20ste Jaargang VRIJDAG 15 MAART 1929 No. 6129 'EN BUITENLAND FEUILLETON BINNENLAND UIT DE OMGEVING tarten elaug. log i» n blij. a van, weer wor. idhuis gevel men plicht ie na. dc s dan RS. ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Yoor Leiden 19 cent per week .f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week .f2.60 per kwartaal Franco per postf2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad vsrschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. I Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 1030B3 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor In gezonden Mededeclingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop f0.50. ID. A a-n Dit nummer bestaat uit vier bladen :<avia, van te van dam, •land [aart gres. •a te van m. JN. Cobe >ata- Jam, van adix V Lage loonen. Lage loonen zijn een kwaad. Zij kweeken menschen, zonder arbeids vreugde, zonder arbeidslust. Zij vormen een bodem, waarop het pau perisme, met al z'n geestelijke ellende, we lig kan opgroeien. Zij zijn óók een kanker voor den op bloei van het economisch leven; zij onder mijnen de vitaliteit, de levenskracht, van een industrie, van een bedrijf. Dat laatste kan zoo duidelijk-waarneem- baar "n, als men bijv. in twee streken, waar eenzelfde soort fabriek is maar waar verschillende loonen worden uitbetaald, een vergelijking trekt. Deze beweringen zijn in strijd niet de wijsheid van vele liberale heeren! Maar tegenover de wijsheid dezer theo retici aldus de „Volkskrant" is het n verkwikking, zich op het woord van in practicus te kunnen beroepen. En het blad vervolgt: „Die practicus is in dit geval de be kende autofabrikant Citroën. In een lezing herhaalde hij niet de klacht over hooge loonen, maar verdedig de de politiek der hooge loonen. Deze politiek had niet alleen geleid tot n betere uitvoering, maar ook tot een betere vakkennis van de arbeiders, waar door onnut werk bespaard werd en de productie met hetzelfde personeel is ver dubbeld. Daardoor was het mogelijk geworden de loonen fce verdubbelen zonder de prijzen voor het product te verhoogen. Zou het er in de wereld zooveel slech ter uitzien, indien men meer algemeen Tegel Van een Citroën ook de za kenman Ford kan in dit verband worden genoemd aandurfde en toepaste, in plaats van over bezuiniging door loon- drukking te piekeren?" Inderdaad bij loonsbepalingen wordt vaak de wijsheid v bedrogen door de zuinigheid en ook wat nog veel erger is de rechtvaardigheid! VAN HET VATICAAN ITALIë'S CONCORDAAT MET HET VATICAAN. Rechten en plichten der geestelijkheid. Regeling van de Bisschops benoemingen. Het tusschen Vatdcaan en Quirinaal ge sloten concordaat, waaromtrent- gisteren een rapport is gepubliceerd, bestaat udt een voorwoord en 45 artikelen. Het ver leent den Paus het recht met bisschoppen, den lageren clerus en de geheele overige katholieke wereld in verbinding te staan en briefwisseling met hen te voeren zon der eenige inmenging van de Italiaansche regeering. Hetzelfde geldt voor de verhou ding van de bisschoppen tot de geloovigen, voor zoover het uitoefening der kerkelijke functies betreft. De Heilige Stoel en de bisschoppen hebben het recht van het vrije woord en tot het openbaar maken van richtlijnen, berkbrie ven. mededeelingsbla-" den aan de diocezen en tot alle andere pu blicaties, die met hun kerkelijke functies samenhangen, zoowel binnen als buiten de kerkgebouwen. Het aanslaan dezer mede- deelingen aan de kerkgebouwen is vrij van belasting. De publicaties van den Heiligen Stoel mogen geschieden in alle talen; die der bisschoppen moeten echter in het Ita- Haausch of in het Latijn geschieden doch in dit geval hebben de kerkelijke autoritei ten hét recht aan den Italiaanschen tekst een vertaling in een vreemde taal toe te voegen. Studenten in do theologie kunnen uitstel van militairen dienst krijgen tot bun 26e jaar. Geestelijken en zij, dlie deel uitmaken vaq een geestelijke orde, zijn vrij van allen militairen dienst behalve in ge- val van a-lgemeene mobilisatie. In dit geval worden zij aangesteld als aalmoezenier. In geval van gevangenisstraf voor geestelij ken zullen dezen hun straf uitzitten in speciaal voor hen gereserveerde