20ste Jaargang DINSDAG 26 FEBRUARI 1929 No. 6114 BUITENLAND K Het geheime militaire verdrag BINNENLAND De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 13 cent per week .f2.E0 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week .f2.60 per kwartaal Franco per postf2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit biad varschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentiën, van teu hoogsto 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of govraagd, huur ou ver huur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit twee bladen P- VAN HET VATICAAN NA HET VERDRAG VAN LATERANEN Een verklaring van Kardinaal Hayes. Een particulier telegram uit New-York meldt aan de „Msbd.": Z. E. kardinaal Hayes, aartsbisschop van Jfow-York heeft gisteren voor het eerst gesproken over de verzoening tusschen het Vaticaan en de regeering van Italië, ge- sanctionneerd in het verdrag van Latera- nen. „Dit verdrag", zeide Zijne Eminentie, verhoogt de waardigheid van Italië en al len mogendheden een verheven voorbeeld. Heel de Katholieke wereld juicht met ongeveinsde vreugde deze oplossing toe. De H. Vader naar Monte Cassino? Bij de Eeuwfeesten der Benedict ij ner Abdij. Algemeen wordt reeds als zeker aange nomen dat de H. Vader zich in den loop van het jaar naar Monte Cassino zal bege ven om daar de eeuwfeesten der aloude Be nedictijner-Abdij bij te wonen en op te luisteren. Z. E. KARDINAAL VICO t Een Reuter-bericht uit Rome meldt dat Zijne Eminentie Kardinaal Vico, van wiens ernstige ongesteldheid wij dezer dagen melding maakten, overleden is. Zijne Eminentie Kardinaal Antonio Vico werd geboren te Agugliano (diocees Anco- na) op 9 Jan. 1847. Na zijn studiën te heb ben verricht aan het Capranica-college en de Gregoriaansche universiteit te Rome, waar hij zijn doctorale graden behaalde in rsbegeerte, godgeleerdheid en kerkelijk iccht, trad hij in de pauselijke diplomatie Ie Madrid en vervolgens te Konstantinopel Daarna vervulde hij de functie van audi- ieur der nunciatuur le Parijs, Madrid en Lissabon, werd intusschen verheven tot de waardigheid van titulair-bisschop van Pbilippi en daarna benoemd apostolisch gaat in Columbia, nuntius te Brussel (1904) en te Madrid (1907). Z. H. Paus Pius X creërde hem töt. kardinaal op 27 Nov. 1911 en wees hem den bisschoppelijken ze tel toe van Jórfco e Santa Rufina (een der zes zoogenaamde suburbicaire bisdommen). In 1923 was de kardinaal pauselijk legaat op het Eucharistisch Congres te Aquila en woonde in September 1925 te Lisieux de feesten bij van de H. Theresia. Kardinaal Vico was prefect van de Congregatie der Riten en maakte verder deel uit van die der Oosterschc Kerk, der Sacramenten, der Propaganda Fide, en van de Buiten- vone Kerkelijke Aangelegenheden. RUSLAND. BISSCHOP PAvVEL GEARRESTEERD. Uit Moskou wordt gemeld, dat Zondag te Minsk bisschop Pawel door de G. P. Oe. [is gearresteerd. De redenen, die tot deze arrestatie ge leid hebben, zijn niet bekend. De bisschop zal naar Moskou worden overgebracht ten einde zich voor het gerechtshof aldaar te verantwoorden. Naar verluidt zou de bisschop er van be schuldigd worden den sovjet-staat vijan dige handelingen te hebben gepleegd. Ook Doopsgezinden in Rusland vervolgd. Beschuldigd van contra revolutionaire actie. De G. P. Oe. kondigt de ontdekking aan van een wijdverspreide organisatie van Doopsgezinden, die in de Oekraine een cirtra-revolutioncire spionnr -p op t uw zouden hebben gezet voor den Poolschen blijkbaar in verband met een beslissing, die de communistische partij onlangs heeft gencmen, cm het anti-religieuze front te versterken en de aandacht in het bijzonder tc richten op de nieuwe godsdienstige sec ten, die in den laatsten tijd zijn gevormd. De G. P. Oe. heeft de anti-godsdienst-cam pagne in het begin dezer maand geopend niet de arrestatie van 20 doopsgezindo lei ders, van wie de meesten gestudeerd heb ben aan het Doopsgezinde College te Phi ladelphia. Een es van Trotskiïsten. Volgens te Konstantinopel ontvangen berichten, zal In Mei a.s. een congres wor den gehouden van