DINSDAG 16 APRIL 1929
No. 6155
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Het Ontwerp-
Arbeidsbemiddeimgswet
BUITENLAND
BINNENLAND
20ste Jaargang
d ftzidócHe (Bou/fcomt
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week .f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week .f2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 :J POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeeliugen wordt het
u dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur cn ver
huur, koop eu verkoop f0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Heeds in 1919 werd iii de Troonrede
een wetsontwerp op de arbeidsbemiddeling
aangekondigd. Thans, dus 10 jaar later,
is een dergelijk ontwerp bij de Tweede
Kamer der Staten Generaal ingediend.
Zooals bekend bestaat in vele gemeen
ten reeds een arbeidsbeurs of correspon
dentschap der arbeidsbemiddeling, d.i. een
van gemeentewege ingesteld orgaan voor
arbeidsbemiddeling, dat voor ieder toegan
kelijk is, en ten doel heeft, werkgevers en
werknemers bij het zoeken van arbeids
kracht of arbeidsgelegenheid behulpzaam
te zijn.
De overheidsbemoeiing met de arbeids
bemiddeling is ontstaan in de laatste 25
a 30 jaren, in den aanvang veelal niet uit
principieele overwegingen, doch omdat de
ervaring haar als noodzakelijk had doen
kennen.
Verschillende gemeentebesturen hebben,
naarmate bleek, dat particuliere vereeni-
gingen -en vakvereenigingen in ."Ie toene
mende behoefte aan hulp bij het zoeken
van arbeidskrachten en arbeidsgelegenheid
niet voldoende konden voorzien, voor en
na zelf de aangelegenheid ter hand geno
men en arbeidsbeurzen in liet leven ge
roepen.
De omvangrijke werkloosheid in den
aanvang van den wereldoorlog en de
groote schommelingen op de arbeidsmarkt
in de daarop volgende oorlogsjaren heb
ben, sneller dan wellicht anders zou zijn
geschied, geleid tot de verdere ontwikke
ling Van het stelsel van openbare arbeids
bemiddeling, tot de instelling van arbeids
beurzen en correspondentschappen in tal
van plaatsen.
Deze ontwikkeling der openbare arbeids
bemiddeling is tot stand gekomen zonder
wettelijke regeling: een wettelijke ver
plichting tot oprichting bestaat tot heden
niet.
Het ontbreken van elke wettelijke re
geling brengt volgens het oordeel der re
geering een clement van onzekerheid in
de ontwikkeling en de. werking, dat be
hoort te worden weggenomen.
Zoolang geen wettelijke regeling bestaat,
kan een gemeentebestuur naar vrijen wil
besluiten zijne gemeentelijke instelling op
to heffen, waardoor de organisatie onvol
ledig wordt.
Bovendien kunnen zich bij vrijwillige
samenwerking van een zoo groot aantal
organen moeilijkheden voordoen en vol
gens de Regeering is dit reeds meermalen
voorgekomen die alleen door een wet
telijke regeling voor een deel kunnen wor
den ondervangen.
Een wettelijke regeling wordt onmisbaar
geacht, die het geheel op vaste grondsla
gen zal stellen.
De Regeering acht het een algemeen en
publiek belang, een over het geheele land
vertakte organisatie voor arbeidsbemidde
ling te bezitten, die geen gevaar loopt,
door onthouding van medewerking of ge
brekkige medewerking verbroken te wor
den.
Dit algemeenc en publieke belang komt
reeds duidelijk uit in hot doel zelf der
arbeidsbemiddeling, om vraag cn aanbod
op de arbeidsmarkt op doeltreffende wijze
tot elkander te brengen; hierdoor worden
niet slechts de particuliere belangen van
werkgevers en werkzoekenden bevorderd,
doch wordt het algemeen welzijn gediend.
