20ste Jaargang DINSDAG 5 MAART 1929 No. 6120 BUITENLAND HET FRANSCH-BELGISCH GEHEIM MILITAIR VERDRAG koch seili; 3)e S^kideJie (Sowïmd De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week .f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week .f2.60 per kwartaal Franco per postf2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnó's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeolingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, liuur en ver huur, koop en verkoop f0.50. Dit nummer bestaat uit drie bladen Tt g MEXICO. NIEUWE GROOTE OPSTAND. Reeds tien staten in de macht der opstandelingen. Vera Cruz het middelpunt. Zooals reeds gemeld, is in de havenstad Vera Cruz een militaire opstand uitgebro ken Generaal Aguirre heeft Vera Cruz in bezit genomen „in naam der revolutie". Do Mexicaansche oorlogsschepen in de haven hebben zich bij de opstandelingen aange sloten. Onmiddellijk na het bekend worden van deze opstandige beweging heeft president Portes Gil oud-president Callcs tot minis ter van Oorlog benoemd, terwijl de fede rale censuur is ingesteld. Calles heeft on verwijld alle militaire kopstukken tot een oorlogsraad bijeengeroepen. De revolutionnairen hebben zich van Vera Cruz uit, ook van de stad Nogales, in den staat Sonora, meester gemaakt. Te Mexico-stad was men den geheelcn Zondag zonder betrouwbare berichten, het geen maakte, dat de meest onrustbarende geruchten de ronde deden. Treinen uil Vera Cruz kwamen niet aan. De trein, die in de ochtenduren had moeten arriveer en, bleek het niet verder dan Apizaco te heb ben gebracht, halverwege tusschen Vera Cruz en de hoofdstad. Rondom het presi dentspaleis Chapultepec zag men den.gan- schen dag militaire motorrijders aan en af rijden. Aan het station was echter haast geen militair te bekennen, In den nacht van Zondag op Maandag kwamen berichten binnen, dat de opstand was overgeslagen naar de staten Chihua hua, Durango en Sinaloa: De censuur laat niet voldoende berich ten door om nauwkeurig te kunnen nagaan hoe de omvang van den opstand eigenlijk is. In berichten zoowel van de Amerikaansch- Mexicaansche grens als uit Vera Cruz wordt er op gewezen, dat de opstandelingen niet alleen over belangrijke strijdkrachten be schikken, maar ook, dat zij in de andere provincies onder de bevolking grooten aan hang hebben. De regeering te Mexico City beschouwt den toestand als zeer ernstig. Het schijnt vast te staan, dat de rebel len 10 van de 28 staten geheel in handen hebben. Uit Vera Cruz wordt gemeld, dat een deel der opstandige troepen op marsch zou zijn naar Mexico City. Er gingen geruchten, dat president Portes Gil en oud-president Calles door de opstandelingen zouden zijn gevangen ge nomen, doch deze geruchten worden van alle zijden tegengesproken. Om Washington gerust te stellen, hebben de opstandelingen medegedeeld, dat de Amerikaansche belan gen in Mexico door hen niet geschaad zul len worden. Hun voornaamste doel is de uitwijzing van Calles uit Mexico. VOLKENBOND Volkenbondsraad bijeen. Scialoja president. Gistermorgen om 11 uur is de zitting van den Volken bond sra ad begonnen met de gebruikelijke vertrouwelijke bijeenkomst onder voorzitterschap van den nieuwen ^adspresident Scialoja. Deze vertrouwe- hei lijke zitting dient, zooals steeds voor de definitieve opstelling van dc agenda. d:e intusschen is gewijzigd in verband met he ren tusschen den waarnemenden Jocgcsla- .001 vischen minister van Buitenlandsche Za ken, Koemanoedi, en den Hongaarschen gezant te Bern, Hevesy, gesloten accoord over de verdaging der bespreking van het Joegcslavisch-Hongaarsch optantengeschil, beide partijen hebben zich schriftelijk met een voorstel tot verdaging tot den secre taris-generaal gewend, om ic trachten, zelf door directe besprekingen vóór de Juni- bijeenkomet van den Volkenbond tot een resultaat te komen, hel Zoodoende vormt het Litausche voorstel, ffl' °m de priucipieele bespreking van het minderhedenvi aagstuk ter tafel te bren gen, het voornaamste punt van de ope- ningszitting. Behalve de vertegenwoordigers der vijf mogendheden, Duilschland, Engeland Frankrijk, Finland en