20ste Jaargang ZATERDAG 20 APRIL 1929 No. 6159 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN BUITENLAND BINNENLAND e de inder merd e ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Leiden 19 cent per week .f2.50 per kwartaal Sj onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal ïanco per poetf 2.95 per kwartaal et Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver- lijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor tbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd m dagsblad 9 ct. ii Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. LEIDEN Bureaux: PAPENGRACHT 32 TEL. INT. ADMINISTRATIE GIRONUMMER 103003 935 REDACTIE 15 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingozondon Medodonliugen wordt hot dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentiën, van ton hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver- huuT, koop en verkoop f 0.50. ideen Kt nummer bestaat uit vijf bladen, vaaronder geïllustreerd Zondags- ilad. S Mei en 3 Juli. Op beide data zal er worden gestemd in erband met de verkiezing van leden voor 3 Tweede Kamer. Welke van die beide stemmingen de be- mgrijkste is 2 Die van 3 Juli verreweg! Dan toch al er worden beslist, hoeveel Katho- zullen worden afgevaardigd naar de 'soop? ^we0<^€ Kamer* Aan ^ie beslissing kun- en moeten alle stemgerechtigde Ka- holieke mannen en vrouwen medewerken. Jtemr echt is stemp licht. De stemming van 5 Mei wordt gehouden, aaj ,m mafcen' w i e de personen, wie ie Katholieke afgevaardigden zullen zijn jjj de officieele en principieele stemming 3 Juli. Aan die stemming op 5 Mei kan een worden deelgenomen door de leden r Katholieke Kiesvereenigmgen. Daar ,ere stemgerechtigde Katholiek lid van Katholieke Kiesvereeniging kan zijn is iet ieders eigen schuld, als hij op den uit- »lag der stemming van 5 Mei geen invloed uitoefenen. Wij zeiden dat de stemming van 3 Juli erreweg de belangrijkste is. En dat is uidelijk. Toch is die van 5 Mei ook niet zonder elang. Dat is óók duidelijk. Men overschatte de belangrijkheid van eze laatste stemming niet, maar men on- erschatte ze ook niet. Op 5 Mei gaat het om personen een rerkiezingsstrijd onder de eigen geestver wanten, ondeT de Katholieke onderling, hun candidaten zullen zijn; een vreed ame strijd dus. Verschillende kiezers hebben, gebruik nakend van het recht, dat het Kiesregle- nent der B. K. Staatspartij hun geeft, descomité's opgericht ter propageering wan bepaalde candidaten. Uitstekend. Mits men maar weer niet >verdrijve, mits men voldoende kruit over sn droog houde voor de groote en belang rijke stemming op 5 Juli. Ook in den Kieskring Leiden werken ralke comité's, en wel voor den derden den ïrijen zetel. Wij zullen in samenwerking met twee andere Kieskringen waarschijn lijk drie candidaten in de Tweede Kamer kunnen brengen. Over wie de eerste is zijn we 't eens: een financieel© specialiteit de heer v. Yuuren; ook over wie de tweede moet zijn, n.l. de heer Loerakker, een spe- ïialiteit in arbeidszaken. Wie de candi- daafc voor den derden den z.g. vrijen zetel zal zijn daarover zullen de leden der Kesvereemging op Zondag 5 Mei de uit- k doen; daarover loopt de strijd, daarvoor zijn kiescomité's opgericht om propaganda te voeren. Opgemerkt zij hier- iij nog, dat de Kieskringen Leiden, Dor drecht en Leeuwarden voor de aanwijzing, en later voor de verkiezing, van de hier bedoelde drie candidaten samenwerken. De courant houdt zich buiten den strijd van 5 Mei wat o.i. het eenig- juiste standpunt is. Alleen de rubriek „In gezonden Stukken"' (en, natuurlijk, de ad vertentie-pagina's) staat voor propaganda van kiescomité's en anderen, d e s g e- w e n s c h t, open, tot en met 3 Mei (op 4 Hei nemen we geen eventueel ingez. stuk ken meer op). Maar wij herhalen 'fc uien werke en propageere niet zóó, alsof de stemming op Zondag 5 Mei voor de Katholieke kiezers.... de stemming is. Dat is die op Woensdag 3 Juli.' Op Zondag 5 Mei is er dus voor de leden der Katholieke Kiesvereeniging gele genheid om zich uit te spreken voor een der