RECHTZAKEN
UIT DE OMGEVING
Financiën en Economie
UIT DE RIJNSTREEK
tweede blad
de leidsche courant
VK1JUAU 15 IVIA^IN* imt
SPORT
VOETBAL
De Argentijnen in Italië.
De Argentijrtsche club Barracas beeft
een overwinning behaald nJ, op de oerste
klas vereeniging Lazio te Rome, met 3—0.
Deze vereeniging behoort echter niet tot
de sterkste clubs.
LAWNTENNIS.
De wedstrijden om den Davisbeker.
De wedstrijden om den Davisbeker zul
len waarschijnlijk wel worden geopend
door Zwitserland en Monaco, daar deze
beide landen hebben afgesproken, hun
wedstrijd voor de eerste ronde, welke op
Zwitsersch terrein had mogen worden ge
speeld, te Monto Carlo te houden, en wel
reeds op 29, 30 en 31 Maart.,
SCHERMEN.
Een nieuw systeem van jugeeren.
Bij de Europeesche kampioenschappen
te Napels zal een nieuw systeem van ju
geeren worden beproefd. De jury zal dan
namelijk bestaan uit een hoofdsecondant,
een vice>-hoofdsecondant en vier secondan
ten; de onderhoofdsecondant neemt tegen
over den hoofdsecondant plaats, die de
partij leidt. Een treffer kan slechts wor
den toegekend als beide hoofdsecondanten
het eens zijn; zij alleen beslissen over do
geldigheid, en pas wanneer zij het niet
eens zijn, wordt den secondanten om hun
oordeel gevraagd. Bij minderheid van
stemmen wordt in dat geval beslistsla
ken de Btemmen, dan is er geen beslissing
gevallen en moet de strijd worden voort
gezet.
SCHAATSENRIJDEN.
Een ranglijst.
Een Noorsch blad heeft een lijst opge
maakt van de snelste rijders, welke tot
dusver aan de internationale ijssport heb
ben deelgenomen. Alleen werd rekening
gehouden met de door de rijders op de of-
ficeele kampioensafstanden gemaakte tij
den. De volgorde is: 1. Mathisen (N.), 2.
Thunberg (F.), 3. Ballungrud (N.), 4. Ever-
sen (N.), 5. Larsen (N.).
BILJARTEN.
Om het vrije kampioenschap var»
Leiden.
(Vijfde dag).
De uitslagen van gisterenavond luiden:
A. Veratraaten
200
58
19
3.44
Chr. v. d. Voort
165
57
18
2.89
H. v. d. Nat
200
60
17
3.33
Chr. v. d. Voort
155
59
16
2.62
H. Slewe
200
53
17
3.77
Chr. v.' cL Voort
143
52
15
2.75
B. de Roo
174
51
14
3.41
G. M. Tegelaar
200
51
18
3.92
Morgenavond voortzetting.
Nederlaagwedstrijden „Olympia".
De uitslagen luiden:
pnt. brfc. li.s. gem.
D. v. d. Berg 82 31 10 2.64
D.O.B. Voorschoten
0. Barning 100 31 14 3.22
Olympia, Leiden
H. Teske
A. Fasel
N. Wassenaar
J. P. Mostard
D. Teske
Ci Altorf
100
16 4.16
74 23 14 3.21
100 35 11 2.85
66 34 10 1.94
100 44 10 2.27
54 43 7 1.25
Kooij 100 100 7 1.—
P. Altorf 99 99 3 1.—
Donderdag 21 Maart speelt K. D. O. te
gen Olympia.
Haagsch trambestuurder vrijgesproken.
Overeenkomstig het requisitoir van het
openbaar ministerie heeft de Haagsche
rechtbank vrijgesproken den bestuurder
der H. T. M., W. F., wien ten laste was go-
legd, dat het aan zijn schuld te wijten zou
zijn geweest, dat in den morgen van den
31sten October j.l. op de Groot Hertogin-
nelaan een bakkerslooper is aangereden
door een door verdachte bestuurden wagen
van lijn 1, ten gevolge van welke aanrijding
die looper korten tijd daarop is overleden.
Winkelier veroordeeld wegens
brandstichting.