Polen zijn ook de ministers van Buitenla-ndscho Zaken van Joegoslavië, Griekenland en Bulgarije Zon dag te Genève aangekomen. kaa NA DE ONTHULLINGEN VAN HEINE. VERKLARINGEN VAN HET „UTRECHTSCH DAGBLAD". Het „Utrechtsch Dagblad" van gister avond bevat de volgende verklaring: „De hoofdredactie van het „Utrechtsch Dagblad" heeft ten aanzien van het docu ment, in zijn geheel afgedrukt in haar nummer van Donderdag 28 Februari 1929 avondblad, op Zaterdag 2 Maart 1929 d.a.v. verklaard, dat dit kwam „uit onverdachte bron". Naar aanleiding van de z.g. beken tenis, die volgens Brusselsche berichten, door een individu, zich noemende Frank of Heine zou zijn afgelegd, en welke zou in houden, dat dit document door hem was vervalscht en door hem of door zijn vriend aan het „Utrechtsch Dagblad" verkocht, verklaard! de hoofdred. in aansluiting aan het formeel démenti, voorkomende in het ochtendblad van heden, het volgende: De hoofdredactie van het „Utrecht*sch Dagblad" heeft besloten tot de publicatie van het genoemde document, naar aanlei ding van een opening haar gedaan door een hoogstaande Nederlandsche persoon lijkheid, die wegens zijn persoonlijk ka rakter cn wegens zijn officieele positie recht had op onvoorwaardelijk vertrou wen. s' De hoofdredactie heeft, gelijk reeds door haar op 26 Februari j.l. is medegedeeld, het bedoeld document „met eigen oogen" gezien en bestudeerd, ten einde zich „in eigen geweten" van de authenticiteit te overtuigen. Zij heeft, alvorens tot publi catie over te gaan, omtrent de echtheid- der op de documenten geplaatste waarmer kende handteekeningen het advies inge wonnen van een handschriftkundige van erkende vakkennis, en zich bovendien ver zekerd, dat de echtheid van het document door hoogstaande collega's van ongerep- ten naam in zóó hooge mate waarschijn lijk werd geacht, dat zij, werd iet docu ment onder hun berusting gebracht, niet zouden aarzelen tot publicatie over te gaan. De hoofdredactie achtte voorts dc publi catie gerechtvaardigd door de weten schap a. dat de bevoegde Nederlandsche overheid vóór de publicatie in de gelegen heid gesteld was, om zich desgewenscht van de authenticiteit van het document te vergewissen of te doen vergewissen b. dat aan de verwerving van dit do cument van zeer hoogstaande officieele zijde groote waarde werd gehecht c. dat betrouwbare organen der over heid, die ten deze ten volle bevoegd moe ten worden geacht, dc juistheid van den inhoud als zéér waarschijnlijk aanmerken en dat een dier organen de volstrekte authenticiteit van het document vóór de publicatie gewaarborgd heeft en ook zoo wel na de buitenlandsche démenti's als na het bekend worden der z.g. bekentenis als volstrekt onaantastbaar op de stelligste wijze tegenover haar heeft gehandhaafd" In een tweede verklaring, in verband met een bericht in de „Soir", over de vraag, in hoeverre Buitenlandsche Zaken te Den Haag op de hoogte was van den inhoud der documenten, zegt de hoofdre dacteur van het „Utrechtsch Dagblad"-, „dat, zoo de Regeering, die zij moet ach ten volkomen op de hoogte te zijn ge weest van de mogelijk gemaakte perspu blicatie, hetzij aan de pers in het alge meen, hetzij aan haar in het bijzonder, op welke wijze dan. ook had doen weten waar toe zij, langs officienzen zoowel als offi- cieelen weg bij machte is geweest dat hetzij de oorspronkelijke, hetzij de voortge zette publicatie haar onwelgèvallig was, de Hoofdredactie aan zoodanigen wenk onvoorwaardelijk gevolg zou hebben gege- DR. RITTER EN DE NEDERLANDSCHE JOURNALISTENKRING. Het bestuur van den Neder]andschen Journalistenkring, dat nog geen antwoord ontving op het Zaterdag j.l. aan dr. P. H. Bitter gezonden telegram, is in verband met de Utrechtschc publicatie tegen mor gen in spoedvergadering te 's-Gravenhage bijeengeroepen. WARD HERMANS NOG NIET GEARRESTEERD. Dc justitie heeft gistermiddag nog niet de hand kunnen leggen op Ward Her mans, den redacteur van ..De Schelde", die er van verdacht wordt als bemidde laar te zijn opgetreden tusschen Frank- Heine en het „Utrechtsch Dagblad". Het vermoeden wordt geuit, dat hij zich uit de voeten heeft gemaakt en