gestelde candidaten voor de derde plaats; ook voor diens plaatsvervanger, en tevens voor den plaatsvervanger op de tweede plaats. FRANKRIJK. DE HERSTELBETALINGEN. Zal de conferentie mislukken? Schacht verklaart zich tegen een breuk. Zooals gemeld, is besloten, de plenaire zitting der commissie waarin het rapport omtrent de uiteindelijke mislukking der besprekingen met dr. Schacht zal worden uitgebracht, tot Maandag a.s. uit te stel len. zoodat men nog eenige dagen heeft voor de pogingen, die nog in verschillende kringen worden aangewend om Owon Young or toe te bewegen, te verklaren, dat de werkzaamheden der commissie zul len voortduren, ondanks de crisis van gis teren. In Frankrijk is men echter pessimistisch gestemd ten aanzien van een welslagen en volgens oen Havas-bericht is het zoo goed als zeker, dat de deskundigen zich op Maandag a.s. slechts zullen bezighouden met het rapport, dat de conferentie van deskundigen bij dc regeeringen zal indie nen. In bevoegde Britsche kringen daar entegen heeft men den indruk, dat hoe wel de toestand zeer ernstig schijnt te zijn men toch niet kan gelooven, dat het laat ste woord is gesproken, al zijn de bespre kingen op het docde punt gekomen. Vandaag deelde Schacht aan de pers vertegenwoordigers mede, dat hij de laat ste zal zijn om de conferentie te verlaten en hij herhaalde, dat het Duitsche memo randum niet als ultimatum was bedoeld en ook niet als zoodanig beschouwd moet worden. Deze woorden van Schacht beteekenen zeer zeker, dat hij bekend wil maken, dat hij wenscht, dat het werk der exports- commissie word,', voortgezet. Hoe bet komt, dat Schacht thans een dergelijke modedeeling doet kan wellicht worden verklaard door de omstandigheid, dat hij, naar wordt beweerd, sedert gisteren een groot aantal telegrafische en telefonische verzoeken heeft ontvangen van vooraan staande Duitsche zakenlieden en finan ciers om te vermijden, dat de belangrijke besprekingen worden afgebroken. SPANJE. Nieuwe studentenstaking. Gisteren vonden in het universiteitsge bouw te Barcelona ernstige relletjes plaats. Te Granada, Sevilla, Saragossa. Valencia en Salamanca zijn talrijke stu denten in staking gegaan, waarbij luid ruchtige manifestaties werden gehouden. De publicatie der officieele nota over het Spaansche universiteitswezen heeft bij het meerendeel der professoren zeeT groote verontwaardiging gewekt. In de nota wordt niet slechts met minachting over de univergsiteiten gesproken, doch te vens wordt gezegd, dat de hoogleeraren vaak hun ooileges niet houden, zich met politiek inlaten en onsamenhangende taal verkoopen. Te Barcelona en Saragossa hebben de professoren besloten, van de regeeriDg de herroeping dezer beschuldi gingen te eischen. Wordt aan dit verlangen niet voldaan, dan zullen zij hun functies BULGARIJE. Aanslag op koning Boris beraamd. B ij t ij d s v e r ij d e 1 d. De politie te Sofia heeft medegedeeld, een poging verijdeld te hebben om koning Boris, die thans in België verblijft, te ver moorden, wanneer hij naar Bulgarije te rugkeert. Zij ontdekte twee bommen in 'fc particulier spoorrijtuig van den koning. De bommen waren krachtig genoeg om den geheelen trein te vernielen en de pqjitie zegt er zeker van te zijn, dat de commu nisten voornemens waren den koning te dooden indien de bommen niet zouden ex- plodeeren. Ruim een maand geleden is koning Bo ris van Bulgarije, onder den naam van graaf Rilsky, een reis door Europa begon nen. Vergezeld van zijn zuster Eudoxia, zijn adjudant en zijn lijfarts, bezocht hij onder meer Weenen en Berlijn, en thans vertoeft hij te Brussel. Ook een bezoek aan koningin Wilhelmina schijnt nog op het reisprogramma te staan. Men heeft aanvankelijk gemeend, dat het hier een „huwelijksreis" gold, in dien zin, dat bij het overwogen bezoek aan Italië het plan voor een huwelijk met prinses Giovanna eindelijk zijn beslag zou krijgen. Men weet, dat dit plan ten slotte op godsdienstige bezwaren (en naar men fluistert ook op politieke) is afgestuit, zoodat de koning, na zijn verblijf in Zwit serland Noordwaarts in stee