TOEN 'T IJS KRUIEN GING....
Basten naar de Bilt H. Bakker en gezin
naar Ede Mej. M. A. Arendse naar
Schiedam Mej. M. Kolsteeg naar Rot
terdam Mej. C. M. Schalks naar Leiden
Mej. A. T. Versloot naar Utrecht
Mej. J. M. Ram naar Utrecht H. Geurts
en gezin naar Hekondorp P. Verkajk en
gezin naar Gouda P. G. Veltman naar
Soest Mej. A. S. Th. van Woerkom naar
Rotterdam A. Rommers naar Waarder
Mej. B. H. N. Muller naar Oegstgeest
W. Hamelink en gezin naar Gouda Mej.
H. C. Vijfhuizen naar Zeist H. Koene
naar Barwouts waard er G. J. van den
Ham naar Eindhoven B. Ram naar
Utrecht 0. J. van der Pol naar Harme
ien.
ZEVENHOVEN.
Hardrijderij. Op de z.g. Kil van de
Kromme Mijdrecht werd Woensdagmiddag
voor jongens een hardrijderij georganiseerd.
De prijs winners waren: Grootere jongens
lc prijs Klaas Verburg, 2e prijs Jan Ver
burg Gzn., en 3o prijs S. de Koning.
Kleinere jongens: lo prijs Willy van der
Horst, '2e prijs Jan Verburg Jzn.. 3e prijs
N. Duikersloot, 4e prijs H. v. d. Graaf.
RECHTZAKEN
KANTONGERECHT TE LEIDEN.
Uitspraken.
J. K., Noordwijk, overtreding arbeidswet
2 maal 2 of 2 maal 1 dag hechtenis; W.
de R-, overtreding binnenaanvaringsregle-
ment, 3 of 2 dagen hechtenis; Kr. P.,
Katwijk, idem, alsvoor; I. B., op den open
baren weg neerleggen, 2 of 1 dag hechte
nis; G. v. d. Z.. idem alsvoor; A. F. V.
Haarlem, overtreding jachtwet, 2 maal 5
of 2 maal 3 dagen hechtenis; A. D. Noord-
vfijkerhout, idem 6 of 3 dagen hechtenis;
J. van R., Katwijk, sneeuwballen gooien,
5 of 3 dagen hechtenis N. P., idem, over
treding arbeidswet, 6 maal 2 of 6 maal 1
dag hechtenis; C. M. v. d. H., Den Haag,
te Noordwijk zonder vergunning venten,
1 of 1 dag; A. P., Noordwijk, openbare
dronkenschap, 5 of 3 dagen hechtenis;
M. 0., Rijswijk, twee personen op een rij
wiel vervoeren, 2 of 1 dag hechtenis; W.
R., fietsen over de Karnemelksbrug, als
voor; A. Th. B., fietsen zonder bel en zon
der reflector, 3 of 2 dagen hechtenis; C.
Th. v. d. B., Noordwijk, overtreding arbeids
wet, 2 maal 3 of 2 maal 2 dagen hechte
nis; J. L., openbare dronkenschap, 5 of 3
dagen hechtenis; A. O., fietsen op de hel
ling van de Vischbrug, 2 of 1 dag hechte
nis; P. M. K., fietsen door een verboden
steeg, alsvjfcor: H. B., geen gevolg geven
aan het bevel van een verkeersagent en
geen rij- en nummerbewijs vertoonen 3 maal
3 of 3 maal 2 dagen hechtenis; G. G.
Koudekerk, fietsen zonder licht, 3 of 2
dagen hechtenis; A. Ie F., op den openba
ren weg muziek maken, 2 maal gepleegd,
2 maal 1 of 2 maal 1 dag heohtenis; Th.
J. van Z., zwervende, met een auto rijden
door de Watersteeg 3 of 2 dageu hechte
nis; W. N., overtreding verordening Leiden
op de wateren 1 of 1 dag hechtenis; A.
Ru, Katwijk, fietsen zonder licht 3 of 2 da
gen hechtenis; J. P., Noordwijkerhout, idem
alsvoor; P. H. V., idem, fietsen zonder re
flector, alsvoor; W. F. S., geen geldig rijbe
wijs vertoonen, alsvoor; Th. S., Noordwijk,
met een auto rijden zonder verlicht num
mer en letter en zonder rood achterlicht,
2 maal 4 of 2 maal 2 dagen hechtenis; J.
