Ned. Oost-Indië
J1T DE OMGEVING
LUCHTVAART
De geschiedenis der
naaimachine
[■1
wel
'ang
orasi
dn
dfc
Noodlottige auto-ongelukken.
Aneta seint uit Soekabocmi: De heer
L, Ensink, oud-administrateur der land-
ouwmij. Radjamandala (Directie Tiede-
hori Dan en Van Kerchem) tengevolge van
m auto-ongeluk overleden.
Kader wordt gemeld: De heer Ensink,
>d-adlpiJ-' "ateu van Toegoe, in plan-
srskringen /.eer bekend, begaf zich per
i-auto van Batavia naar Soekabocmi.
wagen maakte.nabij Tjibadak een bocht
[et zoo woeste vaart, dat hij slipte en
!gen twee boomen terecht kwam. De heer
werd uit de auto geslingerd en naar
ifc hospitaal te Soekaboemi vervoerd,
aar o^11 schedelbreuk geconstateerd werd.
jbloravond is hij na hevige pijnen over
men. De chauffeur liep geen kwetsuren
I. Hij is door de politie gearresteerd.
Aneta seint uit Soevabaja: Tusschen
jembor en Kali Baroe is een auto, waarin
heer Lobato, vertegenwoordiger van
Sun Life Insurance Oy. van Canada te
Di jember gezeten was, geslipt en over den
ikeiK ip geslagen. De inlandsche chauffeur liep
,vam ikele schrammen op; de heer Lobato
v eft een hersenschudding en een schedel-
af] euk opgeloopen, alsmede een beenbreuk,
tigi ij is opgenomen in de kliniek te Djember
verkeert in levensgevaar.
HILLEGOM.
GEMEENTERAAD.
De „Hoedendoos" in eeuwigdu-
rende erfpacht aan den Burge-
on(ie meester.
De raad dezer gemeente hield Vrijdag
Mei te 4 uur een openbare vergadering.
Afwezig wegens ongesteldheid met ken-
''Jsgeving de heer Vermeer.
- De Voorz. opent de vergadering door
lorlezing van het gebed.
b eenige punt van de agenda luidt:
en van Ged. (Staten van Zuid-Hol-
inzake ingebruikgeving Roeden-
voorzitter licht dit punt nader als
Igt toe
[Het besluit van den Raad, met alg.
imen genomen, behelsde, dat mij het
tkje genaamd „de Hoedendoos" in
ffligdurende erfpacht werd gegeven te-
canon van 1 per jaar. Ged. Sta-
schreven bij missive van 22 April, dat
wijziging in dit besluit wenschen.
lou een bepaling in worden aangc-
'oor den canon volgens een waar-
i,door een deskundige aan den grond
fiend als bouwgrond, voor het geval
tegenwoordige Burgemeester daar niet
eer metterwoon zou zijn 'gevestigd. Hier
Igt uit, dat dit bedrag nu reeds zou
neten worden vastgesteld.
De wethouders meenden, dat het toc
ht van Ged. Staten op het finantieel
eid der gemeente te ver werd doorge-
!rd. De erfgenamen der erflaatster heb-
den Burgemeester privé toestem-
ïg gegeven om te bouwen. Het is zeer
eilijk een bepaalde waarde aan dit
te geven als park, indien er daar
gebouw mag worden. Het gevolg zou
als de gevraagde wijziging werd aan-
iracht, de gemeente als eigenaresse In ij
n verlaten van de woning eventueel b.v.
'Jooo ad 1200 als canon per jaar zou
p
heffen. Logisch volgt daaruit, dat de ge
meente dus bij de gevraagde wijziging
niet achteruit zou gaan.
Ged. Staten zeggen de Burgemeester
behoeft geen geschenk van de gemeente
te hebben. Ma-ar dat is ook mijne bedoe
ling niet; ik wil niets aan de gemeente
verdienen. Maar door hetgeen Ged. Staten
willen wordt het zoo: eventueel voordeel
voor de gemeente en het risico alleen voor
mij. Bij schrijven van Ged. Staten d.d. 30
April en 6 Mei persistceren deze bij het
vorige. Totdat antwoord ouzerszijds is
ontvangen zal men de beslissing aanhou
den. B. en W. nu adviseeren den raad niet
terug te komen op het genomen besluit.
