20ste Jaargang
DONDERDAG 14 MAART 1929
No. 6128
BUITENLAND
BINNENLAND
Wel
ïisch,
0 tot
voer
■kens
in-
laat-
wor-
aan-
dom-
Over
iden-
acht,
door
1927
19.5
en
be
van
De
een
at
't
Hei
van
?aar-
een
uwer
)e ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
foor Leiden 19, cent per week .f2.50 per kwartaal
Jij onze Agenten 20 cent per week .f2.60 per kwartaal
franco per postf2.95 per kwartaal
let Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
afbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mcdedoelingen wordt liet
u dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f0.50.
)it nummer bestaat uit twee bladen
NIEUW FEUILLETON
Deze week zullen we een aanvang ma
ten met. een nieuw feuilleton, getiteld:
Een rijke familie", bewerkt door P. G.
locks, waarin ons verhaald wordt, hoe de
erzucht van een vader en de ijdelheid van
en moeder een gezin ten gronde richten,
iet uitzondering van een der zoons, die,
ïfkeerig van het ijdel en eerzuchtig gedoe
ondom hem, zich door vlijt een eervolle
ositie in de maatschappij weet te verwer
en die, in weerwil van de bespotting,
ie hij dagelijks van zijn moeder moet on-
lervinden, deze, als ze arm geworden is,
net. kinderlijke liefde voor gebrek vrij-
raart.
Het is een roman, die zeer zeker door dc
ezeressen en lezers met belangstelling ge-
iolgd zal worden.
De landbouwbelangen.
Men heeft te Rotterdam getracht. ge-
ukkig te vergeefs de zooveelste speciale
lartij op to richten.
Opgeroepen waren belanghebbenden in
iet boerenbedrijf, de veehouderij en den
eehandel.
Het thema van het openingswoord, dat-
Ie voorloopige voorzitter, do heer W.
Ie Kroes, lid van den Vrijheidsbond,
prak, was:
Dc Regeering heeft ons in de oorlogs
aren gedwongen om ons vee tegen minder
lan de marktwaarde af te staan ten bate
ian de volksvoeding; thans koopt ze voor
rilitairen en openbare instellingen buiten-
mdsch vlecsch, omdat dit een jaarlijksch
foordeel geeft van f 60.000, en nu laat
e speciaal de veehouders aan hun moei-
ijfc lot over. Daarom moet onze stem
tëhoort worden in de Staten-Generaal.
Ter vergadering was aanwezig de
ïeer Praat, die reeds gedurende tien jaar
ipeciaal den landbouw, het platteland, in
le Tweede Kamer vertegenwoordigt....
naar zonder ook maar het geringste suc-
Dezc smeekte, natuurlijk, niet tot
iet oprichten van een nieuwe partij te
lesluiten, maar bij de zijne heil te zoe
ten!
De A. R. „Rotterdammer" teekent hier-
>ij aan:
„Het zijn waarlijk niet alleen de vee-
ïouders, die opheffing van den drukken-
len vleeschaccijns begeeren! En wanneer
ile meerderheid der Kamer alsnog tegen
afschaffing is, dan zeker niet, omdat men
neent: de veehouders kimnen die elf mil-
ioen best missen.
Krachtdadige bestrijding van mond- en
klauwzeer; wie zou het niet wenschen.
Het zijn niet alleen de boeren, die er
schade door lijden, omdat het buitenland
ous vee weert uit vrees voor besmetting.
Doch hier sprak de heer Braat althans
een wijs woord. Zelfs in de kringen der
deskundigen is men het oneens over do
bestrijding.
En ten slotte: als do meerderheid van
ons volk niet zoo sterk aan het eenzijdige
vrijhandelsstelsel vasthield, dan zou de
Begeering het willicht wagen om geen
buitenlandsch vleesch voor de militairen
enz. in te voeren. Want het is werkelijk
een schrijnendo onbillijkheid, dat de
vleeschaccijns het inlandsch vleesch in
'vergelijking met het buitenlandsche te
[duur maakt.