M. R., Zoeterwoude, fietsen zonder licht-,
3 of 2 dagen hechtenis: W. H., Noordwij
kerhout, loopen op verboden grond, 5 of
3 dagen hechtenis; A. W., idem, idem, als
voor J. Th. M. L. Lisse, overtreding motor
en rijwielreglement 3 of 2 dagen hechte
nis; G. v. d. P., Rijnsburg, overtreding ar
beidswet 1 of 1 dag hechtenis; A. B., Sas-
senheim, fietsen zonder licht 3 of 2 dagen
hechtenis; A. S., Noordwijk, idem, alsvoor;
G. F. K., Vogelenzang, met een auto rijden
zonder verlicht nummer en letter 4 of 2
dagen hechtenis; Th. P. v. L. Alkmaar,
idem, alsvoor; W. M., Haarlem, idem en
zonder rood achterlicht 2 maal 2 of 2
maal 1 dag hechtenis; C. J. met een voer
tuig rijden zonder licht 5 'of 3 dagen
hechtenis; J. H., Katwijk,.met een auto rij
den over een gesloten weg, 3 of 2 dagen
hechtenis; A. J. B., Wassenaar, idem, als
voor; J. C. van R., Katwijk, overtreding
motor- en rijwielreglement, 5 of 3 dagen
hechtenis; J. R., openbare dronkenschap,
alsvoor; G. de L., Valkenburg, fietsen zon
der licht, 3 of 2 dagen hechtenis; C. J. B.
Noordwijk, Fietsen zonder reflector, als
voor; A. v. d. K., overtreding verordening
Leiden op de winkelsluiting, 3 of 2 da
gen hechtenis; A. F., overtreding ijsvis-
scherijregleinent 4 of 2 dagen met ver
beurdverklaring schepnet; J. v. d. B., over
treding arbeidswet G of 3 dagen hechte
nis; D. A., idem, 3 maal 3 of 3 maal 2 da
gen hechtenis; M. de B.. Alphen, openbare
dronkenschap 5 of 3 dagen hechtenis; H.
M. T., fietsen zonder licht, 3 of 2 dagen
hechtenis: J. V., idem, alsvoor.
Waar geen woonplaats vermeld is deze
Leiden.
HET TREINONGEVAL 8IJ DE VINK.
Uitspraak in de zaak-Lobo.
Gisteren heeft de Arrondissementsrecht
bank te Utrecht vonnis gewezen in depro
cedure welke tegen dc Nederlandsche
Spoorwegen aanhangig is gemaakt, door de
nabestaanden van het echtpaar Lobo, naar
aan'eiding van liet spoorwegongeval bij de
Vink.
Do Rechtbank begroot, de aan Benjamin
Richard Lobo toekomende vergoediug op
één-jaarlijkschen termijn van 1500 en op
zes jaarlijksche termijnen van 1900. met
dien verstande dat deze termijnen jaarlijks
bij vooruitbetaling, telkens op 10 Septem
ber, moe4en worden voldaan. Dc Rechtbank
wees af het van weerszijden meer of an
ders gevorderde, en veroordeelde gedaagde
in de gedingkosten, met- dien ve-stande
dat de tot deze uitspraak gevallen kosten,
eischer zal dragen zijn eigen kesten en
driekwart der kesten van gedaagde, welke
laatstbedoelde kesten tot deze uitspraak
worden begroot in het geheel op 338.85,
zijnde driekwart van het- bedrag mitsdien
254.13.
De spoorwegramp te Weesp.
Tien jaar geprocedeerd
tegeu de H. I-J. S. M.
Naar de „Tel." verneemt, zijn de proces
sen ruim een dertigtal die destijds
na de spoorwegramp te Weesp in 1918 door
een combinatie van slachtoffers zijn ge
voerd voor de rechtbank te Amsterdam,
thans alle afgeloopen.
In de laatste zaak schijnt onlangs, even
als in nagenoeg alle andere zaken, een
minnelijke regeling te zijn getroffen over
het schadebedrag.