van Zuid waarts zwenkte. RUSLAND. Opstand in Georgië. De boerenin verzet. Naar de bladen uit Constantinopel ver nemen, is iq het gebied der Georgische Sovjet-republiek een opstand uitgebroken, als een gevolg van de verbolgenheid der boeren over de te hooge belastingen en de rigoureuze wijze, waarop ze door de auto riteiten worden geïnd. De uit Georgië zelf afkomstige troepenafdeejingen, die bevel hadden gekregen den opstand te onderdruk ken, weigerden op hun laridgenooten te schieten, waarop afdeelingen van de Gepeoc naar Batoem werden gedirigeerd. De Turk- sche regcering heeft als voorzorgsmaatre gel troepenafdeelingen aan de Russische grens geconcentreerd. CHINA. DE CHINEESCHE CHAOS. Sjantoeng wordt thans ontruimd. Nanking besluit het beheer over te nemen. Het officieele Chineesche telegraaf- agentschap deelt mede, dat de nationalis- tisphe regeering heeft besloten thans het beheer over Sjantoeng over te nemen en de veiligheid der Japansche inwoners te verzekeren. Verklaard wordt, dat deze taak niet zal worden toevertrouwd aan Feng Jce-sjiang, zooals aanvankelijk was beslo ten. Tsjang Kai-sjok heel't namelijk den voorzitter van den provincialen raad me degedeeld, dat dezo benoemd is tot verte genwoordiger van de centrale regeering en Tsinanfoe en de spoorwogzone van de Ja panners zal overnemen. Tsjang Kai-sjek draagt den voorzitter op verdere instructies van Nanking af te wach ten betreffende de militaire bezetting. Wel ke troepen voor dat doel zullen worden ge bruikt, wordt nog .medegedeeld, doch drie compagnieën vti&hten op nadere be velen. Officieel word^ verder gemeld, dat de eenheid onder de Kwangsi-troepen is ver broken. Zestien vliegtuigen achtervolgen thans deze troepen. MEXICO. DE KERKVERVOLGING. Ook onder Portes Gil. De aard inde tegenwoordigen opstand. De „Osservatore Romano" publiceert uit Mexico berichten, welke volgens zijn ui't- dxukkelijken wensch de openbare meening en vooral de Katholieken der geheele we reld over den waTen toestand in Mexico zullen voorlichten. Hiertoe behoort in de eerste plaats de boodschap van mgr. J. Manriquez y Zarate, bisschop van Huejutla in den staat Puebla, onder den titel „Nieu we boodschap aan de beschaafde wereld", waarin de toestand der Katholieken onder het bewind van den tegenwoordigen presi dent Portes Gil wordt beschreven. De bisschop zegt, dat de Katholieken rustig eenige maanden hebben toegezien of de opvolging van Calles zich door de wetten van gerechtigheid zou laten leiden. Iedereen hoopte, dat alleen Calles de aan stichter der godsdienstvervolging zou zijn, en dat het aftreden van dezen man tevens oen beteren tijd zou mogelijk gemaakt heb ben. Deze hoop is echter ijdel gebleken. Dc wereld moet zich overtuigen, dat ook na het heengaan van Calles de toestand in Mexico volstrekt niet veranderd is. In tegendeel, de vervolging der Katholieken gaat verder. In de staat Jalisco zijn nieuwo gevan genkampen ingerichtj hetgeen vóór de onge lukkige ingezetenen de inbeslagneming van al hun bezittingen beteekent en de solda ten drijven de arme bewoners onverbidde lijk uit hun woning. In December j.L bezocht de bloeddorsti- go generaal Urbalejo de gebieden van Za- cafcecas, waarbij hij duizenden misdaden bedreef, alleen omdat die streek nabij den staat Durango ligt, waar zich de opstande lingen bevinden. De boeren werden er voor een deel van hun have en goed beroofd, en anderen werden eenvoudig aan de boomen opgehangen. Alle huizen werden vernield en de vrouwen der gedooden werden door de soldaten verdreven, gemarteld en op verschrikkelijke wijze vervolgd. Enkelen werden zelfs gedwongen hun kinderen al leen achter te laten, omdat zij hen niet snel genoeg meenamen. Alle inwoners van vijf dorpen werden verdreven naar verre stre ken. De beruchte generaal Izaguirre liet voor name en welgestelde vrouwen en meisjes uit die streek gevangen nemen en mishandelen. Overal werd de bevolking verschrikkelijk mishandeld en vele mannen zijn zonder eenig motief gedood. In Januari werden voorname vrouwen in den staat Zacatecas gearresteerd en