MAANDAG 13 MEI 1929 No. 6176 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32 :-: LEIDEN De toepassing der Landarbeiderswet. BUITENLAND DE ZOMERTIJD LUCHTVAART |20ste Jaargang !23 3)e E ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling oor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal jj onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal ranco per postf2.95 per kwartaal et Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver- jjgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij oruitbe taling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen II TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 - REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Medcdeclingen wordt het dubbele van het tarief berekend Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50 :aaj iiiiii jt nummer bestaat uit drie bladen Id een circulaire aan de plaatselijke af- dingen der R.-K. organisaties van boe- f n cn tuinders en land- en tuinbouwarbeh irs wijst het Bestuur van den Algemeenen X Landbouwbedrijfsraad er op, dat jt Verslag betreffende de takken cost ressorteerende onder de Directie inden Landbouw over 1927 (Verslagen ededeelingen van de Directie van den jndbouw 1928, No. 3) een overzicht voor uit van de toepassing der Landarbei- rswet. dat hieruit blijkt, dat in het tijdvak eerste 10 jaren na het in-werking-tre- dezer wet (19191928) aan voorschot- RAA ais toegekend een bedrag van 9.976.749 il is bijna 10 millioen gulden. dit bedrag is ruim 11/2 millioen be ad voor „los land" en ongeveer 8 mil- voor „plaatsjes"» Maar uit dit verslag blijkt ook, dat al- de drie Noordelijke provincies on- iui veer 63 pet. van de „plaatsjes" is uïtgege- n. Van de tegen matige rente en op ge er» Olijke af lossings voor waard en uit oog Rijks schatkist verstrekte 8 millioen gul- fLei D, ontvingen Groningen, Friesland Zachte ruim 5 millioen, terwijl dc acht an- provincies samen sleclits 3 millioen [vingen. Onder deze „achterlijke" provincies k de beide overwegend Katholieke ge sten Noord-Brabant en Limburg, terwijl Ol Zeeland, waartoe een groot Katholiek el van Zeeuwsch-Vlaanderen behoort, ei zijn gering aantal uitgegeven „plaats- i' opvalt. hebben wij reeds zelf op dit rschïjnsel gewezen. Wij ontleenen nu aan de bovengenoemde |v jSiculaire (onderteekend door voorzitter i j. secr., resp. pater mr. dT. Borret S. J. en r. H. van Haastert) het volgende:1 jHier is beslist een tekort aan te wijzen, it zoo spoedig mogelijk moet worden aan- vuld. Zeker! het aantal landarbeiders, k| den zinder Landarbeiderswet, is in de ovincies Groningen en Friesland rente zeer groot. Maar ook elders in ons ld zijn toch streken, waar heel veel ar- iders, onder deze categorie vallende, ge- stigd zijn zoo o.m. West-Brabant, het eds genoemde Zeeuwsch-Vlaanderen, de ide Hollanden en Utrecht. Blijkbaar is in tal van streken van ons ld waaronder er zijn met overwegend itkolieke bevolking nog niet voldoen- doorgedrongen het besef, van hoe groot lang het is, zoowel voor de betrokken llll reek zelf als voor het algemeen welzijn, it mannen met arbeidskracht en arbeïds- st, maar verder zonder eigen vermogen, bezit kunnen! verwerven. Niets beinvloedt meer de geheele levens van den mensch dan de woning. Daarom is het van zooveel belang ook to landarbeiders die zeker tot de eest sympathieke groep der arbeiders- ivolkïng behooren in staat te stellen a „plaatsje", als geheel eigen heerlijk rit, in eigendom te krijgen. Waarom in eigendom? Het door ons met 'oote instemming aangehaalde van B. en W. der Geldersche gemeen- Gendt, w-elke op dit gebied zoo prach- baanbrekend werk heeft verricht, zal J ||ft TT zeggen: II Om deze vraag te kunnen beantwoor- zal het noodig zijn de voordeelen ver fden aan den