20ste Jaargang
DINSDAG 5 MAART 1929
No. 6120
BUITENLAND
HET FRANSCH-BELGISCH
GEHEIM MILITAIR VERDRAG
koch
seili;
3)e S^kideJie (Sowïmd
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week .f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week .f2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnó's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeolingen wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, liuur en ver
huur, koop en verkoop f0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Tt g
MEXICO.
NIEUWE GROOTE OPSTAND.
Reeds tien staten in de macht der
opstandelingen.
Vera Cruz het middelpunt.
Zooals reeds gemeld, is in de havenstad
Vera Cruz een militaire opstand uitgebro
ken Generaal Aguirre heeft Vera Cruz in
bezit genomen „in naam der revolutie". Do
Mexicaansche oorlogsschepen in de haven
hebben zich bij de opstandelingen aange
sloten.
Onmiddellijk na het bekend worden van
deze opstandige beweging heeft president
Portes Gil oud-president Callcs tot minis
ter van Oorlog benoemd, terwijl de fede
rale censuur is ingesteld. Calles heeft on
verwijld alle militaire kopstukken tot een
oorlogsraad bijeengeroepen.
De revolutionnairen hebben zich van
Vera Cruz uit, ook van de stad Nogales,
in den staat Sonora, meester gemaakt.
Te Mexico-stad was men den geheelcn
Zondag zonder betrouwbare berichten, het
geen maakte, dat de meest onrustbarende
geruchten de ronde deden. Treinen uil
Vera Cruz kwamen niet aan. De trein, die
in de ochtenduren had moeten arriveer en,
bleek het niet verder dan Apizaco te heb
ben gebracht, halverwege tusschen Vera
Cruz en de hoofdstad. Rondom het presi
dentspaleis Chapultepec zag men den.gan-
schen dag militaire motorrijders aan en af
rijden. Aan het station was echter haast
geen militair te bekennen,
In den nacht van Zondag op Maandag
kwamen berichten binnen, dat de opstand
was overgeslagen naar de staten Chihua
hua, Durango en Sinaloa:
De censuur laat niet voldoende berich
ten door om nauwkeurig te kunnen nagaan
hoe de omvang van den opstand eigenlijk is.
In berichten zoowel van de Amerikaansch-
Mexicaansche grens als uit Vera Cruz wordt
er op gewezen, dat de opstandelingen niet
alleen over belangrijke strijdkrachten be
schikken, maar ook, dat zij in de andere
provincies onder de bevolking grooten aan
hang hebben.
De regeering te Mexico City beschouwt
den toestand als zeer ernstig.
Het schijnt vast te staan, dat de rebel
len 10 van de 28 staten geheel in handen
hebben.
Uit Vera Cruz wordt gemeld, dat een
deel der opstandige troepen op marsch zou
zijn naar Mexico City.
Er gingen geruchten, dat president
Portes Gil en oud-president Calles door de
opstandelingen zouden zijn gevangen ge
nomen, doch deze geruchten worden van
alle zijden tegengesproken. Om Washington
gerust te stellen, hebben de opstandelingen
medegedeeld, dat de Amerikaansche belan
gen in Mexico door hen niet geschaad zul
len worden. Hun voornaamste doel is de
uitwijzing van Calles uit Mexico.
VOLKENBOND
Volkenbondsraad bijeen.
Scialoja president.
Gistermorgen om 11 uur is de zitting
van den Volken bond sra ad begonnen met de
gebruikelijke vertrouwelijke bijeenkomst
onder voorzitterschap van den nieuwen
^adspresident Scialoja. Deze vertrouwe-
hei lijke zitting dient, zooals steeds voor de
definitieve opstelling van dc agenda. d:e
intusschen is gewijzigd in verband met
he ren tusschen den waarnemenden Jocgcsla-
.001 vischen minister van Buitenlandsche Za
ken, Koemanoedi, en den Hongaarschen
gezant te Bern, Hevesy, gesloten accoord
over de verdaging der bespreking van het
Joegcslavisch-Hongaarsch optantengeschil,
beide partijen hebben zich schriftelijk met
een voorstel tot verdaging tot den secre
taris-generaal gewend, om ic trachten, zelf
door directe besprekingen vóór de Juni-
bijeenkomet van den Volkenbond tot een
resultaat te komen,
hel Zoodoende vormt het Litausche voorstel,
ffl' °m de priucipieele bespreking van het
minderhedenvi aagstuk ter tafel te bren
gen, het voornaamste punt van de ope-
ningszitting.