Ik betreur deze stagnatie zelf in hooge
mate. Van dc beslissing indien deze door
Ged. Staten gehandhaafd wordt staat be
roep open bij de Kroon, maar het vestigen
van mij en mijn gezin hier wordt er nood
wendig door vertraagd. Het voorstel van
B. en W. is dus het besluit van den raad
te handhaven.
Na uitvoerige bespreking komt het
voorstel van B. en W. in stemming, dat
met algemeenc stommen wordt aangeno
men.
Hierna komt in, stemming oen voorstel
van den hoor Mes-kers, gesteund door den
heer Jansen en andoren om bij weigering
dopr Ged. Staten in beroep te gaan bij dc
Kroon. Ook dit wordt aangenomen mot
alg. stemmen.
Na rondvraag sluiting der vergadering.
Bouwen. Aan do firma K. Vermey
en Zn., aannemers alhier, is opgedragen
bij onderhandsche aanbesteding het bou
wen van 14 woonhuizen aan den Vennep-
perweg, Hillegommcrdijk (Haarlemmer
meer) voor rekening van Gebrs. van Ben-
tuin te Amsterdam.
Zweminrichting. A.s. Woensdag wordt
de zweminrichting voor het publiek open
gesteld. Gebouwen, beplanting etc., alles
ziet er welverzorgd uit. Men houde er re
kening mee, dat de toegang moet geschie
den vanuit de Meerstraat en niet zoo
als voorheen vanuit dc Prins Hendrik
straat.
Geboren: z. van A. M. Zuiderduin
Getz d. van C. H. Suijkerlandv. d.
Aardwegh d. van J. M. NoppenKlomp
d. van A. M. S-teenvoordenv. d. Weij-
den.
Ondertrouwd: F. W. Hoogveld en
E. W. van der Hulst G. Bleijenberg en
J. Zijlstra W. A. J. Maas en A. L. A.
Straathof A. G. van Huet en D. P. Hoo-
gerhuis.
Overleden: R. O. van der Kolk
Noort vr. 29 j.
ALKEMADE.
Geboren: Nicolaas Johannes z. van
J. Neijman en P. M. Verhaar Joseph
Corneiis z. van Th. van Ruiten en H. Hoo-
genboom Maria Wilhelmina d. van Jac.
van der Meer en H. C. Disseldorp.
Ondertrouwd: Johannes Petrus
Kennis jm. 24 j. en Helena Johanna van
der Zwet jd. 21 j. Gerardus Huigsloot
jm. 32 j. en Wilhelmina Maria do Jong jd.
21 j. Nico Bakker jm. 31 j. en Ottilie
Wilhelmine Schafer 29 j.
Overleden: Maria Schakenbos wed.
F. van Scggelen, 85 j. C'ornelis Hubert us
Remmerswaal 15 j.
KATWIJK.
Een gevaarlijke draai. In „de Pan"
geraakte een auto bij een kromming in den
weg in de sloot. De inzittenden kwamen er
goed af, doch de auto was aan den voor
kant geheel defect, waardoor veel inate-
rieele schade veroorzaakt was. Het blijkt
daar een gevaarlijk punt te zijn. want
meermalen komt daar een auto in de sloot
terecht.
NIEUWE-WETERING.
Bekroning. Ons plaatselijk muziek
corps, de fapfare „Door Gunst Verkregen"
heeft te Nieuwkoop in dc 4de afdeeling den
eersten prijs behaald met 315 punten. Wij
wei schen het corps en haar directeur den
heer C. de Haas van harte geluk met dit
succes. Moge het voor de leden een aanspo
ring zijn om op den ingeslagen weg voort
tc gaan en voor de inwoners om den on-
misburen fiuantieclen steun in stijgende
mate te blijven vcrleenen.
