeft een vergeef-
scho poging gedaan om uit het wetsarti
kel een bepaling te schrappen, waardoor
de werkzaamheden van een kantonrech
ter kunnen worden opgedragen aan den
rechter van een „nabijgelegen" kanton i.
p. v. aan dien van een „aangrenzend", ge
lijk tot dusver slechts mogelijk is; met
48/6 is deze verruiming in de wet ge
bracht.
Het belangrijkste is, dat dc Kamer, ein
delijk de oude kwestie van de Louise-
groeve tegen den Staat heeft afgehandeld,
zich met 44 tegen 32 stemmen vereenigend
met de meening van de meerderheid eener
te dezer zake benoemde commissie.
In de avond-vergadering was er een
herhaling van het debat- van Dinsdag
avond j.l.: Klachten over de schrikbaren
de overschrijdingen van de ramingscijfers
voor de Zuiderzeewerken en klachten over/
de behandeling van de Ziudcrzeevisschers-
bevolking.
Verder zijn in het nachtelijk uur in be
handeling gekomen de Verdragen betref
fende afschaffing van de in- en uitvoerver
boden en -besprekingen, den uitvoer van
huiden en beenderen en het wetsontwerp
tot toekenning van kasvoorschotten aan
den Kon. Hollandschen Lloyd.
DE RIJKSMIDDELEN.
In de maand April.
Dc opbrengst der Rijksmiddelen be
droeg over April 40.127.733.02 tegen
f. 42.415.846.12 over die maand in 1928. De
opbrengst der wegenbelasting over April
j.l. bedroeg 3.433.045.06, die der rijwiel
belasting ƒ23.577.
Ned. Bord van R.-K. Kraamverzorgsters.
Definitieve oprichting dor
nieuwe vereen i g i n g.
In het Centraal Bureau der R.-K. Kraani-
verzorging aan den Goudscliesingel te Rot
terdam heeft gistermiddag de oprichtings
vergadering plaats gehad van den Bond
van R.-K. Kraamverzorgsters.
De bijeenkomst stond onder leiding van
Dr. M. A. van Bouwdijk Bastiaanse, die
door dc vorige vergadering met eenige da
mes belast was dc definitieve oprichting
van den bond voor te bereiden.
Allereerst werd het concept-reglement in
behandeling genomen en na eenige kleine
r edactic-wïjzigingen goedgekeurd
Nadat Pater Tli. Roorda- O.F.M., en rnr.
F. A. M. Cavadino als adviseurs waren
aanwezen, werd liet 'definitieve bestuur sa
mengesteld uit dr. M. van Bouwdijk Bas
tiaanse, voorzitter cn de dames H. Bender,
Strack van Schijndcl, van Aalst en Hen
driks.
Het nieuwe bestuur is zoo samengesteld,
dat reeds verschillende kringen vertegen
woordigd zijn (Rotterdam, Leidon, Breda
en Haarlem).
Do bedoeling is liet bestuur later met
nog twee leden uit te breiden en dezen
te zoeken in. nog niet vertegenwoordigde
deelen van het land (Noorden en Zuiden).
De voorzitter bracht dan nog ter sprake
eenige zaken in het huishoudelijk regle
ment te regelen: n.l. entrée-prijs 1.en
contributie (maximum 2.50), het aanwer
ven van leden-weldoeners. Over het cos-
tuum zal niets bepaald worden. De kwes
tie van het orgaan zal1 nader door het be
stuur onder het oog worden gezien.
Nadat zoo de oprichting van den Bond
definitief was geworden, heeft Pater Roor
da, van wien het initiatief is uitgegaan,
oen woord van gclukwcnsch gesproken tot
de leden en in het bijzonder tot het be
stuur, aan wier zorg hij nu verder het le
ven van den pasgeboren boud toevertrouw
de. Hij wekte alle leden op mede te wer
ken tot grootmaking van den Bond.
„Msbd."
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De „Graf Zeppelin" heeft boven Spanje
den steven gewend en is wegens motorde
fect teruggekeerd. (Luchtv. £e blad en Te
legrammen).
Reeds 125 lijken tevoorschijn gehaald uit
de puinhoopen van het ziekenhuis te Cleve
land. (Buitenl. Berichten 2e blad).