Behalve de vertegenwoordigers der vijf
mogendheden, Duilschland, Engeland
Frankrijk, Finland en Polen zijn ook de
ministers van Buitenla-ndscho Zaken van
Joegoslavië, Griekenland en Bulgarije Zon
dag te Genève aangekomen.
kaa
NA DE ONTHULLINGEN VAN HEINE.
VERKLARINGEN VAN HET
„UTRECHTSCH DAGBLAD".
Het „Utrechtsch Dagblad" van gister
avond bevat de volgende verklaring:
„De hoofdredactie van het „Utrechtsch
Dagblad" heeft ten aanzien van het docu
ment, in zijn geheel afgedrukt in haar
nummer van Donderdag 28 Februari 1929
avondblad, op Zaterdag 2 Maart 1929 d.a.v.
verklaard, dat dit kwam „uit onverdachte
bron". Naar aanleiding van de z.g. beken
tenis, die volgens Brusselsche berichten,
door een individu, zich noemende Frank of
Heine zou zijn afgelegd, en welke zou in
houden, dat dit document door hem was
vervalscht en door hem of door zijn vriend
aan het „Utrechtsch Dagblad" verkocht,
verklaard! de hoofdred. in aansluiting aan
het formeel démenti, voorkomende in het
ochtendblad van heden, het volgende:
De hoofdredactie van het „Utrecht*sch
Dagblad" heeft besloten tot de publicatie
van het genoemde document, naar aanlei
ding van een opening haar gedaan door
een hoogstaande Nederlandsche persoon
lijkheid, die wegens zijn persoonlijk ka
rakter cn wegens zijn officieele positie
recht had op onvoorwaardelijk vertrou
wen. s'
De hoofdredactie heeft, gelijk reeds door
haar op 26 Februari j.l. is medegedeeld,
het bedoeld document „met eigen oogen"
gezien en bestudeerd, ten einde zich „in
eigen geweten" van de authenticiteit te
overtuigen. Zij heeft, alvorens tot publi
catie over te gaan, omtrent de echtheid-
der op de documenten geplaatste waarmer
kende handteekeningen het advies inge
wonnen van een handschriftkundige van
erkende vakkennis, en zich bovendien ver
zekerd, dat de echtheid van het document
door hoogstaande collega's van ongerep-
ten naam in zóó hooge mate waarschijn
lijk werd geacht, dat zij, werd iet docu
ment onder hun berusting gebracht, niet
zouden aarzelen tot publicatie over te
gaan.
De hoofdredactie achtte voorts dc publi
catie gerechtvaardigd door de weten
schap
a. dat de bevoegde Nederlandsche
overheid vóór de publicatie in de gelegen
heid gesteld was, om zich desgewenscht
van de authenticiteit van het document te
vergewissen of te doen vergewissen
b. dat aan de verwerving van dit do
cument van zeer hoogstaande officieele
zijde groote waarde werd gehecht
c. dat betrouwbare organen der over
heid, die ten deze ten volle bevoegd moe
ten worden geacht, dc juistheid van den
inhoud als zéér waarschijnlijk aanmerken
en dat een dier organen de volstrekte
authenticiteit van het document vóór de
publicatie gewaarborgd heeft en ook zoo
wel na de buitenlandsche démenti's als na
het bekend worden der z.g. bekentenis als
volstrekt onaantastbaar op de stelligste
wijze tegenover haar heeft gehandhaafd"
In een tweede verklaring, in verband
met een bericht in de „Soir", over de
vraag, in hoeverre Buitenlandsche Zaken
te Den Haag op de hoogte was van den
inhoud der documenten, zegt de hoofdre
dacteur van het „Utrechtsch Dagblad"-,
„dat, zoo de Regeering, die zij moet ach
ten volkomen op de hoogte te zijn ge
weest van de mogelijk gemaakte perspu
blicatie, hetzij aan de pers in het alge
meen, hetzij aan haar in het bijzonder, op
welke wijze dan. ook had doen weten waar
toe zij, langs officienzen zoowel als offi-
cieelen weg bij machte is geweest dat
hetzij de oorspronkelijke, hetzij de voortge
zette publicatie haar onwelgèvallig was,
de Hoofdredactie aan zoodanigen wenk
onvoorwaardelijk gevolg zou hebben gege-
DR. RITTER EN DE NEDERLANDSCHE
JOURNALISTENKRING.