Het komt echter nog scherper uit, wan
neer men de arbeidsbemiddeling ziet in
verband met hot maatschappelijk verschijn
sel der werkloosheid. Niet slechts voor elk
individu doch voor elke gemeente en voor
het Rijk als geheel, is het van groote
beteekenis, dc werkloosheid binnen de
engst bereikbare grenzen te houden. Werk
loosheid, en bovenal overbodige werkloos
heid is een ongebruikt blijven van arbeids
vermogen en schaadt de gemeenschap. De
goed georganiseerde, algemeen vertakte
arbeidsbemiddeling nu is een krachtig mid
del om haar tot het bereikbare minimum
tc beperken, al houdt men uitdrukkelijk in
het oog, dat zij geen arbeidsgelegenheid
kan scheppen.
Elke gemeente wordt verplicht een or
gaan der openbare arbeidsbemiddeling op
te richten en in stand te houden, behoudens
eventueel door de Kroon te verleenen ont
heffing. Het ontwerp wil geen dwang uit
oefenen op het gebruik maken van de open
bare arbeidsbemiddeling. Hare instellingen
moeten voor ieder toegankelijk zijn en door
ieder zonder bezwaar kunnen worden ge
bruikt, met behoud van vrijheid, om zich
°P andere wijze, of door andere instituten
van arbeidsbemiddeling, van arbeidsgele
genheid of arbeidskrachten te verzekeren.
De voor belanghebbenden meest belang
rijke bepalingen in het ontwerp worden
hierna nog omschreven.
De organen der openbare arbeidsbemid
deling (gemeentelijke arbeidsbeurs of ge
meentelijke agentschap der arbeidsbemid
deling) stellen hunne bemiddeling in het
algemeen voor iederen werkgever en iede-
ren werkzoekende beschikbaar.
De godsdienstige, staatkundige of maat
schappelijke overtuiging van hen, die van
dc tusschenkomst van de organen der open-
bare arbeidsbemiddeling gebruik maken,
en hun al of niet aangesloten zijn bij eeni-
ge vereeniging mogen niet leiden tot het
verleenen van voorrang bij de bemiddeling,
tenzij hij, die de tusschenkomst inroept, te
dezen aanzien bepaalde wenschen heeft ken
baar gemaakt.
Deze bepaling doet uitkomen, dat noch
dc staatkundige, maatschappelijke of gods
dienstige overtuiging van werkgever of
werkzoekende, noch het al of niet behooren
tot een bepaalde vereeniging, onverschil
lig van welken aard deze is, aanleiding mo
gen geven, om een werkgever of een werk
zoekende bij dc bemiddeling uit eigen
beweging onopzettelijk op dien
grond een voorrang toe te kennen of hem
bij anderen te doen achterstaan. Dit alge
meen beginsel behoeft echter geenszins te
verhinderen, dat bij de aafibicding van ar
beid of personeel rekening wordt gehou
den met den wensch van een werkgever, van
cem arbeider, of van een werkzoekende van
een werkgever te verkrijgen, die b.v. tot
een bepaald kerkgenootschap of een be
paalde staatkundige richting of vereeni
ging' behoort.
De arbeidsbeurzen verleenen hunne be
middeling kosteloos. Zij mogen slechts
vergoeding vorderen voor uitdrukkelijk op
verzoek van den werkgever of den werk
zoekende gemaakte kosten.
Er kunnen zich n.l. gevallen voordoen,
waarin op verzoek van werkgever of werk
nemer, buitengewone maatregelen worden
genomen, b.v, telegrammen worden verzon
den of aantcekening van stukken plaats
heeft. In zoo'n geval is het billijk, dat de
gene, ten behoeve van wien die bijzondere
kosten worden gemaakt, deze vergoedt.
Het ontwerp neemt het standpunt in, dat
arbeidsbeurzen hare bemiddeling niet be
hooren tc verleenen tot het plaatsen van
werkzoekenden bij een werkgever, van wien
haar bekend is geworden, dat in zijn be
drijf of zijne onderneming een werkstaking
ol' uitsluiting heerscht, en geen bemidde
ling behooren te verstrekken aan de in die
werkstaking of uitsluiting rechtstreeks be
trokken arbeiders, voorzoover haar dit be
kend werdzij schorsen dus hare werkzaam
heden ten aanzien dezer werkgevers en ar
beiders.
