DE PAUS-MEETING TE UTRECHT
derde blad.
DE LEIDSCHE COURANT
woensdag 17 april 1929
de oplossing der romein-
sche kwestie herdacht.
schitterende bijeenkomst
ontroerende geestdrift
Hedenmiddag om twee uur is in de zaal
van Tivoli te Utrecht gehouden een bui
tengewone vergadering van den algemee-
nen Nederlandse-hen Katholiekendag ter
viering van de oplossing der Romeinsche
Kwestie.
Wij drukken op deze plaats af de op
deze bijeenkomst gehouden redevoeringen,
welke de bijzondere belangstelling van
enze lezers zullen hebben. Alle Katholie
ken van Nederland toch zijn in den geest
bij de Utreohtsche Paus-meeting tegen
woordig geweest.
Nadat Z.Exc. de Internuntius, de Hoog
waardige Bisschoppen en andere autoritei
ten in de geheel bezette Tivoli-zaal waren
binnengeleid zong het koor onder leiding
van den heer Joh. Winnubst het Sacerdos
et Pontifix, met begeleiding van orkest.
Hierna werd de bijeenkomst door den
voorzitter geopend met den Christelijkcn
groet.
Z. D. H. de Aartsbisschop begroette nu
namens het Doorluchtig Episcopaat den
Pauselijken Internuntius Z.Exc. mgr. L.
Schioppa.
TOESPRAAK VAN
Z. D. H. DEN AARTSBISSCHOP.
De vertaling' van deze in het Fransch
•ehouden toespraak luidt als volgt:
Excellentie.
Wij wcnschen U het welkom toe in deze
plechtige vergadering, door het bestuur dor
Nederlandsche Katholiekendagen bijeenge
roepen, ten einde de oplossing der Romein
sche Kwestie te vieren, on wij danken U^
hartelijk, onze uitnoodiging om ze bij tc*
wonen, te hebben aanvaard en zoo den
luister van deze vergadering te verhoogen
door Uwe tegenwoordigheid als vertegen
woordiger van den persoon des Pausen.
Excellentie, het is bijna voertig jaar ge
leden, dat cle katholieken in deze zelfde
zaal vereenigcl waren en dat haar muren
toen weergalmden van de vurigste protes
ten tegen de beleediging, de rechten van
den Opperherder aangedaan door het over
weldigen zijner staten.
De stem van onzen onsterfolijken Schaep
man, die herstel voor de beleediging eischte
en door zijn welsprekendheid zijn geheelc
gehoor meesleepte, die stem is uitgedoofd
evenals die van de meesten van allen, die
daarop antwoordden door de levendigste
betuiging van hun diepe verontwaardiging.
Maar hun geest is niet uitgedoofd. Hij is
levend gebleven, die christelijke en Room-
sche geest, zooals Uwe Excellentie heeft
kunnen vaststellen van den dag af dat Zij
in ons land de functie van Apostolisch In
ternuntius vervult.
Vooral heden zal Uwe Excellentie het
kunnen constateeren, nu de katholieken van
Nederland, hier door hun verschillende or
ganisaties vertegenwoordigd en onder het
voorzitterschap van hun Bisschoppen, op
nieuw hun kinderlijke gehechtheid aan den
H. Vader zullen toonen door hun blijde
geestdrift om het gelukkige einde van de
ernstige crisis, die sedert bijna zestig jaren
de katholieke wereld bedroefde.
Mogen wij trouw blijven aan onze roem
rijke traditie door ons altijd de verknochte
zonen van den Plaafcsbekleeder van Jezus
Christus te toonen en zoo in het voetspoor
treden onzer vaderen, die zelfs niet voor
hét offer van hun bloed terugdeinsden,
toen het er op aankwam, den godsdienst en
de belangen des Pausen te verdedigen.
Na dezo met applaus toegejuichte rede
sprak de voorzitter een inleidend woord.
OPENINGSWOORD VAN
Mr. A. BARON VAN WIJNBERGEN.
Doorluchtige Hoogwaardigheden.
Excellenties.
Dames en heeren.