De ramp had plaats op 13 Sept. 1918, zoo
dat de processen ongeveer tien jaar heb
ben geduurd.
In 1919 begon men te procedeereu. Voor
de Holl. Spoor trad als advocaat op Prof.
F. A. Molster en voor den Staat der Neder
landen de landsadvocaat Mr. J. Telders,
terwijl voor de s1achtoffevs Mr. A. H. J. v.
d. Biezen en Mr. J. de Vrieze produceerden.
Men zal zich herinneren, dat de H. IJ.
S. M. had geëisclit, dat do schade door
den Staat zou worden gedragen, doch deze
eisch werd ontzegd.
Inbreker tot vier jaar veroordeeld.
Het Gerechtshof te 's-Gravenhage heeft
uitspraak gedaan in de zaak tegen den
chauffeur J. J. de B. alhier, thans gedeti
neerd, die door de Haagsche rechtbank ter
zake van twee feiten van diefstal onder
verzwarende omstandigheden was veroor
deeld tot drie jaar en zes maanden gevan
genisstraf. Het betreft hier inbraken in
het Departement van Justitie aan het
Plein en in het perceel Heerengracht 3a,
bewoond door de familie Hymans. Het
Hof verzwaarde de opgelegde straf tot vier
jaar.
ST00MVAARTBERICHTEN
STOOMVAART MIJ. NEDERLAND.
CHRISTIAAN ÖUIJGENS (thuisr.)
arr. 27 Febr. te Genua.
ENGGANO (uitr.) vextr. 25 Febr. van
Belawan.
P. C. HOOFT (uitr.) arr. 26 Febr. te
Sa bang.
POEL A ROEBIAH (thuisr.) vertr. 26
Febr. van Padang.
SINGKEP arr. 27 Febr. van Batavia te
Amsterdam.
KON. HOLL. LL0YD.
ZEELANDÏA (uitr.) pass. 27 Febr. Fer
nando Noronha.
KON. NED. ST00MB. MAATSCHAPPIJ.
BODEGRAVEN arr. 27 Febr. v. Rott.
te Amsterdam
DEUCALION, v. Amst. n. Porto Rico,
pass. 26 Febr. Dugeness.
ERATO, v. Rott. n. Pasages, pass. 26
Febr. Dungeness.
JL'NO, Valencia n. Rott. pass. 27 Febr.
v.m. 11 u 30 Dungeness.
MEROPE vertr. 27 Febr. v. Rott. n.
Se v' 11a.
ORANJE NASSAU (thuisr.) vertr. 23
Febr. v. Barbados,
POLLUX arr. 27 Febr. v. Salonica te
Smyrna.
VENEZUELA (thuisr.) pass. 27 Febr.
v.m. 10 u. Azoren.
HOLLAND—AFRIKA LIJN.
KLIPFONTEIN (thuisr.) arr. 26 Febr.
RANDFONTEIN (thuisr.) arr. 27 Febr.
te Algoabaai.
HOLLAND—AMERIKA LIJN.
LOCHGOIL. Pacifickust n. Rott., vertr.
25 Febr. v Colon
MILLAIS, Vancouver n. Rott., arr. 23
Febr. te Portland (O.)
VOLENDAM vertr. 23 Febr. v. Kingston
n. P. au Prince.
HOLLAND—AUSTRALIë LIJN.
ABBEKERK (thuisr.) vertr. 27 Febr. v.
Suez.
HOLLAND—BR.-INDie LIJN.
BOVENKERK (thuisr.) pass. 27 Febr.
Vl'ssingcn n. Antwerpen.
'SCHIEKERK (thuisr.) arr. 25 Fobr. te
Colombo.
STREEFKERK (uitr.) arr. 27 Febr. te
Rangoon.
IJSELKERK vertr. 27 Febr. v. Rott. n.
Hamburg.
HOLLAND—OOST AZIë LIJN.
ALDERAMIN (uitr.) arr. 23 Febr. te
Kobe.
OLDEKERK (uitr.) vertr. 27 Febr. v.
Sabang.
OUDERKERK (thuisr.) vertr. 25 Febr.
v. Hongkong.
den fel bewogen stroom voortgejaagd en
w ierpen alles cm ver wat hun in den weg
kwam: boomen, huizen, schuren, stallen
illes.