In verschillende gemeenten is het reeds
thans gebruikelijk, dat geen bemiddeling
wordt verleend tot het plaatsen van werk
zoekenden tegen ongunstiger arbeidsvoor
waarden dan die, welke zijn neergelegd in
een collectieve overeenkomst voor het be
trokken vak of, bij gemis aan zoodanig con
tract, tegen lager loon dan het ter plaatse
geldende standaardloon.
Ook het ontwerp wil rekening houden
met hetgeen in collectieve arbeidsovereen
komsten is geregeld. De arbeidsbeurzen, als
overheidsinstellingen, of daarmede gelijk
gestelde organen, zullen de collectieve ar
beidsovereenkomsten dienen te eerbiedigen
en daarom hare bemiddeling niet mogen
verleenen aan door een zoodanige overeen
komst gebonden arbeiders tot het plaat
sen van deze bij daardoor eveneens gebon
den werkgevers, indien de bemiddeling zou
leiden tot het sluiten van arbeidsovereen
komsten tegen arbeidsvoorwaarden, die on
gunstiger zijn dan in de collectieve overeen
komst is overeengekomen, zelfs al zouden
beide partijen zulks willen.
Verzoening van het standpunt van werk
gevers en werknemers, gelijk hiermede door
den Minister wordt beoogd, kan slechts in
het belang zijn van een goede werking der
arbeidsbemiddeling
Het doel van hat wetsontwerp is in de
eerste plaats het bevorderen van den bloei
der arbeidsbemiddeling zoowel in het be
lang van de werkgevers als van de werk
nemers.
Moge dit resultaat in ruime mate wor
den bereikt.
A. OVER.
VOLKENBOND
DE VOORBEREIDENDE
ONTWAPENINGSCONFERENTIE.
Loudon en de ontwapeningspetitie.
Do macht der publieke
opinie.
Gistermiddag heeft de heer Loudon een
delegatie ontvangen uit de twee socialisti
sche internationales. Tot de delegaties be
hoorde ook de heer Albarda (Nederland).
De Brouckère (België) was de woord
voerder. Hij gaf een uiteenzetting van het
doel der beweging om uit alle landen pe
titionnementen naar Genève te zenden, op
dat spoed werd gemaakt met het werk der
commissie voor de ontwapening. Het was
een poging om de volkenbondsvergadering
to brengen tot beslissingen in werkelijke
overeenstemming me^-den wil der volken.
De heer Loudon antwoordde in een har
telijke toespraak, vol waardeering voor deze
bemoeiingen om de rogeeringen aan tc spo
ren tot een krachtiger ontwapeningspoging.
Zonder den wil tot handelen der volken
zijn de regeeringen niet in staat, om dat
gene te doen wat «.'.oTnenschheid van haar
het recht heeft te eisohen.
Er zijn helaas ook in de openbare mee
ning nog te veel tegenwerkende elemen
ten. Spr.'s, hoop is dan ook gevestigd op
net vertrouwen der jongere generatie in de
mogelijkheid om internationale geschillen
door vergelijk en arbitrage te regelen.
De heer Loudon, eindigde met het uit
spreken van de hoop. dat de Brouckère en
de zijnen zouden voortgaan, dc regeeringen
in bedoelde richting aan 'te sporen. Dc voor
bereidende ontwapeningscommissie zag in
hen machtige hulptroepen.
SPANJE.
Bctoogingen voor Primo.
Maar ook tegen hem.
De door handel en industrieele kringen te
Madrid georganiseerde demonstratie ten
gunste van Primo de Rivera heeft Zondag
plaats gevonden. Naar schatting der or
ganisatoren hebben bijna 100.000 man aan
dc demonstratie deelgenomen. Onbelang
rijke botsingen hadden plaats tusseheii po
litie on ongeveer 300 demonstreerende stu
denten, die zonder dat ernstige tegenstand
werd geboden, uiteen gejaagd werden. Tien
studenten werden daarbij gearresteerd.
Primo de Rivera begroette de betoogers
met verschillende redevoeringen, die door
middel van lmdsr>r-'! 5 werden verspreid.