OEGSTGEEST.
Het Heldendicht van de Roomsche daad.
Dc R.-K. Kiesvereeniging hield Vrijdag
avond in „St. Willibrord" een propaganda-
vergadering in verband met de a.s. verkie
zingen op 3 Juli. De hoofdschotel was de
vertooning der z.g. Dr. Schacpmanfihn,
terwijl de harmonie „Triumph" hare be-
langlooze medewerking verleende. Wij
hadden verwacht een volle zaal, doch hoe
bitter werden we teleurgesteld, toen we bij
ons binnentreden zoo talrijk onbezette stoe
len zagen. Do verschillende uitnoodigingon
tot bijwoning heeft den doorsnee-paro
chiaan heinas, wat men noemt, do koude
kleeren niet geraakt.
Te acht uur opende do voorzitter, de heer
L. J. van Douveren, de bijeenkomst on ver
welkomde do aanwezigen. Spr. zeide, dat
het bestuur meende goed tc doen, door het
organiseeren van dezen avond, allen in de
gelegenheid to stellen to genieten van hot
mooio filmwerk ..Het heldendicht van do
Roomsche daad", dat samengesteld is
door Pater H. Hermans en te aanschouwen
geeft een gedeelte van hetgeen in de laat
ste tijden door Kath. Nederland werd ge
wrocht op t gebied van kerkelijk leven,
Kath. onderwijs, charitatieve en socialo
actie.
De thuisblijvers hebben groot ongelijk
gehad. Deze film heeft ten doel een lcijkjo
tc geven, hoe in een betrekkelijk kort tijds
bestek een geweldigen omkeer tot stancl
kwam ten gunste van ons, Katholieken. Hoe
wij van verdrukten ons hebben opgewerkt
tot gelijk gerechtigden. Wat is niet tot
stand gekomen op kerkelijk gebied al
dus spreker. Kwamen wij riet van de
oude schuurkerken tot onze prachtige ka
thedraal. Is het aantal nieuwe kerken
door Mgr. Gallier ingewijd niet om en om
de zestig. Verbonden met onze oud-coali-
tie-genooten verwierven wij cle gelijkheid
van liet onderwijs en er verrezen tal van
scholen, waar het Katholieke kind Katho
liek onderwijs ontvangt. Hoeveel instellin
gen van liefdadigheid zijn wij van liever
lede niet rijk geworden, waarom eerlijke
andersdenkenden ons prijzen en benijden.
Vele vereenigingen en bonden op Kath.
grondslag, spaarkassen en leenbanken ge
tuigen van Kath. organisatie, die er zijn
mag. Al die bewijzen van Kath. emancipa
tie worden ons. al is 't slechts in korte trek
ken, in beeld gebracht.
Zouden wij dan niet zoo vervolgde
dc spreker dankbaar gestemd zijn niet
alleen jegens God, den Gever van alle
goeds, maar ook jegens de groote mannen,
die ons dat hielpen bevechten. En clan don
ken we, naast zoovele anderen, aan den
grooten emancipator, dr. Schacpman (ap
plaus).
Toonen wij onze dankbaarheid door
ieder naar zijn vermogen bij te dragon, niet
alleen om te behouden wat wij verkregen
hebben, maar ook door inede te werken lot
den verderen oubouw. Dat kunnen wij doen
door ons gebed, door een Kath. leven,
INGEZONDEN MEDEDEELÏNG
maar ook door in de politiek onzen plicht
tc vervullen. Mot een krachtige aanspo
ring om op 3 Juli te stemmen op den
Roomsehen lijst besloot de voorz. zijn aan
dachtig gevolgde openingsrede. Mot bege
leiding der harmonie, werd door allen
„Roomsche Blijdschap" gezongen, waarna
do vertooning der film aanving. Tusschen
dc verschillende aeten gaf „Triumph"
eenige nummers ten beste.
Bij het einde dankte de voorz. de aanwe
zigen voorde belangstelling en dc harmonie
voor hare medewerking. Het deed spreker
genoegen te mogen constatecren, dat de
harmonie met rasse schreden vooruit gaal.