Doch, aangenomen dus, dat de wenschen
der klagende veehouders en veehandelaars
geheel en volkomen billijk zijn; daar
voor behoeft men geen nieuwe partij te
stichten. Daarvoor is slechts noodig een
goed georganiseerde propaganda.
Het is eenvoudig dwaasheid om te
meenen, dat een eenzaam Kamerlid in
zulke zaken meer bereikt dan een stevige
organisatie, welke krachtig argumenteert."
Een stevige organisatie, welke krachtig
argumenteert e n haar argumenten aan-
voert bij een invloedrijke Kamerfractie,
waarin doze wenschelijkheid zal nie-
IQand betwisten óók mannen, bekend
landbouwbelangen, behooren zitting-
te hebben.
VAN HET VATIC AAN
HET VERDRAG VAN LATERANEN.
Dc Italiaarcsche Ministerraad keurt het
wetsontwerp tot ratificatie goed.
De Italiaansche ministerraad heeft op
voorstel van het hoofd der regeering het
wetsontwerp tot ratificatie van de verdrag-
gen van Italië met het Vaitdcaan goedge
keurd.
Het wetsontwerp bestaat uit vier arti
kelen. Artikel I geeft hèt verdrag hét con
cordaat en de financieele overeenkomsten
rechtskracht. Artikel II betreft de voor de
uitvoering van het verdrag en het concor
daat noodige onteigeningen. Artikel III
behandelt financieele maatregelen en
voorziet in het bijzonder in de noodige
wijziging in de begrooting. Artikel IV be
paalt, dat de wet met do uitwisseling der
ratificatie-oorkonden van kracht wordt.
De bij het wetsontwerp gevoegde toe-
Lichting en tekst van het verdrag van La-
teranen zullen heden worden gepubliceerd.
ONTWAPENING
ONTWAPENING TER ZEE.
Nieuwe voor-conferentie op 15 Juni?
Voorstel van Amerika
verwacht.
Dc Geneefsche correspondent vaai dó
Oeuvre" meldt, dat naar a-Lle waarschijn
lijkheid op 15 Juni a-.s. te Genève, conform
het oorspronkelijke plan van den voorzit
ter der voorbereidende ontwapeningscon
ferentie, jhr. Loudon, een nieuwe voor-
conferentie over de kwestie der ontwape
ning ter zee zal beginnen. Op eenzelfde
waarschijnlijkheid heeft blijkbaar de „Echo
de Paris" het oog, als zij meldt, dat Briand
en Chamberlain in principe met elkaar
overeen zouden zijn gekomen, om medio
Juni te Genève door de vertegenwoordi
gers der. vijf groote zeemogendheden de
kwestie van de beperking der bewapening
ter zee te doen behandelen.
Volgens de Oeuvre" echter zou tot dus
verre geen der groote mogendheden offi
cieel haar standpunt tegenover deze ter
mijnbepaling bobben ingenomen; ander
zijds echter moet ook geen enkele zeemo
gendheid principieele bezwaren tegen het
bijeenkomen der nieuwe conferentie heb
ben geopperd Men wacht nog slechts op
de voorstellen .van den Amerikaanschen
gezant Gibson, die als basis voor bespre
king zouden kunnen dienen. Gibson is
naar de Vereenigde Staten gegaan, om de
instructies der Amerikaanscho regeering
in ontvangst te nemen. Hij zal, volgens den
correspondent van de „Oeuvre" op 15
April, hef begin van de nieuwe zitting der
voorbereid ende ontwapeningscommissie,
waarschijnlijk in staat zijn, om dc Ameri
kaanscho wenschen mede te deelen. De
correspondent gelooft, dat gezien den in
Engeland steeds sterker wordenden wensch
naar een accoord met Amerika en gezien
ook het energieke dreigement van de Ver
eenigde Staten, de voorstellen van Wash
ington als basis van discussie zullen wor
den aangenomen.
BELGIE
Een huiszoeking bij Ward Hermans'
secretaresse.
Geheime documenten iui
beslag genomen.