eigendom eener woning bet licht te stellen. De allervoornaamste zullen wc aebter- ilgend vermelden: lo. Een eigen woning vertegenwoor- voor den arbeider een niet-onaanzien- Ök kapitaaltje, ze is 'voor hem ©en vast goed, waarbij hij zijn geld belegt: als zoo danig heeft de woning voor den arbeider een financieele waarde, die niet gering te schatten is. 2o. De woning heeft voor hem nog een hoogere waarde, in zooverre zij is een mid del tot zijn cultureele en moreele verhef fing. Het bezit eener woning, die zijn vol ledig eigendom is, waarover hij alleen on beperkte heerschappij kan voeren, geeft den arbeider meer zelfstandigheid en on afhankelijkheid het verstrekt zijn gevoel van eigenwaarde. Dit verklaart ook mede het meermalen geconstateerde feit, dat een arbeider, die een woning bezit in eigendom, niet toegankelijk is voor eenige revolutionnaire propaganda. „Zoodra de mensch iets waardevols het zijne noemen kan, zegt Victor Catrein, zal hij een verdediger zijn van de bestaande rechtsorde". Dan immers heeft hij per soonlijk belang bij het voortbestaan der be staande maatschappelijke orde. Daarom is het bevorderen van het klein- bezit, vooral wanneer dit plaats heeft in breeden lering onder de lagere standen, van grooten invloed op hun politiek, sociaal en economisch denken, is deze verspreiding van het bezit een krachtig middel tegen de verbreiding van het socialisme, anarchisme enz. onder dc arbeiders. De bewijzen van het bovenstaande zijn genoegzaam in de geschiedenis te vinden. 3o. In niet mindere mate is de eigen woning een voordeel van beteekenis, omreden zij in hem opwekt en versterkt den zin voor zuinigheid en spaarzaamheid de prikkel immers tot sparen is grooter voor den arbeider, die daardoor kans heeft op den v r ij e n eigendom zijner wo ning, dan voor hem, die alles op de' spaar bank moet zetten: de eerste kan een nabij liggend doel aan zijn spaarzaamheid stel len; hij ziet de woning langzamerhand in v r ij e n eigendom overgaanhij maakt zich vrij den eigendom van het huisje, dat hij kent, waar hij zich thuis voelt, dat hem lief en dierbaar is. Mocht, ook in die streken, waar onze Ka tholieke organisaties van boeren en tuin ders- en land- en tuinbouwarbeiders over wegenden invloed bezitten, de overtuiging toch veld winnen, dat een ruime toepas sing der Landarbeiderswet een zedelijk en maatschappelijk belang van de eerste or de is. Wij zouden TT daarom willen vragen al Uw invloed ter plaatse aan te wenden om het tekort in de toepassing dezer zoo heil zame wet onverwijld en voor goed aan te vullen. Het komt. ons voor, dat het best en Snelst tot dit doel leidende middel is, hier toe plaatselijke Commissies van Samen werking inzake toepassing der Landarbei derswet in het leven te roepen en deze Commissies samen te stellen uit vertegen woordigers der Boeren- en Tuindersbon den en der Land-arbeidersorganisaties. De taak van deze Commissies zouden zijn om overal, waar deze nog niet bestaan, vcreeni- gingen of stichtingen „uitsluitend ter bevordering van de verkrijging van onroe rend goed door landarbeiders werkzaam", zooals de wet zegt op te richten en waar deze reeds bestaan ze zoo noodig tot meer dere activiteit te brengen. Wij zijn gaarne bereid U dcsgewenscht advies te geven omtrent de wijze, waarop een vereeniging of stichting ter uitvoering der Landarbeiderswet in het leven te roe pen is en U een ontwerp-statuten hiervoor te verschaffen. Moge deze opwekking er toebijdragen, dat, overal waar zulks mogelijk is, ons platteland de zegeningen, die de toepas sing der Landarbeiderswet medebrengt, in grooter mate dan dit tot- dusverre het ge val was, zal mogen genieten." Gaarne hebben wij op deze plaats deze opwekking willen afdrukken, omdat ook wij er een zeer groot