BINNENLAND.
Het St. Bonifacius-Missiehuis te Hoorn.
De kapel geconsacreerd. (Kerkn., 3de
blad).
Op een 64-jarige vrouw te Amstelveen is
een roofoverval gepleegd. (Gem. Berichten
3de blad).
De chauffeur van een vracru<*uiu uuor
een trein gegrepen en gedood. Een
hoofdinspecteur door een trein overreden
en gedood. (Gem. Berichten, 3de blad).
Nadere mededeelir.g betreffende den
moord op den heer Lans te Rotterdam.
(Gom. Berichten. 3de blad).
LEIDEN.
Ontploffing in een vuurwerkfabriek.
Een gewonde. (1ste blad).
Leidsche 2e klasse-twaalftal.
Het Leidsche 2e klasse-twaalftal dat
op den 2den Pinksterdag to Dordrecht aan
de Stedenwedstrijden voor lagere afde?-
lingen zal deelnemen, is als. yolgl samenge
steld:
Dames: J. Ballego; N. Sa\ulle (beiden
Vitesse); A. Bonnet 'J. v. Welzeu fbei-
dn S.D O.)Tr. Buys; A. v. d Berg-(bei
den Fluks).
floeren: Molt; Lente, aanv., (beiden Vi
tesse); HorréeHoeks (beiden Fluks) v.
d. Staay, Keunen (beiden S.D.O.).
Eenige spelers van Vitesse en S. D. O.
waren niet beschikbaar.
Serie-wedstrijden „Excelsior".
Aan de seriewedslrijdcn van Excelsior
te Hilversum om den Miss-Blanche-Beker,
zal worden deelgenomen door D.T.V.Hei
Zuiden; Vitesse en Excelsior.
De wedstrijden vinden op 1st en Pink
sterdag plaats. Vitesse is houdster van den
beker.
HET KAMERLID BULTEN.
De B. schrijft in Het Katholieke
Schoolblad:
De aanwijzing der candidaten voor dc
groslijst heeft ons een zeer pijnlijke ver
rassing gebracht: de hoer Bulten, die nu
al meer dan tien jaar zitting heeft in de
Tweede Kamer, is uitgevallen. Dc plaats,
die hij thans op do groslijst inneemt,
maakt zijn terugkeer in de Kamer voor-
loopig onmogelijk. Dat is een groote te
leurstelling voor de onderwijzers en amb
tenaren. Er is geen Kamerlid aan te wij
zen, die voor de stoffelijke belangen der
onderwijzers zoo voortdurend gewaaki
heeft en gestreden, zij het met wisselend
succes, dan de heer Bulten. Zonder daar
mee iets aan zijn overige kwaliteiten tc
kort te willen doen, mag deze hoedanig
heid: zorg voor de onderwijzersbclangen,
kenmerkend voor hem worden genoemd.
Onze oud-collega kon dat met te meer
kracht doen, omdat hij als vader van een
groot gezin aan den lijve den invloed van
een ontoereikend salaris heeft ondervon
den. Immers de practijk van nooden ge-
kond te hebben, maakt de theoretische
bestrijding ervan gemakkelijker. Wij mee-
nen dan ook, dat do heer Bulten een ledi
ge plaats achterlaat, die niet aangevuld
zal worden.
Wij waren op den uitslag der stemming
niet gerust. De groote actie, die gevoerd
werd voor alleszins voortreffelijke
candidaten van ongeveer gelijke denkrich
ting als dc heer Bulten, gevoegd bij do
omstandigheid, dat dc volksgunst nu een
maal wisselend is, hebben dc kansen voor
den heer Bulten verzwakt. Dc toegewijde
ijver van velo collega's kon die verzwak
king niet neutraliseeren. Daarbij blijkt uit
dc stemmencijfers, dat in verschillende
kieskringen voor den heer Bulten weinig
Voorloopig wachten wij af, hoe de dcfi
niticve samenstelling der Katholieke Frac
tie in de komende regeerperiode zal zijn.
D© stembus van Juli moet het laatste
woord nog spreken. Maar hoc die uit
spraak ook is, ze houdt alvast dezen schril
len wanklank in: de niet-verkiezing van
den lieer Bulten.