naar Duitsch- land of Nederland is gegaan. Intusschen heeft reeds, zooals kort gemeld, een onder zoek ten huize van Hermans plaats gehad, waarbij eenige documenten in beslag wer den genomen. NOG MEER ONTHULLINGEN? De „Soir" kondigt aan, dat het blad he den documenten uit Duitsche bron zal pu- bliceeren, waaruit zou blijken, dat gedu rende den oorlog een entente cordiale be stond tusschen dc Duitsche en de Neder landsche autoriteiten, v-elke misschien niet geheel vreemd is aan dc haatuitbarsting. welke men thans tegea België cu Frank rijk heeft ontketend. Het blad zal facsimi les van deze documenten geven, en de bron vermelden, welke den Duitschen ge- neralen staf niet verdacht zal voorko men. Dc „Peuple" gekscheert hierover en schrijft in zijn koppen „Onthullingen en te gen-onthullingen kruisen elkaar. Een ge heim Belgisch document -en een geheim Hollandsch verdrag? Als we eens tot wat meer kalmte terugkeerden?" EEN PROTEST UIT DEN BRUSSELSCHEN GEMEENTERAAD. Dc Brusselsche gemeenteraad nam na eenig debat met algemeene stemmen op twee na (de communisten onthielden zich) de volgende motie aan: „De gemeenteraad van Brussel stemt van harte in mei de verklaringen, welke door dc vertegenwoor digers der verschillende partijen in de Ka mer van Afgevaardigden zijn afgelegd cn maakt zich naast het parlement tol tolk van de openbare meening, om uit naam van de bevolking van Brussel te protes teeren tegen dc publicatie door hei „Utrechtsch Dagblad" van aprocriefc do cumenten. van zoodanigen aard, dat zij de reputatie van het land schaden en dc goede betrekking met het buitenland ver storen." FRANSCHE CRIT&K OP r.'.lNISTER BEELAERTS. In do commentaren der bladen op de arrestatie en de bekentenis van Frank Heine wordt tevens een streng oordeel over den Nederlandschen minister van Buitenlandsche Zaken geveld. Zoo schrijft het „Oeuvre": Het is ver bazingwekkend, dat een blad en een ver antwoordelijk minister handelen, alsof het vervalschtc document een authentiek stuk was. De „Ma tin" verklaart, dat 't Fransche volk aan Beelaerts van Blokland zijn ver gissing zal vergeven, indien hij den Ne derlandschen gezant te Parijs last geeft tot het doen van een démarche, die den pijnlijken indruk van den eersten onver- schoonbaren en ongerechtvaardigden stap uitwischt. Het „Petit Journal" legt den nadruk op de loyale houding, die de Duitsche minister van Buitenlandsche Zaken, Strese- mann, heeft aangenomen, die onmiddellijk verklaarde, door het démenti van Briand bevredigd te zijn. De „Ere Nouvelle" merkt op, dat dooi de misplaatste grap van Frank Heine Frankrijke houding tegenover de Duitsche democratie geenerlei wijziging zal onder gaan. De „Avenir" schrijft: Nederland behan delt de aangelegenheid met een mate van onvoorzichtigheid, die weinig getuigenis aflegt van een levendig begrip voor zijn Europeesche plichten. Wat den stap van Duitschland betreft, welke niet met een beroep op niet-weten geëxcuseerd kan worden, dien zullen- wij zelfs niet kwalifi ceren. De „Petit Parisien" zegt: De lieer Bee laerts van Blokland moet het betreuren, dat hij aan een impuls heeft gehoorzaamd, die welhaast zonder precedent is iD de na-oorlogsche geschiedenis. De „Homme Libre" schrijft: Dc regee ring in Den Haag had een onderzoek moeten openen, maar heeft dien regel dei- hoffelijkheid niet in acht genomen. Geheel Frankrijk gevoelt de bitterheid over deze wijze van handelen. De „Volonté" is van meening, dat de houding van den Nederlandschen minister niet zeer handig was. Dc „Figaro" schrijft: De zaak moet die genen wel in verlegenheid brengen, die zich niet hebben tevreden gesteld met dc officieele démenti's. De „Gaulois" houdt streng gericht over de houding der kabinetten te Den Haag en Berlijn. De „Action Francaise" vraagt, hoo de heer Beelaerts van Blokland thans wel in den Volkenbond zal verschijnen. EEN RUSTIGE ATMOSFEER IN DEN VOLKENBONDSRAAD. De correspondent van de „Msb." te Genève seinde: De Volkenbondsraad is gisteren bijeen gekomen in een heel wat rustiger atmos feer dan men de vorige week verwachtte, toen men in Volkenbondskringen vreesde, dat het door het „U. D." verwekte