„Triumph" zette daarna „Aan U o Ku
ning der Eeuwen" in dat door allen spon
taan werd medegezongen, waarna men on
der het spelen van oen vroolijkc marsch de
zaal verliet.
RIJNSBURG.
Op hol. Twee paarden, bespannen
voor don wagen van den bloemkweekcr
Joh. Z. sloegen midden in liet dorp op hol.
Zij holden met de wagen achter het dorp
door naar de Oegslgeesterdijk en werden
daar tob staan gebracht. Wonder boven
wonder gebeurden geen ongelukken.
TER-AAR.
Bekroning. De muziokverecniging
„Arti et Religioni", dir. O. v. Dam. be
haalde op den muziek wed strijd te Voer
hout gisteren een le prijs in clc 4e afd.
met 301 punten. Een succes voor leden en
directeur!
WARMOND.
Gouden bruiloft.
Zooals reeds in ons blad is medegedeeld
vierde het echtpaar P. van VclssenBak
ker gisteren zijn gouden huwelijksfeest.
Des morgens om half tien werden de
gouden bruidegom en gouden bruid door
een met vlaggen en bloemen versierde
auto van hun woning gehaald on naar de
kerk gebracht, waar om 10 uur*eon plech
tige. Hoogmis werd opgedragen voor brui
degom en' bruid. De kerk was overvol; het
jubilee rónde echtpaar had voorin de kerk
plaats genomen met de familieleden.
Na afloop dezer plechtigheid werden zij
wederom met dc auto van de kerk ge
haald en gebracht naar hotel „Do Zon"
waar alle familieleden en vele kennissen
hun opwachting maakten om het echtpaar
hunne gelukwenschen te kunnen aanbieden.
Hot feest bereikte zijn hoogtepunt, toen
om 12 uur do muziekvereeniging „St. Ma-
thias" een aubade kwam brengen, vooraf
gegaan door het volledig bestuur der vèr-
eeniging en gevolgd door een drom van
monschen.
Mede waren in hotel de Zon aanwezig
pastoor en do kapelaan, terwijl ook de
Burgemeester en Wethouder Oudshoorn,
namens het gemeentebestuur hun geluk
wenschen kwamen aanbieden. Na eenige
muzieknummers gespeeld te hebben nam
dc voorzitter der vereeniging, dc heer
Zwetsloot het woord om in een kernachtig
speech je het jubileerende echtpaar te com-
plimentoeren. Een „lang zullen zij leven",
spontaan medegezongen door de honder
den aanwezigen en belangstellenden, be
sloot. deze aubade. De oudjes waren zicht
baar onder den indruk.
Ook wij hopen dat het aan het echtpaar
met Gods zegen gegeven moge zijn hun
diamanten huwelijksfeest in de beste ge
zondheid en onder dezelfde omstandighe
den te vieren.
WASSENAAR.
Santos. Dc collecte met het Santos-
blocmpjo bracht niet minder dan 817 op.
Geboren: Birgit Renate, d. van K.
G. E. Kretzschmar en I. M. Lindeman».
Arie, z. van H. Wentink en A. Versteeg.
Maria Adriaua Cornelia, d. van M. A. Brc-
edrode en W. F. dc Mooij. Martinus, z.
van H. J. van den Vlckkert en J. Nuijen.
Rudolf, z. van H. Ligt voet en E. J. M. J.
Lempers.
Ondertrouwd: A. Blankospoor en
M. van der Does. C. Wielders en M. A«
Kr o.vso.
Overleden: F. J. E. Horstmaan, man
v. F. J. M. Barbier dc Montehenu, 52 j.
A H. Dicke, man v. C'. B. Wolff, 66 j.
H. Weiland, vrouw v. C. Va rkcvisser, 14 j.
Th. M. G. Keulemans ongeh. 76 j.
VLIEGBOOTEN TE COCHIN
AANGEKOMEN.