Do rechter van instructie, belast met
het onderzoek in do affaire Frank Heine,
heeft een huiszoeking laten verrichten bij
de secretaresse van Ward Hermans tc
Heyst. Er zijn geheime documenten in be
slag genomen over de mobilisatie van het
Belgische leger in geval van oen nieuwen
oorlog. Naar uit het eerste onderzoek
blijkt is er sprake van mobilisatieplanncn
van de spoorwegtroepen, die afkomstig
zouden zijn uit het derde bureau van den
generalen staf. Gisteren werden in verband
hiermede een kolonel en een generaal van
het Belgische leger door den rechter van
instruct*'e geruimen tijd ondervraagd. Ook
Frank-Heine moest inlichtingen geven.
Opmerkelijk is het intussehen, dat dc
frontpartij te Meehelen Hermans als eer
sten oandidoat op de kiezerslijst heeft ge
handhaafd.
FRANKRIJK.
De epidemie bij het bezettingsleger.
Troepen uit het Zuiden in hot
koude Noorden.
Een bijzondere medewerker van het
„Journal des Débats", die naar Trier is
gegaan om zich op de hoogte te stellen van
den alarmeerenden toestand, waarin het
Fransohe bezettingsleger aan den Rijn ge
durende de koudeperiodc verkeerde, ver
telt dat men in medisch opzicht tegenover
oen ziekte staat, welke een zeer speciaal
karakter toont. Het proces is van zeer lan
gen duur, en tal van slachtoffers zijn meer
dan drie weken ziek geweest alvorens het
noodlottig einde kwam. Dc Duitschers
spreken hot gruwelijke woord „longenpeBt"
uit, doch dit is een veronderstelling, welke
men maar niet zoo direct wil aanvaarden.
In verband met de komende interpella
tie/. in de Kamer is het van beteekenis te
vermelden, dat vrijwel alle bladen eensge
zind zijn in hun oordeel, dat het den solda
ten in het Rijnland tijdens dc zware koude
aan voldoende verzorging ontbroken heeft.
Het blijkt zelfs dat men troepen uit de
Midi naar het Rijnland heeft gezonden, die
tegen de weersgesteldheid daar niet be
stand waren. Inderdaad zijn de „méridio-
naux" het zwaarst geteisterd.
Ook is gebleken dat ouder de bereden
troepen de meeste slachtoffers zijn geval
len. Het roskammen der paarden geschied
de in den regel buiten de stallen, zoodat
de mannen geruimen tijd aan de felle kou
de waren blootgesteld. Later werd vergun
ning gegeven het binnenshuis te doen. Bo
vendien is dc dienst bij dc bereden troepen
zwaarder, dus hebben de mannen minder
weerstandsvermogen.
Intussehen verklaart dc Action Fran-
Qa-ise" dat men waarlijk niet zoo ver be
hoeft te zoeken om een onvoldoende ver
zorging der soldaten te kunnen constatee-
ren. In de Krijgsschool te Saint-Cyr heb
ben de jongens bittere koude geleden. De
slaapzalen waren niet verwarmd, alles was
bevroren, doch omdat or gelukkigerwijs
geen epidemie heeft geheerscht, heeft nie
mand aandacht aan de wantoestanden ge
wijd.
CHINA.
Moord en krijgsrumoer.
Een samenzwering tegen
Tsjang Hsoe Liang.
Volgens een telegram uit Moekden heb
ben Chineesche generaals getracht, maar
schalk Tsjang Hsoe Liang te vermoorden.
Zij werden evenwel door de politieke poli
tie gearresteerd en ter beschikking van
den krijgsraad gesteld. De generaals ston
den in relatie met maarschalk Tsjang
Tsjocng Tsjang. To Moekden hecrscht rust.
6 h a n e e s e h g e n4 r adu I v
eescli gen'èraal vcnuoo r d.
Naar het agentschap Indo-Pacifique uit
Peking verneemt, is de vroegere minister
van oorlog, generaal Tsji Tsjing Fang in de
Japansche zone van Tientsin vermoord. Hij
wérd van samenwerking met Tsjang Tsjoen
Tsjang beschuldigd.
Tsjang Tsjocng Tsjang
bezetTsjefoc.