De Amsterdamsche rechtbank heeft over
eenkomstig den eisch van het O. M. twee
jaar gevangenisstraf opgelegd aan een win
kelier, die terecht had gestaan wegens op
zettelijke brandstichting en het teweeg
brengen van een ontploffing. De man had
aan twee rechercheurs verklaard, dat hij
in den nacht van 17 op 18 Juli 1.1- in zijn
come8tibleszaak, gevestigd te Hilversum,
een z.g. stormlamp met op en neergaande
vlam in de nabijheid geplaatst had van
twee open bussen, die resp. gevuld Waren
met petroleum en benzine. Kort daarna
volgden de ontploffing en de brand. Ten
gevolge van deze explosie hooft verd., die
naar bed was gegaan, ernstige verwondin
gen opgeloopen.
Hot winkeliertje had beweerd, een en an
der gedaan te hebben, ten einde het be
drag der verzekering ƒ4000 machtig
te worden, doch ter zitting van de iooht-
bank had hij al die verklaringen terugge
trokken en het doen voorkouon alsof het
geheele verhaal verzonnen was. Hetgeen
niet wegnam, dat de rechtbank op verzoek
van den officier verd.'s onmiddellijke ge-
T&ngenneming gelast had.
Kippendief veroordeeld.
Door de rechtbank te Utrecht is uit
spraak gedaan in een zaak tegen den 38-
jarigen P. M., koopman te Amsterdam, die
een aantal witte leghorns ten nadeele van
den heer H. van R. to Waverveon gestolen
had. De rechtbank veroordeelde verdachte
tot een jaar en vijf maanden gevangenisstraf
met aftrek der preventieve hechtenis. De
eisch was een jaar en zes maanden gevan-
Wetenschappelijke Berichten
NIEUW TELEVISIE-SYSTEEM
VAN MIHALY?
Het B. B. C.-Baird experiment niet
geslaagd?
In de pers circuleerden den laatsten
tijd berichten over een sensationeele uit
vinding van den bekenden Hongaarschcn
uitvinder Mihali. Hij zou belangrijke ver
beteringen aangebracht hebben voor tele
visie-toestellen en er zelfs in geslaagd zijn
films uit te zenden en normaal to ontvan
gen met een apparaat, hetwelk voor zeer
lagen prijs verkocht kan worden.
De ontvangst geschiedde met 2 verschil
lende toestellen. Het aoparaat met een
beeld ter grootte van 9 bij 12 c.M. zou in
den handol pl.m. 60 gulden kosten en bij
een beeldoppervlakto van 20 bij 22 1/2 c.M.
zou de prijs pl.m. 250 gulden zijn. De be
diening is zoo eenvoudig dat het zelfs
in leeken-handen zeer goed voldoet'; één
knop wordt geregeld tot het beeld helder
verschijnt op een matglazen scherm en
de geteleviseerde film wordt afgedraaid.
Het aantrekkelijke in deze „nieuwe" tele
visie-apparaten is de eenvoud in bediening
en de lage prijs, vergeleken bij toestellen
volgens andere systemen, welke 500 tot
f 1000 kosten. Wij moeten echter bij het
hooren van dergelijke opzienbarende be
richten de noodige gereserveerdheid in
acht nemen. Telkens duiken er berichten
op van dien aard, maar daar blijft het
ook bij.
In het laboratorium met knappe tech
nici en precisie-instrumcnten worden reeds
aardige resultaten bereikt, maar in de
practijk staan er vele beletselen in den
weg. Juist door de opgeschroefde berich
ten is de des-illusie voor 'fc publiek nog
zooveel grooter.
Inderdaad deed Mihaly boven omschre
ven experimenten, maar de aard der beel
den werkte veel tot het slagen mede. De
film toonde een olifant met haar lompe
langzame bewegingen en een man die
een glas bier leegdrinkt. Bovendien wa
ren de beelden van grof raster, d.w.z.
inplaats van 10.000 elementen per seconde-*
werden er 10001500 uitgezonden, zoodat
het verkregen beeld slechts met de noo
dige fantasie herkenbaar was. Voor groe
pen van personen is deze grofheid van
raster onmogelijk, zoodat in de practijk
het systeem niet kan voldoen.
Wij schreven over dit onderwerp reeds
eerder, doch moeten constateeren, dat in
het afgeloopen jaar geen vooruitgang op
televisiegebied is gemaakt. Alleen in
Amerika is met de practische toepassing
een begin gemaakt en 10-tallen stations
doen televisie-uitzendingen, zelfs „hoor
(zichfc)"-spelen worden opgevoerd. Een
nauwkeurig onderzoek heeft echter aan
het licht gebracht, dat men in Amerika
nog geen stap verder is dan in Europa.