Het was den I7en December 1888, dat de
katholieken van Nederland bij monde van
dr. Schaepman, grootscher. en zaliger ge
dachtenis, hun waardig, krachtig protest
uitspraken tegen de ontneming der wereld
lijke souvereiniteit aan den Paus. Aan het
einde zijner heerlijke, indrukwekkende
rede, sprak dr. Schaepman de woorden, die
voor ons allen, die het voorrecht hadden
hem te hooren, nimmer uit het geheugen
zouden gaan:
„Wij staan op dit oogenblik, zij het dan
ook binnen profane wanden, toch voor den
troon van God. Wij zeggen op dit oogen
blik tot den Allerhoogste: Ziedaar, o
Heer, Gij hebt aan Uwe Kerk, aan Uwen
Paus de wereldlijke souvereiniteit gege
ven. De misdaad der wereld heeft haar
genomen; wij hebben getracht haar te
herstellen; Heere, al wat wij gedaan heb
ben, is machteloos.
Nu verschijn Gij, God der wonderen,
nu verschijn Gij, God van waarheid en
gerechtigheid. Nu kom Gij, die de kroon
dra ago en overwinnend uitgaat ter victo
rie. Nu kom, o Heer, en neem de zaak
voor Uw volk en Uwen Stedehouder, voor
Uwe Kerk en voor Uwen Paus! Wij heb
ben ons goud, ons bloed, onze gebeden
gegeven, wij bezitten niets meer, niets
anders dan dc stem van ons hart, dan
ons protest, dan do belijdenis van ons ge
beten, deze: dat wij vasthouden aan het
recht, dat Gij, o Eeuwige God ons hebt
gegeven, dat wij vasthouden aan het
recht, dat Gij hebt gewaarborgd eeuwen
lang.
Gij hebt nu, o God der heerlijkheden,
gezien hoe Uw volk wil trachten, wil
streven naar Uwe doeleinden. Heer, wij
vermogen niets meer.
Kom Gij, en verricht Uw wonder.
Zoo staan wij hier in de zetelplaats
van St. Willibrordus en verheffen onze
stem en zeggen: in U, o God der gerech
tigheid is ons geloof, is onze hope; Uw
recht, het recht van Uwen Petrus leggen
wij aan Uwe voeten neder; neem Gij het
in Uwe handen, geef aan Uwe Kerk de
vrijheid, aan Uwen Paus de onafhanke
lijkheid en bevestig ons o Heer in Uw
heerlijke bevestiging, dat zij, die in U
gehoopt hebben, in der eeuwigheid niet
worden beschaamd".
En thans, na 40 jaren, zijn wederom Neer-
lands katholieken saamgekomen, hier in
dezelfde zaal, waar Schaepman sprak,
thans niet om te protesteeren, maar om te
jubileeren, thans om uiting te geven aan
hun gevoelens van vreugde en dankbaar
heid, nu de goede God wilde geven, wat ja
renlang door de katholieke wereld afge
beden werd. Toen de mare tot. ons kwam,
dat de oplossing der Romeinsche kwestie
eón feit geworden was, een oplossing door
den Paus aanvaard en derhalve onvoor
waardelijk juist en goed, ging aanstonds de
oproep der Bisschoppen tot het katholieke
volk om saam met hen te komen vieren
deze voor gansch de wereld, in het bijzon
der voor de katholieke wereld, hoogst ge
wichtige gebeurtenis, om het openlijk uit
te spreken, dat de Nederlandsche katholie
ken zoo van ganscher harte mede jubelen
met Hem, dien zij zoo gaarne „Vader" noe
men om openlijk getuigenis af te leggen
van hun hartstochtelijke liefde, hun onver
zwakte trouw, hun kinderlijke gehoorzaam
heid jegens den Paus.
En wanneer ik de vele geestelijke en we
reldlijke autoriteiten hier aanwezig, van
harte welkom heet, dan begrijpt gij, dat ik
tot één, geheel in het bijzonder mij richten
mag cn moet.