De troepen van Tsjang Tsoeng Tsjang
hebben de stad Tsjefoe zonder eenig verzet
ingenomen. Hierbij vielen Tsjang 40 stuks
geschut, talrijke machinegeweren en ander
oorlogsmateriaal in handen, zoodat zijn
positie zeer versterkt is. Op het oogenblik
is hij meester in dc geheelc provincie Sjan-
toeng. In de stad Tsjefoe, waar het volko
men rustig is, werd do oude Chineesche
vlag geheschen.
MEXICO.
OPSTAND IN MEXICO MISLUKT?
Saltillo door de rebellen ontruimd.
Bankinstellingen vooraf
geplunderd.
De opstandelingen onder bevel van gene
raal Escobar, hebben Saltillo, de hoofdstad
van den staat CJoahuila ontruimd. Alvorens
de stad te verlaten plunderden zij de
bankinstellingen.
President Portes Gil verklaarde dat de
aanwerving van het federale leger is ge
staakt, als gevolg van het rqislukkert der
revolutionnaire beweging.
De Mexicaansohe generaal Olaohea, was
door den leider van de opstandige bewe
ging belast met het commando over 2000
Indianen uit Sonora, welke door Olachea
naar Torreon zouden worden gevoerd voor
versterking van het garnizoen. Olachea
heeft echter zonder strijd het tegenover
Naco (Arizona) gelegen Mexicaansche
grensplaats]e op de opstandelingen ver
overd en verklaarde, dat hij zich slechts in
schijn bij de rebellen had aangesloten en de
federale regeering trouw was gebleven.
TWEEDE KAMER.
De Ziektewet.
Omtrent twee belangrijke punten is reeds
een beslissing genomen: den kring der
verzekerden en de loongrens. Ten aanzien
van beide verklaarde de groote meerder
heid zich voor do regeling welko door mi
nister Slotemaker dc Bruino is voorgesteld.
De heer Duys heeft geen succes gehad
met amendementen om de loongrens ver
der uit te strekken dan öOOO.
En de Minister en dr. Nolens hadden
er sterk op aangedrongen to beginnen
met wat was voorgesteld.
Over het algemeen was men niet geluk
kig met amendementen. Een uitzondering
voor den heer Kortenhorst, die met 48 tegen
6, stemmen een (gewijzigd) amendement
aangenomen zag, dat door niemand minder
dan door mgr. Nolens ontraden was en
waaraan nochtans (met eenige christelijk-
historischcn) slechts een paar Katholieken
hun stem onthouden hebben. Dit amende
ment verplicht den werkgever aan de be-
drijfsverecniging, waarbij hij aangesloten
is, inlichtingen to geven.
In het wetsontwerp kwam zoo'n recht
slechts den Raad van Arbeid toe.
EERSTE KAMER
Algemeene Beschouwingen.
De algemeene beschouwingen werden
voortgezet.
Minister De Geer zeide, in hot vervolg
zijner rede, dat de minister van justitie
binnenkort een memorie van antwoord in
zake de rechtspositie der ambtenaren zal
indienen.
Do afdoening van het onderhandclings-
tarief is van deze regeering niet meer to
verwachten.
Burgerwachten c.d. zijn niet tegen eeni
ge politieke partij gericht; ook soc. dem.
burgemeesters kunnen bij ordeverstoring
in hun gemeente or gebruik van maken.
Spr. waarschuwt tegjen invoering van het
vrije huwelijk in onze wetgeving, alsmede
tegen eenzijdige ontwapening.
Hierna voerden meerdere senatoren het
woord. Dc belangrijkste rede werd gehou
den door den heer Colijn.
Deze antirev. leider wees erop, dat do
anti-revolutionairen wenschen een regce-
ringsprogram, dat op een redelijke meerder
heid in het parlement kan rekenen. Hij be
toogt do wenschelijkheid van samenwer
king der drie rechtsche groepen Komt een
rcchtsche samenwerking niet tot stand,
dan zal opnieuw een extra-parlementair
kabinet moeten worden gezocht.