Inderdaad worden uitzendingen aangekon
digd, maar niemand tracht de televisie
uitzendingen ook werkelijk te ontvangen,
omdat het niet gaat. In dit verband is
'fc aardig te vernemen dat de B. B. C„
de Engelsche Omroep Mij., eindelijk toe
stemming heeft gegeven om via een En-
gelsch omroepstation een televisie-uitzen
ding te doen, -welke verzorgd werd door
de Baird Dev. Co. Ltd. De uitzending had
plaats in de vroegte, maar rapporten over
de ontvangst hebben wij nog niet gezien.
Als deze proef-uitzending niet geslaagd is
kunnen we de televisie voorloopig nog wel
opbergen en alle voorspellingen ten spijt
moet 'fc publiek voorloopig alleen nog
maar luisteren via de radio, „zien" komt
later.als het komt.
Een belangrijk grafveld bij Wageningen
ontgraven.
Een nog onbekende volksstam
op de Veluwe.
Over de oudste geschiedenis van ons
land, „door de duisternis der eeuwen om
huld", bogint meer en meer een helder
licht op te gaan. Was ze tot betrekkelijk
korten tijd geleden nog de grooté onbekende
thans zijn er al heel wat vragen opge
lost. Wij danken dit in de eerste plaats
wel aan dr. J. H. Holwerda, die het rijke,
raadselachtige bodemarchief meer en meer
begint te ordenen.
Zoo heeft hij onlangs weer een grafveld
blootgelegd, dat hem hoogst belangrijke
aanwinsten voor de kennis van de oude ge
schiedenis dezer gewesten te boeken gaf,
en waarover hij een uitvoerig en met vele
foto's verduidelijkt rapport schreef in de
bekende „Oudheidkundige Mededeelingen
uit 's Rijks Museum van Oudheden te Lei
den'.
Bij Wageningen, aan 't kruispunt van
den Diedenweg (Doodenwog!) en den
Geertjesweg, was men twee jaar geleden
bezig mot het afgraven van metselzand.
Daarbij vonden de gravers allerlei oude
voorwerpen, die blijkbaar uit een begraaf
plaats afkomstig moesten zijn. Aanvanke
lijk werd alles aan particulieren verkocht,
doch spoedig kwamen meer deskundigen
fcusschenbeidon en zoo kon er nog heel wat
behouden blijven voor de Oudheidkamer
van Wageningen. Tevens werd dr. Holwer
da met de belangrijke vondst in kennis ge
steld, en hij haastte zich een nader onder
zoek in te stellen. Het bleek, dat er. wel
veel door 't onoordeelkundig afgraven ver
loren was gegaan, maar dat er ook nog veel
zou behouden kunnen worden. En zoo toog
onze grootmeester aan den arbeid, te meer,
daar er reeds veel gevonden materiaal ter
beschikking was Voor de vroegste geschie
denis van ons land heeft dit grafveld in
derdaad zeer belangrijke, nieuwe bouwstof
fen opgeleverd.. In het uitgestrekte graf
veld lagen lijkengraven en brandgraven
door elkander; bij de laatste waren nog
dikwijls de sporen te ontdekken van de
kringvormige greppels, die de afzonderlijke
brandgraven omgaven. Dikwijls was blijk
baar een brandgraf door een later lijken
graf verstoord, terwijl daarentegen niet
zelden een brandgraf in zulk een (onder)
lijkengraf was uitgegraven. Beide wijzen
van teraardebestelling liepen dus naast
elkander. De brandgravon bevatten meest
al een urn met verbrande beenderen, maar
ook dikwijls waren die menschelijke resten
eenvoudig zonder urn in de aarde geborgen
Merkwaardigerwijze bevond zich het
jongste vaatwerk in de brandgraven; daar
door kunnen wij hier nog tot in do 8c eeuw
lijkverbranding constateeren.
Dit merkwaardig samengaan van brand
en lijkengravon (tot nog toe niet in ons
land gevonden) deed clr. Holwerda terstond
denken aan de grafvelden van de Alleman-
nen, of die uit Thuringen, waarover in de
laatste jaren een helder licht is opgegaan;
want hot viel hem op, dat ook in 't Wage-
ningsche grafveld dezelfde voorwerpen van
brons en ijzer uit d© Se eeuw voorkwamen,
als in de AUeraansche begraafplaatsen.