Een woord van opreeht welkom tot- U,
Monseigneur Schioppa, aldus vervolgde spri
in het Fransch. Was Uw aanwezigheid op
den Katholiekendag te Maastricht verleden
zomer reeds een uitgelezen eer voor ons, wij
waardeeren eveneens op zijn juiste waarde
het groote voorrecht, U op deze bijeenkomst
van de Nederlandsche katholieken onder
ons weer te zien.
Wij begrijpen zoo goed, met welke ont
roering U heeft moeten vernemen, dat de
Paus', Uw doorluchtige souverein, weer in
het bezit zijner rechten van vrijheid en on
afhankelijkheid zou treden.
De Nederlandsche katholieken zijn geluk
kig aan Uwe Excellentie hun gelukwen-
schen met dit gedenkwaardige feit, dat Uw
hart met heilige vreugde moet veryullen,
aan te bicden.
Wij gelooven graag, dat Uwe Excellen
tie zich vermeit bij het denkbeeld, deze we
reldgebeurtenis op den Nederlandschen bo
dem te vieren, daar U gedurende Uw ver
blijf in Nederland Leeft kunnen vaststel
len, dat de Nederlandsche katholieken de
trouwe kinderen van den Paus zijn, in vol
komen eenheid met hun Bisschoppen, en
door de Bisschoppen vereenigd met den
Paus.
Teneinde in u allen te wekken heerlijk
enthousiasme zal aanstonds het woord ge
voerd worden door een onzer mees*t gevier
de redenaars, den heer Laudy, den man die
op den Haagschen Katholiekendag zijn
hoorders zóózeer te begeesteren wist, terwijl
onze .stadgenoot de heer Winnubst, op
wien wij hier in Utrecht zoo trotsch gaan,
u zal opvoeren tot de hoogte, waar gij den
goeden God zult kunnen loven en prijzen,
gelijk het op dezen dag betaamt.
Op deze eveneens met applaus ontvan
gen rede deed de secretaris eenige mede-
deelingen, waarna de heer Alph. Laudy,
hoofdredacteur van de „Tijd" dc feestrede
uitsprak.
REDE ALPH. LAUDY.
Doorluchtige Hoogwaardigheden. Excel
lenties, Hoogeerwaarde en Zeereerwaarde
Heeren, Hooggeachte Heeren, Dames en
Heeren.
Gelukwensch aan den voorzitter.
De hooggeachte voorzitter, die dezen
vijfden Nederlandschen Katholiekendag,
indrukwekkend door doel en deelneming,
zoo feestelijk heeft ingeleid, leidt ook met
een persoonlijk feest den jubel in, voor
welken bij ons in de kerkelijke hoofdstad
van Nederland bijeen heeft geroepen. Tien
jaar geleden heeft hij uit Utrecht den Katho
liekendag als uit zijn oorsprong laten op
vliegen voor de prachtige cultureelc rond
vlucht door het land, waar hij vandaag te
rugkeert tot zijn uitgangspunt. Juist op
zijn lustrum komt dus den bezoekers van
den Katholiekendag, de groote vleugel
slag van ons openbaar leven, als vanzelf
de gelegenheid toegevlogen, om een per
soonlijk motief te mengen in onze Te Deum
stemming. Want wij mogen onzen leider
dit belangrijk uur ontmoeten aan den voor
avond van een gedenkwaardige kwarteeuw
Het geslacht, dal ik vóór mij zie, zal aan
het toekomende door de herinneringen
heen van den schoolstrijd, waarin onze
partij haar vuurdoop kreeg en haar bond-
genoot'en won, een levenden lof overreiken.
En deze lof zal zijn opgeschreven uit den
mond van de gepurperde gezagdragers en
de cdelsten des volks, hipr vergaderd on
der leiding van den onbaalzuchtigcn, ka
raktervasten edelman en politieken paap,
die over de oplossing veler problemen in
zijn staatkundige en maatschappelijke loop
baan heeft onderhandeld, maar die altijd
onhandelbaar bleef in beginselen. Aan den
vooravond der zilveren herdenking van zijn
intrede in het Parlement is uw gedachte de
mijne al vooruitgevlogen naar het zestigja
rige, werkzame en Goddank nog lang niet
afgewerkte leven van mr. A. Baron van
Wijnbergen, wien Katholiek Nederland
dankbaar hulde brengt!