Het belangrijkste ci.-Jurlr.j was zijn verkla
ring, dat hij deze betooging beschouwde als
een bewijs, dat de regccring het volle ver
trouwen van het volk geniet en dat hij deze
gelegenheid gebruikte om een strenge be
handeling van de gebeurtenissen van den
laatsten tijd in uitzicht te stellen.
Aan de betooging is door menschen uit
alle provincies deel genomen; in den namid
dag is er aan het ministerie van oorlog oen
adres van aanhankelijkheid aan de regee
ring aangeboden, dat 300.000 handteekenin-
gen telden.
Van den anderen kant wordt gemeld, dat
in den nacht van Zaterdag op Zondag op
dc huizen der hoofdstraten van Madrid op
schriften zijn aangebracht, luidende: Leve
de republiek, Weg met. de dictatuur!" Dc
minister van binnenlandsche zaken heeft to
Madrid aanzienlijke politie-troepen gecon
centreerd, die als geheime politie deelge
nomen hebben aan den optocht, welke er
Zondag te Madrid heeft plaatsgevonden b\j
gelegenheid van de groote demonstratie
vóór Primo de Rivera.
POLEN
Groote verduisteringen.
Staat voor 12 1/2 millioen
benadeel d.
Bij het sfce.atsboschbeheer van Wilna zijn
verduisteringen op zeer groote schaal ont
dekt. In totaal is de Poolsche staat door het
geknoei van eenige beambten voor niet min
der dan 50 millioen zloty (ruim 12 1/2 mil
lioen gulden) benadeeld. De voornaamste
schuldige is gearresteerd.
RUSLAND.
De Sovjets en de Godsdienst.
Een nieuwe wetop de
religieuze organisaties.
Het presidium van hefc „Vtsik" (centraal
uitvoerend comité van sovjet-Rusland)
heeft een nieuwe „wet tot regeling van do
activiteit der religieuze organis-aties" aan
genomen en een „permanente commissie"
benoemd, onder leiding van Smidovitsj, om
die activiteit door nieuwe beperkingen aan
banden te leggen.
De tekst dezer wet is nog niet gepubli
ceerd; bekend is evenwel reeds, dat zij de
bestaande religieuze vereenigingen van
meer dan 20 leden boven dc 18 jaar ver
plicht, zich te laten inschrijven ter plaatse
van haar vestiging.
Godsdienstige vereenigingen bezitten geen
rechtspersoonlijkheid. Werkzaamheden op
economisch of cultureel gebied, voor zoover
zoodanige werkzaamheden vallen buiten het
kader van de geestelijke bediening, zijn
haar verboden.
AFGHANISTAN.
Aman Oellah en de mantel.
Een mijningenieur, die uit Iiandahar
naar Britsch-Indië is teruggekeerd, geeft
(zoo verneemt de Times) een beschrijving
van dc wijze waarop Aman Oellah den steun
der bevolking van Kandahar heeft verkre
gen: hij beloofde den mantel van den pro
feet te zullen toonen, die in een speciale
kast bewaard wordt en die door alle Afga-
nen in hooge eere wordt gehouden. Het
volksgeloof wil, dat slechts een man, die
werkelijk goed is, den schrijn kan openen.
Op den door Aman Oellah vastgestelden
dag slaagde hij er na 2 uur in den schrijn
te openen en kon hij aan de menigto de ge
wijde roliquie toonen. Het bericht, dat de
mantel werd tentoongesteld verspreidde
zich vlug door het geheele land en maakte
grooten indruk op het volk, dat hierin een
aanwijzing zag, dat Aman Oellah de juiste
man voor den troon is.
CHINA.
Feng in verzet tegen Nanking.
H ij s t c 11 z i c li tegenover
Tsjiang Kai Sjek.