Maar vooral is het de groote rijkdom aan
vaatwerk, dat precies van dezelfde makelij
is als dat van do Allemannen. Terwijl over
al in ons land kort na 250 n. Ohr. alle Ro-
meinsche cultuur verdwenen is, komt een
paar eeuwen later hier bij Wageningen op
nieuw Romeinsch vaatwerk voor, zoodat
dit noodzakelijk door nieuwo volksstammen
uit het Zuiden moet zijn meegebracht. In
derdaad, de overeenkomst van dit vaat
werk met dat uit Duitschland evenals de
zelfde soort van grafvelden, stelt het boven
twijfel, dat hier op de Veluwe in de 5e
eeuw na Chr. zich een nieuwe Duitscho
volksstam is komon vestigen. Hun verwan
ten moet men blijkbaar zoeken onder de
Allemannen of de Sucven.
Hoogst merkwaardig is ook, dat hier oen
rijke voorraad laat-Romeinsch vaatwerk
gevonden wordt, waarvan in de Duit6che
musea slechts weinig exemplaren voorko
men. In de literatuur wordt dit vaak af
komstig genoemd uit Mayen in den Eifcl.
Dr. Holwerda is daarom naar Mayen geto
gen en heeft er de overtuiging gekregen,
dat dit plaatsje inderdaad een hoogst be
langrijk centrum van de oude Pottebak-
kerskunst in verschillende perioden is ge
weest. Hij vond er bij 't graven precies de
zelfde eigenaardige scherven enz. terug als
in t grafveld bij Wageningen Alles wat hij
van de techniek nog kon nagaan stemt
daarin volkomen overeen met het vaatwerk
uit het Veluwsche grafveld, zoodat men
zonder twijfel mag aannemen, dat de „pot
ten en pannen" bij Wageningen in Mayen
gemaakt en vandaar door onzen Germaan-
schen stam ingevoerd zijn. „Zoo heeft",
zegt dr. Holwerda^ „ons het grafveld bij
Wageningen plotseling een zeer rijk mate
riaal geleverd voor <J» kennis van de merk
waardige ceramiek uit Maven".
Wij zien hier een volksstam, die waar
schijnlijk uit 't laatst der 5e eeuw uit meer
Zuidelijke streken van het rechts-Rijnsche
Germanië op de Veluwe kwam wonen, en
die zich tot het eind der 7e eeuw daar heeft
gehandhaafd. Onafhankelijk van de Fran
ken en het Christendom bleef deze stam
gebruik maken van den invoer van vaat
werk uit de meer links-Rijnsche gebieden
(Eifel), vaatwerk, dat eersb Romeinse]was
maar in den loop der eeuwen Frankisch
wérd. Zelfs uit het laatste der 7e eeuw wer
den de voortbrenselen van die pottenbak-
kerskunst nog als brand urnen gebruikt,
een bewijs, dat de stam nog niet geker
stend was.
Hoe die stam daar bij Wageningen heet
te, is niet na te gaan. Maar hij zal wel tot
dien der Sueven behoord hebben, waarvan
o.a. de Quaden algemeen bekend werden.
En is 't nu niet toevallig, dat niet ver van
het grafveld nog altijd een „Quadcnoord'
bestaat?
Pater Kugler. f
Op zes en zestig jarigen leeftijd is te
Luzern overleden pater F. X. Kugler, S.J.,
de groote kampioen tegen Friedrich De-
litzsch, die den pan-babylonistischen theo
rieën van den assyrioloog de zwaarste sla
gen toebracht.
De beroemde Bijbelgeleerde studeerde
en woonde lange jaren in het Duitsch Je-
suiëtenklooster te Valkenburg (L.).
Priester-geoloog onderscheiden.
Abbé O. Gaurier, priester van het bis
dom La Roebelle, die jaren lang de aardla
gen in de Pyreneeën bestudeerde, heeft van
het Fransch Aardrijkskundig Genootschap
de gouden medaille ontvangen.
Tijdens den oorlog had de abbé eon bij
zondere regeeringszending in Chili.
Benzine uit hout.
De heer Enström, directeur van de aca
demie van ingenieurs-wetenschappen te
Stockholm, heeft dezor dagen medegedeeld
dat het vraagstuk, om benzine uit hout te
verkrijgen door gebruik to maken van hy-
drogeengas onder hoogen druk, thans theo
retisch opgelost is, en .dat binnenkort in 't
buitenland grootere apparaten tot voort
zetting van de proefnemingen zullen wor
den besteld.