afdeelin- gen. De Heilige Stoel zal een nieuw dio des oprichten ie Zara, pan de Dalmatische kust.. Geen enkel deel van het Italiaansche grondgebied zal behooren tot een diocees, waarvan de bisschop zijn zetel buiten Ita- bë heeft. Omgekeerd zullen de Italiaansche bisschoppen geen gebied onler zich heb ben, dat onder souvereiniteit van een an deren staat valt. Hetzelfde geldt voor de grensgemeenten. De Heilige Stoel heeft het recht om bis schoppen en aartsbisschoppen te benoemen maar voor de benoeming vergewist de Hei lige Stoel zich er van, dat de Italiaansche regeerimg geen bezwaren van politie ken aard tegen den betrokkene heeft. De ker kelijke autoriteiten stellen de Italiaansche regeering in kennis van de benoeming van het hoofd eener kerkelijke gemeente en de benoeming treedt eerst dertig dagen na deze aangifte in werking. Geen enkele geestelijke mag zonder toe stemming van den ordinarius van het dio cees in staatsdienst of in d'enst van den staat afhankelijke openbare bedrijven blij ven. Het intrekken van deze toestemming dwingt eiken geestelijke, om zijn openbare functie neer te leggen. De uit arbeid voort vloeiende verdiensten of andere inkomsten van de geestelijken zijn, evenals de sala rissen der ambtenaren in staatsdienst, on vervreemdbaar. De geestelijken kunnen noch door het gerecht, noch door eenigen anderen autoriteit gedwongen worden, hun gelofte van. stilzwijgendheid te schenden. In geval van uitlevering van een geestelijke aan een straf rechtbank moet het openbaar ministerie den ordinarius van het betrok ken diocees daarvan op dc hoogte brengen en hem het resultaat van het onderzoek en het vonnis mededeelen. Vaticaan geen V. B.-Iid. Een der belangrijkste punten van het rapport houdt in, dat de Vaticaansche staat geen verzoek zal indienen om te worden toegelaten als lid van den Volkenbond. Het rapport bevat voorts een uiteenzetting omtrent de neutraliteit van het Vaticaan. terwijl Mussolini verder een uiteenzetting geeft van de financieele regeling met het Vatioaan. Het fundamenteele beginsel van de overeenkomst is niet de afstand van het Italiaansch gebied, doch het tot stand komen van het verdrag als feit op zichzelf, zoo wordt in het rapport gezegd. BELGIE DE BETREKKINGEN MET NEDERLAND Overeenstemming is in beider belang. „Samen kunnen zij den handel van W e s t-E uropa leide n". Gistermiddag werden bij de behandeling der begrooting van buitenlandsche zaken in den Senaat, wederom de Hollandsch- Belgische betrekkingen ter sprake ge bracht. De socialist de Brouckère betoog de, dat de Hollandsche kwestie sedert eenige weken do hartstochten weer heeft opgewekt. „Wij verklaren eenparig, dat nooit een Belgische regeering, noch de Belgische pu blieke opinie die slechte bedoelingen zou den geduld hebben, d.ie de Utreehtsche vervalsching ons in de schoenen schuift. Nooit zal België dulden dat off:cieele dien sten een politiek voeren, die afbreuk doet aan de goede verstandhouding tusschen buren. Er moet volledige klaarheid komen. De Belgen willen niet verdacht worden en dringende maatregelen moeten genomen worden om een herhaling te voorkomen. Thans het vraagstuk der rivieren. Onze buren moeten ons zoowol naar zee als naar het achterland een uitweg geven. Ik ben bang om de toevlucht te nemen tot de groote mogendheden. Zij geven recht, maar zij laten het zwaar betalen. Dank zij onze provincie de Kempen heb ben wij gegronde reden een buitengewone vermeerdering van den handel te verwach ten. Voor dien handel zullen wij van meer dan één haven gebruik moeten maken, nJ. Antwerpen en Rotterdam. De. twee landen hebben er belang bij om zich te verstaan en ruziemaken zou zoowel het eene als het andere schaden. Laten wij onze domme en misdadige po litieke anuexatie-propaganda staken, doch laten onze buren dan ook ophouden met ophitsing van onze Vlamingen. België en Nederland hebben er belang bij om elkaar te verstaan, ten einde aldus tot beider voordeel den handel van West- EuTopa te leiden. Dit moeten wij dit land doen begrijpen". Minister Hymans heeft daarop nog eens de politiek van België nauwkeurig om schreven. „Weer verklaar ik dat de Belgische po litiek een van vrede, veiligheid en eerlijk