Hulde aan den Internuntius.
Alsof de geschiedenis haar glorierijke
herdenkingen bijeen wil spelen in het
danklied van Rome en Nederland, laat zij
in deze vergadering den tweeklank van
Kerk en Staat samenzingen. Want dit
voorjaar dateert, juist een eeuw, sedert Zij
ne Heiligheid de Paus van Rome en Zijne
Majesteit de Koning van Nederland hun
betrekkingen begonnen in het vaste ge
zantschap van den H. Stoel bij ons Hof.
Deze vergadering is er ecne bij uitnemend
heid, om de bekwaamheid te eeren, waar
mee de geschoolde romeinsche diplomatie
dit gezantschap behartigt, en om met onze
eerbiedenis ook onze gelukwenschcn te bie
den aan Zijne Excellentie den Internun
tius, die over deze bijeenkomst van het j
Katholiek Nederland den glans van het
pauselijk Rome werpt
Na deze persoonlijke toespraken gaf de
spreker in heerlijke dichterlijke taal en
mei heilige, begeesterende geestdrift een j
beschouwing over het glorieuse feit van het j
herstel der Pauselijke onafhankelijkheid
in den Kerkelijkoti Staat. En hij begon met
een herinnering aan mgr. dr. Schaepman,
waarmede hij een geweldig enthousiasme
onder zijn gehoor lossloeg.
Als wij binnen het octaaf van ons Neder
landsche Te Deum. dat aanstonds de
dankbaarheid van een volk gaal zingen,
uit dc zetelstad van Willibrord den weg
naar dc zetelstad van de Pausen pelgri
meeren, dan is het niet meer om den Wel
doener van dc wereld en van Nederland
achter de grendels van het Vaticaan den
troost van de kindertrouw uit het land der
Zouaven te brengen, maar om Petrus-Pius
in dit jubeljaar van zijn gouden priester
kelk te begroeten als. den Paus-Koning in
zijn vrije Stad en soevereinen Staat!
Want een machtige daad der Voorzie
nigheid, die de lotgevallen der volken or
dent, heeft een wending gegeven aan den
gang der Kerk door de geschiedenis.
Herinnering aan Schaepman.
Hoe wenschte ik mij, machteloos als de
mond van menschen tegenover goddelijke
dingen, de stem van den cenigen Nederlan
der, onmisbaar in deze historische zaal en
in dit zegevierend uur, om dc ontzaglijkheid
dor gebeurtenis, die Rome lot ons luidt,
óp te roepen aan de macht van zijn beel
dende taal en den koperen adem van zijn
woord; hoe liefst zou mijn arme verschij
ning terugtreden achter zijn breede schou-
ders. die de Kerk van Nederland hielpen
dragen. Mijn woord roept hem aan, uw ge
dachte ziet uit naar dezen vollen nian-vau-
den-Paus, die dé Pausen nog bezong als
hij hun rechten niet verdedigde met de
bronzen slagen van de stem, welke zoo
veel jaren in ons Parlement en onze volks
vergaderingen weerklonk; want zijn leven
lag in Nederland, maar zijn levensmidden
punt, in de stad van de Pausen, waar hij
zijn moe- en afgestreden hoofd aan de
schaduw van liet Vaticaan te ruste legde
in het stervensjaar van den grooten Paus,
die den strijder bemind en gezegend had,
wiens naam met dien van Rome en den
Paus onsterfelijk en in één adem door Ne
derland wordt, genoemd Mgr. Dr.
Schaepman.
„Voor mij aldus Schaepman is de
wereldlijke souvereiniteit der Pausen het
staande wonder Gods: zij zal ook alléén
door een wonder Gods worden hersteld, zij
zal alleen door een wonder Gods worden
teruggegeven aan hem, aan wien zij be
hoort. Dc pauselijke souvereiniteit is van
den Hemel gekomen, en uit den Hemel zal
zij worden hersteld.... Hoer, wij hebben
ens goed, ons bloed, onze gebeden gegeven,
kom Gij en verricht Uw wonde r!"