De tocht der Dornier Wal's naar IndicT"
Bij hef Departement van Defensie is be
licht ingekomen, dat de beide Dornier-
Wal-vliegbooter. Zaterdag te 1.30 uur in
Cochin zijn aangekomen.
OP ZOEK NAAR DEENSCHE
WATERVLIEGTUIGEN EN DE
GEVOLGEN....
Zaterdag werden te De Mok drie Deen
sche watervliegtuigen verwacht. Toen het
wachten lang duurde gingen twee Neder-
landschc watervliegtuigen op onderzoek
uit. Zij vonden een Decnsch watervliegtuig
in dc Moep, onder Texel, dat zij van ben
zine voorzagen, waarna het vliegtuig op
steeg. Vervolgens vonden zij hot tweed©
Vliegtuig bij de leust van Ziirich, dat toen
met dc Nederlandscho vliegtuigen naar
het derde Deensche vliegtuig ging zoeken.
Het derde vliegtuig bevond zich op do
kust van Oost-Wierum en had lichtseinen
gegeven. De bemanning der reddingsboot
„Brandaris", die dc/.o seinen had gezien,
koos onmiddellijk daarop zee. Bij de
Schenk echter voor de „Brandaris" aan
den grond. Men riep toen de assistentie
in van het loodswezen te Harlingen, die
de loodsboot „Vliestroom" uitstuurde. Na
dat de „Brandaris" was vlotgebracht ver
trok de „Vliestroom" naar Oost-Wierum.
Toen de Nederlandsche watervliegtui
gen bij Oost Wierum wilden neerstrijken,
kwam oen van hen in botsing met het al
daar liggende Deensche vliegtuig. Do toe
stellen werden cenigszins beschadigd, doch
er hadden geen persoonlijke ongelukken
plaats. Dc beschadiging was echter van
dien aard, dat de vliegtuigen niet meer
konden worden gebruikt.
Gisterenmorgen om 10 uur is do „Vlie
stroom" mot het Nederlandsche vliegtuig
op het dek on hot Deensche vliegtuig op
sleeptouw naar Nieuwcdiep vertrokken,
waar zij 's middags om 4 uur werden
verwacht.
lezer dagen kregen wij een dagblad in
iden, waarvan de foto-pagina een drie
foto's bevatte: een oude naaimachine,
moderne, en daartusschen het portret
den Franschman Thimonnier. Het on-
iohrift luidde: „Wist u dat het dit jaar
eeuw geleden was, dat de Fransche
pnieur Thimonnier de eerste naaima-
ne bouwde?" Wat ons betreft, wij wis-
het niet, doch vonden het feit belang-
genoeg om de oorsprong na te gaan
leen zoo alom verspreid instrument, dat
opzen tijd zeker het praedioaat
-rj
1132
elde
lat
icrsli
ar mag voeren. En onze moeité werd
mschoots beloond, ware het slechts om
kunnen vaststellen, dat de naaimachine
'1 ouder is dan honderd jaar en claar-
ist, dat Thimonnier, die wij slechts als
ermakcr en niet als ingenieur kennen,
liswaav een groot aandeel heiiffc gehad
ontwikkeling van deze machine, doch
iszins op den titel „uitvinder" recht
doen gelden.
Wij zullen trachten in kort bestek zoo
ledig mogelijk de „geschiedenis" der
iimachine weer te geven.