Het Italiaansche disconto.
Blijkens in het Italiaansch Staatsblad
gepubliceerd decreet is het disconto var
de Bank van Italië, zoowel als de belce-
ningsrente 6 pet tot 7 pet verhoogd.
(Het Italiaansche disconto bedroeg
sinds IS Juli 1925 7 pet. Daarna vonden de
volgende wijzigngen plaats: op 5 Maart
1928 van 7 pet tot 6 1/2 pet., op 2 April van
6 1/2 pet tot 6 pet, op 24 Juni van 6 pot
tot 5 1/2 pet., op 7 Januari 1929 van 51/2
pet. tot 6 pet-, op 13 Maart van 6 pet. tot
7 pet.).
OEGSTGEEST.
Coöp. Boerenleenbank. In Het Witte
Huis hield de neutrale Ooöp. Boerenleen
bank haar jaarvergadering. Niettegenstaan
de dat bij verzuim zonder wettige reden
een boot van 1 moet worden betaald, was
deze bijeenkomst slechts door ruim 30 le
den bezocht.
De directeur, de heer Joh. Uitenboogaard,
leidde de vergadering. In zijn openings
woord liet de directeur de toestand der
bedrijven, die nauw aan de bank verwant
zijn, de revue passeeren. Spr. deelt mede,
dat volgens do hoofdinspectie de bank ge
stadig groeit.
Uit het jaarverslag van den secr. nofcee-
ron we, dat het ledenaautal 70 bodraagt,
140 spaarders en 51 löopende rekening
houders.
Do kassier bracht vervolgeus het belang
rijke financieel verslag uit. Dc rekening
geeft in ontvangsten en uitgaven aan
496.771.95 1/2. De balans 107.404.42, in
ontv. en uitgaven, terwijl dit jaar een winst
is gemaakt van 109.24.
Do vorschillendc cijfers werden door kas
sier en voorzitter nader toegelicht. Dc heer
Proper vondt de winst niet groot. Do voort
zegt, dat het niet de bedoeling van do bank
is groote winst te maken. Wij kunnen met
dezen eersten winst tevreden zijn, gezien hot
te kort van verleden jaar. Vcrdor is het
meubilair bijna geheel afgeschreven.
Do heer de Haan vindt het salaris van
deri kassier to laag in verband met zijn
vele werkzaamheden. De voorz. zou den
kassier gaarne willen beloond zien naar
praestatiee, doch voor hot oogenblik is* dat
nog niet mogelijk. Het bestuur heeft ech
ter het salaris voor dit jaar reeds met 150
gulden verhoogd, zoodat thans zijn salaris
750 bedraagt.
Do periodiek aftredende bestuursleden
werdon herkozen. De héér v. der Meene
had liever een ander in zijn functie willen
zien gokozen. Op aandringen van den voor
zitter en van de geheele vergadering, liet
de heer van. der Meene zich ten slotte zijn
herbenoeming welgevallen.
De heer van der Meeno hield een warm
pleidooi voor het aanschaffen van een
spaarbusje voor de kinderen. De kinderen
moeten nu reeds den weg naar don bank
goed weten, en met den bank vertrouwd
raken. Na rondvraag sluiting. Nog zij ver
meld dat besloten werd in het vervolg
2.50 boete te heffen bij verzuim der alg.
vergadering.
SASSENHEIM.
De nachttelefoondienst. Men verzoekt
ons te willen berichten, dat dc openstelling
bij dag en nacht van het Telefoonkantoor
alhier niet zal plaats hebben ingaande 15
Maart a.s., doch zal geschieden met ingang
van Maandag 18 Maart 1929.
BODEGRAVEN.
Het uitbreidingsplan. In de openbare
vergadering van Ged. Staten van Zuid-Hol
land op Maandag 18 Maart des middags to
2 uur zullen worden behandeld de bezwa
ren, door de directie der Ned. Spoorwegen
ontwikkeld tegen een voorgestelde herzie
ning van het uitbreidingsplan 1925 der ge
meente Bodegraven. Rapporteur is de heer
H. van Boeijen.
WADDINXVEEN.
Verbreeding van de Gouwe.