aanhangers van Trotski, uit alle landen. Trotski zal op dit congres tot leider der Europees 'ie Trotskiïsten gekozen woracu. Het Trotskiïsten-congres zal beraadslagen over den verderen strijd Jogen Stalin en over de mogelijkheid van bet stichten van een eigen internationale. De plaats, ».aar het co*- -• zal bijeenko men, is tot nug toe niet bekend. Diplomatieke stappen van onzen minister van Buitenlandsche Zaken. Brussel en Parijs ontkennen de echtheid. ONZE GEZANTEN VRAGEN OPHELDERING Aan Hr. Ms. gezanten te Bmsrel en te Parijs is opgedragen aan do rogeéringan aldaar te vragen of de in het Utrechtsch Dagblad gepubliceerde tekst van een Bcl- gisch-Fransche militaire conventie authen tiek is en of de in dat blad weergegeven uit" treksels uit de interpretatie der artikelen van de conventie juist zijn. VRAGEN VAN HET KAMERLID HEEMSKERK. Door den heer Heemskerk ziin aan den Minister van Buitenlandsche Zaken de vol gende vragen gesteld: 1. Heeft de Regeering kennis genomen van de publicatie in het „Utrecbtsvh Dag blad" (Avondblad van Zaterdag 22 Fe bruari 1929) van den tekst van het geheim Fransch-Belgisch Militair Verdrag van 1920, en uittreksels uit de interpretatie van 1927, die .volgens dat blad is opgemaakt door de Fransche en Belgische generale staven? 2. Meent de Regeering te moeten aan nemen, dat die publicaties, ook wat den tekst aangaat, juist is, ook wat betreft het in de interpretatie van art. 5 vermelde om trent een Belgisch-Engelsche oveieenkomst om in zeker geval troepen te zenden door Nederlandsch-Limburg 3. Moet, onverminderd den ernst van den verderen inhoud dezer stukken, mei name aangenomen worden, dat inderdaad in de interpretatie op art. 2 voorkomt: „D'autre part, les négociations hollando- belges poursuivies depuis huit ans (1927) ont provoqué et provoqueront encore, de la part de la Hollande, telles mesures de police fluviale pouvant être c.msidérécs, eventuellement comme de nature nette- ment inamicale et même agressive"? 4. Kan de Regeering mededeelen, of zij zich daardoor tot stappen genoopt ziet bij de Regeeringen, die het aangaat, even tueel bij den Volkenbond, en, zoo ja, welke? DEMENTI VAN DE BELGISCHE REGEERING. Een B. T. A.-telegram uit Brussel geeft een Belgische karakteristiek van het dom- het „Utrechtsch Dagblad" gepubliceerde Fransch-Belgische verdrag. Het bevat der uitleg, door het departement van buiten landsche zaken bij wijze van communiqué aan de pers verstrekt. „De lezing van den tekst, aldus het tele gram, is voldoende om aan te tronen, dat het hier om grove falsificaties gaat. De Belgische regeering gaf bij herhaalde gelegenheden 'n juiste en complete uitleg ging van het indertijd gesloten Fransch- Belgische militaire accoord. Het is voorts voldoende, te herinneren aan de verklaringen van den heer Vander - velde, indertijd minister van P.nitenland- sehe Zaken. Deze verklaringen werden door hem op 15 November 1927 in de Bel gische Kamer afgelegd. Verder is daar nog den brief van den minister-president, den heer Jaspar, aan den voorzitter van de gemengde militaire commissie op 18 Januari 1928 De Fransch-Belgische militaire over eenkomst heeft slechts het geval van een niet-geprovoceerden Duitschen aanval op het oog en de tekst ervan werd in 1S20 in het parlement medegedeeld. Alleen de tusschen de generale staven inzake de uitvoering getroffen schikkin gen zijn krachtens hun aard geheim geble ven. Wij moeten manoeuvres, gelqk aan die van het Nederlandsche blad, openlijk brandmerken, wijl het klaarblijkelijke doel er van is, de relaties tusschen Nederland te compromitteeren' DEMENTI VAN FRANSCHE ZIJDE. Havas seint uit Parijs d.d gisteren: Tegenover de beweringen van een No- derlandsch blad spreken de bevoegde Fransche en Belgische kringen formeel te gen, dat er een geheim militair verdrag trsschen Frankrijk en België zou gesloten zijn, naast de overeenkomst der generale staven, welke in 1920 onderteeLend werd, hetzelfde jaar bij den volkenbond gere gistreerd is, gepubliceerd werd en in de parlementen der beide landen bespro ken is. Het Fransche ministerie