Generaal Feng heeft dc regeering in Nan
king medegedeeld, dat hij weigert het bevel,
om het commando over het vierde leger
corps neer te leggen, op to volgen. Omtrent
de vervolging, die de regeoring tegen hem
instelt verklaart Feng, dat hij zich noch ter
beschikking van de rechtbank te Nanking
zal stellen, noch zich bij haar besluiten zal
neerleggen. Daarmee is de openlijke breuk
tusschen generaal Feng cn de regeering een
voldongen feit. Generaal Feng heeft Zater
dag een legerorder uitgevaardigd, waarin
hij verklaart, tot aan het aftreden van
Maarschalk Tsjiang Kai Sjek aan het hoofd
zijner troepen te blijven. Feng beschikt over
2-10.000 man.
Buitenlanders in Hoen an in
gevaar.
Een telegram uit Sjangtoh, gelegen in
het Noordwesten van Hoenan meldt, dat de
vreemdelingen aldaar gedurende zes da
gen in groot gevaar hebben verkeefd. De
inspecteur van de Engolseho Asiatic Petro-#
leum Company werd door Chincesche sol
daten gevangen genomen, kreeg een steek
met een lans in de borst en werd vervolgens
geheel ontkleed, aan een paal gebonden,
waaraan hij achttien uur zonder voedsel of
drinken bleef vastzitten. Later gelukte het
hem zich vrij te maken, te ontsnappen en
de nederzetting te bereiken. De bureaux
van de petroleummaatschappij werden ge
plunderd en verwoest, evenals een katholie
ke missie-post. Volgens de laatste berichten
zijn de soldaten vertrokken en verkeeren
de vreemdelingen niet meer in gevaar.
Telegrammen uit Itsjang, gelegen 200 mijl
stroomopwaarts van Hankau, melden, dat
drie leden der bemanning van de Britsche
kanonneerboot „Torn" gewond zijn door
schoten, die van den oever af gelost zijn.
DE KAMERVERKIEZINGEN.
Kiescomité Dr. Moller—Engels.
In den Rijkskieskring Tilburg is opge
richt een kiescomité Dr. MollerEngels.
Leden van het Comité zijn dc heeren: A.
van Reijen, Tilburg; A. J. Fransen, Til
burg; Alb. Mos, Tilburg; J. de Laat, Til
burg: W. H. H. Diddens, Tilburg; J. H.
Oldenkotte, Tilburg; H. Vckemans, Goirlc;
C. Roestenbergh, Kaatsheuvel; J. Bee-
rens, Kaatsheuvel; H. Douw. Oisterwijk;
C. Scheffers, Udenhout; O. Legius, Hilva-
renboek; R. Snoeren, Loonöpzand; H.
Tromp, Dongen.
Voor wat den lieer Engels betreft, is de
bedoeling van het comité slechts, om dit
kamerlid in dezen Rijkskieskring een aan
tal stemmen te bezorgen, waardoor diens
zetel in Overijsel zou kunnen worden vei
lig gesteld.
DE VERJAARDAG VAN
PRINS HENDRIK.
Gelukwenschen op 30 April.
Van dc zijde van de secretarie van Z.
K. H. den Prins dor Nederlanden wordt
ons verzocht het volgende mede te deelen;
In verband met het reeds vroeger ge
publiceerde bericht, dat dc verjaardag van
Z. K. H. den Prins der Nederlanden zal
worden gevierd op 30 April, tegelijk met
dien van Prinses Juliana, wordt in overwe
ging gegeven aan hen, die hun gelukwen
schen op eenigerlei wijze wenschen aan te
bieden, deze wenschen niet tot uiting te
brengen op 19 April Z. K. H. bevindt
zich op dien datum in het buitenland
doch op 30 April d. a. v.
DE KONINGIN DIT JAAR NIET NAAR
NOORWEGEN?
In tegenstelling met in verschillende
bladen verschenen berichten, vernemen wij
uit betrouwbare bron, dat de Koningin, dit
jaar geen reis naar Noorwegen zal onder
nemen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Een betooging te Genève voor petition
nementen om de ontwapening te bevorde
ren.
Feng in verzet tegen Nanking.
BINNENLAND.
Z. u. H. Mgr. Aengenent bij Z. H. den
Paus. (Kerkn., 3de blad).
Benoemingen in het Bisdom Haarlem.
(Kerkn., 3de blad).
De Gemeenteraad van 's-uravennage
besluit het vuil naar Drente te sturen.