Het bestuur van den Neder]andschen
Journalistenkring, dat nog geen antwoord
ontving op het Zaterdag j.l. aan dr. P. H.
Bitter gezonden telegram, is in verband
met de Utrechtschc publicatie tegen mor
gen in spoedvergadering te 's-Gravenhage
bijeengeroepen.
WARD HERMANS NOG NIET
GEARRESTEERD.
Dc justitie heeft gistermiddag nog niet
de hand kunnen leggen op Ward Her
mans, den redacteur van ..De Schelde",
die er van verdacht wordt als bemidde
laar te zijn opgetreden tusschen Frank-
Heine en het „Utrechtsch Dagblad". Het
vermoeden wordt geuit, dat hij zich uit de
voeten heeft gemaakt en naar Duitsch-
land of Nederland is gegaan. Intusschen
heeft reeds, zooals kort gemeld, een onder
zoek ten huize van Hermans plaats gehad,
waarbij eenige documenten in beslag wer
den genomen.
NOG MEER ONTHULLINGEN?
De „Soir" kondigt aan, dat het blad he
den documenten uit Duitsche bron zal pu-
bliceeren, waaruit zou blijken, dat gedu
rende den oorlog een entente cordiale be
stond tusschen dc Duitsche en de Neder
landsche autoriteiten, v-elke misschien niet
geheel vreemd is aan dc haatuitbarsting.
welke men thans tegea België cu Frank
rijk heeft ontketend. Het blad zal facsimi
les van deze documenten geven, en de
bron vermelden, welke den Duitschen ge-
neralen staf niet verdacht zal voorko
men.
Dc „Peuple" gekscheert hierover en
schrijft in zijn koppen „Onthullingen en te
gen-onthullingen kruisen elkaar. Een ge
heim Belgisch document -en een geheim
Hollandsch verdrag? Als we eens tot wat
meer kalmte terugkeerden?"
EEN PROTEST UIT DEN
BRUSSELSCHEN GEMEENTERAAD.
Dc Brusselsche gemeenteraad nam na
eenig debat met algemeene stemmen op
twee na (de communisten onthielden zich)
de volgende motie aan: „De gemeenteraad
van Brussel stemt van harte in mei de
verklaringen, welke door dc vertegenwoor
digers der verschillende partijen in de Ka
mer van Afgevaardigden zijn afgelegd cn
maakt zich naast het parlement tol tolk
van de openbare meening, om uit naam
van de bevolking van Brussel te protes
teeren tegen dc publicatie door hei
„Utrechtsch Dagblad" van aprocriefc do
cumenten. van zoodanigen aard, dat zij
de reputatie van het land schaden en dc
goede betrekking met het buitenland ver
storen."
FRANSCHE CRIT&K OP r.'.lNISTER
BEELAERTS.
In do commentaren der bladen op de
arrestatie en de bekentenis van Frank
Heine wordt tevens een streng oordeel
over den Nederlandschen minister van
Buitenlandsche Zaken geveld.
Zoo schrijft het „Oeuvre": Het is ver
bazingwekkend, dat een blad en een ver
antwoordelijk minister handelen, alsof het
vervalschtc document een authentiek stuk
was.