van Buitenland sche Zaken heeft een communiqué gepu bliceerd, waarin verklaard wordt, dat het gepubliceerde document inzake een Fransch-Belgisch geheim verdrag' aprociof moet genoemd worden. OEMENTI VAN BRITSCHE ZIJDE. Reuter verneemt, dat in bevoegde Brit- sche kringen absoluut uiets bekend is over de berichten in dc. Nederlandsche bladen omtrent een geheime militaire overeen komst, die naar beweerd wordt in 1927 be reikt is tusschen Gioct-Brittanr.ië en Bel gië. Het is wel bekend, dat een militaire overeenkomst in 1S20 is opgesteld tusschen Frankrijk en België. Het betrof hier een zuiver defensieve alliantie die bij den Vol kenbond werd geregistreerd. Tegelijk wer den door de beide genoemde regeoringen ncta's gewisseld, die niet werden gepu bliceerd. De mededecling over een over eenkomst tusschen Groot-Brittannië en België wordt als volkomen fantasie be schouwd aangezien de datum die wordt genoemd, achttien maanden ligt achter het sluiten van de Locarno-vei dragen en eenigen tijd na Diuf.schlands toelating tot den Volkenbond. VAN CAUWEI.AERT EN VOS INTERPELLEEREN. De voorzitter der Belgische Kamer heeft twee interpellatie-verzoeken ontvangen, aangaande de publicaties van bet „Utrechtsch Dagblad". Het eene is van Van Cauwelrert, die de regeering dringend wenscht te interpelleercn over do authen ticiteit van het document. Het andere ver zoek is afkomstig van den fro»ter Vos. Heclen. bij het begi n de Kamerzit ting zal een debat over deze kwestie plaats hebben. PROTESTEN IN DE NEDERL. PERS. Er worden in verschillende bladen van alle richtingen protesten geuit tegen het gepubliceerde Verdrag. Wij citeeren het Huisgezin. Het blad zegt: „Wij willen met België als goede buren en vrienden leven, maar wij verwachten geen dolkstoot in den rug." Het blad schrijft o.m. In 1914 schond Duilschland de onzijdig heid van België en laadde daarmee de ver ontwaardiging der geheele onzijdige wereld op zich. Nu zal c.q. België zelf meewerken om de onzijdigheid van Nederland te schenden en het in den oorlog te drijven. Dat de verfranschte liberaal die minis ter Hyrnans is, zich daartoe liet vinden, behoeft bij zijn verleden zijn campagne tot inlijving van een stuk van Limburg niet te verwonderen. Maar dat de socialist Vandervelde als minister van buitenlandsche zaken er de hand tce leende, in den geest en met den wil aan Nederland een laagheid te begaan, wekt verbazing. Evenals het, in het algemeen, tegen de borst stuit, dat de ingewijden in België, ook de koning, deze vorm hebben bedacht om waardeering te betuigen voor hetgeen in en na de oorlogsjaren Nederland voor België heeft gedaan. Minister Hymans heeft onlangs eon ver toog tot zijn Nederlandschen collega ge richt in verband met een niet op alle pun ten gelukkige rede door professor Gerret- son ter herdenking van de Unie van Utrecht gehouden. Een heel ander vertoog zal thans minis ter Beelaerts van Blokland tot zijn Belgi schen ambtgenoot kunnen en moeten houden naar aanleiding van de verbijste rende onthulling omtrent het geheime militaire verdrag tusschen België en Frankrijk. Het Volk juicht de publicatie der Belgische documenten toe, omdat zij een fel licht werpi op de gevaarlijkheid van het militarisme. „In vollen vrede", zoo schrijft het blad, „wordt tusschen Enge land, België en Frankrijk overeengekomen, dat bij een nieuwen oorlog met Duitsch- land de neutraliteit van het bevriende Nederland brutaalweg geschonden zal wor den." Het feit, dat Engeland zich thans op oud-Pruisischo wijzo de schennis der Nederlandsche neutraliteit voorneemt (ter wijl hét in 1914 in oorlog heette gaan om dat het de schending van België's neutra liteit niet- dulden kon), toont volgens het blad wel heel kras aan, dat militarisme en immoraliteit één ziin. „Het Volk" concludeert, dat nationale ontwapening nijpender dan 'ooit eisch wordt, aangezien een Nederlandsch le ger niets van beteekenis zou kunnen uit richten tegen een Fransch-Engelsch-Bel- gische neutraliteitsschennis. De Standaard neemt aan. dat de gepubliceerde stukken echi zijn. In elk ge val, zoo schrijft