Gestorven spreekt nog die mond, zijn
verleden kan niet zwijgen in heb heden,
dat op hem heeft gewacht, hij moet spre
ken, hoor, en hij spreekt: „Ziet, ik ver
kondig u een groote vreugde, welke voor
het geheele volk zal zijn". Yoor ons van
Willibrord gedoopte volk, maar ook voor
de volken, die over de geheele wereld
elkander deze blijde boodschap voortzeg
gen; onze jarenlange protesten zijn van
den hemel verhoord, het romeinsche vraag
stuk werd opgelost, de Paus gaat vrij rond
in zijn Stad. En op de plaats zelf, waar wij
het van den Koning der eeuwen hebben
afgesmeekt, klaroen ik vandaag, luid cn
vol. den dank met. de onhoudbare geest
drift van mijn gansche volk:
„Aan U, o Koning der eeuwen,
„Aan U blijft de zegekroon!"
Het wor.der.
Welk is dan het wonder, waarvoor wij
onze hymnodische dankbaarheid zingen in
de historische plaats, waar het protest is
opgesprongen en vandaag uitklinkt, in een
triomf van te lang geaarzeld herstel?
Wij zien het wonder, wij hooren het rni-
sehen in de groote schelp der geschiedenis
en toch ontvliedt het onvatbaar ons gehoor
als een goddelijk zingen in raenschelijkc
dingen. Langer dan een halve eeuw hebben
do dwarse macht van menschen en de sa
menspanning van hun overleg dit wonder
willen tegenhouden. Na het bestuur van dc
Kerk uit de hand der Voorzienigheid te
hebben gerukt, wildon zij Deze beletten, in
een goddelijk ontwerp van de toekomst
het ontredderde verleden te herstellen.
en ziet, dc geschiedenis brengt het wonder
voort.
Wij zullen geen caricat-uur veronder
stellen van ecu gewijde gebeurtenis door
do vereenzelving van Mussolini met den
Engel, die Petrus ontboeide en de Vaticaan
deuren opende, om hem het geleide te ge
ven naar de vrijheid en het licht. De fas
cistische herschepper van mogelijkheden
tot werkelijkheden moge een worp hebben
gedaan naar den titel „een staatsman van
groote postuur", door Crispi bedongen
voor den politicus, die het Italiaansohe
waagstuk in het romeinsche vraagstuk zou
oplossen; maar hij is geen magiër, die den
Onzichtbare kan gebieden, om een orkaan
te bedaren op een wenk der Hand, uit
wier machtige holte stormen of stilten
stroomen. Alleen deze Hand heeft dc stor
mende gebeurtenissen geschikt in een orde
harmonieuzer dan dc hand van menschen
vei mocht. En met. eon allerfijnste attentie
heeft zij haar Vinger gedoopt in het. jubel-
goud van den Opperpriester, om het on
vergankelijk te schrijven van vreugde en
zijn vijftigste priesterjaar met het geschenk
te onderscheiden van een zoete vertroos
ting.
„In den naam van de. Allerheiligste en
Ondeelbare Drievuldigheid zoo opent
plechtig het verdrag der verzoening heb
ben Z. H. de Paus en Z. M. de Koning van
Italië beslist, oni aan de abnormale hou
ding van den H. Stoel in Rome een einde
te maken en een overeenkomst te slui
ten."