belang in zien, dat daaraan worde gevolg gegeven. VAN HET VATICAAN IERLAND EN HET VATICAAN. De Vrijstaat verzoekt om diplomatieke onderhandelingen. De „Osservatore Romano" meldt, dat de vrijstaat Ierland tot den "Paus het verzoek heeft gericht met het Vaticaan diplomatieke onderhandelingen te beginnen. De H. Vader heeft dit verzoek ingewil ligd en beloofd na 't einde der gebruike lijke voorbereidende onderhandelingen ook zijn Pauselijken vertegenwoordiger naar Dublin te zenden, gelijk Hij ook gaarne een Icrsch gezant bij den H. Stoel zal ontvan gen. VOLKENBOND Slotzitting van den Econ. Raad. Protecti e-p olitick wordt nog weinig toegelaten. De economische raad heeft Zaterdag met de aanneming van het gemeenschap pelijk rapport der subcomité's voor handel, industrie en landbouw zijn tweede zitting beëindigd. In hoofdzaak wordt in dit zeer omvangrijk rapport goedkeuring uitgespro ken over dc werkzaamheden der economi sche organen van den Volkenbond en de voorzetting daarvan binnen het huidige kader voorgesteld. In een principieele samenvatting van den huidigen economischen toestand wordt ge constateerd, dat afgezien van eenige op zichzelf slaande gevallen alleen in Duitsch- land en in Zwe'den gedurende de laatste twee jaren in een aanzienlijk aantal tarief posten rekening is gehouden met de aanbe velingen der economische wereldconferen tie tot het verlagen der douanerechten. Overigens kan niet gezegd worden, dat aan den wensch dier -conferentie naar een stre ven dat zich losmaakt van dc protection istische tendentie, gevolg is gegeven. Noorsche arbeiderspartij wil met Genève breken. Uit Osla wordt gemeld, dat de arbeiders partij, die zeer extremistisch is, in het Stor ting heeft voorgesteld, dat Noorwegen uit den Volkenbond zal treden. DUITSCHLAND Verwikkelingen in Duitsche Rijnhavens? De havenarbeiders van den Neder-Rijn hebben per 30 Juni a.s. het bestaande loontarief opgezegd en eischen tien pro cent loonsverhooging. Men verwacht ern stige verwikkelingen. FRANKRIJK. JEANNE D'ARC FEESTEN. Frankrijks nationaal feest. Botsingen. In de met vlaggen versierde stad Parijs is gisteren het negende nationale feest ter eere van Jeanne d'Arc gevierd. In tegen woordigheid der maarschalken Lyautey en Lemarchand werd gistermorgen om 9 uur een gedenkplaat onthuld, welke herinnert aan de wonde door de Maagd van Orleans opgeloopen tijdens het beleg van Parijs op 8 September 1429. Op de Place des Pyramides had in het bijzijn van een aanzienlijke menschenme- nigte een plechtigheid plaats. Lemarchand uit naam der gemeente Parijs en de minis ter Painlevé en Tardieu namens de regee ring legden een krans neer, terwijl de troe pen het geweer presenteerden. Het stand beeld der nationale Heldin werd daarna met bloemen getooid en de delegaties, waaronder werden opgemerkt gedecoreerde missionarissen, padvinders, Belgische en En- gelsche afgevaardigden, begaven zich in stoet naar de Augustinus-kerk, waar tegen half elf een plechtige Hoogmis werd opge dragen. De feesten zijn, zooals meestal het geval is, voor de leden der Action Frangaise aan leiding geweest, luidruchtige betoogingen te houden. Volgens do „Ternps" is het bij het uit eenjagen van een optocht tot kleine bot singen gekomen. In verband met de Jeanne d'Arc-feesten heeft president Doumergue ter eere van den pauselijken legaat een lunch aangebo den. Hierbij waren o.a. tegenwoordig de nuntius, kardinaal Dubois, de Britsche ge zant, Poincaré, Briand, en verscheidene an dere geestelijke, burgerlijke en militaire persoonlijkheden. ZWITSERLAND. Dc Zwitsers bevreesd te droog te worden. De Zwitsersche kiezers hebben gisteren met groote meerderheid een. wetsvoorstel van de Bondsregeering verworpen, dat aan gemeenten het recht zou geven, vast te