(lsto blad).
Een bewustelooze chauffeur in een auto
bus te Roosendaal. (Gem. Berichten, 3de
blad).
DE BESTEMMING VAN HET
HAAGSCHE VUIL.
Nieuwkoop komt hoogstwaarschijnlijk niet
in aanmerking.
In den Haagschen gemeenteraad kwam
gisteren aan de orde het voorstel van B
en W. om hen to machtigen met het Rijk
een overeenkomst aan tc gaan in zake
dc afvoer van vuil.
De heer de Jong betreurt don haast
met dit voorstel. In heel dc Kath. fractio
leeft de indruk, dat overijld te werk
moet worden gegaan en Oen beslissing gr
nomen, welker gevolgen men niet kan
overzien. Met do hoofdstrekking, de be
vordering van 't rijksbelang, vereenigi
zij zich en is bereid in beginsel haar goed
keuring te hechten aan 't voorgestelde af-
voerstelsel en de hoofdpunten der af te
sluiten overeenkomst.
De heer v. Langen meende, dat B. en
W. de grens zeer juist hebben getrokken.
De minister heeft zich op het standpunt,
gesteld dat 't Rijk alleen maar belang
heeft bij vervoer naar Drenteover
Nieuwkoop zwijgt hij. Hij zal 't in dc Ka
mer wel medcdeclen. Daar staat de ge
meente buiten en het ligt niet pp haar
weg er nader op in te gaan.
Intusschen is er voor dc gemeentefiuan-
ciën een grens. Eu het adres van Nieuw
koop toont dat de kosten van vervoer
naar Drente cn Nieuwkoop nog al heel
wat uiteenloopen, resp. 4.50 en 2.37
per ton. Of volgens liet rapport Lcly-Do
Groot ƒ3.55. Dat scheolt 142.500 per
jaar en volgons do berekening van Nieuw
koop 275.500. De Regeering weigert ech
ter medewerking voor Nieuwkoop en
Raad heeft slechts tc accepteeren wat de
Regeering wil garandeeren.
'b Is de vraag of een mpij, als de Mijvo,
voldoende bedrijfszekerheid gcefi dat 't
vuil geregeld zal worden verwijderd. Wat
er over tot dusver is uitgelekt is niet van
dien aard. dat we met beide handen
moeten aangrijpen, wat zij aanbiedt. Hare
propaganda is herhaaldelijk in strijd met
de waarheid gebleken en zc kan niet au
sérioux genomen worden.
De heer Mooyman geef! do voorkeur
aan Nieuwkoop. Drente kan uit eigen om
geving best worden geholpen en hij be
grijpt niet, dat de minister zóó vasthoudt
aan Drente. Allo grond die in cultuur
wordt gebracht, is toch immers een lands
belang.
De heer Hartmann critiseert den spoed,
welken gemaakt moet worden, welke aller
lei kanten van het vraagstuk doet ne-
geeren. B. en W. willen alleen garantie
van de Regeering, maar als dc Volksver
tegonwoordiging er niet aan wil, wat dan
Z.i. heeft de regeeringsgarantic niet zul
ke groote waarde, dat dio van een goed
werkende particuliere mpij. er voor zou
worden opgeofferd.
De heer v. d. Loo constateert, dat met
particulieren niet is gesproken. Men kan
haast zijn oogen niet gelooven als men in
heb voorstel de mativeering leest, geschre
ven door alle leden van liet College.
Nadat nog verschillende sprekers lie:
woord haddon gevoerd, cn door weth.
Quant en den voorzitter beantwoord wa
ren, werd het voorstel van B. en W. zoo
danig gewijzigd, dat inpla&ts van dc
machtiging om dc overeenkomst te teeke
nen, aan B. cn W. machtiging werd gege
ven om op dc aangegeven grondslagen
een overeenkomst op te maken, die aan
den Raad zal worden voorgelegd ter goed
keuring.
Het voorstel werd tenslotte a a n g e n u
men met 316 stemmen. Tegen dc hee
ren Lingbeek, Michon, v. d. Loo. v. Steen
bergen, de Niet- en Hartmann.