in een kuil geworpen, omdat de generaal zich van haar villa wilde meester maken. In het dorp Mezquitic werd de pastoor gevangen genomen en naar een eenzame bergstreek gevoerd, waar men hem preste de soldaten, die weigerden aan de bar- baarschheden deel te nemen, daartoe te dwingen. Een andere pastoor, uit Logos, werd ge arresteerd en zonder reden met de grootste misdadigers samen opgesloten. Op het oogenblik zijn in die streek vijf priesters gevangen, die men ten laste legt de wetten op den eeredienst overtreden te hebben. Het „Diario de El Paso" maakt melding van 95C gearresteerde priesters in Toluca en Yucatan, verder van 59 Katholieke da mes, die wegens ongeoorloofd bijwonen van godsdienstoefeningen werden gevangen ge nomen en vertelt nog van veel moord en roof op de Katholieken gepleegd in alle doe len van Mexico. Andere bladen maken gewag van twintig gearresteerde vrouwen, die wegens het deel nemen aan godsdienstoefeningen naar de strafeilanden Las Tres Marias werden ver bannen, en dat allen, die van sympathie met de Katholieken yorden verdacht, wor den vervolgd en gestraft. Steeds weer moet er den nadruk op wor den gelegd, dat de tegenwoordige opstand niets anders is dan een der talrijke opstan den, waarvan Mexico van oudsher heeft geleden on welke des te intensiever waren, naarmate de verkiezingstijden naderden. Ook hebben tal van rebellengeneraals ter stond verklaard, dat de voorwaarden tot het houden van godsdienstoefeningen en de geheele binnenlandsche wetgeving met betrekking tot de kerkelijke punten nauw keurig geregeld blijft volgens het beruchte artikel 130 van de grondwet der Mexicaan- sche republiek. En in dat artikel worden alle orden ontboden verklaard, het gods dienstonderwijs op school afgeschaft, den priesters de vrije uitoefening van hun gees telijke zending verboden en de buitonland- sche priesters uit het land gezet. EERSTE KAMER. Indische Begrooting. Samen stelling Volksraad. Met 29 tegen 15 stemmen heeft de Eer ste Kamer gistermiddag het wetsontwerp aangenomen, waardoor de mogelijkheid wordt geschapen om aan den Volksraad een inlandsche meerderheid te geven. De fracties stemden, onder aanvoering van den heer Colijn, „en bloc" tegen en bij hen voegde zich alleen de heer Blomjous, die echter niemand van de katholieke fractie aan zijn zijde kreeg. Na do rede van den minister, die zelfs nog werd bijgesprongen door den premier, bleek de heer Colijn nog onverzoenlijker dan in zijn eerste redevoering en met na druk riep hij den premier en den minister van Koloniën toe, dat hij geen stap meer wenscht te doen in de richting van de centrale ontvoogding van Indië. De heer Colijn blijft volhouden, dat dit stelsel fu nest is en dat liet dringend noodzakelijk is, dat wij in ons koloniaal beleid een an dere richting inslaan, n.l. die van de re gionale autonomie, de z.g. eilanden-parle menten, welk stelgel hij in zijn boek uit voerig ontwikkeld heeft. Minister Koningsberger heeft gisteren morgen uitvoerig de centrale autonomie verdedigd, als een stelsel, dat geheel ligt in do historische lijn van onze koloniale politiek. TWEEDE KAMER. Rijk en Gemeenten. Den geheelen dag is de Kamer gisteren verdiept geweest in het terecht reeds meermalen als ingrijpend aangeduide ont werp ter herziening van de financieel© verhouding tusschen Rijk en Gemeenten. Het ontwerp streeft naar tempering van de belastingverschillen tusschen de onder scheiden gemeenten. Een vraagstuk dat reeds jaren om oplossing vraagt en waar voor do tegenwoordige minister-president op 1 September 1921 reeds een staatscom missie installeerde. Het advies van de commissie heeft de regeering niet gevolgd, maar zij is gekomen met een eigen ge dachte, die wij voor heden bekend willen veronderstellen. Van verschillende zijden zijn bedenkin gen tegen het ontwerp naar voren gebracht Zoo o.a. door den heer Bulten, die als ziju meening uitsprak, dat de geschiedenis zal leeren, dat de gemeenten die het zuinigst huishouden, ook relatief het minst zullen ontvangen. Dit is tot schade van de plat telandsgemeenten. Spr. opperde