Ziedaar het romeinsche vraagstuk, waar
in bijna zestig jaar het vrije bestuur der
Kerk verankerd en vernederd lag, opgelost
in den Naam en den goddelijken Raad der
Drievuldigheid. Nu tast in het natuurlijke
het. bovennatuurlijke wonder, geïnspireerd
door den adem van den II. Geest, die waait
waarheen Hij wil. Op den dag, door Hem
voorbereid uit de toevalligheden van den
tijd cn de soms onfijne berekeningen van
menschen, heeft Hij in de staatskansclarij
van het Vaticaan een gouden pen twee
handteekeningen doen trekken onder een
Verdrag en een Concordaat, die de Kerk
veroorloven den Staat te zegenen, wiens
heiligschcnnenden aanslag zij had gevloekt
Ziet, nu het onzichtbare wonder zichtbaar
in de samenwerking van de beide dynas
tieën, die een lange tijdspan tegen elkan
der gekeerd regeerden, de eenc in de
hoofdstad van Italië cn de andere in de
hoofdstad van de wereld; ziet nu het sec-
tarisnre van het Savoysche Huis, dat dc
Kerk traliede in ijzeren wetsbepalingen,
bezworen door den nazaat, van wien do
pauselijke banvloek is afgewenteld, over
het. „raka" is de. vrede gezonken, waarin dc
Koning van Italië zich met zijn geestelijken
Vader en souvereinon Broeder verzoent,
eer hij het Offer gaat opdragen. Edelmoe
dig in zijn rechtvaardige eischen, welke
hij verminderde tot dc souvereiniteit van
zijn vermeerderde zedelijke grootheid,
heeft de Paus, vrij gebeden door de onop
houdelijke smeekingen der Kerk, reeds de
handen opgeheven voor het Altaar der
Verzoening. En terwijl de klokken vair
Rome luiden, en na de ontspanning van
het hartstochtelijk verleden de vreugde om
het groote wonder verkpndigen, heft. hij
ónder het wereldwijd gewelf van den Pe
trus-dom het Te Deum Laudamus aan, dat
nu de ontzaglijke vlucht der kerkelijke
dankbaarheid begint over de duizenden
Biddend om Bet graf der Apostelen, èïi de
tienduizenden, die jubelen op hot Sint Pie
terplein, en de honderdduizenden, die hun
mee-jubel vaart geven over de stad, ovec
de wereld cn onder alle hemelen, waar
klokken klepelen en harten slaan, en waar
vandaag vijf Bisdommen van Nederland
antwoord geven aan het: „U, o God, loven
wij, U, o Heer, belijden wij, Vader van on
metelijke Majesteit"
Het Te Deum van den St. Pieter boven
't onderaardsche klankbord der meetrillen-
de Catacomben werpt langs de toppen der
vervoerde vreugde zijn echo's in den sa-
mcngolvenden beurtzang van de kathedra
len der wereld. De Moederkerk van Rome
geeft het lied, nog niet uitgezongen van
haar blijdschap, over aan de monden der
kinderen, gereed voor dc uitbarsting van
liefde in dezelfde broedcrvrcugd.
Alle talen en volken zongen van dc aarde
tot den hemel samen met de Machten en
Cherubijnen: „Heilig, heilig, heilig is de
God der Heerscharen, Hemel cn Aarde
zijn vol van de Majesteit Uwe glorie!"
Onze zouaven.
In dezen wereldzang der Zusterkerk/n
treedt vandaag het kerkelijk Nederland
met een nationale stem en een eigen tim
bre van liefde. Want dc liefde is het schep
pende leven in het lied, dat dc kerkelijke
wereld zingt. En zoo een plaats is voorbe
houden aan de liefde, die dicht bij het hart.