)e pionniers, d.w.z. zij die haar werke-
hebben moeten uitvinden en ze daarna
publiek moesten demonstreeren, hebben
teer weinig aanmoediging ondervonden,
afzondering mot veel inspanning en
ials het meer gaat in groote armoede
5ben zij hun taak verricht en geheel of
0 iSeltelijk volbracht. De naaimachine is
n van de' meest belangrijke vindingen,
•crl lke tot doel hadden het vermoeiende van
handenarbeid weg te nemen, die taak
hem over te nemen en tenslotte hem
van de vele voordeelen te laten profi-
iren. Ook hier constateeren wij een lang
en groei, dus geen plotselinge inspira-
welke iets daarstelt, wat voorheen nog
..bekend was. Als voorbeeld van meeha-
che bekwaamheid staat de naaimachine
Mzeker in de berst e rij der uitvindingen
eerste poging, welke voor zoover be
id, gedaan werd is reeds bijna twee eeu-
II oud. Op 24 Juli 1755 vroeg zekere
iarlos Weissenthal, wiens naam op Gcr-
wnschen oorsprong wijst, doch toen in
inden woonachtig was, patent aan op een
l°r hem uitgedachte naaimachine. Deze
fdhnc was gedacht met een naald met
'ee punten en een oog in het midden der
■kt ui
dat
rijt
lengte. Blijkbaar is het bij een poging ge
bleven, want het is niet bekend, dat ze ooit
in den handel is geweest. Ook bestaat er
geen afbeelding van. Op 17 Juni 1790, dus
na precies 35 jaar, trachtte zekere Thomas
Saint, een Londensch meubelmaker, de
wereld met een naaimachine te verrijken.
Deze schijnt een opmerkenswaardig helder
inzicht te hebben gehad in de voornaamste
kenmerkende eigenschappen van dc uitvin
ding, zonder evenwel zijn denkbeeld tc
kunnen verwezenlijken. Zijn machine had
een horizontale stofplaat, een overhangen
de arm, aan welks einde een naald verti»
caal werkte, en een transporteering, welke
automatisch tusschen het maken van twee
steken werkte. Men zou zich dus een mo
derne machine kunnen denken, doch zoover
is Thomas Saint nooit gekomen. Wel zijn
diens denkbeelden overgenomen en tot op
heden met succes toegepast. De naaldstang
bevatte zoowel een els als een naald, de
laatste zonder oog en zonder punt, maar
aan de onderzijde voorzien van een inker
ving, bestemd om de draad door de stof te
drukken door een gat, daarin tevoren door
de els geboord. In 187-4 werden nog machi
nes naar dit patent vervaardigd. In 1804
werd door een zekeren Duncan, een En-
gelsehman, oen kettiugsteek-machinc ver
vaardigd, waaraan geen verdere aandacht
werd geschonken. In Amerika hield een
geestelijke, dc Eerw. Heer John Dodge, van
Monkton, zich eveneens onledig met het
doen van uitvindingen. In 1818 vervaardig
de hij met behulp van een mecanicien een
naaimachine. Deze uitvinding stuitte op
grooten tegenstand van velen, die met de
naald het brood moesten verdienen. Verde
re pogingen om de machine tc volmaken
werden clan ook niet door Dodge onderno
men. Het eerste patent, in Amerika- afge
geven, dateert van 1828, dus veel later dan
in Engeland. Het is niet- bekend, dat ooit
machines naar dit ontwerp vervaardigd
werden. Eerder is aan te nemen, dat bij
een brand in 1836 alles, wat op deze ma
chine betrekking had, verloren is gegaan.
In 1S30 heeft Barthlemy Thimonnier, een
Fransch kleermaker, oen machine uitge
vonden, welke veel overeenkomst vertoon
de met die van Thomas Saint, doch op som
mige punten beduidend afweek.
Dc naalcl van deze machine vertoonde
de vorm van een haaknaald. Neergaande
door de stof haalde zij een onderdraad op
en legde een serie lussen aan de bovenzij
de, hetgeen bij Saint omgekeerd was. Deze
machines waren van hout vervaardigd. -Er
zouden op eon oogenblik in Parijs een 80-
tal in gebruik zijn geweest, hoofdzakelijk
ter vervaardiging van militaire kleeding,
clooh hoewel in Frankrijk in 184S en in
Amerika hierop patent werd verkregen,
heeft zij niet veel practische waarde gehad
en werd spoedig weer torzijde gesteld. Ei-
bestaat nog' een model dezer machine in
het South Kensington Museum te Londen.