De „Ma tin" verklaart, dat 't Fransche
volk aan Beelaerts van Blokland zijn ver
gissing zal vergeven, indien hij den Ne
derlandschen gezant te Parijs last geeft
tot het doen van een démarche, die den
pijnlijken indruk van den eersten onver-
schoonbaren en ongerechtvaardigden stap
uitwischt.
Het „Petit Journal" legt den nadruk
op de loyale houding, die de Duitsche
minister van Buitenlandsche Zaken, Strese-
mann, heeft aangenomen, die onmiddellijk
verklaarde, door het démenti van Briand
bevredigd te zijn.
De „Ere Nouvelle" merkt op, dat dooi
de misplaatste grap van Frank Heine
Frankrijke houding tegenover de Duitsche
democratie geenerlei wijziging zal onder
gaan.
De „Avenir" schrijft: Nederland behan
delt de aangelegenheid met een mate van
onvoorzichtigheid, die weinig getuigenis
aflegt van een levendig begrip voor zijn
Europeesche plichten. Wat den stap van
Duitschland betreft, welke niet met een
beroep op niet-weten geëxcuseerd kan
worden, dien zullen- wij zelfs niet kwalifi
ceren.
De „Petit Parisien" zegt: De lieer Bee
laerts van Blokland moet het betreuren,
dat hij aan een impuls heeft gehoorzaamd,
die welhaast zonder precedent is iD de
na-oorlogsche geschiedenis.
De „Homme Libre" schrijft: Dc regee
ring in Den Haag had een onderzoek
moeten openen, maar heeft dien regel dei-
hoffelijkheid niet in acht genomen. Geheel
Frankrijk gevoelt de bitterheid over deze
wijze van handelen.
De „Volonté" is van meening, dat de
houding van den Nederlandschen minister
niet zeer handig was.
Dc „Figaro" schrijft: De zaak moet die
genen wel in verlegenheid brengen, die
zich niet hebben tevreden gesteld met dc
officieele démenti's.
De „Gaulois" houdt streng gericht over
de houding der kabinetten te Den Haag
en Berlijn.
De „Action Francaise" vraagt, hoo de
heer Beelaerts van Blokland thans wel
in den Volkenbond zal verschijnen.
EEN RUSTIGE ATMOSFEER IN DEN
VOLKENBONDSRAAD.
De correspondent van de „Msb." te
Genève seinde:
De Volkenbondsraad is gisteren bijeen
gekomen in een heel wat rustiger atmos
feer dan men de vorige week verwachtte,
toen men in Volkenbondskringen vreesde,
dat het door het „U. D." verwekte inci
dent een internationale geprikkeldheid had
veroorzaakt, die ook op de besprekingen
tó Genève liaar ongunstigen invloed zou
uitoefenen.
Met een groote opluchting heeft men
in Volkcnbondskringen dan ook kennis
genomen van de berichten uit Brussel over
cle gevangenneming en de bekentenis van
den falsaris, waardoor de kwestie om
trent de al- of niet echtheid van de ge
publiceerde documenten van do baan is en
een bron van wederkeerig wantrouwen en
ontstemming tot stilstand is gebracht.
In Volkenbondskringen is men van oor
deel, dat het incident thans als geëindigd
kan worden beschouwd in de algemeene,
internationale politiek en men hoopt, dab
de ongunstige nawerking, die er waar
schijnlijk nog van uit zal gaan op ae
betrekkingen tusschen Nederland en Bel
gië zich niet al te lang zal doen gevoelen.
Vooral ook is men er over voldaan,
dat uit. de verklaring van Heine blijkt,
dat van een Duitsche intrige niet kan ge
sproken worden en dat 't Utrechtsch Dag
blad slechts in overleg met laamsche
activisten en niet met Duitschers heeft
gehandeld. In het algemeen uit men hier
de hoop, dat het gebeurde aan de pers
van alle land weer zal ieeren, wat minder
snel in het uitspreken van verdachtma
kingen te zijn.
Zoowel de Fransche als de Duitsche
pers hebben een ongemotiveerd wantrou
wen tegen elkander getoond en eerlijk
heidshalve moet ik er aan toevoegen, dat
men hier van oordeel is, dat ook de Ne
derlandsche pers die les zal moeten ter
harte nemen.