der moeder mede-leed haar bitterstcn
nacht, dan mag de Kerk van Nederland in
deze ure van Johannes-liefdc het hoofd la
ten rusten op de borst van Rome. Want in
den nacht, dat de verrader kwam, om liet
zichtbare Hoofd .der Kerk gevangen te
nemen, heeft het katholieke Nederland,
pm den Vader te beschermen, het bloed
van zijn zouaven aangeboden. Wij kunnen
in deze herdenkings-bijeenkonist van Rome
en Nederland het edel bruisen niet ver
zwijgen van dit zouaven-bloed, in ons kaas
en broodvolk prinselijk gegisl. Want na
den brandloop onzer nationale musketten
iu den staetschen togen den spacnschcn
tijd, is deze stormmarsch van onze onstui
mige jeugd, die men plotseling op den
weg naar Rome zag met de bajonet der
zouaven-geestdrift, een der schoonste epi
soden geweest uit onze vaderlandsehe ge
schiedenis. Hoe viriel vloog het jongelings-
verzet. overeind uit de huisgezinnen-vol-bo-
zorgd-gebed tegen de laffe staatkunde van
Paushaat en cigenbaal, die in de kansela
rijen van Europa het oor der geheime ver
wachting te luisteren legde op het bom
bardement van dc pauselijke Stad. Toen
hebben wij dc prachtige epopee beleefd
van den verontwaardigden eenvoud eens
volks, die, bevend op den aanslag tegen
dc ten onder worstelende pauselijke Slo
ten, uit de leederheid van een kind den
sprong deed ecner struische lichaams
kracht. Als een poolnaald, welke door de
alles omzettende macht der kinderliefde
naar.... het Zuiden wees, stroomde dit
volk van boeren en burgers op het instinct
van hun hart uit onze polderlanden.
Onze eigen mond behoeft niet het na
tionale heldendicht te zingen van deze
christelijke en soldateske offervaardigheid,
hun epos staat in de legerorders van
generaal dc Lamoricièrc, wiens naam «1-
lcen reeds alsf een trompetstoot hun aan
vallen vooruitwierp, en van generaal de
Charette, die het commando was der char
ge van hun bajonetten. Van deze estrade
zelf, waar ons zooveel roemrijke herinne
ringen voorbijtrekken, heeft generaal de
Charette, geflankeerd door de officieren
van zijn staf, bij het Utrechtsche zilveren
gedenkfeest van Mentana onder de vlag
van Basse-Motte den vaderlandschen zoua-
venmoed gesalueerd van het onsterfelijk
legioon. dat wij in -dit juichend uur ndg
eenmaal oproepen in de gezichten der er
kentelijkheid van het nageslacht.
..Ik zal zeidc hij slechts één enkele
gebeurtenis ophalen, die aan verleden, he
den en toekomst van het Zouavenrcgiment
inhoud en omtrek geeft, ik gedenk liet
sneuvelen te Monto Libretti van uw land
genoot Piotcr Jong uit Lutjebroek. Door
vijanden omringd, nu al zijn patronen ver
schoten te hebben, rende hij met kolfsla
gen op zijn tegenstanders in, die naast hem
neerstortten; en nadat zijn geweer in zijn
handen was gebroken, riep hij, nog altijd
overeind staande, den vijand toe: „Mikt
op hei hart". En een groot boeren krui<-
teeken slaande, sterft hij onder den kreet
„Leve Pius, Paus en Koning!
Kameraden van ccn held, geboren uit
het geloof van een Kennemer boer en de
heiligheid van een Kennemer boerin; aan
wezige oud-Zouavcn, gegroeid uit dezelfde
Nederlandsche geloofslicfde en die in het
vuur zijl# gedoopt op hetzelfde slagveld;
gij, die de eer van deze vergadering draagt
en in ons gemoedsleven de ontroering om
dc geofferde liefde: laatste overblijfselen
van de snel in aantal, maar nimmer in
roem slinkende armee. als voor den
meest spóntanen adel. die is opgerezen uit
ons bloed, buig ik voor Uonze eerbied
buigt voor den glans van uw leven, dat ons
edelste is geweest, van hetwelk licht wij
niet scheiden kunnen als de dag niet van
de zon, wier schoonc schemer hij nog ver
zamelt in het avondgoud.
Katholiek Nederland, buig ni'ob alleen in
eerbied, maar stort ook het goud en zilver
van uw offer in 'het fonds van de oud-strij
ders, die op de'offerschalen der edelmoe
digheid hun bloed hebben gestort!