Daar deze machine geen transporteer-me-
chanisme bezat stelde zij te hooge cischen
aan de stikstor. Thimonnier heeft het lot
van vele uitvinders moeten doelen. Zijn
werkplaats werd verwoest door mensohen,
die zich benadeeld achtten; zijn vrienden,
die hem langen tijd financierden, verlieten
hem, en arm en gebroken naar den geest
overleed hij in 1859. Hoewel zijn werk niet
erkend werd, heeft de wereld toch veel aan
dezen onvermoeid en zwoeger te danken.
Eindelijk begon het na vele vruchtelooze
pogingen ook voor de naaimachine te da
gen. In 1S41 gelukte het Elias Howe, in
Massachusetts (A.) met vlijt en volharding
een machine te construeeren, waaruit na.
eenige jaren een bruikbare naaimachine
zou groeien. Hij was slechts 22 jaar oud,
toon hij met dien arbeid aanving. Dc fa
briek was ondergebracht irf een schamel
zolderkamertje. Op 10 September 1846 ver
kreeg hij daarop patent. Hiermede was <le
grens van het practisch bruikbare bereikt.
Deze machine maakte een stiksteek cn is
in verschillende opzichten verwant aan de
hcdendaagschc. Builen twijfel heeft Howc
gebruik gemaakt van ideeën, welke het
geestelijk eigendom van anderen waren.
Korten tijd nadien stoncl Howe zijn patent
af aan een Engelschman, zekeren Thomas,
voor een vrij onbeduidend bedrag. Deze
verkreeg op 1 December 1846 patent op de
uitvinding voor Engeland. Spoedig daarop
kwam Howe zelf naar Engeland. Heel erg
voor dén wind ging 't- hem blijkbaar niet,
want wij zien hem in 1849 op kosten van ecu
vriend als iusschcndekpassagier weer naar
Amerika terugkecren. Daar wachtte hem
een nieuwe teleurstelling, welke achteraf
een voordeel bleek te zijn. Zijn patent was
daar namelijk geschonden en toen hij in
1850 daartegen ging protesteeren, stelde de
rechtbank hem in het gelijk. Gedurende 21
jaar genoot hij het monopolie en al dien
tijd ontving hij zijn aandeel van iedere
naaimachine, welke in de Vereenigde Sta
ten werd vervaardigd. Gedurende vele ja
ren overschreed daardoor zijn inkomen dc
som van 600.000.Na hem komen Allan
"Wilson, Morey en Johnson, waarvan dc
eerste bekend is door zijn connectie met
de Wheeler Wilson. Company, welke la
ter in de Singer Maatschappij werd opge
nomen. Er waren reeds honderden naaima
chines gebouwd, doch tot 1S50 bestond er
geen, welke aan één stuk kon werken. In
September 1850 zien wij Mr. Isaac M. Sin
ger werken aan de verbeteringen van een
ontwerp van zekeren Hunt. Bij contract
word overeengekomen, dat Singer de ver
beterde machine in den handel zou bren
gen voor den prijs van 40 dollars. Hij
slaagde er in binnen 12 dagen een machine
tegen dien prijs tc vervaardigen. Terstond
werd patent aangevraagd, de verkoop kon
beginnen en begon dan ook inderdaad.
Sedert dien is men onafgebroken mot hot
vervaardigen van naaimachines doorgegaan
en wij gelooven niet, dat een onzer de fa
bricatie van de laatste zal beleven. De eer
ste werkelijke Singer Naaimachine, welke
thans een zoo vooraanstaande plaats in de
wereld inneemt, dateert van 1851. Zij was
geen salonmeubel zooals dc hedcndangscho
en geruischloos was zij ook niet. Het ge
luid was ongeveer gelijk aan dat van ecu
kleinö betonmolen. Als een kostbaar klein-
nood wordt deze eerste Singer-Naaimachi-
ne op het kantoor te Londen bewaard. Ook
Isaac Singer ging liet in den aanvang niet
voor den wind. Hij was zelf arm, had to
strijden tegen meer dan een vooroordeel,
moest vroegere mislukkingen voor zijn re
kening nemen, enz. Hij had slechts 60 dol-
lir ter zijner beschikking, misschien niet-
eens zijn eigendom en ondervond dat in
dien tijd het publick het begrip uitvinder
met dat van bedrieger vereenzelvigde.