Verder wijst hij op de noodzakelijkheid
van dc handhaving van het gezag en do
huwelijksgaafheid. Het gezin blijvo dc grond
slag, ook in de financieele wetgeving.
Oplossing van de sociale problemmen
wenschen de anti-revolutionairen zooveel
mogelijk door krachten uit de vrijo maat
schappij.
Ten slotte bepleit spreker een vriend
schappelijke regeling van de verhouding
met België door het nieuwe kabinet.
De eere-promotie van
Sir H. W. A. Deterding.
Een diner in Huize Voorhout
t o 's-G raven h age.
Ter gelegenheid van zijn promotie tot
doctor honoris causa van de Delftschc Hoo-
geschool, heeft sir Henry W. A. Deterding
gisteren in Huize Voorhout aan verschillen
de personen een diner aangeboden.
Tot clo aanzittenden behoorden o.a. mgr.
Nolens, nir. G. van Baren, burgomeestcr
van Delft, de rector-magnifïcus der Tech
nische Hoogeschool, prof^ Sluyterman, de
promotor van sir Henry, prof. J. G. Ch.
Volmcr, verschillende hoogleeraaren, de se
naat van het Studentencorps, do directeuren
der Koninklijke cn verschillende vrienden
van den heer Deterding.
Een aardige verrassing wachtte don nieu
wen doctor nog tijdens het diner. Het ge
zamenlijke personeel der Bataafsche had
het plan opgevat den directeur-generaal een
serenade te brengen.
Om half negen verzamelden allen zich
bij het gebouw der maatschappij aan do
Carel van Bylandtlaan. Voorop ging do
Koninklijke Militaire Kapel, daarna kwa
men eenige politie-ruiters, dan tien per
sonen te paarcl, vormende een eere-wachl,
die de vlag van dc Koninklijke met zich
voerden en daarachter meer dan ]000 man
personeel, ieder voorzien van een oranje-
lampion, terwijl het geheel geëscorteerd
werd door een groot aantal fakkeldragers.
Op het Voorhout was een gedeelte afge
zet. Toen de eerste personen aankwamen,
werd een Bengaalsch vuur ontstoken, dai
dc geheele omgeving in een fantastisch
licht zette.
»Sir Henry kwam naar buiten cn meteen
zette dc muziek het Wilhelmus in.
Blijkbaar verrast keek de heor Deter
ding over dc menschenmassa, over de vele
honderden lampions, waarmede hem ceu
groet werd gebracht.
Luide hoera's gingen op, die verstomden
toen dc muziek het „Io vivat" Ier eere van
den nieuwen doctor inzette.
Even later nam de heer Deterding het
woord
„Ik ben diep getoucheerd", zoo sprak dc
heer Deterding, „voor deze hartelijke ca
onverwachte hulde en ik zeg u er oprecht
dank voor. Bijzonder stel ik het op prijs
omdat ik mij nog steeds voel als een von
jullie, omdat ik altijd met jullie meeleof".
Daarna richtte hij nog enkele vriendelijke
woorden tot dc muzikanten.
Verschillende der aanwezigen druktcu
hem bewogen dc hand.
Luid klonk wederom het hoera-gerocp,
dat overging in het lied:
Deterding is Deterding,
Deterding is Shell,
een versje, waarin de betrokken persoon
zelf veel pleizier had, ovenals in hot even
later aangeheven:
Daar komt de olie-boot.
Wat ia de hemel rood!
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Italiaar.sche ministerraad heeft het
wetsontwerp tot ratificatie van het Verdrag
van Lateranen aangenomen.
De opstand in Mexico kan als mislukt
beschouwd worden.
Ernstig mijnongeluk in het Donets-gebied
(Buitenl. Berichten, 2e blacl).
BINNENLAND.
De Tweede Kamer heeft geen wijziging
gebracht in de loongrens bij de ziektewet.
(lstc blad).
Een roofoverval te Best. (Gem. Berich
te, 2de blad).
Het duurde lang eer dc deftige rust weer
op het Voorhout heerschte.
Nadat dc heer Deterding in do zaal, w aar
het diner plaats vond, was teruggekeerd,
nam onmiddellijk Mgr. Nolens heb woord.