En van allen kant klonken in dien som
beren nacht de angstkreten der menschen
en het gelcei der dieren
Op "t behouden deel van den dijk ston
den daar de geredden: handen wringend
in maehteloczen angst. Hun liefste betrek
kingen zagen ze voor hun oogen verdrin
ken. wat ze in noeste vlijt in jarenlancen
arbeid hadden opgebouwd was in één
oogenb'ik door de ontketende e'ementen
verzwolgen ternauwernood hadden ze er
zelf 't leven afgebracht
Weinige dagen later onderging ook de
polder bereden den Meidijk hetzelfde lot
en stond de geheele Bommelerwaard onder
water.
En nóg schrikkelijker werd de toestand.
Even na de ramp bij Brakel brak de
Waarddijk op vijf ve-schi^ende plaatsen
door, tevwrl eenige weken daarna de Waal
dijk te Zuiliehem en te Leeuwen in de wor-
stebng met het i;s bezweek.
De heer J. C. W. Ouack geeft in het Ge
denkboek, te dien tijde uitgegeven, van deze
doorbraak de volgende aangrijpende schil
dering:
„Achttien ongelukkigen wisten zich voor-
leopig te redden oo een hooische^, die ech
ter den drang van het ijs ook maar kort
kon weerstasn. Daar dreven zij heen met
dèt ijs, dat hun den ondergang gezworen
had, maar eerst nog met hen moest worste
len op de baren, die het her- en derwaarts
d-even, eer het zijn doel bereiken mocht.
Hoe vreese!ijk was die worste'ing, hoe on
gelijk hun kans! Met de kracht der wan
hoop klemden zii zich vast, zochten den vij
and, die hen telkens in de diepte dreigde
te storten, te dwingen dat hij hen droeg,
totdat hun geschrei om huln zou zijn ge
hoord, of zij een pla^s bereikten, waar zij
veilig konden zi>n. Helaas, verreweg de
mees'en deden dat te vergeefs! Hier zag
een moeder liaar dochter, ginds een doch
ter haar moeder, daar een zoon zijn vader,
verder een vader zijn zoon een prooi der
golven worden, die hen den een na den
ander verzwolgen, a7s warer. zij overeenge
komen om de ove-blijvenden te marte'en,
niet slechts door de verliezen, welke zii hen
berokkenden, maar meer door hun gedurig
voor oogen te stellen, welk een rampzaligen
ondergang zij bereidden voor allen, die tot
nog toe ontkwamen aan haar verschrikke
H0LLAND—WEST-AFRIKA LIJN.
MARS (uitr.) arr. 26 Febr. te Bordeaux.
TEXEL arr. 27 Febr. v. Amsterdam te
Hamburg.
ROTTERDAMSCHE LL0YD.
KOT A GE'DE (uitr.) arr. 27 Febr. te
Padang.
KOTA RADJA (thuisr.) pass. 27 Febr.
Kaap Bon.
PATRTA (thuisr.) pass. 27 Febr. Perim.
SLAMAT vertr. 27 Febr. v. Batavia n.
Rotterdam.
TABANAN (uitr.) vertr. 27 Febr. v. Pt.
Said.
STOOMVAART MIJ. OCEAAN.
AUTOMEDON Japan n. Amst., arr. 25
Febr. te Smgapore.
MACH AON, Batavia n. Amst., vertr. 27
Febr. v Padang.
MYRMTDON, v. Batavia n. Rott., arr.
26 Febr te Londen.
PETSANDER arr. 26 Febr. v. Amster
dam te Liveroool.
PHTLOCTETES. Japan n. Rott., pass.
27 Febr. Perim.
POLYDORUS, Batavia ra, Amst, arr.
27 Febr. te Suez.
PRTAM arr. 26 Febr. v. Batavia te Li
veroool.
SARPEDON. v. Japan n. Rott., vertr.
26 Febr. - Singapore.
In Leiden gevestigd.
P. Kool en fam.. melkhandelaar, Lage
Rijndijk 62. A. M. van der Voet. huis
houdster, Oude Hee'-ergracht 14. H. M.