Maar stap voor stap ging hij op den moei
lijken weg voort. Intusschen kwam Howe
hem aanzeggen, dat hij de keus had tus
schen betaling van 25000 dollar als schade
vergoeding voor vermeende inbreuk op
zijn rechten of dc fabricatie stop te zetten.
Een oogenblik dreigde hij ten onder le
gaan, doch hij vond een raadsman, wiens
talent en organisatie-vermogen hem over
de moeilijkheden heen hielpen en spoe
dig daarna als deelgenoot in de onderne
ming trad. Hiermede was de firma Singer
Co. opgerioht. In 1S56 werden de produc
ten rechtstreeks aan dc afnemers geleverd.
Hoewel de machine bruikbaar was, viel er
nog heel wat aan te verbeteren. Veel dankt
dc Singer machine .aan A. B. "Wilson van
de Wheel Wilson C.v. In 1S56 kwam een
twoede machine aan de markt onder den
naam Standaard No. 3 meer bestemd voor
zwaarder werk. Do trapipachine werd al
spoedig populair. Ze werd onder aandui
ding A verkocht. In 1911 vertelde eert oude
dame, dat zij sedert 1860 een dergelijke
machine in gebruik had en die niet wilde
missen. De New Family machine ver
schoon in 1866. Hiervan werden voor liet
eerst groote kwantums vervaardigd en iu
1882 dus na 17 jaar, bedroeg de omzet vier
millioen. Sedert dien zijn verschillende ty
pen vervaardigd. Met de innerlijke con
structie ging ook een verfraaiing van het
aanzien gepaard, zoodat wij thans in me
nig huisgezin een machine aantreffen, wel
ke een sieraad voor huiskamer en zelfs sa
lon kan genoemd worden. Het gebruik van
den electro-motor heeft het werk wederom
zeer vereenvoudigd. Gelukte het voorheen
een vlugge handnaaister 50 stoken per mi
nuut te maken, do moderne uauiinachino
bereikt het veertigvoud, nl. 2000. En nog
steeds gaan wij qp dit gebied in voort
gaande richting. Men koopt geen naaima
chine om daarop een klcodingstuk Le ver
stellen. Bovendien heeft men behalve dc
gewone naaimachine nog de knoopsgat-
machine, de knoop-aanzet machine, de
meernaakl-machinc, do zigzagnviehine, dc
ajourmachine, dc festonueer-machine om
niet te vergeten de borduurmachinos, waar
op werkelijke kunststukken kunnen worclcn
vervaardigd. De bediening dezer laatste
vereisehb eenige handigheid, welke echter
spoedig verkregen kan worden. Het aantal
variëteiten is thans /.eer uitgebreid, om
dat men behalve voor huiselijk gebruik ook
voor de industrieën naaimachines is gaan
vervaardigen. Wij kennen o.a. een machine
welke, in staal is gevulde zakken dicht te
naaien. De naaimachine verwerkt thans
van de fijnste zijde tot het grofste katoen
cn tricot. Het fijnste, leer van do dames
schoen en de polderlaarzen van den pol
derwerker passeoren de naaimachine. Het
klinkt haast ongelooflijk, doch het is een
feit, dat alvorens onze moderne klceder-
dracht en schoeisel gereed is, daaraan
lueer dan honderd verschillende naaima
chines te pas zijn gekomen.
Wanneer men zich op deze wijze een
denkbeeld heeft'gevormd van de plaats,
welke de moderne naaimachine thans iu
onze samenleving inneemt, dan past daar
naast een eerbiedig gedenken van het zwa
re en ondankbare werk der eerste zwoe
gers, die geen enkel voordeel van hun ja
renlange inspanning genoten. Men heeft
thans verschillende groote naaimachine-fa
brieken, doch nog steeds staat de Singcr-
Maatschappij met achtduizend filialen over
de gansche wereld verspreid aan de spits.