Mgr. Nolens schetste do groote beteekenis
van de verhouding tusschon werkgever en
werknemer, welko zoo juist op <o buiten
gewone wijze is gedemonstreerd. Als De
terding Limburger was, zou hij hem toe
roepen: „Jongen, pas op dat liet je niet
naar den kop stijgt". Spr. noi mclc hem een
voorbeeld van een groot leider, zooals «leze
zoo juist geschetst wo^dt in het kortelings
verschenen Engelschc werlc „How to make
a leadership". Spr. wilde zijn speech be
sluiten met hem nog iets lioogers too tc
wenschen en dan zou zulks na deze promo
tie nog slechts „professor" zijn (hilariteit)
of nog beter curator, maar dan van de
Delftscho Hoogeschool. (Luide, bijval).
Fusie van gemeentebedrijven te Utrecht?
Besparing geraamd op een
ton per jaar.
B. on W. sCellen dpn rand voor, om
met ingang van 1 April 1920 de gemeente-
gasfabriek onder leiding te stellen Aan
den tegenwoordigen directeur van het
Eleclriciteits- cn Trambedrijf, den heer
J. J. L. Smits. Zoo spoedig mogelijk n;i
dezen datum zullen genoemde bedrijven
moeten worden samengevoegd.
In verband hiermede vragen B. en "NV-,
dat de centrale administratie, cn wat daar
mede verband houdt, wordt ondergebracht
op een terrein van de Eloctr. en Tram
bedrijf, en dat een gedeelte van het ad
ministratiegebouw van dc gasfabriek
wordt ingericht tot gemeenschappelijk ma
gazijn van genoemde bedrijven.
Voor dc verbouwing zal ceu bedrag van
circa f 183.000 noodig zijn. Voorts wordt
voorgesteld het voorgebouw van hei
Electr. en Trambedrijf in te richten voor
herstelling enz. van gasmeters. Voorts zal
noodig zijn het maken van een overkap
ping naast de tramremise voor garage
en heb bouwen van een kantoor voor
den werkmeester van hot trambedrijf.
Hiermede zal een bedrag van pl.m.
f77.900 gemoeid zijn. De. totale jaarlijksch--
besparing wordt op f 67.000 gerekend.
Van dc combinatie zeggen B. en
zullen echter nog verschillende financieele
voordeelen hot gevolg zijn, die moeilijk m
cijfers zijn uit te drukken. Intussehen kan
reeds worden geconstateerd, dab met do-
samenvoeging der lichtbedrijven en door
de reeds goedgekeurde samenvoeging der
onderhoudsdiensten van gemeentewerken
de geraamde besparing van 1' 100.000 wel
zal worden bereikt.
Het gesprekkentarief bij de telefoon.
Invoering 1 Juli a.s.ï
Volgens de Volkskrant ligt het in liet
voornemen het nieuwe gesprekkentarief
bij de telefaan per 1 Juli a.s. reeds in li-
uiterlijk begin April liet ontwerp-Konink
voeren. Men wil het daarheen leiden, dai
lijk Besluit naar den Raad van State zal
kunnen worden gezonden. Als regel j>
met liet doorloopen van dcz.c instantie bij
soortgelijke besluiten drie maanden ge
moeid.
Salarissen rechterlijke ambtenaren.
E cji vetsont w o r p.
Bij de Tweede Kamer is een wetsont
werp ingediend, waarbij de salarissen van
dc leden der rechterlijke macht worden
herzien. Deze wijziging is overeenkomstig
aan die, welke heeft plaats gehad voor
do bezoldiging van de Rijksambtenaren,
wier wedden zijn geregeld in hel Bezol
digingsbesluit Burgerlijke Rijksambtenaren
1925.
Voorts kan dc aanvangswedde van de
griffiers bij de kantongerechten van de 30
klasso (alsmede van do substituut-grif
fiers bij dc kantongerechten, genoemd in
worden verhoogd, waardoor hun maximum -
art. 1 onder I E) in totaal mei t' 1400
wedde gelijk wordt aan die van dc grif
fiers van de 2e klasse.