Men is hier verbaasd over de groote
stelligheid, waarmee dc Nederlandsche
bladen de stukken als echt hebben be
schouwd, terwijl daarentegen het tele
gram van den Nederlandschen journa s-
tenkrïng, van verleden Zaterdag, aan dr.
Ritter wel er toe bijgedragen heeft, om
den ongunstigen indruk over dc Nederland
sche journalistiek weder goed te maken.
„DUISTERE PUNTEN".
„Men heeft, zoo lezen wij in de „Nieuwe
Rottcrdamsche Courant", de Nederland
sche pers in deze zaak lichtgeloovigheid
verweten, omdat zij aan stukken waarvan
echter ook in dc Entente-landen van vele
zijden is toegegeven dat zij een overtui
genden indruk moesten maken, ernstige
aandacht heeft geschonken, maar men
vergt nu wel van ons dat wij grif geloof
schenken aan mededeelingen van Frank
Heine, die zichzelf als oplichter gequali-
ficeerd heeft, en dit metterdaad tegen
over do heelo wereld bewezen zou heb
ben door een monsterachtige falsificatie
in elkaar te flansen.
„In dc mededeelingen waarmee de ver
dachte zichzelf zoo grif beschuldigt, alsof
hij heelemaal niet voor zware straf vreest,
komen vele duistere punten voor en zijn
heele houding van zijn verblijf te Amster
dam tot zijn gemoedereerd vertrek van
daar naar Brussel, waar hij erop kon
rekenen dadelijk in hechtenis genomen
te worden, is raadselachtig."
WAT BLIJFT.
De Tijd schrijft:
Te Brussel heeft de arrestatie plaats
gehad van iemand, die erkent het docu
ment, dat in het „Utrechtsch Dagblad"
is gepubliceerd, te hebben gemaakt.
Hieruit zou men dus moeten besluiten
dat het document valsch is.
De vraag dringt zich op: waarom werd
door vele tot oordeel bevoegden esn
de echtheid van het document) geloofd?
Het antwoord ligt voor de hand: omdat
dc gegevens in het document, wat de
hoofdzaak betreft, in algemeen bekende
feiten een soliede basis vondeD, die voor
de echtheid ervan pleiten. De vcrvalscher
kende deze feiten. Hij kende óók dc wijze,
waarop dergelijke dingen door militairen
worden behandeld. Deze wetenschap had
hen volgens „Le Soir" te danken aan de
voorlichting van Belgische militairen, die
hem aanwijzingen hebben gegeven om aan
den Duitschen spionnagedienst echt-lijken-
de, doch onjuiste documenten in handen
te spelen.
WeiKe zijn nu de feiten, die blijven,
ook nadat het document valsch is ge
bleken?
1. Er is op 7 September 1920 een
Fransch-Belgisch militair verdrag geslo
ten.
2. Dat verdrag wordt, in strijd met ai't.
18 van het Volkenbondsverdrag, geheim
gehouden.
3. Dc Fransche en Belgische Generale
Staven plegen geregeld overleg om mili
taire plannen vast te stellen cn bij to wer
ken voor den oorlog, welke in het geheime
verdrag is voorzien.
Dezo feiten blijven, óók nadat do
valschhcid van "het document is aange
toond.
En het zijn deze feiten, die den geest
van wantrouwen rechtvaardigen, welke de
laatste dagen in alle deelen van het Ne
derlandsche volk en ook buiten de grenzen
van ons land zóó scherp tot uiting is
gekomen.
Dat gerechtvaardigd wantrouwen moet
worden weggenomen.
Om dat gerechtvaardigd wantrouwen
weg te nemen is het echter niet voldoen
de, het valsch gebleken document naai
de papiermand to doen verhuizen en den
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Nog altijd houdt het geheime Fransch-
Belgische verdrag de gemoederen bezig.
De „Soir" kondigt nieuwe onthullingen
aan. In Volkenbondskringen acht men cle
zaak afgedaan.