heid is. Sinds tien jaren werkt België ten nauwste samen met de prachtige beweging, die voortgaat om te komen tot samenwer king der volken en tot de organisatie van een internationale orde. België wil deze politiek voortzetten; het zal zich nooit leenen tot duistere kunstgrepen, die de internationale orde zouden schokken of welke mogendheid ook zouden bedreigen. Het beeft slechts één doel: bevordering van den internationalen vrede en de ont wikkeling van zijn economische mogelijk heden naar buiten, die het tot een der eer ste handeldrijvende naties kunnen maken". FRANKRIJK. RUMOERIGE ZITTING DER FRANSCHE KAMER. Bij de behandeling der Congregatie- ontwerpen. Twee moties vanvert rouwen in Poincaré. Poincaré heeft gisteren tot tweemaal toe de kwestie van vertrouwen moeten stel len en beide malen in verband met do congregatie-ontwerpen. Aan het slot van de ochtendzitting verbond de premier over eenkomstig zijn voornemen de kwestie van vertrouwen aan de stemming over een voor stel, krachtens hetwelk de bespreking der congregatie-ontwerpen vóór alles zou gaan. Een zeer levendig debat volgde en de voor zitter had groote moeite de afgevaardig den, die telkens buiten de orde gingen, bin nen de perken te doen blijven. Het resul taat van de stemming was, 323 tegen 254, zoodat de regeeringsmeerderheid 69 stem men bedroeg. Een tweede motie tan vertrouwen werd aangenomen aan het ^inde van de langdu rige en stormachtige middagzitting, en wel als gevolg van een poging der radicaal-so cialisten, obstructie te voeren. Ditmaal werden 321 stemmen vóór en 249 stemmen tegen de regeering uitgebracht. Ofschoon zich in de Fransche Kamer vaak opgewonden tooneelen afspelen, heeft de tegenwoordige regeering zelden zulko moeilijke oogenblikken doorgemaakt als gisteren. Reeds in de morgenzitting was het debat buitengewoon levendig en de discussies liepen uit op een waren woorden strijd met Poincaré en Briand aan de ééne zijde en den radicaal-socialist Malvy, voor zitter der financieele commissie, aan den anderen kant. Malvy verklaarde, dat zijn fractiegenoo- ten er genoegen mede zouden nemen, wan neer Poincaré er in zou toestemmen, eerst de suppletoir e credieten te doen aanne men en dan, terwijl deze in den Senaat behandeld werden, dc .congregatie-wetsont werpen te bespreken beter,ikendp, dat de congregaties de toegezegde middelen zouden krijgen, doch dat zij nog niet ge machtigd zouden zijn, nieuwe missionaris sen op te leiden. Poincaré wees dit voor set van de band. Briand steunde hem daar bij en verklaarde, dat de opschorting der beraadslaging over deze wetsontwerpen een politieke ramp zou beteekenen. Inmid dels nam het rumoer in de Kamer voort durend toe en ten slotte was de orde ver te zoeken. Zielige obstructie pogingen. De schorsing van de zitting voor de lunch vermocht de gemoederen niet tot bedaren te brengen. Toen de afgevaardigden om 1 uur 's middags hun zetels weer innamen, deelde een radicaal-socialist mede, dat hij het woord wenschte te voeren over de or de, hetgeen in de gegeven omstandigheden niets anders beteekendo dan het voeren van obstructie. Het regende interrupties, toen deze spre ker trachtte aan te toonen, dat de congre gatie-wetsontwerpen een ernstige inbreuk zouden beteekenen op de bestaande leeken- wetten en bovendien ten gevolgo zouden hebhen, dat de staat geleidelijk de geheele controle over de geestelijkheid zou verlie zen. Spreker en zijn fractie zouden dan tegen de regeering stemmen. De minister van Binnenlandscbe Zaken, Tardieu, die voor de regeering het woord voerde, gaf een opmerkelijk staaltje van de debatteerkunst, waarin hij een meester is. Zijn tegenstanders maakte hij belache lijk en hij toonde aan, dat de voorstellen der regeering op het gezond verstand be rusten. Tardieu herinnerde er aan, dat het hier volstrekt geen nieuwe kwestie geldt en dat de Kamer, wilde zij eerlijk zijn, niet mocht vergeten dat een linksche regeering het instellen var een Fransch gezantschap bij het Vaticaan had gesteund. De seculaire beginselen der regeering, zoo zeide Tar dieu, blijven onaangetast. Ten slotte ver klaarde hij, dat er nu genoeg gedebatteerd was over de orde en dat de regeering beslo ten had, de