Ten behoeve van de scheepvaart (Rot
terdamAmsterdam) zullen door de pro
vincie verschillende groote en kostbare wer
ken worden uitgevoerd. De Gouwe, die
midden door deze gemeente stroomt, zal
in het hart van dorp belangrijk worden
verbreed. Er komt een moderne hefbrug
met een doorvaart-wijdte van 25 Meter en
tal van huizen zullen moeten worden ont
eigend of aangekocht door dc provincie.
Beschikbaar gesteld door het Ministerie
van Waterstaat, liggen de daarop betrek
king hebbende stukken thans ten Gemeen-
tehuize ter inzage.
Een kathol>3k hoofdredacteur van het
officieele orgaan der Chineesche regeering.
Een energieke katholieke jongeman
Franciscus Xaverius Zia is hoofdredacteur
van het officieele orgaan der Chineesche
regeering. Dit is een zeer invloedrijke en
verantwoordelijke positie, hetgeen door
een der autoriteiten als volgt werd uitge
drukt: „dat de projectielen der krant
evenzeer hadden .bijgedragen voor do een
heid van China als de gewcerpatronon der
strijdendo soldaten."
Kort na zijn ontslag uit de gevangenis
waarin hij om politieke redenen opgeslo
ten was geweest, verklaarde Mr. Zia open
lijk in dc 'kolommen van zijn blad dat hij
katholiek was, want hij beschreef daarin
dat hij in de gevangenis gebiecht en ge
communiceerd had. Deze verklaring werd
afgelegd in oen tijd toen een christelijke
geloofsbelijdenis een haast onoverkomen-
lijkc hinderpaal was om voor een openbaar
ambt in aanmerking te kunnen komen.
Het analphabetisme in Rusland.
„In een land van analphabeten kan
men geen communistische partij oprich
ten". Deze uitspraak van Lonin is thans
nog van een groot belang als destijds.
Haar droeve juistheid treedt thans echter
nog sterker aan het licht als toen. Dc
strijd, die in het roode rijk tegen dit
euvel gevoerd wordt, is echter met heel
weinig succes bekroond. In 't jaar 1920
konden er van do 1000 menschon (manne
lijk geslacht) slechts 462 lezen cn schrij
ven; in 'fc jaar 1926 bleek dit aantal slechts
gestegen tot 568. Globaal waren er in
Europeesoh Rusland in 'fc jaar 1926 46
UIT DE RADIO-WERELD.
HET A. B. C. VAN RADI-O-FORMULE'S.
Wat zegt ons de wet van „Ohm"?
Een van dc eerste en eenvoudigste wet
ten op radiogebied is de wet van Ohm.
Deze luidt als volgt: Spanning gedeeld
door weerstand is strooinsterkte (E/R rr I).
Dc wet van Olim zegt ons echter nog
veel meer, maar slechts weinigen weten
er gebruik van te maken. Alles omtrent
spanning, weerstand en strooinsterkto kun
nen we hiermede berekenen. Indien tweo
factoren bekend zijn kan do derde hieruit
afgeleid worden.
We nemen dc volgende afkortingen
aan: E Spanning (Volts); I stroom-
storkte (Ampere's); R weerstand (Ohms)
W Watts; Ev Spanningverlies.
Indien nu bekend is dat dc spanning
(E) 300 Volt is en de strooinsterkto (I) 3
Ampère's, kunnen we de volgende bereke
ningen maken:
Borckenen van weerstand E/I 300/3
100 Ohm.
Berekenen van spanning I X B 3
X 100 300 Volt.
Berekenen van stroomstorkte E/R
300/100 3 Ampère's.
Berekenen van wattverbruik E X I
300 X 3 900 Watt
Berekenen van weerstand E X E/W
300 x 300/900 100 Ohm.
Berekenen van spanning W/I 900/3
300 Volt.
Berekenon van stro om sterk to W/E
900/300 3 Ampère's.
Berekenen van spanningverlies R X I
100 X 3 =r 300 Volts.
Voor een goed begrip is eon nadere ver
klaring echter noodzakelijk. Dc spanning
kunnen we beschouwen als de druk op den
stroom, weerstand als de weerstand welke
de druk ondervindt, cn de stroom als de
hoeveelheid electrioiteit welke door den
geleider gaat. Hot punt wat veelal over
hot hoofd gezien wordt en nog al eons
aanleiding geeft tot verwarring is, dat bij
hot stuwen van een elec.trisc"hen stroom
door een weerstand de druk (spanniug)
verloren gaat. Dus wanneer een spanning
(druk) van 300 Volt een weerstand van 100
Ohm ontmoet de spanning geheel verloren
gaat. Een van do aangegeven formüle'a
zegtStroom E/R, dus als een spanning
van 300 Volt door een weerstand van 100
Ohm gaat, is deze spanning geheel verlo
ren bij een strooinsterkte van 3 Ampère's.