Berke, hulp-hirsh., Maarsmanssteeg 15.
J. Metscher, boekhouder, Lombokstraat
fil. P. :T. van Houten, dienstbode,
Papengracht 19. G. W. Huisman, On
derwijzeres, Leeuwerikstraat -13. F. Al-
terberg, naaister, Slil'e Rim 4. H. Bre
mer, Hooge Rijndi'k 19a (Inv Hu's).
G. Binnendijk, dienstbode, Rijnsburger-
weg 151. Th. v. Dük, Gassi raat 42.
A. Hageman, dienstbode, Gerecht S. A.
C. Liefmann, huishoudster, 3-Octoberstraet
41a. H. A. Mokenbcer en familie, rei
ziger, Leeuwerikstraat 23. E. A. M. C.
Oosterman, Acad. Ziekenhuis. B. .T.
Ouwerkerk, A'exanderstraat 29. H.
Praamsma, bed. boekhouder, Wasstraat 50.
A. J. Teunissen, horloger, Heerengracht
110. A. Wehr, timmerman, v. Oldenbav-
neveVstraat 16. S. S. Weiman, Tsr.
Weeshuis, Stille Rijn. J. P.Werre, Val-
dezsiraat 7. A. M. A. Zweenkhorst,
dienstbode, Witte Singel 89. G. Th. v. d.
Ploeg, ïrstr maker, Driftstraat 42. F..
Hockx. dienstbode, Levendaal 178. C. H.
Karstens, verpleegster, Acad. Ziekenhuis.
J. B. A. Verwaije en fam., behanger,
Roorborststraat 37. L. Ba de la Court
ceb Schouw, Fage'straat 49. H. E. J.
Berendsen, cand.-not., Hotel du Commerce.
K. S ere, dienstbode, Morschstraat 15.
N. Busscher, dienstbode, Breestraat 52.
E. A. Franse, naaister, Voorstraat 30.
A. C. Raamsveld, diens'bode, Hooge Rijn
di'k 23. P. van der Luik en gez., reiziger,
Rijnsburgerweg 61. H. J. A. M. van der
Ven, kapelaan, Breestraat 139. H. L.
Buffi, v. Speiikstraafc 30. G. W. Eggink,
verpleegster, Diaconessenhi':s. H. IJ. v.
Manen, bouwk. teekenaar, Maredijk S9.
F. Martha Kleer, dienstbode, Rapenburg
59. H. Hc.tho, dienstbode, Rijnsburger
weg 43. Raden Djeemhana Wiria At-
madja en gam. Hooge Rijndijk 118. Ong
Eion Gwan. Lijsterstraat 19.
Uit Le;den vertrokken.
G. Verdoe Kleijn, Dordrecht, Singel 320.
P. J. Lekkerkerker, Zoeterwoude, Oud-
Raadwijk. H. Onvlee, Kortenhoef,
lijk geweld. Ook eehtgenooten werden daar
door gescheiden of te zamen cm het leven
gebracht en breeders en zusters aan hun
broeders en zusters ontnomen. Hoe akelig,
hoe zie'doorsnrdend en hartverscheurend
was toen bet gejammer, bet geween en het
gegil der bedroefden, die zei ven, met den
beangsten dood voor oogen, hun dierbaar
ste betrekkingen plotsehng zagen verdwij
nen, of vruchteloos kamuen tegen een
kracht, die de hunne altijd overmocht. En
ouder al dat gejammer, onder al dat ge-
ween, .onder al dat gegil verhief zich het
gezang eerer krangzinnige, die hen verge
zelde op den vloed en nergens door te be
wegen was, om het vroolijk lied te staken,
dat zij aanhief onder zooveel smart, dat zij
telkens van voren af aan begon en opnieuw
herhaalde onder zoo groote ellende. Met
nog twee andere personen, die hun dier
baarste betrekkingen verloren, was zij do
eenige, die van dit achttiental het leven
behield".
Ontzettend was 't lot, dat Nederland
liad getroffen.
En zooa^ steeds bij nationale rampen
liet ons volk zich ook toen van zijn beste
zijde zien. Ook toen was 't Holland op z'n
breedst.