In Mexico neemt de opstand steeds groo-
tere afmetingen aan. Reeds tien staten
hebben zich bij cle opstandelingen aange
sloten.
Te Sofia is een arsenaal in de lucht ge
vlogen. 28 personen zijn gedood. (Buiten).
Berichten, 2de blad).
Chineesche stoomboot gezonken. Vele
opvarenden verdronken. (Buiten). BericJi
ten, 2de blad).
BINNENLAND.
Benoemingen in het Bisdom Haarlem.
(Kerkn., 1ste blad).
Vergadering van den gemeenteraad
De Lakenhal. (3de blad).
maker ervan zijn welverdiende straf op
te leggen.
Met de geheime konkelarij .zelf moet het
nu eindelijk eens uit zijn. Hb'Volkenbond* -
verdrag dient te worden toegepast en door
alle leden, groote en kleine, nageleefd.
Belgische oud-ministers hebben ver
klaard, dat liet geheim militair verdrag
na Locarno geen reden van bestaan meer
heeft. Geen enkel staatsbelang lean zich
derhalve verzetten tegen den eisch, die in
dezo dagen herhaaldelijk is gesteld, dal
het geheim verdrag moet worden open
baar gemaakt.
Ziedaar het ccnigc middel om het ver
trouwen, dat niet in 1929, maar reeds in
191D door do bekende unnexionisl isclu
„desiderata" ten opzichte van ons land,
èn in 1920 door de onderteékening van
het militaire verdrag diep is geschokt.
De publicatie van het document was ecu
aanleiding, om aan clat reeds lang gevoelde
op goede gronden berustend, doch immer
onderdrukte wantrouwen uiting te geven.
Wanneer dit incident er toe mocht leiden,
een einde tc maken aan dc geheime kon-
kelarijen, en de storm, die door dc Euro
peesche pers is gegaan, de verantwoor
delijke regeeringen doet inzien, dat liet
groote beginsel uit den aanhef van het
Volkenbondsverdrag „in het vollo daglicht,
internationale betrekkingen te onderhou
den, gegrond op eer en rechtvaardigheid",
eindelijk een loyale toepassing moet vin
den, dan wordt uit het kwade, dat is
gesticht, een groot goed geboren.
AMERIKA
AMBTSAANVAARDING VAN HOOVER.
De nieuwe president van de Vereen. Sla-
ten Hoover en Curtis, dc nieuwe vice-pre
sident, hebben gisteren den eed afgelegd
met het gebruikelijke ceremonieel..
Ondanks de betrokken lucht, kwam een
reusachtige menigte to Washington aan
per trein en per auto en de hotels waren
stampvol bezoekers, die den optocht uil-
clen zien bij de gelegenheid van Hoover'
installatie als President.
Hoover hield bij deze gelegenheid een
rede, waarin o.a. een sterke vredeswcnscb
tot uiting kwam, en waarbij werd gesproken
over het Kellogg-pact, toetreding tot het
wereldgerechtshof en beperking der bewa
pening. Afgewezen werd echter de toetre
ding van Amerika tot den volkenbond
BRITSCH-INDIE
Gandhi te Calcutta gearresteerd.
Na een betooging te Calcutta zijn Gan
dhi en dc secretaris van de provinciale
commissie van Bengalen door dc politic-
gearresteerd.
Gandhi was naar Galcutta gekomen, om
propaganda te maken voor den boycol, van
buitenlandsche geweven goederen. De be
tooging zou plaats hebben op ecu plein i-u
na afloop zouden buitenlandsche goederen
in brand worden gestoken. Toen ccn groote
menigte zich op het plein had verzameld,
werd van het spreekgestoelte medegedeeld,
dat de politie niet kon toestaan, dat in hel
openbaar vuren werden aangelegd. Gandhi
verklaarde, dat dit verbod onrechtmatig
was en dat hij dc verantwoording voor
alles op zich nam. Daarop werd het vuur
aaugestoken, doch de politie kwam lu--
schenbe-de cn ontruimde het plein, waar
na Gandhi en dc secretaris werden gear
resteerd.