Daarom is ook Ev ^spanning- of drukver-
lies) totale weerstand X totale sfcroom-
sterkte. Spanningverlies varieert dus even
redig mot den weerstand.
Wanneer een spanning van 300 Volt ge
legd wordt op twee weerstauden van 60 eu
40 Ohm in serie verbonden (totaal 100 Ohm)
is de slroomstcrkte 2 Ampère (E/R I;
300/100 3). Het spanningverlies' van bei
de weerstanden tezamen is 300 Volt, maar
de weerstand van 60 Ohm levert daarvan
60 X 3 (E X I) 180 Volt en de weer
stand van 40 Ohm 40 X 3 (E X I) 120
Volt op. Nu een paar voorbeelden zooals
we meermalen in de practijk tegenkomen.
1. We hebben een plaatspanning-appa-
raat met slechts twee aansluitklemmen,
n.l. min en plus. De spanning bedraagt
aan de klemmen gemeten 200 Volt. Nu
willen we de detectorlamp een aparte
anodespamiing geven van 50 Volt en ma
ken daarbij gebruik van eon varfabelon
weerstand. Hoe groot moet deze nu zijn?
Antw. Het spanningverlies is 200 50
150 Volt. Indien de detectorlamp 5 m.A.
stroomverbruik (anodestroom) heeft moot
do weerstand 30.000 Ohm zijn, want: Ev
R X I. 150 R x 0.005 (5m.A. 0.0005
Amp.) R is dus 30.000.
2. Aan het plaatspanning-apparaat wen-
schen we de negatieve roosterspanniug te
onttrekken. Wc hebben noodig maximum
15 Volt. Hoe groot moet de weerstand (po
tentiometer) nu zijn welke tusschen min
plaatspanning-apparaat en gloeidraad ge
schakeld wordt?
Antw. Het spanningverlies is 15 Volt.
Do anodestroom welke aan het plaatsp.-
app. onttrokken wordt bedraagt voor een
3-lampsfcoestel 30 m.A. Ev R XI, dus
15 R X 0.0*3 zoodat R (weerstand) dus1
500 Ohm moet zijn. Het berekenen van
weerstanden voor gloeistroom geschiedt op
dezelfde wijze.
millioen analphabeten, dus 559 op de dui
zend inwoners. Met de jeugd is 'fc nog
treuriger gesteld, vooral in do dorpen. Op
de duizend jongens in den leeftijd van 12
15 jaar zijn er 275, die lezen nog schrij-
von kunnen; op de duizend meisjes is
dit getal zelfs 582.
Hoe staat het dan met het schoolbe
zoek der kindereu in Sovjot-Rusland? Van
de duizend kinderen in don leeftijd van
616 jaar bezoeken er in Sovjet-Rusland
ongeveer 383 do school. Dus 62 spijbelt
eenvoudig weg. In werkelijkheid moet het
getal analphabeten nog veel grooter zijn,
dan uit deze officieele getallen blijkt,
want het meerendeel der mannen cn vrou
wen, dat slechts kort de scholen bezoekt,
verloeren weer heel spoedig door onvol
doende oefening het lozen on schrijven.
Hot ergste is, dat ieder jaar minder gol
den beschikbaar gesteld worden, om paal
en perk te stellon aan dit euvel. Zoo vor-
mindert ook het aantal Sovjot-aoholen. De
Trad geeft omtrent het analphabetisme
in Oekraino (65 der gehoele bevolking)
dc volgende getallen: Het aantal scholen,
dat in 1926 nog 17500 bedroeg is in 1928
teruggegaan tot 8200. Zulks is alleen to
wijten aan hot tekort aan beschikbare
schoolgelden. In dc 34 gouvernementen
van Sovjet-Rusland werden in plaats van
7 1/5 millioen roebel voor hot jaar 1926,
slechts 5 millioen voor het jaar 1924 ge-
sanctionneerd.
Het Europeosc]i Rusland telt 28 mil
lioen analphabeten. Zoo men berekent,
dat er ieder jaar een millioen leeren lezen
en schrijven, dan zou het nog 30 jaren
duren voor Rusland definitief van anal
phabeten gezuiverd ia.