stellen, binnen haar grenzen den verkoop van sterke drank desgewenscht te beper ken of zelfs geheel te verbieden. Op de stemming is aan den eenen kant van invloed geweest de vrees, dat Zwitser land te droog zou worden, terwijl aan den anderen kant de meening bestond, dat de wet het drankmisbruik niet afdoende zou bestrijden. Ten slotte hebben voorts al die genen tegen gestemd, die tegen een te groo ten invloed der fêderale regeering zijn. RUSLAND. De ongenade van Tsjitsjerin. Een Russische medewerker van het „Hbld." schrijft: Voor iedereen, die geen vreemdeling in het bolsjewistische Jeruzalem is, was het reeds lang duidelijk, dat de rol van Tjits- jerin uitgespeeld is, dat Stalin den volks commissaris van buitenlandsche zaken al leen om 'tactische overwegingen geen ont slag geeft. Zooals bekend, toeft Tsjitsjerin reeds lang in Duitschland. Hij heeft eeni ge maanden te Berlijn doorgebracht, in een der rijkste sanatoria. Nu is hij naar Wiesbaden vertrokken. Naar ve'rluidt-, is Tsjitsjerin nu bezig zijn memoires te schrij ven, hetgeen hij in elk geval veiliger in het kapitalistische Duitschland dan in het „communistische" Rusland kan doen. Dc Berlijnsche trotskisten, met wie Tsjitsjerin connecties onderhoudt, vertel len, dat de Sovjet-gezant, die reeds lang Tsjitsjerin als een quantité négligeable beschouwde, de laatste weken elk con tact. met den volkscommissaris van bui- tenlandsche zaken (zijn officieelen chefl) heeft verbroken, hetgeen natuurlijk op bevel uit Moskou heeft plaats gevonden. Te Moskou neemt men Tsjitsjerin kwalijk, dat hij al zijn krachten inspande om de Duitsche regeering te bewegen, Trotzki een visum te verleenen. Moskou heeft toen tegenmaatregelen getroffen en er volgde een onverkwikkelijke strijd, tusschen Moskou en Tsjitsjerin. Ten slotte overwon Moskou en de Duitsche regeering heeft geweigerd, Trotzki binnen te laten. Dit optreden van Tsjitsjerin heeft te Moskou verbittering gewekt. Volgens de inlich- ingen der Duitsche trotskistische groepen is het ontslag van Tsjitsjerin nu slechts een kwestie van maanden, wellicht van weken. Het is zelfs mogelijk, dat Tsjits jerin er de voorkeur aan zal geven niet naar Rusland terug te keeren en in het kapitalistische Duitschland tc blijven, waar geen G.P.O.E. bestaat. CHINA. Samenzwering te Peking? Meer dan 100 arrestaties. Groote ongerustheid heerschte in de ge- zantenwijk van Peking, teen van den oud premier Tsjiang Tsjau-tsjoeng de waar schuwing werd ontvangen, dat er een com munistisch complot bestond om de buiten landers te vermoorden. Het plan van de communisten zou zijn de bedienden der buitenlanders over te halen hun meesters te vermoorden. Volgens Tsjiang zou tot den massa moord wordén overgegaan, zoodra een vol doende aantal huizen gemerkt was en vol doende druk op de bedienden was uitge oefend om de buitenlanders aan hun lot over te laten. Het doel van de samenzwe ring was het gezag van de Nanking-regec- ring te ondermijnen. Naar verder wordt beweerd zou de op stand beginnen op 1 Juni, den datum, waarop do feesten ter eere van Soen Yat- sen te Nanking beginnen. Hoewel men in officieele kringen in Pe king tamelijk sceptisch staat tegenover de mededcelingen van den oud-premier, zijn in elk geval voorzorg-maatregelen geno men. Door de politie zouden reeds meer dan 100 Chineezen gearresteerd zijn, die ervan verdacht worden bij het complot betrokken te zijn. Generaal Feng overleden? Volgens tot nu toe niet bevestigde berichten uit Peking zou generaal Feng, van wien reeds eenigen tijd beweerd wordt, dat hij ernstig ziek is zijn over leden. De geneesheer van den generaal verklaarde echter, dat de generaal niet dood, doch zijn gezondheidstoestand wel zorgwekkend is De strijd om Kanton. Uit Hongkong., wordt