hei blad, komt het vraag stuk van onze onderhandelingen met Bel gië thans wel onder een zeer bijzondere belichting te staan. „Slechts één houding is mogelijk. En wel deze, dat wij moeten weigeren verder te onderhandelen, indien van Belgische zijde geargumenteerd wordt met 600.000 man plus twee Fransche leger corpsen"... Nu het niet-toegeven aan Belgische eischen als „aanranding" zou kunnen worden opgevat, concludeert het blad: „Beter geen onderhandelingen dan onderhandelingen met het. mes op de keel." PROTEST TEGEN PUBLICATIE. Enkele bladen twijfelen echter aan de authenticiteit van het stuk en keuren de publicatie af. D e Nederlander doet dit in kra nige bewoordingen. Het hoofdorgaan der C.-H. Partij schrijft n.l. o.m.: Een uitspraak in hel „geheime verdrag'* kan zeker niet authentiek zijn. Wij bedoe len deze woorden..De Nederlandsche Ge nerale Staf zal slechts een gering cordon troepen ter observatie aan deze zijde van de waterlinie laten." Hoe is het mogelijk, dat de Belgische Generale Staf zou weten wat de Neder landsche Regeering, bij dreigend oorlogs gevaar, zou doen? De dwaasheid van deze uitspraak is reeds voldoende, om de authenticiteit van het stuk in twijfel te mo«en trekken. Maar ten slotte: wij geven voor een oovenbÜk ruimte aan de gedachte, dat bet stuk authentiek is dat liet Utrechtsche bureau relaties heeft, schurkachtig genoeg om geheime stukken van eigen Regee ring aan vreemden in handen te spelen. Indien dan een Nederlander, die zijn Tand en ziin volk liefheeft, zulk een stuk in handen krügt, waarin zijn Vaderland wordt belaagd en waarin eene Nederland sche 'moge "utoriteit wordt genoemd dan is de r^-lrie weg hem duidelijk. Deze weg leidt nie: naar het Dagblad bureau, maar naar het Kabinet van den Minister-President. Niet aan de nieuws gierigheid van het sersatie-begeerige pu bliek in Binnen- en Buitenland maar uitsluitend aan het oordeel en de waak zaamheid der Nederlandsche Regeering dient de inhoud van zulk een stuk als het waarde heeft te worden onderwor pen. Gelijk nu vanuit Utrecht in deze zaak werd gehandeld, kunnen wij in deze daad niet anders zien, dan een ernstige fout, eene bewuste schending van den eisch, dat Nederland vermijde elke inmenging in den oorlogzoekenden na-ij ver tusschen de Europeesche grootmachten. Dc laatste daad uit Utrecht, de publica tie van een door spionnage verkregen stuk van twijfelachtige waarde, maar van on- rustwekkenden aard, lijkt ons eene be denkelijke voortzetting van een gevaarlijke reeks. Deze reeks begon met de redevoeringen bij herdenking der Unie van Utrecht en bij dc ontvangst van Dr. Borms. Zij werd vervolgd bij de samenstelling van het me morandum inzake de onderhandeling tus schen Nederland en België. De derde terra van deze reeks werd gisteren openbaar. Wij waarschuwen tegen eeu vierden tenn en hopen hartelijk, dat hij achterwege zal AMERIKA PATER JESUïET IN MEXICO DOODGESCHOTEN. Bij de curie der Jesuietcnorde te Rome is een telegram van de Ver. Staten inge komen, meldende, dat Pater David Ma- duro S.J. op 14 dezer te Parras, in den Mexicaanschen staat Coahuila, is doodge schoten. Het bericht geeft geen opheldering om trent de reden van dit doodschieten. Pater David Maduro de Vertiz werd in 1885 te Valle de Bravo, in den staat Mexi co, geboren en trad in 1910 in de orde der Jesuieten. In 1923 werd hij te Barcelona priester gewijd en keerde daarna naar Mexico terug. Toen in 1926 de kerkvervolging begon, was hij juist superor in Parras, waar hij al dien tijd als eenige priester werkzaam was AFRIKA. Vertegenwoordiging van Z.