inci dent een internationale geprikkeldheid had veroorzaakt, die ook op de besprekingen tó Genève liaar ongunstigen invloed zou uitoefenen. Met een groote opluchting heeft men in Volkcnbondskringen dan ook kennis genomen van de berichten uit Brussel over cle gevangenneming en de bekentenis van den falsaris, waardoor de kwestie om trent de al- of niet echtheid van de ge publiceerde documenten van do baan is en een bron van wederkeerig wantrouwen en ontstemming tot stilstand is gebracht. In Volkenbondskringen is men van oor deel, dat het incident thans als geëindigd kan worden beschouwd in de algemeene, internationale politiek en men hoopt, dab de ongunstige nawerking, die er waar schijnlijk nog van uit zal gaan op ae betrekkingen tusschen Nederland en Bel gië zich niet al te lang zal doen gevoelen. Vooral ook is men er over voldaan, dat uit. de verklaring van Heine blijkt, dat van een Duitsche intrige niet kan ge sproken worden en dat 't Utrechtsch Dag blad slechts in overleg met laamsche activisten en niet met Duitschers heeft gehandeld. In het algemeen uit men hier de hoop, dat het gebeurde aan de pers van alle land weer zal ieeren, wat minder snel in het uitspreken van verdachtma kingen te zijn. Zoowel de Fransche als de Duitsche pers hebben een ongemotiveerd wantrou wen tegen elkander getoond en eerlijk heidshalve moet ik er aan toevoegen, dat men hier van oordeel is, dat ook de Ne derlandsche pers die les zal moeten ter harte nemen. Men is hier verbaasd over de groote stelligheid, waarmee dc Nederlandsche bladen de stukken als echt hebben be schouwd, terwijl daarentegen het tele gram van den Nederlandschen journa s- tenkrïng, van verleden Zaterdag, aan dr. Ritter wel er toe bijgedragen heeft, om den ongunstigen indruk over dc Nederland sche journalistiek weder goed te maken. „DUISTERE PUNTEN". „Men heeft, zoo lezen wij in de „Nieuwe Rottcrdamsche Courant", de Nederland sche pers in deze zaak lichtgeloovigheid verweten, omdat zij aan stukken waarvan echter ook in dc Entente-landen van vele zijden is toegegeven dat zij een overtui genden indruk moesten maken, ernstige aandacht heeft geschonken, maar men vergt nu wel van ons dat wij grif geloof schenken aan mededeelingen van Frank Heine, die zichzelf als oplichter gequali- ficeerd heeft, en dit metterdaad tegen over do heelo wereld bewezen zou heb ben door een monsterachtige falsificatie in elkaar te flansen. „In dc mededeelingen waarmee de ver dachte zichzelf zoo grif beschuldigt, alsof hij heelemaal niet voor zware straf vreest, komen vele duistere punten voor en zijn heele houding van zijn verblijf te Amster dam tot zijn gemoedereerd vertrek van daar naar Brussel, waar hij erop kon rekenen dadelijk in hechtenis genomen te worden, is raadselachtig." WAT BLIJFT. De Tijd schrijft: Te Brussel heeft de arrestatie plaats gehad van iemand, die erkent het docu ment, dat in het „Utrechtsch Dagblad" is gepubliceerd, te hebben gemaakt. Hieruit zou men dus moeten besluiten dat het document valsch is. De vraag dringt zich op: waarom werd door vele tot oordeel bevoegden esn de echtheid van het document) geloofd? Het antwoord ligt voor de hand: omdat dc gegevens in het document, wat de hoofdzaak betreft, in algemeen bekende feiten een soliede basis vondeD, die voor de echtheid ervan pleiten. De vcrvalscher kende deze feiten. Hij kende óók dc wijze, waarop dergelijke dingen door militairen worden behandeld. Deze wetenschap had hen volgens „Le Soir" te danken aan de voorlichting van Belgische militairen, die hem aanwijzingen hebben gegeven om aan den Duitschen spionnagedienst echt-lijken- de, doch onjuiste documenten in handen te spelen. WeiKe zijn nu de feiten, die blijven, ook nadat het document valsch is ge bleken? 1. Er is op 7 September 1920 een Fransch-Belgisch militair verdrag geslo ten. 2. Dat verdrag wordt, in strijd met ai't. 18 van het Volkenbondsverdrag, geheim gehouden. 