voorts bezwaren tegen de classificatie ten op zichte van de gemeentefondsbelasting, die tot willekeur zal aanleiding geven. Zoo hebben er nog meer sprekers be zwaren aangevoerd. Over het lot van het wetsontwerp valt nog niets met zekerheid te zeggen. VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Dr. Schacht verklaart zich tegen een breuk met de crediteurstaten van Duitsch- land. De provincie Sjantoeng wordt thans ont ruimd. De kerkvervolging in Mexico blijft voort duren. BINNENLAND. Het Koloniaal beleid door de Eerste Ka mer beoordeeld. Een stemming. (1ste blad). Het wetsontwerp inzake financieele ver houding tusschen Rijk en Gemeenten in de Tweede Kamer. (1ste blad). Tot hoogleeraar in de faculteit letteren en wijsbegeerte aan de Rijksuniversiteit te Utrecht voor onderwijs in geschiedenis der kerkelijke kunst is benoemd de Zeer- cerw. Pater dr. R. Ligtenberg, 0. F. M. (lste blad). Wettelijke winkelsluiting en werktijden besluit. Memorie van Antwoord. (2de blad). DE KAMERVERKIEZINGEN. Kiescomité-Mr. Steenberghe. Voor de candidatuur-mr. Steenberghe zijn iii alle Rijkskieskringen (behalve Haarlem Helder, waar mr. Kortenhorat candidaat is) kiescomité's opgericht. Voor de Rijkskieskringen Dordrecht, L e i- d e n en Leeuwarden is het comité aldus samengesteld: J. Bots, Leiden (voorzitter), Rademaker, Schiedam (secretaris), F. Guljé, Leiden, J. de Jong, Joure, J. Kemmo, Woï- vega, L. Masion, Dordrecht, J. Melchers, Schiedam, J. Nolot, Schiedam, D. Noord man, Leiden, Th. Overmeer, Leeuwarden, J. Sanders, Leiden, W. Wouterlood, Leiden. Kiescomité—baron v. Voorst tot Voorst. In Gelderland is opgericht een lriesco comitébaron van Voorst tot Voorst, lid on Ruyter plaatsvervanger, bestaande uit de heeren: Jlir. Mr. H. C. M. van Nispen tot Panncrden, Arnhem, voorzitter: W. B. Kronenburg; Kcrkdricl, J. A. W. Snril Wichmond, vice-voorzitterA. van Ro- mondt, DidamJ. J. A. M. Beaumont, Gen- dringen H. Draisma, Steenderen; G. Kokke, Nijmegen G. Litjens, DcestTh. Brus, Groenlo; Th. J. van Ditzbuizen, ZeddamW. Th. dc Leeuw, Druten; \V. J. M. Hoefnagels, NijmegenW. M. Hel- rich, Huissen; J. Bonekamp. Apeldoorn: Ir. H. J. M. Verhey, Didam, secretaris. Koninklijke Besluiterx Burgemeester. Bij Kon. besluit is benoemd tot burge meester der gemeente Zuidlaren jhr. mr. F. H. van Kinschot. PROF. DR. R. LIGTENBERG O.F.M. Bij Kon. besluit is benoemd tot gewoon hoogleeraar in faculteit letteren en wijsbe geerte aan dc Rijksuniversiteit to Utrecht voor onderwijs in geschiedenis der kerke lijke kun6t Dr. R. Ligtenberg, thans bui tengewoon hoogleeraar. Do benoeming van prof. dr. B. Ligten berg, buitengewoon hoogleeraar in de fa culteit der letteren en wijsbegeerte aan dc Universiteit te Utrecht tot gewoon hoog leeraar in die faculteit, zal geen veran dering brengen in het door hem te geven onderwijs. Hij zal colleges blijven geven in middcleeuwsche kerkelijke kunstge schiedenis. R. K. Bedrijfsraad voor het Loodgïetersbedrijf. Konden wc kort geleden modedeelingen doen omtrent de installatie van con R. K. Bedrijfsraad voor het Burgersrn eden be drijf, thans kan worden gemeld dc tot standkoming van een R. K. Bedrijfsraad voor het Loodgietorsbedrijf. Ook- deze Raad sloot zich bij den R. K. Algemeenen Middenstandsbodrijfsraad aan. Dc installatie geschiedde door don Zecr- eerw. Zecrgel. heer Dr. J. v. Beurden, den Voorzitter van den Algemeenen Raad. In den Loodgietersbedrijfsraad hebben zitting namens den B. K. Bond van Lood gieters- en Koperslagerspatroons de hee ren L. G. Bergman (Amsterdam), F. J. J. Bonarius (Haarlem). J. H. v. Landen (Delft) en H. J. v. d. Sommen (Eindhoven). Vertegenwoordigers van den Ned. B. K. Metaalbewerkersbond, waarin de loodgie tersgezellen georganiseerd zijn, zijn de hee ren J. v. Abbevé (Schiedam), C. v. d. Hulst (Utrecht), E. Schaaper (Utrecht) en Th. Steinmetz (Amsterdam). Ter installatie-vergadering werd tot Voorzitter gekozen de heor J. H. v. Langen en tot secretaris de heer E. Schaper Ko ningslaan 9, Utrecht.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1