wetsontwerpen thans te doen behandelen en daaraan de kwestie van ver trouwen to verbinden. Toen Tardieu het spreekgestoelte ver liet, bracht de rechterzijde hem een ova tie, terwijl er van links gejoel opsteeg. De radicaal-socialist Jacquier maakte gebruik van zijn recht tot repliek, doch het was nu zóó rumoerig, dat men hem bijna niet kon volgen. Verstaanbaar was 6lechts, dat hij het Jezuietencollege te Thonin wilde doen sluiten Eenige radicaal-socialisten biel den daarop nog korte redevoeringen dc spreektijd was beperkt tot vijf minuten en de Kamer werd steeds woeliger. Poincaré werd becritiseerd om zijn stilzwijgen, waar op de premier antwoordde, dat hij zelf wel zou uitmaken, wanneer hij het woord wilde voeren. Toen ten slotte door de rechterzijde getracht werd tegen-obstructie te voeren, begonnen eenige radicaal-socialisten met de deksels van hun lessenaars te klepperen. Tevergeefs poogde de voorzitter het lawaai mot zijn bel te overstemmen. Ten slotte stond hij op en schorste de zitting. Dit maakte indruk. Toen de behandeling een half uur later werd hervat, was het met de obstructie gedaan en de stemming had plaats met bovengenoemd resultaat, waar na de zitting tot heden verdaagd werd. MEXICO. DE STRIJD IN MEXICO. Bloedig gevecht in den staat Coahuila. Een officieel communiqué meldt, dat te Encantada in den staat Coahuila een ge vecht heeft plaats gehad, waarbij dertig opstandelingen werden gedood en tach tig gevangen genomen. Drie colonne's re- geeringstroepen concentroeren zich thans op de sterke stelling der opstandelingen bij Terreon. Galles, de aanvoerder der re- geeringstroepen, heeft zijn hoofdkwartier verplaatst naar Frio in den staat Zaca- tecas. Een échec voor O a lies? Volgens berichten uit Nogales te Was hington ontvangen, zou de eerste botsing van de bondstroepen bij Carneros ten Zui den van Torreon geëindigd zijn met de ne derlaag van 2 regimenten van de regee ring, die door de cavalerie der opstande lingen op de vlucht zouden zijn gedreven. Ook zou bondsgeneraal Carena gevallen zijn. De nieuwe priesters-registratie in Mexico. Mgr. de la Mora acht-haar niet strijdig met de kerkelijke wetten. De „Osservatore" meldt in verband met de registreering der priesters in Mexico, die, gelijk bekend, onder het nieuwe be wind een anderen vorm aangenomen heeft. Uit een verklaring van den bisschop van San Luis Potosi, Mgr. de la Mora, in naam van den Mexicaanschen bissohop gepubli ceerd d.d. 19 Februari, blijkt, dat deze nieuwe registratie geheel verschillend is van die, welke vroeger was voorgeschre ven en als tegen de kerk gericht door de priesters werd geweigerd. De bisschop schrijft daarover o.a.: „Wij verklaren, dat deze registreering niet met de kerkelijke wetten in strijd is. De priesters schenden geen godsdienstigen plicht, wanneer ze zich thans laten in schrijven. Want het gaat er alleen om, hun adressen te laten inschrijven, waar mede geenerlei verbod of verlof tot uit oefening hunner priesterlijke rechten ver bonden is. Daartegenover moet echter gezegd wor den, dat het decreet geen wettelijke basis heeft. Bijzonder onrechtvaardig is de be paling, dat ieder, die bet bevel niet na komt, als rebel zal behandeld worden. Ook beteekent voor ons bet decreet een groote vernedering, die we volstrekt niet verdienen. Wij willen aan de priesters, die^ het noodig of nuttig achten, niet verbieden, zich te laten inschrijven. Wanneer de priesters hun adressen opgeven, moeten zij zich er van bewust zijn, dat zij dit in gevolge van hun eigen wcnsch doen. Daar bij moeten zij eohter bedenken, dat er in de regeering radicale elementen zijn, die, ondanks onze onschuld, ales doen om ons als vijanden van de regeering voor te stellen". Nieuwe terechtstellingen. Uit Mexico City wordt gemeld, dat Don derdag opnieuw 4 officieren die de opstan delingen hadden gesteund, zijn terecht ge steld. EERSTE KAMER. Begrootingsarbeid. De behandeling van de begrooting van het departement van financiën heeft wei nig nieuws opgeleverd- Minister verdedigde (tegen over den heer De Gijselaar) de wijzigin gen, welke achtereenvolgens tot stand ge komen waren in de aangiftebelastingen, als noodzakelijk, wijl zij voortvloeiden uit de