De bevolking der omliggende plaatsen
deed alles wat zij kon om de ongelukkigen
bij te staan in 't dragen van 't leed. Kerken
en andere groote gebouwen werden aan
stonds tot verbli;fplaatsen ingericht; vele
particulieren ontsloten hun eigen huis voor
de slachtoffers. Uit alle deolen de6 lands
stroomden ruime bijdragenook werd peen
poging onbeproefd gelaten de noodlijden
den van spijs en drank, kleeding en dek
king te voorzien.
Ook toen ging een Oranje ons volk daar
in krachtig voor. Nóg maakt ontroering
zich van u meester bij 't lezen van die
oude, vergeelde geschriften, die verhalen
wat Koning Willem III in dat jaar vol
ramsnoed voor zijn beproefde volk is ge
weest.
Bij 't vernemen van de eerste onheilsbe
richten trok de Koning aanstonds naar Go-
rinchem, van waaruit hij de geteisterde
streken bezocht. Persoonlijk sprak hij de
ongelukkigen troost en moed in; zonder
zich om koude, hagel of sneeuw of om de
vele gevaren van den overtocht te bekom
meren, trok Hij van de eene plaats naar de
andere.
Na een bezoek aan Wamel en Leeuwen
keerde hij over ijsbergen en dammen naar
A. Ott, Amsterdam, Nieuwendijk 15ine.
P. H. J. Rienks en gam., Den Haag, Corn,
Speelmanstraat 29. A. J". IJzerloo, Am.
sterdam, SumatraplantsoeD 249. A. Dirk
zwager, Den Haag, van der Vennestraafc
129. N. K. Cap, Wemeldineen, Kanaal
B 122. S. A. C. Doorgeest, Hoorn, Kerk
plein 16. R. L. Zaal. Hoorn, Schouten
straat 39. E. J. M. C. Wouterlood,
Utrecht, St-AntoDiusgasthuis. Trijs v. d.
Laan, N.-O.-Indië, J. G. Kramer, Pur-
merend, Wesferstraat 36. H. E. Aber.
scon, Laren (N.-H.), Ams'erd. Kinder6.ma-
torium H. Blaricum. H. C. Kuijl, Den
Haug-Locsdu nen, Oud-Rozenburg. J.
W. Burger, N. O. Indië, W. J. Waas
dorp, Noordwijk, Piet Heinstrart 54. H.
S. Alsemgeest en fam., Den H-aag, Gou-
driaar-kade 34. P. v. Maastricht, Heer
en, Hesselerstraat 1. G. Kooij, Den
Haag, Lyonetstraat 5. G. Koring, Am
sterdam, Wilh. Gasthuis. M. W. L. van
Doornen en fam., Wassenaar, Rijksstr.weg
362. H. J. C. Kasten, Den Haag, Frati-
kenslag 154. J. van der Wed, Harlin-
gen, Bronwersrtaat 25. J P. Meijer, As
sen, 1 M. M. Pironet, Rotterdam, Na-
dorthsfr. 68c. G. M. J. Thie'e, Velp'
fGPrirs Hendriblaan 3. G. B. J. Val-
kem'er, Gouda, Turfmarkt 111. A. A.
Schel linger, Arnhem, Karei van Gelderstr.
2. E L. de Jonge. Alnhen aan den Rijn,
v. Boetzelaerstraat 9rood. M. ;T. Jonker,
Den Haag, Roode Kruisziekenhuis, Seg-
b^oeklaan. D. C. Koekoek. Voorburg, v.
Heurrstraat 324. M. H. P. Hereur, Haar
lem, Lindenstraat 13.
Burgerlijke .Stand
LEIDEN.
Geboren: Dirk Sornelis z. v. D. Stig-
ter en J H. Kolderman. Francs. Leo
Marie z. v. A. J. Castelein en S. E. Sloots.
Wilhelmina Apolonia d. v. J. Olivier en
W. A. Kramp. Nee'tje d. v. M. Levarth
en A. Molenaar. Elisabeth d. v. H. Hij-
neman en K. de Ridder. Antie d. van N.