-Afrika's Inlanders. Wetsontwerp behaalt de vereischte meerderheid niet. In buitengewone zitting hebben dc Ka mers van het Zuid-Afrikaansch parlement te Kaapstad gistermorgen in derde lezing met 75 tegen 69 stemmen het door de re- reering ingediend wetsontwerp aangeno men, dat betreft do vertegenwoordiging der inlanders in het parlement. Het ontwerp wil de inlanders in het par lement doen vertegenwoordigen door een klein aantal verkozen Europeanen. Daar echter de tweederden-meerderheid. VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Naar aanleiding van de publicatie van het BelgischFransch militair verdrag vragen onze gezanten te Parijs en Brussel inlichtingen. Officieuze dementi's van Frankrijk, België en Engeland. Het Ka merlid Heemskerk heeft vragen ingediend. Nieuwe godsdienstvervolging in Rusland. Een Pater Jesuiet in Mexico doodge schoten. BINNENLAND. De a.s. Pausmeeting te Utrecht (lste blad). Gevallen van vergiftiging en bedwelming (Gem. Berichten, 2de blad). die voor zulk een wijziging van het kies systeem noodig is, niet is behaald, word! het wetsontwerp ondanks zijn aanneming geen wets Nadat, over het wetsontwerp gestemd was, zeide minister Hertzog, dat, aange zien de wet omtrent de rechten van kleur lingen ten nauwste samenhangt met dc wet op de vertegenwoordiging van inlan ders, hij de behandeling van eerstgenoem de wet niet verder zal doen voortzetten. DE PAUS-MEETING. In een vergadering van het hoofdbestuur van den Nederlandschen Katholiekendag op Zaterdag 16 Februari hebben de plan nen tot het houden van een buitengewone vergadering vaster vorm gekregen. De ver gadering zal op 17 April gehouden worden in de zaal van Tivoli, dus in dezelfde zaal. waar eens Dr. Schaepman zijn bokende protestrede hield. Nu zal do vreugde van Katholiek Nederland over dc oplossing van de Romcinsche kwèstio vertolkt worden door den bekenden redenaar, dien menig een zich nog herinneren zal van den Haag? schen Katholiekendag: den heer Alph. Laudy, hoofdredacteur van „De Ti,:d". Daar na zal aan God worden dank gebracht in het aangrijpende Tc Deura van Diepen- brock; de heer Winnubst heeft onder" me dewerking van het Utrechtsch Stedelijk Orkest de leiding van de uitvoering op zich genomen. Reeds staat vast, dat met Z. D H. den Aartsbisschop, ook de Bisschoppen van 's-Hertogenboscli, Roermond en Breda door hun aanwezigheid luister aan de vergade ring zullen bijzetten. Aan de leden van den Katholiekendag wordt tot 1 April gelegenheid gegeven, om zich op eenvoudige wijze een gereserveerde plaats te verzekeren. Na dien datum zullen voor niet-leden de overblijvende plaatsen worden aangeboden tegen betaling van 1.50 voor plaatsen in dc zaal, en 1. voor plaatsen op het balcon. De vergadering begint na den middag om half twee, en zal omstreeks vier uur beëindigd zijn. Moge deze demonstratie van dankbaar heid jegens God en van liefde en aanhan kelijkheid jegens den Heiligen Vader even zeer een demonstratie worden van Katho liek Nederland, als vroeger dc pr.-'testmee tings een algemeen karakter droegen. Vragen van Kamerleden. S a f o-g u a r d i n g-w et op aardewerk Op de vragen van den heer Kortenhorst betreffende het nemen van maatregelen tegen toepassing van de safe-guarding-wet op aardewerk in Engeland, deelt de Mi nister van Arbeid op grond van ontvangen inlichtingen mede. dat op het oogenbiik in Engeland uitsluitend een safc-guarding- enquête wordt gehouden in zake invoer van wollen stoffen. Het is den minister niet bekend, dat door aardewerkfabrikanten in Engeland een verzoek tot de Regeering is gericht om de safe-guarding-wet op aardewerk toe te passen. Daar de Board of Trade tot stel regel heeft nooit publiciteit te geven aan aanvragen om een enquête, waarop nog ge-en beslissing genomen, of waarop afwij zend beschikt is, zon het dus niet onmoge lijk zijn, dat cr een aanvrage bij dien Board is binnengekomen, die nog in over weging is. Of de Nederl. export naar Engeland zoowel van huishoudelijk als van sanitair aardewerk zwaar zal worden getroffen, zoo een verzoek tot heffing van safe-guar- ding-rechten voor die aardew#ksoorten op het advies van eei^daartoe ingesteld ,sa- fe-guarding's Committee" mocht worden ingewilligd, is een vraag, welke bezwaar lijk onmiddellijk vair te beantwoorden. Dit zou onderzocht dienen tc worden. Het wil den minister voorkomen, dat voor het instellen van een dergelijk onderzoek in het tegenwoord g stadium der zaak, nu hel. nog onzeker is. of een enquête iu Enge land zal plaats hebben, c.q. of zij tof safe

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1