3. Dc Fransche en Belgische Generale Staven plegen geregeld overleg om mili taire plannen vast te stellen cn bij to wer ken voor den oorlog, welke in het geheime verdrag is voorzien. Dezo feiten blijven, óók nadat do valschhcid van "het document is aange toond. En het zijn deze feiten, die den geest van wantrouwen rechtvaardigen, welke de laatste dagen in alle deelen van het Ne derlandsche volk en ook buiten de grenzen van ons land zóó scherp tot uiting is gekomen. Dat gerechtvaardigd wantrouwen moet worden weggenomen. Om dat gerechtvaardigd wantrouwen weg te nemen is het echter niet voldoen de, het valsch gebleken document naai de papiermand to doen verhuizen en den VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Nog altijd houdt het geheime Fransch- Belgische verdrag de gemoederen bezig. De „Soir" kondigt nieuwe onthullingen aan. In Volkenbondskringen acht men cle zaak afgedaan. In Mexico neemt de opstand steeds groo- tere afmetingen aan. Reeds tien staten hebben zich bij cle opstandelingen aange sloten. Te Sofia is een arsenaal in de lucht ge vlogen. 28 personen zijn gedood. (Buiten). Berichten, 2de blad). Chineesche stoomboot gezonken. Vele opvarenden verdronken. (Buiten). BericJi ten, 2de blad). BINNENLAND. Benoemingen in het Bisdom Haarlem. (Kerkn., 1ste blad). Vergadering van den gemeenteraad De Lakenhal. (3de blad). maker ervan zijn welverdiende straf op te leggen. Met de geheime konkelarij .zelf moet het nu eindelijk eens uit zijn. Hb'Volkenbond* - verdrag dient te worden toegepast en door alle leden, groote en kleine, nageleefd. Belgische oud-ministers hebben ver klaard, dat liet geheim militair verdrag na Locarno geen reden van bestaan meer heeft. Geen enkel staatsbelang lean zich derhalve verzetten tegen den eisch, die in dezo dagen herhaaldelijk is gesteld, dal het geheim verdrag moet worden open baar gemaakt. Ziedaar het ccnigc middel om het ver trouwen, dat niet in 1929, maar reeds in 191D door do bekende unnexionisl isclu „desiderata" ten opzichte van ons land, èn in 1920 door de onderteékening van het militaire verdrag diep is geschokt. De publicatie van het document was ecu aanleiding, om aan clat reeds lang gevoelde op goede gronden berustend, doch immer onderdrukte wantrouwen uiting te geven. Wanneer dit incident er toe mocht leiden, een einde tc maken aan dc geheime kon- kelarijen, en de storm, die door dc Euro peesche pers is gegaan, de verantwoor delijke regeeringen doet inzien, dat liet groote beginsel uit den aanhef van het Volkenbondsverdrag „in het vollo daglicht, internationale betrekkingen te onderhou den, gegrond op eer en rechtvaardigheid", eindelijk een loyale toepassing moet vin den, dan wordt uit het kwade, dat is gesticht, een groot goed geboren. AMERIKA AMBTSAANVAARDING VAN HOOVER. De nieuwe president van de Vereen. Sla- ten Hoover en Curtis, dc nieuwe vice-pre sident, hebben gisteren den eed afgelegd met het gebruikelijke ceremonieel.. Ondanks de betrokken lucht, kwam een reusachtige menigte to Washington aan per trein en per auto en de hotels waren stampvol bezoekers, die den optocht uil- clen zien bij de gelegenheid van Hoover' installatie als President. Hoover hield bij deze gelegenheid een rede, waarin o.a. een sterke vredeswcnscb tot uiting kwam, en waarbij werd gesproken over het Kellogg-pact, toetreding tot het wereldgerechtshof en beperking der bewa pening. Afgewezen werd echter de toetre ding van Amerika tot den volkenbond BRITSCH-INDIE Gandhi te Calcutta gearresteerd. Na een betooging te Calcutta zijn Gan dhi en dc secretaris van de provinciale commissie van Bengalen door dc politic- gearresteerd. Gandhi was naar Galcutta gekomen, om propaganda te maken voor den boycol, van buitenlandsche geweven goederen. De be tooging zou plaats hebben op ecu plein i-u na afloop zouden buitenlandsche goederen in brand worden gestoken. Toen ccn groote menigte zich op het plein had verzameld, werd van het spreekgestoelte medegedeeld, dat de politie niet kon toestaan, dat in hel openbaar vuren werden aangelegd. Gandhi verklaarde, dat dit verbod onrechtmatig was en dat hij dc verantwoording voor alles op zich nam. Daarop werd het vuur aaugestoken, doch de politie kwam lu-- schenbe-de cn ontruimde het plein, waar na Gandhi en dc secretaris werden gear resteerd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1