Assendelft en A. Rrfers. Aafie Johanna
Maria d. v. N. Verhoeven en M. J. van
Zoelen. Petronella d. v. H. J. P. Work
man en J Kluivers. Hubertus Johannes
z v. A. H. Rrsbergen en T. A. M. van der
Zijden. Geessien Antje d. v. H. Wen-
ring J. K. Leutscher. Catharina Maria
d. v. B. H. L. van der Tuin en C. M. Tuin-
hof de Moed. Adam Franciscus z. v.
F. W. van der List en C. Laman. Neel-
tje d. v. B. Noordervliet en D. Blom.
.Tacobus Johannes z. v. J. C. v. d. Ham en
M. Parlevliei. Johanna Helena d. v.
A. Pouw en C. K. ;T. Duijsent. Wilhel
mus Martinus z. v. M. Zonderop en H. M.
Kuijf. Petrus Johannes z. v. G. A. Sas
sen en J. L. M. de Vrind. Tony d. v.
A. v. d. Hoek en J. Teunissen. Maria
Phylorrena d. v. O. J. F. Hosman en A.
J. A. M. Langezaal. Dndolfularie Theods
z. v H. Schilp en C. Kalkman. Paula
Elisabeth d. v. H. L. Ruggenberg en H. J.
Veerman. Hendrik z. v. H. van Eeuwen
en G. M. Woltemath. Cornelia Helena
d. v. C. van Dijk en E. Rouwenberg.
Hendrs. Theods. Evernardus z. v. J. C.
R.oskamo en M. G. J. Hartwijk. Elisth.
Joha. Odilia d. v. P. G. J. Pollmann en
M. A. M. Verheiden. Anna d. van L.
GuMemond en M. J'. HarteveH. Jan
Pieter z. v. J. Kwestro en C. van den
Hoek. Jannetje d. v. J. J. van Dort en
J. N. van Duuren. Hendrik z. van J. J.
van Oos'en en M. H. Keldermans. Oeer-
truida Hela. Jansie Marga. d. v. W. M. T.
Zilverent ant en G. S. Jasperse.
Tiel terug om den Minister van Binnen-
landsche Zaken last te geven een algemee-
ric collecte voor de noodlijdenden uit te
schrijven.
En terwijl hij zijn onderdanen opwekte
milde offers te geven, ging hij hén daarin
op vorstelijke wijze voor.
't Is bekend, dat Koning Wil'em III een
man was met een stug, norsch karakter;
elke poging om zich bij ziin volk „gewild"
te maken, was hem vreemd.
Maar hij had zulke Inmstmidde'en ook
niet noodia-. Inzonderheid in het rampjaar
1861 is geb'eken, dat ook Willem III een
echte Oranjevorst was.
Overal werd hij met vreugde en dank
baarheid be<n-oet en zonder eenige over
drijving mocht hü zijn volk toespreken:
„Mocht het Vaderland wat God verhoe
de ooit weer in nood verkeeren, dan zal
ook ik niet op de plaats van 't gevaar ge-
m'st worden. Daarvoor zijn wij in de wieg
gelegd; wij, Prinsen van Oranje, kunnen
niet anders doen; weest daarvan over
tuigd
,.Uw naam is voortaan bij ons: Vader de9
volks!" zei de Burgemeester van Den
Haag, toen de Koning weer in do residen
tie terugkeerde.
En op dat woord gaf 't hart van heel ons
volk een krachtige echo.
Toen 't ijs kruien ging
O, veel ware daarover nog te verhalen.
Want de strijd van ons Nederlandsche
vo'k te'-en 't water en ijs is lang en bang
geweest.
En nooit zal aan die worsteling een ein
de komen.
Tekens weer zal dat gevaar blijven drei
gen. En telkens weer zal dan ook blijken
de nietiV^eid van den menscli, die soms
waant alles te vermogen.
Or>k in de-en strijd kan slechts Icacht
worden gezocht in 't oude: Ora et Labora.
Bidden en werken.
Werken met alle macht, of Jt van ons
afhing.
Bidden in de rotsvaste overtuiging, dat
ten slotte aPes besloten ligt in de hand van
Hem, Die wolken, lucht en winden wijst
spoor en loop en baan.
Die ook den sintel van de schai!. mer
van sneeuw en ijs in Zijn hand heeft.