Dien'zwarten najaarsdag, toen uw pau
selijke vorst het wegvloeien van uw laatste
bloed tegenhield door de witte vlag bij de
bres van de Porta Pia, stukgeschoten ou
der den daver der ongerechtigheid van het
September-kanon, heeft uw stervensmoed
zijn Goeden Vrijdag doorleden op den Gol
gotha van liet Vaticaan, waar in het witte
kleed de groote duider een laatste uianl
de fijne hand zegenend over 1" liet zweven,
eer hjj gekruisigd bezwijmde iu de armed
van zijn gevolg. Maar gij, die. te Castelfi-
dardo en Mentana gevochten haclt als leeu
wen, om bij dat bittere afscheid, aan de
wereld te toonen, dat gij met tranen in do
oogen nog gehoorzamen kondi als lamme-
ren, zegent den-dag. dien gij hebr mogen
zien: Pius is herrezen in Pius, en dc Paus-
Koning uit dc vernedering. Dezelfde mi-
der-klop slaat voort in hetzelfde Piu.s-hart.
en de nieuwe Paus-Veldheer van de ordo
garde heeft met. lippen, nog na-trillend van
het Te Deum, de Zouaven het eerst onder
scheidden, aan wien Zijne Excellentie le
Internuntius deze •legerorder uil hel Vati
caan naar Nederland heeft overgebracht,
welke ik hier voor het front van uw ka
tholieke landgenootcn moge herhalen: „On
der de talrijke gelukwenschcn, welke Ons
uit dc geheele wereld gewerden, vernamen
Wij het allereerst do stem van het kleine
getal overlevende dapperen, die gedurende
vele jaren in een geest, van katholiek ge
loof hun leven ter beschikking hebben ge
steld voor dc verdediging van den H.
Stoel. Zeg hun, dat de H. Vader voor hen
heeft geboden, cn dat hij H.H. Missen
heeft opgedragen voor al hun doodt it, die
ook zijn Onze onvergetelijke dooden!"
Dat is dc legerorder dor dankbaarheid
van den Veldheer, uitgevaardigd aan do
pauselijke soldaten op den dag, toen Ie
Romeinsche Quaestic, die zij trachtten op
te lossen met den loop en de kolf van hun
geweer, in een zachten wind is opgelost
door een wonder van Jen H. Geest. Maar
de legerorder blijft als de dankbaarheid,
zoolang een bevende vinger brieven helpt
spellen als die van Pieter Jong, door
schroot en kruitdamp tot ons gedragen, en
zoolang onze piëteit voor de onverganke
lijke dingen der liefde, een doorschoten
kepi blijft streelen of iu onze familiën ecu
van den tijd losgetornd zouaven-costuum
bewaart. En in den pauselijkcn zegen, die
straks over de Nederlandsche pelgrims in
Rome. zinkt, daalt ook over ons volk de
zegen van liet zuivere zouaven bloed, dat
van de Petrus-rots het schuim der bezoe-
deling heeft afgespoeld door het stervende
garde, voor wie onze herinnering de on
sterfelijkheid bewaart op aarde, zooals
God haar de onsterfelijkheid bewaart in
den hemel.
De pelgrimstocht naar Rome.
Hierna wees de spreker op dc a.s. .pel
grimstocht naar Rome onder leiding van
Z. D. H. de Aartsbisschop. Hij herinnerde
aan hoi gouden priesterfeest van Z.Eui.
den Nederlandschen Kardinaal van Ros
sum. En vervolgde dan:
En tuskchon den luister van Nederland
om Petrus' zetel, zuil ge als „assistent bij
den Pauselijken Troon" herkennen nóg een
in Rome en ons vaderland hoogvercerden
Prins der Kerk. Hij is den H. Vader en Z.
Em. onzen Kardinaal al voorgegaan in het
gouden priesterfeest, gelijk hij over de
grenzen van dit jaar den julx-l znl voort -
dragen in de feestvierende Kerk van Ne
derland. wanneer hij hun straks zal voor
gaan in liet tachtigste levensjaar o bidt
God, dat op den zetel van Willibrordus
onze beminde Aartsbisschop al zijn voor
gangers moge overtreffen in cle Jcnglcspan
van een bisschoppelijk bestuur cn ren ze
genrijk leven, voor welke wij in lr» katlic-
dralc kerk van Utrecht liet volgend jaar
het Te Deum hopen te zingen!