gemeld, dat de Kwansi-troepen tob nu toe twee vergeef- scho aanvallen op Kanton hebben gedaan. De troepen der nationale regeering, die uit Nanking belangrijke versterkingen heb ben gekregen, hebben hun aanvallers aan zienlijke verliezen toegebracht. Dc hoofd macht der Kwansi-troepen bevindt zich op den terugtocht. Vooraanstaande amb tenaren uit Kanton, die eenigen tijd ge leden de stad verlieten, omdat zij den val onvermijdelijk achten, keeren thans weer terug. De banken en groote zaken zullen spoedig weer geopend worden. VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Ierland verzoekt onderhandelingen met het Vaticaan. Jeanne d'Arc-feesten te Parijs. Op zoek naar drie Deensche watervlieg tuigen. (Luchtvaart 3de blad). BINNENLAND. Z. D. H. Mgr. Aengenent over zijn be zoek bij Z. H. den Paus. (3c blad). Een ernstige ketelontploffing aan de „Barendrecht". Vier dooden. (Gcm. Be richten, 3de blad). De voorgestelde Amerikaansche tarief- verhooging. (3de blad). Het collectief arbeidscontract in de bouw vakken. (3de blad). Voor zooveel nog noodig wordt er aan herinnerd, dat de zomertijd aanvangt 15 Mei a.s. De overgang geschiedt in dier voege, dat wanneer de middelbare zonnetijd van Am sterdam op den dag, waarop de zomertijd aanvangt, twee uur aanwijst in den, voor middag, het wordt geacht, te zijn drie uur in dien voormiddag. Dc overgang naar den zomertijd geschiedt met andere woorden dus in den nacht van Dinsdag 14 op Woensdag 15 Mei ten 2 ure. Amerikanen willen de zeppelin koopen. Voor een passagiersdienst Los Angele s-'H o n o 1 o e 1 oe. Gemeld wordt dal in Wall Street onder handelingen gaande zijn over den aankoop van de „Graf Zeppelin" ten gebruike voor den luchtpassagiersdienst. tusschen Los An geles en. Honoloeloe. Volgens berichten xiit Cleveland heeft John Elden, dc president van de Skyways Incorporated medegedeeld dat Zondag een conferentie wordt gehou den, waar over de 'bijzonderheden van den koop zal worden beraadslaagd. Het lucht schip zal eventueel worden gekocht voor ongeveer een millioen dollar, welk kapitaal te Cleveland en Los Angeles zal worden bijeengebracht. Kropsla per K. L. M. naar Londen. Voor Londen werden Zaterdag per vrachtvliegtuig van do K. L. M. 125 krat ten, totaal wegende 750 K.G. kropsla ver laden. Hiermede wordt bewezen, dat de exporteurs ook voor massa-artikelen het nut van verzending per vliegtuig gaan inzien. Doodelijk vliegongeval. De voorzitter van de Binger-Zeilvliegers- elub Hein Abt, die aan het. Rijnsch Techni- cum studeerde, heeft Zondagmorgen een proefvlucht ondernomen met het nieuw-ge- bouwde zcil-vliegtuig Bingen. Reeds enkele minuten nadat het vliegtuig opgestegen was en het zich op een hoogte van onge veer 20 M. bevond raakte de machine plot seling aan het wankelen. Het gelukte dëu piloot dc machine nog eens in evenwicht te krijgen, doch spoedig stortte het vlieg tuig neer, sloeg over den kop en begroef den piloot onder zich. Deze had zoo ern stige verwondingen bekomen, dat hij reeds enkele minuten daarna overleed. De .ver ongelukte was 24 jaar oud. De oorzaak van het ongeluk schijnt een plotselinge wind vlaag geweest te zijn. Vliegongelukken in Amerika. Uit New York wordt gemeld De Duitsche vlieger Lauclier is Zaterdag j.l. te Longbeach in Califomië van 50 M. hoogte met een plezicrviiegtuig omlaag ge stort. Twee inzittenden werden ernstig ge wond, terwijl hij zelf zoo zwaar gewond werd, dat hij aan de gevolgen is overleden. Tc Littlerwalk in Arkansas trachtte een vliegtuig van een uit 36 vliegtuigen be staand militair eskader tijdens een ma noeuvre een botsing met een ander toestel te vermijden. Bij deze poging stortte het toestel neer. De inzittenden werden ge dood.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1