En Die alleen machtig is land en volk
tegen dit gevaar te beschermen.
y.l Ortfl
I -3
Een herinnering aan 't rampjaar 1851.
Menige bladzijde uit de historieboeken
van ons Nederlandsche volk geeft 't aan
grijpend verhaal van over stroomingen en
dijkdoorbraken.
Van ouds was '*t water van ons volk
vriend en vijand tevens.
Als vriend voerde 't rijke schatten aan
en bracht welvaart en voorspoed: maar als
vijand heeft 't ons volk gestriemd met al
zijn vreeselijke, onbarmhartige kracht.
En dat gevaar dreigt niet 't minst als de
breede raggen onzer rivieren door een dik
ke ijskorst bevloerd zijn.
Zoo lang die vloer hecht en sterk is, biedt
hij bij veel ongemak voor handel en ver
keer ook oen bron van oud-vaderlandsch
vermaak.
Maarals dc dooi invaltj als er be
weging komt in die geweldige, massieve ijs
massa: als !t i.'s (zooals onze taal 't zoo tee
kenend uitdrukt) gaat kruien ja, dan is
't gevaar zeer nabij. Eu met ontzetting ne-
men we kennis van de gebeurtenissen, die
plaats grepen in 't verleden toen 't ijs
kruien ging
Verschillende jaartallen zijn te noemen,
waatin de zware ijsgang in onze rivieren,
ramo op ramp veroorzaakten. En onder die
jaartallen is vooral 1861 bekend.
Vooral in een strengen winter, als we
thans doormaken, kunnen we beter dan
ooit bij benadering peilen 'fc vreeselijk lot,
dat. duizenden onzer landgenooten toen trof
Sinds die nationale ramp verliep bijna
zeventig jaar.
Wat een vooruitgang op allerlei gebied
bracht die tijd!
De menschen van toen, zoo ze hun oogen
nog eens in 7t heden konden opslaan, zou
den de wereld van hun leven en werken
niet meer herkennen.
De mensch van onzen tijd vermag veel:
ie let op zijn kennen en kunnen, zou soms
gen ei cd zijn te zeggen: de mensch vermag
alles.
En toch is en blijft de mensch zoo heel
klein en nietig.
Dat leert ons 't boek der historie.
Dat leeren ons ook die bladzijden# die
verhalen, wat er geschiedde, toen 't ijs
kruien ging.
Dat leert ons inzonderheid de winter van
het rampjaar 1831.
In den zomer en 't najaar van I860 was
veel regen gcvalleu, waardoor de water
stand van onze rivieren tot een ongewoon
hoog peil geklommen was.
Toen 't dan ook begon te vriezen, was 't
we'dra een onoverzichtbr 3 ijsvlakte.
De vrees voor den dooi was algemeen, en
spoedig bleek die vrees niet ongegrond.
In angstige spanning was vooral de aan
dacht op de Bommelerwaard gevestigd. 3
Januari had zich daar een reusachtige ijs-
d?m gezet tusschen Brakel en Loevestein.
't Munnikenla-'d liep onder en stuwde liet
water van de Waal in dc Maas.
I11 al'e dorpen en gehuchten klepte de
noodklok en een geweldige paniek greep de
bewoners van den vruchtbaren polder aan.
Alle krachten werden ingespannen om
de bedreigde dijken te behouden, maar als
zoove'e malen voor en na dit gedenkwaar
dige jaar moest de menscli iü zijn strijd te
gen water en ijs 't onderspit delven
Hooger en hooger hoopten zich de ijsmas
sa's tegen de dijken op; met somber ge
kraak schoven de schotsen torenhoog op
een.
Allen spanden de uiterste krachten in,
duizenden handen waren in de weer om 't
verwoestend element te keereu. Men ver
sterkte de meest bedreigde punten en ver
hoogde de lagere gedeelten.
Maar de woeste ijsgpvaarten spotten met
de wanhopige inspanning der polderbewo
ners.
Men streed tot den laatste» man; men
worstelde met de uiterste krachten, 't Was
echter al vruchteloos.
In den nacht van 4 op 5 Januari stortte
't ijs zich met donderend, geraas over den
diik bij Brakel in de Bommelerwaard. De
schotsen, nu uiteengeslagen, werden door