wijzigingen der belastingwetten zelf. Bij „Onderwijs" werd er o.m. door de heer Polak (S.D.) geklaagd over de te geringe monumentenzorg en door den lieer de Gijselaar (Oh. H.) over de anarchie in de spelling. Binnen niet al te langen tijd, aldus Mi nister Waszink, zal een ontwerp-Monu- mentenwet de Staten-Goneraal bereiken, zoo hooiden we van den minister. Min der positief kou hij zioh uitlaten over de (in de Troonrede aangokondigde) Natuur beschermingswet, want die maakt nog een onderwerp uit van inter-dopartemcntaal overleg. De anarchie in de spelling erkent dc regeering te bestaan, maar zij heeft ook vastgesteld, dat tegenover de spelling De Vries en Te Winkel, die in dc minderheid komt, geen van de andere spellingen, die practisch toegepast worden, een meerder heid vormt. Daarom wilde zii voorloonie WIJ BEGINNEN HEDEN MET EEN NIEUW FEUILLETON. VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De Netlerlandsch-Belgische betrekkingen in de Belgische Kamer besproken. Rumoerige zitting van de Fransche Ka mer in verband met de Congregatie-artike len. Een echec van Calles in het Noorden van Mexico? BINNENLAND. De behandeling van de Ziektewet in de Tweede Kamer. (1ste blad). De regeering is niet voornemens in te grijpen in het spellingsvraagstuk. (Eerste Kamer, 1ste blad). Auto door een trein gegrepen te Apel doorn. Geen persoonlijke ongelukken. (Gem. Berichten, 2de blad). maar den toestand handhaven. De regee ring kan toch niet een nieuwe spelling, bij voorbeeld een beperkte Kollewijnsche, aan ons volk opdringen, wanneer die niet in de meerderheid is gekomen, oo zal er dus klaarblijkelijk niets gebeuren. Do Kamer is aan. „Justitie" begonnen. TWEEDE KAMER. De Ziektewet. Bij de voortgezette behandeling der amendementen op de Ziektewet heeft een 'belangrijkd principieelo aangelegenheid de aandacht gevraagd, n.l. de kwestie der ge lijkstelling van de ongehuwde met de ge huwde moeder. In het wetsontwerp was die gelijkstelling vastgelegd. Voortreffelijk heeft oud-minister Aal- berse het onmogelijke dier gelijkstelling in 'c licht gesteld; hij diende mede namens andere leden dor rechterzijde een amende ment in, om die gelijkstelling uit de wet te lichten. De zorg voor de ongehuwdo moeder is Overheidszorg en geen verzekering. Waarom dan ook die twee niet door elkaar mogen worden gehaspeld, zooals het Regeeringsvoorstel deed. Dat bij bet verzet der Katholieken tegen dat voorstel geen hardheid voorzat jegens do ongehuwde moedor*, bleek voldoende uit de indiening door den heer Aalberso van een motie, waarin Overheidssteun werd ge vraagd voor vereenigingen en instellingen, die zich dc zorg voor de ongehuwde moeders en haar zuigelingen tot taak hebben ge steld. Er is een discussie gevoerd, waarbij allen, die aan de linkerzijde der politieke schei dingslijn staan, in verschillende toonaarden zich tegen het amendement-Aalberse uit spraken. Mevr. v. ltallie-v. Einbden (V.D.) o.a. verdedigde de vrije huwelijken, daarbij aanvoerende het ouwejbakken praatje, dat zedelijkheid en reinheid niet aan uiterlijk heden zijn gebonden. Mr. Aalberse is ten slotte overgegaan tot intrekking van zijn motie uit vrees voor een onzuivere stemming en daarna is het amendement-Aalberse aangenomen met 46 stemmen tegen 31. Rechts tegen Links plus ds. Lingbeek (die een zeer zonderlinge hou ding heeft aangenomen!) Dit was de belangrijkste beslissing van de Kamerzitting van gisteren. Landelijke verloting ten bate van het Neder!, zwakke kind. Voor deze landelijko verloting beeft het Ned. R. K. Huisvestings-Comité voor den hoofdprijs de beschikking gekregen over een „Essex Super Six", Coach, laatste mo del 1929, ter waarde van 2795. voor den 2en hoofdprijs: een Meufa sa lon-, huiskamer- en slaapkamerameuble ment ter waarde van 1000. voor den 3en hoofdprijs: een complete N. S. F. radio installatie ter waarde van 500 WARMOND. GEMEENTERAAD. De villa Welgelegen wordt tot raadhuis omgebouwd. Kosten ƒ20.000. Voor de bevordering van vreemdelingenverkeer is 1000 beschikbaar gesteld. Voorzitter burgemeester A. J. Schol vinck. Afwezig met kennisgeving, wegens verblijf in het buitenland, <le heer .T. K

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1